Çocuklarda Davranış Problemleri ve Olumsuz Davranışların Söndürülmesi
Çocuklarımızın davranışlarının yetişkinlerden aldıkları tepkilere göre şekillendiğini unutmamalıyız.
Merak
Fiziksel etkinlik
Besin
Su
İdrar
Dışkı
Yorgunluk
Isı
Nem
gibi psiko- biyolojik ihtiyaçlar sağlandıktan sonra olumsuz davranışı değiştirmek için plan yapmak gerekir
Plan aşamaları :
Sorunu tanımlama
Amaç saptama
Amacı gerçekleştirme yollarının çocuğa öğretilmesi
SORUNU TANIMLAMA: Çocuğun sorununun davranış sorunumu yoksa kişilik sorunumu olduğuna dair bir karmaşa yaşanır. Sorunu duygusal ya da kişilik sorunu olarak görürseniz ona bazı sıfatlar yakıştırırsınız,utangaç,saldırgan,anneye bağımlı gibi.Bu durum sorunu değişmez olarak algılayıp çaba sarf etmemenize sebep olur.
Ali çok açgözlüdür yerine Ali başkalarının tabaklarından yiyecek alıyor
Murat saldırgan yerine Murat küçük kardeşini çimdikliyor
Esra negatif yerine Esra her yaptığı işte başkalarından yardım istiyor
Şeklinde tanımlamak daha uygun olacaktır.
AMAÇ SAPTAMA: En basit amaç belirleme şekli çocuğun davranış tanımına ‘yapmaz’ ifadesini eklemektir.
Davranış : Ali başkalarının tabaklarından yiyecek alır
Amaç : Ali başkalarının tabaklarından yiyecek almaz
AMACI GERÇEKLEŞTİRME YOLLARI :
Amaçlarınızı belirleyin ve tutarlı olun
İstenmeyen davranışta caydırıcı tepkinizi belirleyin
Bu tepkiyi istenmeyen davranıştan hemen sonra gösterin
İstenmeyen davranışın önce kötüleşip sonra iyileşmesini bekleyin
Olumlu davranışını ödüllendirin
İstenmeyen davranışa alternatif davranışlar öğretin
Çevreyi de davranış değiştirme programına katın
İlerlemenin kaydını tutun
CAYDIRICI TEPKİLER
Görmezden gelme
Mola
Kesin bir hayır
Sözel uyarı
Olumlu pekiştireç
Yoksun bırakmak
Kısıtlama
GÖRMEZDEN GELME: Olumsuz davranışları ön plana çıkarmak yerine olumlu davranışlara odaklanarak bu teknikten yararlanılır. Çocuk olumsuz davranışın tepkiye neden olmadığını gördükçe bu davranışı yapmaktan vazgeçebilir.Bu süreçte fiziksel olarak onunla ilgilenmek zorundaysanız bile göz kontağı kurmamaya, konuşmamaya dikkat edin.Bazı ortamlarda dikkate almanız gerektiğinde farklı caydırıcı tepki kullanmanız gerekebilir.
MOLA: İstenmeyen davranış gerçekleştiğinde 5 dakikalığına bulunduğu ortamdan çıkarılır ve yalnız bırakılır. Neden dışarı çıkarıldığı söylenir.Bu tavrın çocuğun protestoları nedeniyle sona erdirilmemesine dikkat edilmelidir.1 hafta aynı tekniği uygulayın eğer azalma varsa devam edin yoksa başka bir teknik deneyin.
KESİN BİR HAYIR: Hayırı tekrarlamaktan kaçınmak için hayır dediğinizde yaptığı davranışa ara verirse başka şeyle ilgilenmesini sağlayın. Hayırı çok duymak duyarsızlığa yol açar.
SÖZEL UYARI: Yanlışını düzeltme fırsatı verin. Sözel uyarı yaptığı davranışı tekrar değerlendirme fırsatı verir. Ne konuşmuştuk, kuralımız neydi, neye karar vermiştik?gibi.
OLUMLU PEKİŞTİREÇ: Hedef davranış gerçekleşince verilir, pekiştireçler ile olumlu davranış ödüllendirilir. Pekiştirecin çok ön plana çıkmaması da gerekir.
Kendi yatağında yatması
Ağlamadan bir şeyi istemesi
Tutturmaması
Tırnak yememesi gibi.
