Diş Çürüğünden Korunun

Değerli okurlar,

Ağız ve diş sağlıgının önemi toplumumuzda hala gerektiği kadar anlaşılmamış gözükmektedir.Bu yazımda sizlere diş çürüğü ve çürükten korunmayla ilgili bilgi vermek istedim.

Çürük tüm dünyadaki en yaygın diş hastalığıdır (Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre). Çok özel diğer sebeplerin dışında çürük bir grup mikrop tarafından (başta "S. mutans" bakterisi) başlatılmaktadır.
Ancak bilindiği gibi çürük oluşumu kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Tükrük miktarı ve kıvamından,
içilen sudaki flor oranına kadar birçok şey bu duruma etken olabilmektedir.
Ancak çürük konusunda kişisel özelliklerin dışında bir noktaya değinmek gerekir.
Bazı yerli kabilelere ait kafatası kalıntıları üzerinde yapılan araştırmalarda, dişlerde neredeyse hiç çürük görülmemesi
ve üçüncü azı dişi (yirmi yaş dişi) dahil tüm dişlerin genelde tam olmasi
diş çürüğünün beslenme şekli ile ilişkili olduğunu ortaya koymaktadir.
Rafine gıda (un, şeker) ile beslenen günümüz toplumunun yaygın diş çürüğüne maruz kaldığı açıktır.

Diş çürüğü bir kez başladığında geri dönüşü olmayan bir olaydır. Dişin en dış ve en sert tabakası olan mine oldukça
dirençli olduğu halde zaman içerisinde mikrop plağından gelen asitlerin etkisine dayanamayarak delinir ve delindiğinde
çürüğün büyüme hızı artar. İlerleyen çürük dişin pulpasına (özüne) ulaştığında ise artik dişin canlılıgı
tehlikeye girmiştir.

Çürükle savaş çocuk yaşta başlamalıdır.
Dişler zaman içerisinde kireçlenerek sertleştiğinden çocuklar çürük açısından daha büyük risk altındadır.
Çocuların çürükten korunması için aile bireyleri bilgilenmeli ve çocuklar küçük yaşta dişhekimine alıştırılmalıdır.
Süt dişlerinin çürükleri tedavi edilmelidir. Saglıklı süt dişlerinin çocuğun beslenmesi ve psikolojisi için gereklidir.
Aynı zamanda yerlerine gelecek daimi dişler için de görevleri bulunmaktadır. Kısacası dogru zaman gelene kadar süt dişlerinin
korunmasına özen gösterilmelidir.
Altı yaş civarında süren birinci daimi azi dişlerinin (alt ve üst çenede süt azı dişlerin ardına dizilirler)
iyi firçalanmasına dikkat edilmelidir.
Bu dişler çene gelişiminde kilit rol almaktadır ve çekilmeleri durumuda telafisi zor sonuçlar doğabilir.

Daimi dişlerde çürük oluşmasını çok büyük ölçüde önleyen "fissür örtücü (ing. sealant)" uygulaması, basitçe dişin çürüğe yatkın girintilerinin
kapatılması işlemidir. Yaptırılması gerçekten kolaydır ve uygulanırken dişi uyuşturmaya gerek yoktur.
Burada şu noktaya değinmek isterim. Her ne işlem olursa olsun diş tedavisi sırasında kişinin rahatlamış olmasının
önemi büyüktür. Stresten uzak bir tedavinin başarısı daha yüksek olacaktır. Tedavi olacak kişi çocuk veya
yetişkin olsun kesinlikle baskı yapılmamalıdır. Özellikle çocukluk döneminde yaşanan korkunç tecrübenin ileride
ortaya çıkan büyük diş sorunlarının sebeplerinden biri olduğu açıktır. Kişi devamlı olarak diş tedavisini korkuyla
ilişkilendirmektedir ve dişhekimine gitmekten kaçınmaktadır. Kaybedilen güvenin tekrar olusturulması mümkündür.
Karşılıklı sabırla ve açık yüreklilikle davranmak yeterlidir.

Dişleri fırçalamak çürük riskini kesinlikle azaltmaktadır. Ancak burada şunu belirtmekte yarar görüyorum. Özellikle
çapraşık dizilmiş veya sıkı kontaklara sahip dişlerin arayüzlerinin fırçaylamayla temizlenmesi mümkün olmayabılır. Bu durumda diş ipi kullanmak bir zorunluluktur. Çünkü arayüz çürüğü ve dişeti hastalığı gibi durumların önüne geçmenin
yolu bu bölgelerin de temizlenmesinden geçmektedir. İlk denemelerde zor gibi gözükse de biraz azimle, elin alışmasıyla fırçalama süresinden daha kısa sürede
diş ipi temizliği yapılabilir. Buradaki püf nokta, diş ipini parmaklardan kaymayacak şekilde sıkı tutmak ve her iki işaret parmağıyla (başparmak da kullanılabilir) dişipini nazikçe diş arasına
düşürmektir. Daha sonra dişlerin arayüzlerini hafifçe sürtmek yeterli olur. Televizyonda ve medyada diş firçası ve macunu reklamları oldukça fazla olmasına rağmen
diş ipi kullanımına neredeyse hiç değinilmemektedir. Bunun bir eksik olduğunu düşünmekteyim.