THE FESTEN- ŞÖLEN
FİLM ANALİZİ

Hazırlayan: Melek TURAN


FİLMİN KÜNYESİ
Filmin Adı: Festen/ Şölen
Yönetmen: Thomas Vinterberg
Senarist: Thomas Vinterberg, Mogens Ruken
Yapım Yılı: 1998
Yapım Şirketi: Octobers Films
Süre: 1 Saat 45 Dakika
Tür: Dram
Ülke: Danimarka / İsveç
Oyuncular: Ulrich Thomsen, Henning Moritzen, Thomas Bo Larsen, Paprika Steen, Birthe Neumann

Aldığı Ödüller: En İyi Danimarka Filmi Bodil Ödülü 1999, Robert Ödülleri: En İyi Danimarka Filmi 1999 , Cannes Film Festivali Jüri Ödülü 1998, Bodil Award For Best Actor in a Leading Role Robert Ödülleri 1999, En İyi Senaryo Los Angeles Film Eleştirmenleri Birliği Yabancı Dilde En İyi Film Ödülü 1998, Robert Award For Best Cinematography 1999, Fassbinder Ödülü 1998
IMDB Puanı: 8,1/10







FİLMİN ÖZETİ




Çok tanınan ve saygı duyulan bir ailenin babası olan Helge (Henning Moritzen) 60. yaş gününü kutlamak için bütün ailesini, sahip oldukları otelde ağırlar ve parti düzenler. Partide tüm çocuklar ve aile üyeleri için öncesinde hazırlıklar yapılır. Kutlama bir yemek masası etrafında gayet normal bir şekilde başlar. Partinin sözcüsü Hegel hakkında konuşma için partiye katılanlara söz verir. Parti öncesi Helge, en büyük oğlu Christian'dan (Ulrich Thomsen) kısa zaman önce intihar etmiş en büyük kızı Linda'yla ilgili birkaç kelime söylemesini rica eder. Aynı zamanda Linda'nın ikizi olan Christian bir konuşma yapar, ancak konuşmada Helge hakkında bir itirafta bulunur. Christian küçük bir çocukken babasının ona ve ölen kardeşi Linda’ya cinsel tacizlerde bulunduğunu söyler. Asıl şok edici durumsa diğer aile fertlerinin Christian’a inanmaması onu dikkate almamasıdır. Kimse tepki vermez. Partiye katılanlar sessizleşir ve içki içmeye, yemeklerine yemeğe devam ederler. Sonra işler baya karışır. Babalarıyla ilgili söylediklerine başta kimse inanmasa da Şölen, Helene’nin kardeşi Linda’nın intihar ettiği odada iz sürmesi sonucu Linda’nın yazdığı mektubu bulması üzerine tüm gerçekler ortaya çıkar. Linda mektupta babası tarafından istismar edildiğini anlatmıştır.
Filmde cinsel istismar edilerek süreğen travmaya uğrayan iki kardeşten birinin yıllar sonrası intihar etmesi, diğer kardeş olan Cristian’ın hallüsinasyon görerek hayali arkadaş (Mug) edinmesi uzunca yıl psikolojik destek alması göze çarpmaktadır.Bunun yanısıra Kardeşlerden diğeri Micheal eşi ile ilişkisinde saldırgan davranış sergilemesi; duygusal, fiziksel ve cinsel şiddet göstermesi, Helene’ye karşı sergilediği abartılı tepkiler ve taciz içeren davranışlar dikkat çekmektedir.

KAREKTERLERİN ANALİZİ

1. HELGE

60 yaşında evli, dört çocuk babası, zengin, soylu bir aileden geliyor ve hobi olarak avcılıkla uğraşıyor, ensestüel bir kişilik yapısı var, öz çocuklarına istismar eden, pedofili, filmde baba rolündedir.

2. CRİSTİAN

Sakin ve durgun bir yapısı var, İkiz kardeşi var Linda, Fransa’da yaşıyor, bekar, uyuşturucu bağımlısı, öz babası tarafından istismara uğramış mağdur, filmin başlarında baba ile uyumlu ilişki içinde gibi gözükse de pasif agresif bir kişiliğe sahip, Çocukken Mug adlı hayali arkadaşı olduğu ve ruhsal yapısının normal olmadığı filmde vurgulanmaktadır.