YOKSUN BIRAKMAK: Çocuğu sevdiği nesneden ya da etkinlikten yoksun bırakmak ve nedenini açık bir dille anlatmak da kullanılan bir yoldur.
KISITLAMA :Çevrenin istenmeyen davranışın yapılmasını önleyecek şekilde düzenlenmesi de yararlı olabilir.
YAPILMASI TAVSİYE EDİLENLER
Olumlu davranışları mutlaka fark edin ve ödüllendirin
Açık, basit ve tutarlı kurallar koyun
Olumlu yönergeler verin
Tepkilerinizi önceden belirleyin
KAÇINMAMIZ GEREKENLER
Kurallarla ilgili tartışmaktan
Bağırmaktan
Fikrinizi değiştirmekten
Kısasa kısastan
SONUÇ :
Zamane çocukları bizi her fırsatta şaşırtsalar da onların çocuk olduklarını unutmamalıyız. Caydırıcı tepkiler ve ödüller verirken gelişim dönemlerini ve doğal sınırlamaları göz önünde bulundurmalıyız.
Zaman zaman onun durduğu yerden olayların ve durumun nasıl göründüğüne bakmakta yarar vardır. Her zaman verdiklerimizi doğru ve istediğimiz şekilde alamayabilirler. Karşı tarafın gözleriyle bakmak iletişimin sağlamlaşmasına da yardımcı olur.Anne – babalık 24 saat ve ömür boyu sürdürülen bir görevdir.
Öz denetime sahip
Kendi başına kararlar alabilen
Kararların sorumluluğunu taşıyan
Duygu ve düşüncelerini ifade edebilen
Çocuklar ve bireyler yetiştirmek isteyen veli, tutarlı davranıp, sakin ve kararlı olarak istediği hedefe ulaşacaktır.
HER İLERLEME İÇİN KENDİNİZİ DE ÖDÜLLENDİRMEYİ UNUTMAYIN….
ÇOCUKLARIMIZI NASIL DİSİPLİNE EDERİZ;
Kararlı
Adil
Arkadaşça
Çocuğa hareketlerinin sonuçları açıkça anlatılmalı, istenmeyen davranışlar ortaya çıktığında önceden açıklanan kuralların dışına kesinlikle çıkılmamalıdır.
Adil ceza her zaman istenmeyen davranışların ölçüsüne göre olmalıdır.İstenmeyen davranışlar tekrarlandığında bunun sonuçları çocuğa önceden anlatılmalı,ve beklenmeyen durumlar yaratılmamalıdır.
Ağır ceza hiçbir koşulda gerekli değildir.5 dakika yapılan etkinlikten ve işten uzaklaştırma ya da oturma cezası süreklilik gösteren istenmeyen davranışlar için çok yararlı bir yöntemdir.
Arkadaşça kararlı ancak arkadaşça bir tavırla davranışların yarattığı sonuçlar açıklanmalı aldığı cezanın adil olduğuna onunda inandırılması ve sizin içinde bunun önemli olduğunu görmesi sağlanır. Her şeyden önce onu iyi çocuk olduğunda yakalamayı ihmal etmemelisiniz.
Sorunlu davranışı isimlendirin ve tanımlayın
Bu davranışı ile kendine ve başkalarına zarar veriyor mu?
Bu davranış çok sık , şiddetli ve uzun sürüyor mu?
Bu davranışı yaptığında çevresindekilerin ondan uzaklaşmalarına neden oluyor mu?
Her davranış bir amaç için yapılır ve sonucunda bir şey elde edilir. Biz çocuğun, davranış sonucunda neyi elde ettiğini anlarsak davranışını değiştirebiliriz. Gösterilen tepkileri fark ederseniz davranışı arttırıp arttırmayacağınıza daha rahat karar verirsiniz.
