ÇOCUKLARDA SINIRLAR NASIL OLMALIDIR?

Sınırlar konusu ebeveynlerin çocuklarını nasıl yetiştirmesi ve onlara nasıl sınır koyması konusunda en çok zorlandığı durum olarak karşımıza çıkar. Sınırlar konusu aslında doğumla başlayıp yaşamın sonuna kadar devam eder. Başlangıç olarak; bebeğin anne karnındaki ortamının sınırlı bir şekilde olması ve bebeğin burada belirli derecede kendini hareket ettirmesiyle başlar. Orada bile bir sınır vardır. Bebek elini, kolunu istediği yere kadar açamaz, belirli sınırlara tabidir. Ve o buna uyum sağlamak durumundadır.

Sınırlara Ne Zaman Başlamalıyım ?

Sınır sorunu çocuklarda en çok 1,5 - 2 yaş itibariyle kendini gösterir. Fakat daha büyük çocuklarda da elbette sınırları uygulamanız mümkündür. Her yaşın kendi içinde sınırları bulunur. Her çocuğun kendi yaşına göre sorumluluk vermek gerekir. Küçük çocuklara küçük sorumluluklar, büyük çocuklara büyük sorumluluklar vermek gerekir. Bu sorumlulukları ebeveyni olarak siz belirleyeceksiniz.

Hayatımızın her alanında sınırlar konusu karşımıza çıkar. Çocuklarda teknolojik alet kullanım sıklığı, uyku düzeni, ders çalışmaması, yemek yememesi gibi başlıca konular en belirleyici olanlardır.

Nasıl Sınır Koymalıyım?

Ebeveynin sınır koymak için öncelikle; Anne – babanın işbirliği içinde olması, açık, net, tutarlı ve istikrarlı bir şekilde ilerlemesi gerekir. Burada önemli olan ebeveyn olarak vermiş olduğunuz seçenekler sizin tarafınızdan onaylanmış olmasıdır. Yani anne – baba olarak verdiğiniz seçeneklerden herhangi birini çocuk seçtiğinde ebeveyn olarak içinizin rahat olması gerekir. Bu seçenekleri oluştururken çocuğunuzun sevdiği, önemsediği, onun için vazgeçilmez olan şeyleri seçenek olarak sunabilirsiniz.

Sınır Koyarken Ne Söylemeliyim?

Örneğin; elindeki kurabiyelerden ya 1 tanesini yemeyi seçebilirsin ya da bunlardan hiçbirini yememeyi seçmeyi seçersin. Sen hangisini seçersin? Diyerek çocuğun kendi kararlarını seçmesini ve verilen seçeneklerin kendi içinde ebeveyn tarafından onaylanmış olduğundan çocuklarınızın gönül rahatlığıyla seçeneğini seçmesini sağlatabilirsiniz. Elbette burada önemli olan ürünün ismi (kurabiye) değildir.

Bir başka örnek vermek gerekirse; düzenli olarak çok fazla teknolojik alet kullanan bir çocuğu ele alalım (TV – Tablet – Telefon - PC vs.). Eğer ebeveyn olarak bu süre sizin için çok fazla ise çocukla birlikte ortak bir kararla saat düzenlemesi yapılır. Uyum sağlamakta zorluk yaşadığında neler yapılacağı önceden kendisine bildirilir. Oğlum/kızım bugün 3 saatlik olan teknolojik alet kullanma (TV – Tablet – Telefon - PC vs.) süreni aştığında yarın ki kullanacak olan teknolojik alet kullanma (TV – Tablet – Telefon - PC vs.) hakkını kaybetmeyi seçmiş olacaksın. Eğer bugünkü teknolojik alet kullanma (TV – Tablet – Telefon - PC vs.) hakkını geçmemiş olursan yarın ki teknolojik alet kullanma (TV – Tablet – Telefon - PC vs.) hakkını kaybetmemiş olmayı seçersin. Sen hangisini seçersin diyerek çocuğunuza sorabilirsiniz.

Size göre uygun olan bir davranış, bir başka aileye göre uygun olmayabilir. Burada kastedilen şey; durumun süresi, miktarı, şiddetini ebeveyn olarak sizin belirlemeniz olacaktır. Her ailenin kendi içinde bir normu vardır. Burada ebeveyninin tutumu çok önemli bir rol oynar.

Sınırları Uygulamada Zorlanır Mıyım?

Aileler için sınırları oluşturabilmek için bir müddet sabır ve çaba gerekir. Ne kadar çok pratik yaparsanız, hayatınıza bu sistemi sokarsanız o kadar çok tecrübe sağlamış olursunuz. İlk başlarda çocuğunuz tepki gösterebilir ve bu durum çok doğaldır. Çünkü alışkın olmadığı bir durumla karşı karşıya kalmıştır. Burada ebeveyn olarak istikrarlı bir şekilde vermiş olduğunuz seçenekleri tekrar sıralamak olacaktır.

Çocuk bu durumunuzun tutarlı olduğunu gördükten sonra artık seçeneklerini kendi karar verecektir. Bu sistemi oturttuktan sonra, hayatlarınız ve çocuğunuzun hayatı daha keyifli ve kolay olacaktır.

Sınırlar Çocuklarda Hangi Özellikleri Kazandırır?

Ailelerin sınırlar konusunda kararlı olması çocuklar üzerinde destekleyici, kendi ayakları üzerinde durabilen, kendi kararlarını alabilen bir özellik katar. Ailelerin, çocuklarla karşılıklı saygı oluşturmasını sağlar. Bunun yanında topluma olan uyumu da arttırır. Ayrıca çocuk, sınırlar karşısında yaptıklarından sorumlu olacak ve kendisine bir misyon/sorumluluk yüklemiş olacaktır.

Çocukların; ilerleyen yıllarında, iş yaşantılarında, sorumluluklarında, meslek seçimlerinde, yakın romantik ilişkilerinde, arkadaş seçimleri ve benzeri durumlarda sınırların ne kadar önemli olduğunu görmüş olacaksınız.

Sınırsız yetişen çocuklar, her istediğinin alınmasını ve kendilerini ön planda tutulmasını bekler. İlerleyen zamanlarda bu sınır sorunları ailelerini, arkadaşlık ilişkilerini, iş yaşantılarında zor durumlara sokar.

Yaşamımızda sınırlar konusu her daim önemli olmaya devam edecektir. Ne kadar erken yaşta başlarsak, aileler için o kadar kolay olacaktır. Unutmayın, çocuklarımızın kullanma kılavuzu bulunmamaktadır. Her çocuk kendine özgü özelliklere ve mizaca sahiptir. Ebeveyn olarak, bu durum karşısında çocuklarınızı en iyi yetiştirecek olan sizlersiniz.

Şimdiden herkes bunları uygulamaya biran önce başlasın. Zorlandığınız noktalarda bu alanda tecrübeli uzmanlardan destek almak sizin hayatınızı kolaylaştıracak ve çocuklarınızın ileriki sürece yönelik sağlıklı erişkin olabilme yolunda oldukça önemli katkı sağlayacaktır.

https://www.cocukludunya.com/uzman-yazilari/cocugunuza-sinir-koyma.html

Uzm. Klinik Psikolog
Onur KÖK