Bilişsel Davranışçı Terapi veya da kısaltılmış ismiyle BDT (ing. CBT), zihinsel sağlığı artırmaya yönelik psiko-sosyal bir terapi disiplinidir. BDT, kişileri kötü yönde etkileyen “bilişsel çarpıtmalar” adını verdiği düşünce örüntülerini kişiye sürekli sorgulatarak (Sokratik sorgulama) onları değiştirmeyi ve yerine daha sağlıklı ve kişiye yardımcı olabilecek düşünce örüntüleri koymayı hedefler.

Bilişsel davranışçı terapist için terapi danışanla ilk karşılaşma anından itibaren başlar. Öncelikle hem danışanın kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi hem de psikotörapatik işbirliğinin inşa edilmesi amaçlanır. Psikotöropatik işbirliği, danışanla terapist arasında açık, güvene dayalı bir ilişkinin oluşturulması anlamına gelir. Bu ilişki dinamiği içinde danışana rağmen değil, danışan için ve danışanla beraber, hedefler doğrultusunda çalışmak esastır. Bilişsel-davranışçı terapistin asıl hedefi, danışanın terapi süresi içinde kendi kendisinin terapisti olmasını sağlamaktır. Böylece danışan terapi sonlandığında, mevcut sorunları aşmış olmanın yanı sıra, gelecekteki yaşam zorlukları ve olası tekrarlarla başetmek için de yeni beceriler kazanmış olur. Değerlendirmedeki hedef, sorun davranışların, iç yaşantıların ya da hastalığın kişide ortaya çıkmasını sağlayan dinamikleri, danışanla birlikte keşfetme ve bir formülasyon hazırlamaktır. Hastalığı/sorunu hazırlayan faktörler nelerdir? Hangi zihinsel, durumsal ya da davranışsal etkenler sorunun ortaya çıkmasında ve sürmesinde rol oynamaktadır? Danışanın terapideki amacı nedir? Klinisyen, ilk görüşmeden itibaren bu ve benzeri sorular hakkında bilgi toplamaya başlar. Edindiği bilgi üzerinden oluşturduğu formülasyonu tedavi boyunca danışanla birlikte test eder ve gerekirse bazı kısımlarını düzeltir, geliştirir. Bu her bir tedavi planının bir deney dizayn eder gibi dizayn edilmesi anlamına gelir.
Bu yaklaşım düşüncelerimizin davranışlarımızı ve duygularımızı nasıl etkilediğini vurgulayan terapi çeşididir. Bu terapide ABC modeli önemli rol oynar. C noktasında psikolojimizi bozan sağlıksız duygular vardır. Danışanda bunlardan hangisi varsa onun üzerinde çalışılır. Bu duyguya neden olan düşünce şemaları yeniden yapılandırılır ve böylece sağlıksız duygular sağlıklı duyguya çevirilir. Terapist modeli kullanarak, vaka formulüzasyonu yapar. Danışana tespit edilen uygunsuz düşünceleri değiştirmesi öğretilmekte kişi kendisi ile ilgili farkındalık kazandıkça işlevi bozan düşüncelerini işlevsel olan alternatif düşüncelerle yer değiştirerek kendisini daha iyi hissedebilmektedir.

Bilişsel davranışçı terapilerde terapist ve danışan birlikte danışanın sorunu hakkında ortak bir fikir edinerek sorunu birlikte anlamaya, mevcut sorunun danışanın düşünce, duygu ve davranışlarını ve gün içindeki işlevlerini nasıl etkilediğini belirlemeye çalışırlar. Danışanın kişisel sorunlarının anlaşılmasını izleyerek terapist ve danışan bir sonraki aşamada tedavi hedefleri belirleyip bir tedavi planı oluştururlar. Terapinin amacı danışanın sorunlarını çözmekte halen kullandığı baş etme yöntemlerinden daha yararlı olabilecek yeni çözümler üretebilmesini sağlamaktır.
Terapi sürecinde birçok tedavi stratejisi uygulanmaktadır. Psikoeğitim, bilişsel yeniden yapılandırma, alternatif düşünce üretme, davranış egzersizleri, gevşeme gibi birçok yöntemi içerir.
Seansta kazanılan bilgilerin beceriye dönüşmesi için ev ödevlerinden faydalanılır. İyi planlanan ev ödevleri sayesinde danışan kendi kendine yaptığı alıştırmaların mantıksız düşünceleri yok etmede etkili bir yöntem olduğunu kavrar.
Pratik bir takım zorunlu durumlar bir yana bırakıldığında (belli bir süreyle terapiye gelebilme imkanı gibi) terapinin ne kadar süreceği terapistle danışan tarafından birlikte belirlenir. Genellikle 2-3 seanstan sonra ilk seanslarda ortaya konulan amaçlara ne kadar sürede ulaşılabileceği konusunda terapistin bir fikri olur. Danışanla başlangıçta, çok ağır bir kriz durumu söz konusu değilse haftada bir kez görüşülür. Kişi kendini daha iyi hissetmeye başladığında seansların aralığı açılmaya başlar önce 15 günde bir daha sonra üç haftada bire doğru görüşmeler kademeli olarak seyrekleştirilir. Bu henüz terapide iken öğrenilen becerilerin gündelik hayat içinde uygulanarak denenmesi şansını verir.