Genelde davranışlar 4 farklı amaca hizmet eder:
İlgi isteme ve dikkat çekme
Kaçma – kaçınma
İstediğini elde etme
Duyumsal davranışlar
* Sizi dinlediğinden emin olun
* Yapmasını istediğiniz davranış yada davranışların neler olduğunu açıkça ve olumlu ifadeler kullanarak söyleyin
* Kararlı bir ses tonu kullanarak ne yapması gerektiğini ifade edin
* Bu davranışı yaptığında ne kazanabileceğini açıklayın
* Uygun davranışı gerçekleştirdiğinde yaptığını açıkça ifade ederek,gözlerine bakarak,coşkulu bir ses tonu ile konuşarak sevdiği şeyle ödüllendirin
Merak
Fiziksel etkinlik
Besin
Su
İdrar
Dışkı
Yorgunluk
Isı
Nem
gibi psiko- biyolojik ihtiyaçlar sağlandıktan sonra olumsuz davranışı değiştirmek için plan yapmak gerekir
Plan aşamaları :
Sorunu tanımlama
Amaç saptama
Amacı gerçekleştirme yollarının çocuğa öğretilmesi
SORUNU TANIMLAMA: Çocuğun sorununun davranış sorunumu yoksa kişilik sorunumu olduğuna dair bir karmaşa yaşanır. Sorunu duygusal ya da kişilik sorunu olarak görürseniz ona bazı sıfatlar yakıştırırsınız,utangaç,saldırgan,anneye bağımlı gibi.Bu durum sorunu değişmez olarak algılayıp çaba sarf etmemenize sebep olur.
Ali çok açgözlüdür yerine Ali başkalarının tabaklarından yiyecek alıyor
Murat saldırgan yerine Murat küçük kardeşini çimdikliyor
Esra negatif yerine Esra her yaptığı işte başkalarından yardım istiyor
Şeklinde tanımlamak daha uygun olacaktır.
AMAÇ SAPTAMA: En basit amaç belirleme şekli çocuğun davranış tanımına ‘yapmaz’ ifadesini eklemektir.
Davranış : Ali başkalarının tabaklarından yiyecek alır
Amaç : Ali başkalarının tabaklarından yiyecek almaz
AMACI GERÇEKLEŞTİRME YOLLARI :
Amaçlarınızı belirleyin ve tutarlı olun
İstenmeyen davranışta caydırıcı tepkinizi belirleyin
Bu tepkiyi istenmeyen davranıştan hemen sonra gösterin
İstenmeyen davranışın önce kötüleşip sonra iyileşmesini bekleyin
Olumlu davranışını ödüllendirin
İstenmeyen davranışa alternatif davranışlar öğretin
Çevreyi de davranış değiştirme programına katın
İlerlemenin kaydını tutun
CAYDIRICI TEPKİLER
Görmezden gelme
Mola
Kesin bir hayır
Sözel uyarı
Olumlu pekiştireç
Yoksun bırakmak
Kısıtlama
GÖRMEZDEN GELME: Olumsuz davranışları ön plana çıkarmak yerine olumlu davranışlara odaklanarak bu teknikten yararlanılır. Çocuk olumsuz davranışın tepkiye neden olmadığını gördükçe bu davranışı yapmaktan vazgeçebilir.Bu süreçte fiziksel olarak onunla ilgilenmek zorundaysanız bile göz kontağı kurmamaya, konuşmamaya dikkat edin.Bazı ortamlarda dikkate almanız gerektiğinde farklı caydırıcı tepki kullanmanız gerekebilir.
MOLA: İstenmeyen davranış gerçekleştiğinde 5 dakikalığına bulunduğu ortamdan çıkarılır ve yalnız bırakılır. Neden dışarı çıkarıldığı söylenir.Bu tavrın çocuğun protestoları nedeniyle sona erdirilmemesine dikkat edilmelidir.1 hafta aynı tekniği uygulayın eğer azalma varsa devam edin yoksa başka bir teknik deneyin.
KESİN BİR HAYIR: Hayırı tekrarlamaktan kaçınmak için hayır dediğinizde yaptığı davranışa ara verirse başka şeyle ilgilenmesini sağlayın. Hayırı çok duymak duyarsızlığa yol açar.
SÖZEL UYARI: Yanlışını düzeltme fırsatı verin. Sözel uyarı yaptığı davranışı tekrar değerlendirme fırsatı verir. Ne konuşmuştuk, kuralımız neydi, neye karar vermiştik?gibi.
OLUMLU PEKİŞTİREÇ: Hedef davranış gerçekleşince verilir, pekiştireçler ile olumlu davranış ödüllendirilir. Pekiştirecin çok ön plana çıkmaması da gerekir.
Kendi yatağında yatması
Ağlamadan bir şeyi istemesi
Tutturmaması
Tırnak yememesi gibi.
YOKSUN BIRAKMAK: Çocuğu sevdiği nesneden ya da etkinlikten yoksun bırakmak ve nedenini açık bir dille anlatmak da kullanılan bir yoldur.
