Öncelikle ne nedenle olursa olsun hakkınız yeniyor ve öfkelenmeniz çok normal.
Bir de hakkınızı yiyen bu insanlar evde çocuklarına “Aman yavrum kimsenin hakkını yeme, aman yavrum kimseye hakkını yedirtme.” diye çocuklarına ahkam kesen tiplerdir ama iş sosyal hayat içerisinde çocuğuna örnek olmaya geldi mi fos…
Peki neden siz, biri sıra beklerken onun önüne haksız bir şekilde geçmiyorsunuz? Ya da neden siz, biri size kendi hakkını yediğinizi söylediğinde bin bir özür diliyorsunuz?
Cevap: Bilişsel Gelişmişlik Seviyesi ve Ahlaki Gelişmişlik Seviyesi…
Bilişsel Gelişim denildiğinde akıllara gelmesi gereken bilim insanlarının önde gelenlerindendir Piaget. Piaget kişilerin bilişsel gelişimini Duyusal – Motor Dönem (0 – 2 yaş), İşlem Öncesi Dönem (2 – 6 yaş), Somut İşlemler Dönemi (6 – 11 yaş) ve Soyut İşlemler Dönemi (11 yaş ve üstü) olmak üzere dört evreye ayırır. 2 – 6 yaşları arasındaki çocukların tipik özelliğidir ben – merkezci olmak. Bu dönemde çocuklar olaylara başka birinin gözüyle bakamazlar. Örneğin çocuğa, çocuğun bakış açısına göre önde ağacın arkada evin göründüğü ancak sizin bakış açınıza göre tam tersinin göründüğü bir düzlem gösterdiğinizi düşünün. Bunun üzerine çocuğa “Ben bu düzleme buradan baktığımda önde ağacı mı yoksa evi mi görürüm?” diye sorduğunuzda çocuk kendi gördüğünü söyleyecektir. Çevrenizde 2 – 6 yaş arası çocuk varsa denemesi bedava…
Ahlaki Gelişim denildiğinde de akıllara gelmesi gereken bilim insanlarının önde gelenlerindendir Kohlberg. Kohlberg de ahlaki gelişimi Gelenek Öncesi Dönem, Geleneksel Dönem ve Gelenek Sonrası Dönem olmak üzere üç döneme ayırır. Bu üç dönemin her birini de kendi arasında iki döneme ayırır. Gelenek öncesi dönemde ilk dönem ceza ve itaat dönemi, ikinci dönem de araçsal ilişkiler dönemidir. Gelenek öncesi dönemin ceza ve itaat döneminde kişi olayların dış görünüşüne ve meydana gelecek zararın büyüklüğüne bakarak kurala uyup uymamaya özen gösterir. Ayrıca gene bu dönemde kişi yaptığı bir davranış sonucunda cezalandırılacaksa kurala uyar yoksa uymaz. Gelenek öncesi dönemin ikinci dönemi olan araçsal ilişkisel dönemde de bireylerin kendi ihtiyaç ve isteklerinin karşılanması önem taşımaktadır. Gene bu dönemde kişi diğer insanların ihtiyaçlarının farkındadır ancak kendi ihtiyaçları önce gelir.
Özetle bu tür insanlar Piaget’in Bilişsel Gelişim Dönemi’ne göre 2 – 6 yaş arası dönemde kalmışlardır. Kohlberg’in Ahlaki Gelişim Dönemi’ne göre de sizin güçsüz ve zayıf olduğunuzu düşünerek sizden gelecek tepkinin büyüklüğüyle baş edebileceklerini düşündükleri ve kendi ihtiyaçlarının da sizinkinden daha önemli olduğunu düşündükleri Gelenek Öncesi Dönem’de takılı kalmışlardır.