3. MİCHEAL
Agresif, ırkçı, evli ve 3 kız babası, eşi ve çocuklarına karşı ilgisiz, eşi ile ilişkisinde saldırgan, kardeşinin cenaze törenine katılmadığı için aile tarafından suçlanıyor, kız kardeşi ile şakalaşma adında göğüslerini ellemesi istismar eden yönünü gösteriyor, babası tarafından onay bekleyen iyi çocuk eğiliminde ancak gerçekler ortaya çıktığında babasına karşı saldırgan davranışlar göstermektedir. Sorumluluk duygusu gelişmemiş, öz bakım becerilerini konusunda eşinden destek bekleyen, ayakkabı konusunda takıntıları olan, evlilik dışı otel görevlisi ile cinsel ilişki yaşayarak eşini aldatan özellikler sergilemektedir.

4. HELENE
Sosyalist, antropolojit, aykırı, kurallara uymayan, oral agresif bir yönü var, sürekli sevgili değiştiren, iz süren meraklı, eğlenmeyi seven bir yapısı var. Filmde kız kardeş rolündedir.

5. ELSE
Filmde anne rolünde, pasif, eşinin bütün davranışlarının yanında, eşine bağımlı, çocukları ile ilişkileri mesafeli, çocuklarını ihmal eden ve ensest duruma göz yuman bir annedir.
6. METTE
Micheal’in eşi ve üç kız annesi, oral agresif, eşi tarafından fiziksel, psikolojik ve cinsel istismara uğrayan mağdur.

SAVUNMA MEKANİZMALARI
İNKAR Benlik için tehlikeli olarak algılanan ve kaygı oluşturabilecek bir gerçeği yok saymak anlamında kullanılan ilkel bir savunma mekanizmasıdır. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/56920/mod_resource/content/0/23_Çatışma.pdf
Filmde en sık kullanıla savunma mekanizmasıdır. Cristian’ın Helge’nin kendisini istismar ettiğini söylemesi ve kız kardeşinin intiharında bu olayın neden olduğunu açıklaması üzerine konukların içmeye ve yemek yemeye devam etmesi, Cristian’ın itirafı üzerine Helge’nin mutfakta Crsitian’a normal tepkide bulunması, yemekte konuşulanların olmamış gibi davranması örnek verilebilir.
BASTIRMA: Benlik için tehlikeli olabilecek ve kaygı oluşturabilecek anı ve deneyimler bilinç dışına itilir ve orada tutulur, bilincin kabul edemeyeceği istekler bilinç dışına itilir ve orada saklanır. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/56920/mod_resource/content/0/23_Çatışma.pdf

Helge’nin Cristian ve ikizini soyup istismar etmesini unutması, annenin Cristian’ın istismara uğradığını görmesine rağmen görmedim deyip olayı hatırlamaması, unutması örnek verilebilir.

YER YÖN DEĞİŞTİRME
Bir dürtünün asıl objesinden uzaklaştırılıp, başka bir objeye yöneltilmesi, benlik için tehlikeli olabilecek bir dürtü, asıl yöneleceği nesne yerine, bir başkasına, toplumca kabul gören bir alana yönelerek sıkıntı giderilir, agresif duyguların obje değiştirmesi olarak ifade edilir. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/56920/mod_resource/content/0/23_Çatışma.pdf