KISITLAMA :Çevrenin istenmeyen davranışın yapılmasını önleyecek şekilde düzenlenmesi de yararlı olabilir.
YAPILMASI TAVSİYE EDİLENLER
Olumlu davranışları mutlaka fark edin ve ödüllendirin
Açık, basit ve tutarlı kurallar koyun
Olumlu yönergeler verin
Tepkilerinizi önceden belirleyin
KAÇINMAMIZ GEREKENLER
Kurallarla ilgili tartışmaktan
Bağırmaktan
Fikrinizi değiştirmekten
Kısasa kısastan
SONUÇ :
Zamane çocukları bizi her fırsatta şaşırtsalar da onların çocuk olduklarını unutmamalıyız. Caydırıcı tepkiler ve ödüller verirken gelişim dönemlerini ve doğal sınırlamaları göz önünde bulundurmalıyız.
Zaman zaman onun durduğu yerden olayların ve durumun nasıl göründüğüne bakmakta yarar vardır. Her zaman verdiklerimizi doğru ve istediğimiz şekilde alamayabilirler. Karşı tarafın gözleriyle bakmak iletişimin sağlamlaşmasına da yardımcı olur.Anne – babalık 24 saat ve ömür boyu sürdürülen bir görevdir.
Öz denetime sahip
Kendi başına kararlar alabilen
Kararların sorumluluğunu taşıyan
Duygu ve düşüncelerini ifade edebilen
Çocuklar ve bireyler yetiştirmek isteyen veli, tutarlı davranıp, sakin ve kararlı olarak istediği hedefe ulaşacaktır.
HER İLERLEME İÇİN KENDİNİZİ DE ÖDÜLLENDİRMEYİ UNUTMAYIN….
ÇOCUKLARIMIZI NASIL DİSİPLİNE EDERİZ;
Kararlı
Adil
Arkadaşça
Çocuğa hareketlerinin sonuçları açıkça anlatılmalı, istenmeyen davranışlar ortaya çıktığında önceden açıklanan kuralların dışına kesinlikle çıkılmamalıdır.
Adil ceza her zaman istenmeyen davranışların ölçüsüne göre olmalıdır.İstenmeyen davranışlar tekrarlandığında bunun sonuçları çocuğa önceden anlatılmalı,ve beklenmeyen durumlar yaratılmamalıdır.
Ağır ceza hiçbir koşulda gerekli değildir.5 dakika yapılan etkinlikten ve işten uzaklaştırma ya da oturma cezası süreklilik gösteren istenmeyen davranışlar için çok yararlı bir yöntemdir.
Arkadaşça kararlı ancak arkadaşça bir tavırla davranışların yarattığı sonuçlar açıklanmalı aldığı cezanın adil olduğuna onunda inandırılması ve sizin içinde bunun önemli olduğunu görmesi sağlanır. Her şeyden önce onu iyi çocuk olduğunda yakalamayı ihmal etmemelisiniz.
Sorunlu davranışı isimlendirin ve tanımlayın
Bu davranışı ile kendine ve başkalarına zarar veriyor mu?
Bu davranış çok sık , şiddetli ve uzun sürüyor mu?
Bu davranışı yaptığında çevresindekilerin ondan uzaklaşmalarına neden oluyor mu?
Her davranış bir amaç için yapılır ve sonucunda bir şey elde edilir. Biz çocuğun, davranış sonucunda neyi elde ettiğini anlarsak davranışını değiştirebiliriz. Gösterilen tepkileri fark ederseniz davranışı arttırıp arttırmayacağınıza daha rahat karar verirsiniz.
Genelde davranışlar 4 farklı amaca hizmet eder:
İlgi isteme ve dikkat çekme
Kaçma – kaçınma
İstediğini elde etme
Duyumsal davranışlar
* Sizi dinlediğinden emin olun
* Yapmasını istediğiniz davranış yada davranışların neler olduğunu açıkça ve olumlu ifadeler kullanarak söyleyin
* Kararlı bir ses tonu kullanarak ne yapması gerektiğini ifade edin
* Bu davranışı yaptığında ne kazanabileceğini açıklayın
* Uygun davranışı gerçekleştirdiğinde yaptığını açıkça ifade ederek,gözlerine bakarak,coşkulu bir ses tonu ile konuşarak sevdiği şeyle ödüllendirin
4 Beğeni
Yazan Uzman
|
Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.