Şu an gelmiş olduğumuz dönemde neredeyse uzaya çıkan astronotlarla eş zamanlı olarak iletişim kurma teknolojisine sahibiz ama ne yazık ki aileler ev içerisindeki iletişim de teknolojideki başarıyı yakalamakta zorlanıyorlar. Özellikle genç yaşta çocukları olan ebeveynler onlarla iletişimde devamlı kavga gürültü ve çeşitli iletişim problemleri yaşamaktan kurtulamıyorlar. Her ne kadar kulağa zor gelse de aslında bu döngüsel krizlerden kurtulmak imkânsız değil.

Bir gün genç bir danışanımın annesi seans odasına geldiğinde “Olmuyor hocam.” dedi, “Ne kadar uğraşsam da onun crop giyme isteğini kabul edemiyorum.” Burada mesele aslında kabul etmek meselesi değil, mesele aslında o anda kalıp onun bu arzusunu anlamaya çalışmak. Ne yazık ki sizin döneminizdeki kurallar geride kaldı ve artık ergenlik ile beraber çocuğunuzun üzerinde direkt olarak etkide bulunabildiğiniz yılların sonuna geldiniz. Genç çocuğunuz karakter oluşturma inşasında, ya onun yanında olup destek olacak ya da o temeli baştan sarsacaksınız. İletişim aslında sağlam bir temel atmanın neredeyse tek yolu.

Başlığa gençlerle konuşma sanatı dedim çünkü bu süreç bolca hayal gücü ve yaratıcılık gerektiriyor. Artık eski yöntemlerinizin o kadar da işe yaramadığınızı bol bol “Odamdan çık, git başımdan, hayır telefonla oynamıyordum…” cümleleri ile karşılaşacağınızı bilme ve bunun da aslında geçici bir süreç olduğunu kabul etme zamanı. Artık iletişim kurmak için yeni yollar, yeni yöntemler bulmak ve bunu çocuğunuzla beraber belirlemek zorundasınız.

Öncelikle sorduğunuz soruda çocuğunuz kendini savunma pozisyonuna aldıysa orada bir sorun olduğunu anlamanız gerekir. Hiç kimse yargılanmaktan hoşlanmaz, devamlı yargılandığını hisseden gençler buna maruz kalmamak için ellerinden geleni yapacaklardır. Ve ellerinden gelen en iyi ve hızlı yöntemde yalan söylemek olacaktır. “Neden 400 soru çözmedin?” sorusu ile “Sınavla ilgili sorumluluklarını yerine getirmediğinde ne hissediyorsun?” sorusu arasında büyük bir fark var. Gençlerin önemsendiklerini bilmeye ve görüşlerinin değerli olduğunu hissetmeye ihtiyaçları var. “Sen zaten hep…” diye başlayan cümleleri çöpe atmanın vakti geldi de geçiyor bile.

Gençlerin öğütten hoşlanmamalarının altında yatan en önemli sebep bu öğütlerin onların özgürlüklerini kısıtlayacağını düşünmeleridir. Çocuğuna daha az tablet ve telefon kullanmalısın diyen ailelerin çocuklarında şu düşünceler otomatik olarak oluşabilir: “Anne babam tablet ve telefonu daha az kullanmamla aslında daha çok ders çalışmamı, daha çok test çözmemi, daha az oyun oynamamı, daha az sosyal aktiviteye katılmamı kısaca eğlenebileceğim her şeyden vazgeçip sadece uzak geleceğime odaklanmamı bekliyor.” Öğüt, nasihat ve tavsiyeler ile özgürlüklerinin kısıtlandığını düşünen gençler genellikle ebeveynlerinin doğrularına kendi yanlışlarını tercih ediyorlar.

Yanlışlar yapma konusu aslında hep olumsuz bir deneyim olarak görülse de yanlış yapan gencin ailesinin tutumu aslında gencin kişilik örgütlenmesinde, karakter gelişiminde önemli yer tutuyor. Hangimiz hatalarımızdan büyük dersler çıkarmadık ki? Hataları gençler yapınca neden bu kadar büyük bir yaptırım, ceza ve kısıtlanmalarla karşılaşıyorlar? Bu cezaların, yaptırımların ne kadarı ailelerin kaygıları ile ilgili? Elbette burada kendine ya da çevreye zarar verdiği davranışları kastetmiyoruz. Fakat genç yanlış yapsa, sınavda başarısız olsa, arkadaşlarını kaybetse, dışlansa, yalnız kalmak istese, zorbalık yapsa, sevgilisi olsa, birisinden hoşlansa, eve geç gelse, geç yatsa, size göre uygun olmayan bir kıyafet giyse, çok oyun oynasa kısacası onaylamadığınız herhangi bir davranışı yapsa karşılaşabileceği yaptırımları önceden bilmeye ve olaydan sonraki duygularını, düşüncelerini ifade etmeye hakkı var. Çocuğunuzun davranışları size doğru gelmese bile başına bir şey geldiğinde yanlış yerlere başvurmak yerine size gelmesi için onun güvenli limanı olmak zorundasınız. Bunun temel yolu da davranışlarından ne kadar hoşlanmasanız da olayı konuşmadan önce sakin bir nefes aldıktan sonra içtenlikle onun her zaman yanında olduğunuzu ifade etmekten geçiyor. Genç çocuğunuz deneme yanılma yoluyla bir karakter oluşturacak ve sizin yanınızda olduğunu hissederse güvenli bağlı birisi olacaktır.

Geçmiş geçti, gelecekte henüz daha yaşanmadı. Kötü sözler söyleyen, eleştiren anne babalar maalesef ki çocuklarına saygı duymayı öğretmek konusunda sınıfta kalıyorlar. Düşmanca söylenen, devamlı eleştiren ve gencin hevesini kıran sözler, yaklaşımlar yalnızca daha büyük hayal kırıklıkları, düşmanlıklar doğuracak ve sizin gençle aranızdaki mesafeyi açacaktır.

Peki neler yapabilirsiniz?
Tavsiyelerinizi kısa tutun, onları dinleyin, fikirlerini sorun, söz haklarına saygı duyun, sözlerine karşılık verme isteğinizi durdurarak iletişim kurun, ne hissettiğini sorun, sosyal aktiviteler konusunda destekleyin, eleştiriden, negatif yorumlardan kaçının, o konuşmak istediğinde konuşun, zorlamayın, ihtiyaç duyduğunuzda bir uzmandan destek alın, çocuğunuz psikoloğa gitmeyi kabul etmiyorsa siz aile danışmanlığı alın ve lütfen bunları yapmak için geç kalmayın.