ÇOCUKLARDA ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NEDİR?

Çocuklardaki öğrenme güçlüğü; çocuğun zeka düzeyi norma uygun veya normun üstünde olmasına rağmen akademik performansının yaşına uygun gelişim düzeyinin çok altında başarı göstermesi ile karakterizedir. Bu alanlar matematik öğrenme güçlüğü, yazılı anlatım güçlüğü, okuma güçlüğü şeklinde özetlenebilir.

Özel öğrenme güçlüklerinin tanısı yapılan testlerle konulmaktadır. Özel öğrenme güçlüğünün ayrıcı tanısında okullardaki normal olarak gelişen sapmalar, eğitim ve öğretimde fırsat eksikliği, çocuğa verilen yetersiz öğrenim durumu göz önüne alınmalıdır. Ayrıca görme ve işitme veya herhangi bir duyu bozukluklarında, zeka problemi olan çocuklarda, yaygın gelişimsel geriliği olan çocuklarda görülen o bozukluğa bağlı öğrenme güçlüğünden bu mevcut durum ayırt edilmelidir.

Okuma bozukluğunda çocuğun zeka düzeyi ve aldığı eğitim göz önüne alındığında çocuğun ondan beklenen seviyenin önemli derecede altında okuma becerisi göstermesidir. Okuma bozukluğu olan çocuklarda sesli okumada bozukluklar, yanlış sözcük kullanma ve sözcük atlamaları, harf ekleme, harf atlama, tersten okuma, bazı harfleri karıştırma şeklinde olur. Okuma bozukluğu yüksek IQ ile beraberse, erken tanı ve tedavi ile sonuç iyi olmaktadır.

Matemetik bozukluğunda da okuma bozukluğunda olduğu gibi IQ seviyesi ve aldığı eğitim göz önüne alındığında önemli derecede uyumsuzluk görülür. Matematik becerilerinde güçlükler, rakamları, şekilleri; şekillerin uzaydaki konumlarını anlamada; dört işlem, ritmik sayma, parça-bütün ilişkisi, zaman, para ve ölçü kavramlarının öğrenilmesinde ve sözel matematik problemlerini anlama ve çözümünde güçlükler olarak gözlenmektedir.

Yazılı anlatım bozukluğunda, el yazısı yaşıtlarına oranla okunaksız ve bozuktur; yaşıtlarına göre daha yavaş yazdığı görülmektedir. Bazı harf ve sayıları ters yazarlar (b-d, d-t, m-n, g-y, 2-5 gibi), bazı harf ve heceleri atlarlar, ters yazarlar (ab- ba) veya harf ve hece eklemeleri (gider- gideri gibi) görülür.

Bu durum çocuğun okul performansını ders başarısını önemli derecede etkiler. Aileler normalde çocuklarının zeka düzeyine baktıklarında belli bir başarı beklemelerine karşın çocuklardan yukarıda bahsedilen alanlarda önemli derecede sıkıntı olmaktadır. Bu durumda çocuğun kendi özgüveni bozulmakta, aile ile olan ilişkilerde sorunlar yaşanmaktadır.

Özel öğrenme güçlüklerine başka psikiyatrik durumlar da eşlik edebilir. Özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu veya kaygı bozukluğu ile sık bir şekilde bir arada olabilir. Öğrenme güçlüğünün tespitinde wısc-r, cas, bender-gestalt testleri kullanılır. Tedavide özel öğrenme güçlüğüne yönelik PREP eğitiminin verilmesi ile tedavi gerçekleşebilir. Ancak bu durumun tedavisi uzun bir süre almakta, bazı problemler yaşam boyu devam edebilmektedir. Eğitsel destekle beraber kaygı bozukluğuna yönelik psikolojik desteğinde sunulması çocukta egoyu güçlendirme ve zorluklarla baş etme becerilerini geliştirmede önemlidir.