Micheal’ın eşine öfkesini ayakkabı ve sehpaya vurarak göstermesi

KARŞIT TEPKİ GELİŞTİRME Bireyde bazen suçluluk duygusu yaratan tehlikeli isteklerin yoğun olması, bunları baskı altında tutmasını güçleştirmektedir. Bu durumda bireyin bu isteklerinin tam tersi davranışları yaparak benliğini korumaya çalışması karşıt tepki geliştirme olarak açıklanmaktadır.
https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/56920/mod_resource/content/0/23_Çatışma.pdf
Micheal babası tarafından partide otelde yer ayrılmamasına ve babası tarafından sürekli dışlanmasına rağmen babasına karşı iyi çocuk olma eğiliminde olması, Cristian’ın itirafı üzerine babasını koruması ve Cristian’ı partiden kovup onu ormana sürükleyerek ağaca bağlaması, babasına sevgi gösterisinde bulunması.
YÜCELTME
Yüceltme mekanizmasında, bastırılmış olan istek ve ihtiyaçların beraberinde getirdiği gerginlik, dışarıdan ilgisiz gibi görülen yeni hedefler, yeni etkinliklere çevrilmektedir. Bu yeni hedef ve etkinlikler bastırılan istek ve ihtiyaçların aksine sosyal açıdan da kabul edilmektedir. Toplum tarafından kabul edilmeyen bazı saldırgan ve cinsel eğilimler, bu savunma mekanizması tarafından değiştirilerek, toplumsal onay bulacağı alanlarda kendini ifade etmektedir. http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Savunma%20Mekanizmaları.pdf
Helge’nin avcılık sporu ile ilgilenmesi.
MANİK SAVUNMA MEKANİZMASI
Kendini kaygı, suçluluk hissi ve depresyona karşı koruyan kişilerin davranış şekli. Nesne ilişkileri kuramından gelir. Şu özellikleri gösterir:
A) Suçluluğu ve kaygıyı ve depresyonu inkar etme
B) Güçleri ödünç alınacak nesnelerle özdeşleşme
C) Kendini kaygı ve çaresizlik duyguları uyandıran durumları tamamen kontrol ettiklerini hayal etmelerini sağlayan tüm güçlü kontrol düşler
D) Kendiliğin kötü yönlerini ötekine yansıtma (http://psikoloji-phantasmal.blogspot.com/2007/09/manik-savunmann-tanm.html)


Helene’nin Cristianın kardeşi ile istismara uğramasını açıklamasının ardından gülmeleri ve Linda’nın yazdığı mektubu bulup okumasının ardından gece sonunda Helene’nin gülmesi, kahkahalar eşliğinde dans etmesi

AİLE DİNAMİKLERİ
Bu bölümde aile yaşam kalitesi dinamikleri; aile etkileşimi, ebeveyn sorumlulukları, duygusal refah açısından ele alınmıştır.
Aile etkileşimi açısından; bireyler, en çok ailede herkesin birbiri ile her şeyi açıkça konuşabilmesi önem arz etmektedirler. Filmde aile üyeleri arasındaki etkileşim çok azdır. Birbirlerine duygularını ve bildiği olayları aktarma konusunda aralarında zayıf bir iletişim bulunmaktadır. Ailede herkesin birbirine ilgi ve sevgi göstermediği Micheal kardeşi Cristian’ın babasının cinsel istismarını açıklaması üzerine şiddet uygulaması ayrıca Micheal’in kendi çekirdek ailesine ve eşine yaklaşımı sevgiden uzak ve şiddet içeren davranışlar sergilemesi ailede saygı, ilgi ve sevgi kavramlarının uygulamada yetersiz olduğunu göstermektedir. Aile içinde baba oğlu Micheal’e karşı daha uzak ve mesafeli tutum sergilediği, ailede herkesin birbirine uzak ve uyumsuz olması dikkat çekmektedir. Ailede herkes birlikte zaman geçirmekten hoşlanmamakta ve biraraya gelme sıklıkları çok düşüktür. Ailede problemlerin birlikte çözülmediği babanın yönetim konusunda daha baskın olduğu annenin pasif bir rol oynadığı gözlenmiştir. Ebeveyn sorumlulukları açısından çocuklarının eğitim, sağlık ve bakım ihtiyaçlarını karşıladıkları ancak duygusal refah açısından babanın çocuklarına cinsel istismara maruz bırakması annenin ensest sürece göz yumması, çocuklarını ihmal etmesi söz konusudur. Aile bireylerinin stresi olan diğer bireyleri rahatlatmadığı annenin çocukları ile iletişimi yetersizdir. (Özmete, 2010)

