İnsan olarak yaşam sürecimizde hepimiz farklı olumsuz durum, stresli yaşam olayları ve sıkıntılı zamanlar ile karşılaşıyoruz. Herkesin bu zorlu durumlar ile başa çıkma yöntemleri, çözüm yolları farklı olmaktadır. Bazı kişiler bu zor durumlardan çok fazla etkilenerek depresyon ve başka sorunları yaşar, uzun süre bunları aşamaz, bazı kişiler de bu zor durumlar ile daha kolay başa çıkmakta ve depresyon gibi uzun süreli zorluklara girmeden kısa sürede kendini toplamaktadır. Psikoloji literatüründe olumsuz yaşam durumları ile başa çıkma, ne kadar sürede kendini toparladığından "psikolojik sağlamlık" kavramı olarak bahsedilmektedir.

Bu kavram latince “resiliens” kelimesinden türemiştir ve esneklik, eski haline dönme anlamlarında kullanılmaktadır. Bu kavram Türkçe alanyazınında kendini toparlama gücü ve yılmazlık şeklinde kullanıldığı görülmektedir.

İşte size psikolojik sağlamlığınızı sorgulamanıza yardım edecek bir kaç soru:
1. Sıkıntılı zamanlardan sonra kendimi çabucak toparlayabilirim.
2. Stresli olayların üstesinden gelmekte güçlük çekmem.
3. Stresli durumlardan sonra kendime gelmem uzun zaman almaz.
4. Kötü bir şeyler olduğunda bunu atlatmak benim için zor değildir.
5. Zor zamanları çok az sıkıntıyla atlatırım.
6. Hayatımdaki olumsuzlukların etkisinden kurtulmam uzun zaman almaz.

Puanlama:
- Hiç uygun değil: 1 puan
- Uygun Değil: 2 puan
- Biraz Uygun: 3 puan
- Uygun: 4 puan
- Tamamen Uygun: 5 puan değerindedir.

Değerlendirme:
1. Tüm maddeleri tek tek okuyarak puanlamada verilen beş seçenekten kendinize uygun bir tanesini seçiniz.
2. Tüm maddelere verdiğiniz puanları toplayınız (en az alınacak puan 6 ve en yüksek alınacak puan 30'dur.)
3. Aldığınız toplam puan ne kadar yüksekse psikolojik sağlamlık düzeyinizin o kadar yüksek olduğu anlamına gelmektedir.
Yukarıda bahsedilen maddeler Smith ve ark. (2008) tarafından geliştirilen ve Doğan (2015) tarafından Türkçe'ye uyarlanan "Kısa Psikolojik Sağlamlık" Ölçeğinin maddelerinin kolay okunması ve anlaşılması için düzenlenmiş şeklidir. Ölçek ile ilgili daha fazla bilgiye ulaşmak isteyen kişiler aşağıdaki kaynakçadan yararlanabilir.

Diyelim ki psikolojik sağlamlığımız düşük çıktı.
Ne yapabiliriz?
Burada yapılabilecek bazı önerilerde bulunacağım. Ancak her insanın biricik ve özel olduğunu unutmayalım. Bu yüzden herkese iyi gelecek, herkesi güçlendirecek farklı yollar, farklı yöntemler olabilir. Ancak insanoğlu olarak hepimizin benzer yönleri olduğu için ortak etkilendiği yöntemler olabilir. Bu konudaki önerilere geçmeden önce araştırmaların ne söylediğine göz atalım.

Öncelikle araştırmaların sonuçlarına baktığımızda psikolojik sağlamlık ile ilişkili olan faktörlerin şu şekilde olduğunu görüyoruz: Olumlu mizaç, sağlıklı nörobiyolojik yapı, zekâ, etkili iletişim becerileri, sağlıklı kişiler arası ilişkiler, öz yeterlik, benlik saygısı, mizah kapasitesi, umut ve pozitif benlik algısı, pozitif ebeveynlik, güvenli ilişkiler, saygı, bakım, finansal kaynaklar, akademik destek, akran desteği ve olumlu sosyal destek, dışadönüklük, iyimserlik, yumuşak başlılık, sorumluluk.
Bu durumda üzerinde yoğunlaşabileceğimiz ve üzerinde değişiklik yapabileceğimiz şu durumlara dikkat etmemiz psikolojik sağlamlığımızı güçlendirmemize yardımcı olacağını düşünüyoruz.
• Kişilerarası ilişkilerimizi iyi tutmak (ailemiz, yakın çevremiz, iş arkadaşlarımız)
• Yaptığımızda kendimizi yeterli ve başarılı hissettiğimiz çalışmalara devam etmek
• Kendimizin olumlu taraflarının farkında olmak, kendimizi takdir etmek ve onaylamak (genellikle olumsuz taraflarımıza yoğunlaşırız ve olumlu yönlerimizi görmeyiz). Hatta oturup olumlu yönlerim diye bir liste çıkarabilir veya sevdiklerinizden olumlu yönlerinizin ne olduğu sorabilirsiniz (deneyin, sonuçlar sizi şaşırtacaktır).
• Mizah zor durumlarda her zaman kurtarıcıdır. Bu yüzden mizah yapabilir, okuyabilir, izleyebilir, dinleyebilirsiniz veya mizah yönü olan kişiler ile iletişiminizi sürdürmeye çalışabilirsiniz.
• Bakış açımızı bardağın boş tarafından dolu tarafına kaydırmaya çalışalım (deneyin, her şeyde güzel bir taraf bulacaksınız, en kötüsü bir ders çıkarırsınız).
• Ebeveynleriniz ile iletişiminizi mümkün olduğu kadar iyi tutmaya çalışın. Unutmayın ebeveyni ile iletişimimiz iyi olmadığında olumsuz etkisini bir şekilde hissediyoruz.
• Çevrenizde güvendiğiniz ve size güvenen arkadaşlarınız olsun (Ne olursa olsun yanında olacağını hissettiğimiz birisi veya birileri bizi ayakta tutar).
• Öncelikle kendinize sonra diğer tüm canlılara saygılı olmamız bizi iyi hissettirecektir. Aynı zamanda hem kendimize hem de diğer canlılara karşı nezaketli ve şefkatli olmamız önemlidir.
• Hayattaki sorumluluklarımızı yerine getirmek kendimize güvenimizi arttırarak bizi değerli hissettirecektir. Sorumluluklarımızı mümkün olduğu kadar ihmal etmeyelim.
• Manevi konularda bize iyi gelecek ibadet, ritüel, egzersizler, spor, hobilerimiz vs.


Kaynakça:
- Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 2015, 3(1), 93-102.
- Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200.