SINAV KAYGISI VE AİLENİN ROLLERİ

Sınav kaygısı tehlikeli olarak algılanan uyarana karşılık aşırı tepki verilmesidir.Bedensel ruhsal açıdan sıkıntılar yaşanır. Bu sıkıntılar; terleme,baş dönmesi, mide bulantısı,bedende uyuşma gibi meydana gelmektedir.

Sınav kaygısı neden oluşur ?

Sınav kaygısının temelinde bir çok neden vardır . Nedenlerin bir kaçı şu şekildedir;

1.Kontrol etme çabası : Kaygı aslında sağlıklı ve olması gereken bir duygudur. Fakat bu kaygı hayatını,yaşamsal aktivitelerini vs.. etkilemeye başladıysa işte o noktada kaygı bozukluğu oluşmaktadır.Kaygı, kontrol etme çabası sonucunda oluşmaktadır.Kişi, kendi iradesi dışında gerçekleşecek olan durumlara karşı kaygı geliştirir.Sınav kaygısında da bu durum, “ Acaba bilmediğim soru çıkar mı? ”, “ Acaba zaman yetişmez mi? ” “ Bildiklerimi unutursam ne yaparım? ” gibi kişinin iradesi dışında olan durumları kontrol etme düşünceleri kişi de sınav kaygısı oluşturmaktadır.

2.Performans baskısı : Performans baskısında önemli olan kişinin kendisini ailesine ve çevresine kanıtlama güdüsü içerisinde olmasıdır. “Ailem bana çok güvendi , yapmam gerekiyor!.” ve ya “o kadar ders çalıştım kazanamazsam rezil olurum.” gibi düşünceler perfotrmans baskısı oluşturmakta ve bu da kaygı geliştirmektedir. Bir diğer önemli durum ise , çocukların aileleri tarafından sınav sonuçları ile değerlendirilme endişesidir. Bu durum “ Az puan alırsam ailem beni sevmez ve saymaz.” ve ya “ Az puan alırsam ailem kardeşimi daha çok sever.” gibi düşünceler oluşmaktadır.Bu düşüncelerde sınav kaygısı oluşturmaktadır.

3.Çalışmayı erteleme : Yapması gereken ders çalışma planını ertelemek çocuklara ve gençlere oldukça zarar vermektedir. Erteledikleri taktirde yetiştirememe endişesi ile sınav kaygısı oluşmaktadır. Bu durumda umutlarını kırmakta ve başaramama inancı geliştirmektedir.

4.Düzensiz yaşam : Vücudumuzun en önemli besini olan uykudur. Özellikle çocuklarda ve gençlerde önem arzetmektedir. Uyku yetersiz olduğu müddetçe çocuklarda dikkat dağınıklığı , unutkanlık , yorgunluk , öfke ,n bitkinlik gibi durumlar o kişiyi çalışmaktan uzak tutar . Uykusuz olduğu zamanlarda başarı elde etmesi çok zordur ve başarı elde etmediği zaman içerisinde de çocuk umutsuzluğa kapılır ve zamanla çalışmayı bırakır.aynı zamanda tabi ki yeme içme dengeside önemlidir. Bu gibi ihtiyaçların giderilmemesi sonucunda çocuklarda oluşan değişiklikler onlarda sınav kaygılısı oluşmasına sebep olmaktadır.

5.Kalıtsal özellik: Kalıtsal özellik kaygı üzerinde oldukça etkindir. Aile içerisinde kaygılı ebevenylenler var ise çocuklarına da bu durum yansımaktadır. Ailelerin kaygılı olsa dahi asla çocuklarına bunu yansetmemeleri gerekmektedir.

Bu 5 özelliğe aileler dikakt ettiği taktirde çocukları daha sağlıklı ve güven içerisinde sınava hazırlanacaktır. Daha başarılı sonuçlar elde edeceklerdir. Fakat diyelim ki istenilen bir sonuç elde edilmedi, o zaman aileler ne yapmasıı gerekiyor?

AİLELELER ÇOCUKLARININ SINAV SONUÇLARI KARŞISINDA NASIL DAVRANMALIDIR ?

Şüphesiz ki her aile ferdi çocuklarının başarılı olmasını diler. Fakat aileleler çocuklarından sadece akademik alanda başarı gütmemelidir. çocuklarının yaşadığı strese ve kaygıya dikakt etmeleri ve hassasiyet göstermeleri gerekmektedir. Aileler, çocuklarının sınav sonuçları karşısında böylece hassas bir durumda nasıl davranmalıdır ?

1.Kaygılı anne baba olmamak

2. Çocuklarına güvenmek ve güvendiğini her daim hissettirmek

3.Ailelerin, çocuklarına herşeyi kontrol edemeyeceklerini, kontrol dışında da gelişebilecek olumsuz durumlar karşısında daha güçlü olmaları gerektiğini anlatmaları gerekmektedir.

4. “Çalışırsan yaparsın.” gibi sebep sonuç ilişkisine dayalı bir dil kullanmamaları gerekmektedir.Bu cümle çoçuklarda ; “ Çalıştım ama yapamadım, demek ki benim kafam çalışmıyor. !” gibi bir algı yaratmaktadır.

Bu gibi kaygı önleyici davranışlarda bulunulur ise çocuklarımız daha başarılı ve sorumluluk sahibi birer genç olabilirler. Hepsinden daha önemlisi çocuklarımızın özgüvenini sağlam tutabiliriz.Böylece başarı dolu hikayeler görmek daha mümkün olacaktır.

5.Çocukları karakterlerine uyumlu bir mesleğe yönlendirmek en önemli maddeler arasındadır. Eğer bir çocuk karakterine ve zeka türüne göre bir meslek seçimi yaparsa o alanda başarılı olma olasılığı çok daha yüksektir. Aileler bu konuda çocuk lar üzerinde oterite kurmaya çalışmamalıdır.

6.Çocukların zekasını, kazandığı okul ile ve aldığı okul puanları ile değerlendirmemek gerekmektedir.

7.Akademik alanda çocuklara ne çok baskın ne çok rahat tutum olmaması gerekiyor. Rahat olunduğu taktirde var olan performansın gösterilmesine engel olunmuş olunuyor.çok fazla baskı kurmakta çocukta performans kaygısına sebep olmaktadır.

Uzm.Psikolog Sena ÇİLİNGİR