KÜLTÜREL ETKİLER
Otellerde, catering işletmelerinde, mağazalarda, çeşitli kurumlarda ve diğer kamusal alanlarda sigara içmek kesinlikle yasaktır. Sigara içenler için sigara içilmesine izin verilen özel bölgeler veya odalar vardır. Filmde de sigara içmek için özel bir alan vardır. Sigara içen davetliler özel ayrılmış odada sigara içmektedir. Danimarka’da insanlar nasıl göründüklerini önemsemektedir. Herhangi bir etkinliği ziyaret etmeden önce gardırobunda neler giyeceklerini hazırlar. Danimarkalılar iyi giyimli insanlara saygı ve hayranlıkla davranırlar. Doğum gününe katılan davetliler öncesinde özel olarak hazırladıkları kıyafetleri giyip partiye katıldılar. http://www.orangesmile.com/gezirehberi/danimarka/gelenekler.htm

Hygge Danca iyi vakit geçirmek, keyfini çıkarmak anlamına geliyor. Danimarkalılar genellikle kış aylarında hygge sözcüğünü çok telaffuz ederler, sevdikleriyle beraber bir şeyler yiyip içerken, sohbet ederek, zaman geçirmekten hoşlanırlar.https://gezievreni.com/danimarka-hakkinda-bilgiler/ Film bir masa etrafında yemek yiyerek ve içki içip sohbet ederek geçmektedir. Konuklar kadehin altına bıçak ile vurarak söz alır ve konuşma yapar. Ülkede Danca resmi dildir ve filmde Danca konuşulmaktadır.



1990'ların ortalarından beri özellikle Dogma 95 ile ilgili olan (Lars Von Trier yapımı filmler gibi) Danimarka filmleri uluslararası alanda dikkat çekmiştir. Danimarka kuvvetli bir film yapım geleneğine sahiptir ve Carl Theodor Dreyer dünya çapında gelmiş geçmiş en iyi film yönetmenlerinden biri sayılmaktadır. Bu film’de Dogma 95 özellikleri ile çekilmiş bir filmdir. https://tr.wikipedia.org/wiki/Danimarka_kültürü

Dogma 95 tarafından belirlenen kurallar https://tr.wikipedia.org/wiki/Dogma_95
1. Çekimler stüdyo dışında yapılmalıdır. Sahne donanımı ve setler içeri taşınmamalıdır. (Hikâye özel bir sahne donanımı gerektiriyorsa, stüdyo dışında bu donanıma uygun bir mekân seçilmelidir.)
2. Ses, kesinlikle görüntülerden ayrı olarak üretilmemelidir ya da tersi. (Sahne içinde üretiliyor olmadığı sürece müzik kullanılmamalıdır.)
3. Kamera, elde taşınıyor olmalıdır. Elde taşınan kamera ile elde edilecek hareketlilik ya da hareketsizlikler serbesttir. (Film, kameranın durduğu yerde çekilmemeli; kamera filmin olduğu yerde olmalıdır.)
4. Film, renkli olmalıdır. Özel ışıklandırma kullanılamaz. (Eğer çekilecek olan sahnede filmin pozlandırması için çok az bir ışık söz konusuysa, sahne kesilmeli ya da tek bir lamba kameraya iliştirilmelidir.)
5. Optik numaralar ve filtreler kesinlikle yasaktır.
6. Film, gelişigüzel aksiyon içermemelidir. (Öldürme, silahlar, vs. bulunmamalıdır.)
7. Zamansal ve coğrafi yabancılaştırmalar yasaktır. (Kısaca film, şimdi ve burada geçmelidir.)
8. Tür filmleri kabul edilemez.
9. Film formatı 35 mm (Academy standardı) olmalıdır.
10. Yönetmen, jenerikte belirtilmemelidir.




KAYNAKÇA
https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/56920/mod_resource/content/0/23_Çatışma.pdf

https://gezievreni.com/danimarka-hakkinda-bilgiler/

http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Savunma%20Mekanizmaları.pdf

http://www.orangesmile.com/gezirehberi/danimarka/gelenekler.htm
Özmete, E. (2010). ‘Aile Yaşam Kalitesi Dinamikleri: Aile letiimi, Ebeveyn Sorumlulukları, Duygusal, Duygusal Refah, Fiziksel / Materyal Refahın Algılanması’ Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Volume 3 / 11 Spring 2010
http://psikoloji-phantasmal.blogspot.com/2007/09/manik-savunmann-tanm.html

https://tr.wikipedia.org/wiki/Danimarka_kültürü
https://tr.wikipedia.org/wiki/Dogma_95