İtaatkar olmak ve evet demek her zaman iyi terbiye almış ve saygılı olmanın sembolü olmuşken hayır demenin tam tersi bir ünü vardır. Bunu her birey bu şekilde öğrenir ve çok küçük yaşlarda öğrenilen bu bilgi, en derinlere işleyip yavaş yavaş kendi doğrumuz olmaya başlar. Yetişkinlik hayatımızda da bir bakmışız ki hayır demek bizi zorlayan bir durum olmuş ve bu durum gün geçtikçe daha yorucu bir hal almaya başlamış.
Aslında daha da küçük olduğumuzu, çocukken yaşadıklarımızı ve hayır dediklerimizi bir düşünelim. Bizi büyütenleri ne çok zora soktuğumuz bir dönemdi o her şeye hayır dediğimiz günler. Ancak her çocuk gibi biz de sınırımızı çizmeye çalışıyorduk. Çocuklar hayır demeyi öğrendiklerinde kendi kişilikleri hakkında bilgileri dış dünyaya sunmak isterler. Henüz çok körpe olan benliklerine dair bilgileri kendileri de yeni yeni keşfetmekteyken hayır demenin ilkel öfkelerine iyi geldiğini fark ederler.
Engellenmek her bireyde öfke doğurur. Henüz toplum tarafından sevilme kaygısını biz yetişkinler kadar tatmamış bir çocuğu gitmek istediği halde kolundan tutarsanız engellemenizin onda yarattığı öfkeye tanık olursunuz. Bu engellenmeyi yaşamak istemeyen çocuk kendini tuta yetişkine hayır diyebilir. Peki yetişkinler engellenmek istemediğinde hayır diyebilir mi? Çoğunlukla daha iyi huylu, daha geçimli ve terbiyeli görünmek adına içinde hayır diye bağıran sesi duymazdan gelip evetleri sıralamaz mı? Örneğin bizim yetişkinimiz çok yorucu geçen bir günün sonunda kahve içmeye çağıran arkadaşına hayır demek mi daha kolay gelir yoksa “ayıp olmasın” deyip kahve teklifine olumlu bir yanıt mı verir?
Hayır diyememe durumunda yalana başvurma sıklıkla karşılaşılan bir kaçış yöntemi. Ancak yalan söylemek zamanla durumun açığa çıkmaması için daha çok yalana başvurmayla sonuçlanır. Bazen ise kaçış yöntemi, en sık başvurulan yöntemdir. Öyle ki komşusuna hayır diyemediği için evinden taşınan bireylerin varlığı, bize bunu düşündürmektedir. İstemediğimiz veya bizi zor duruma düşüreceğini bildiğimiz olaylar karşısında evet dediğimizde o evetin altında eziliriz. yapmaya onay verdiğimiz şeyin vakti gelene kadar bu işten kurtarılmayı bekler, veya “neden evet dedim ki” diye kendimize kızarız. Oysaki kıyasladığımızda belki de hayır demenin yükü çok daha hafif olacaktır.
Hayır diyebilmek kişiyi özgürleştirip rahatlatabilir şüphesiz. Ancak hayırın da türleri vardır. Örneğin bazı bireyler sadece kurallara karşı gelmek için hayır der. Özgür olabilmek hepimizin hakkıdır ve bize iyi geleceği şüphesizdir ancak kurallara uymamanın başımıza açacağı işlerin de bizi zora sokacağı gün gibi açık. Ya da başka bir örnek vermek gerekirse gece bebeğiyle ilgilenmiş ve uykusuz kalmış, yorgun görünen bir iş arkadaşının yardım talebine büyük bir engel yokken hayır demek kişiye pek de iyi gelmeyecektir. Merhametten uzak bir davranış olması, hayırın getireceği özgürlüğün önüne set çekecek ve dahası kişilerarası ilişkilerde sıkıntılara yol açacaktır.
Yapıcı bir “hayır” ise ilişkilerde içtenliği arttıracaktır. Sırf kural olduğu için bir karşı çıkış değil, aklı başında söylenmiş bir hayırın çevrenizdeki insanlara tutumunuz hakkında söyleyecekleri vardır.