Gerçeklik Testi: Sosyal İlişkiler, Duygusal İlişkiler ve İş İlişkileri
Gerçeklik testi Sigmund Freud’un psikanalitik teorisi içinde yer alan ve egonun içsel gerçekliği ve dışsal gerçekliği ayırt edebilme yetisini ifade eden bir kavramdır. Bir başka deyişle, gerçeklik testi bir durum ya da olayın gerçekte ne olduğu ve neyi içerdiği ile kişinin ümit ettiği ya da korktuğu, olmasını istediği şeyleri birbirinden ayırabilme becerisidir.
Ego psikolojisinde, gelişimin birincil kazanımı kendiliğin parçalarını, id ve superego da dahil olmak üzere, birbirine entegre etmek, ve de uyumlu bir ego ve kişilik oluşturmaktır. Bu süreçte gerçeklik testi önemi azımsanamaz bir rol oynar. Gerçeklik testinde, ego kendisini dışsal dünya ve dışsal gerçekliklerden ayrıştırmayı, kendinden içsel olarak neler olduğu ile dışsal dünyada neler olduğunu birbirinden ayırt ederek öğrenir.
İçsel gerçeklik, çoğunlukla dışsal gerçeklikten oldukça farklıdır. Mesela, bir kişi sabah selamlamasına karşılık vermediği için patronunun ondan nefret ettiğine inanabilir ya da ondan nefret ediyor olmasından korkuyor olabilir; gerçekte ise, patronu gerçekten o an çok meşguldür ve bu yüzden çok dalgındır ya da basitçe sadece onu duymamıştır. Gerçeklik testi yetisi, egonun kendi korkuları, kaygıları, inançları ya da ümitleri ile mevcut dünyada olanlar arasında ayrımı yapabilmesini sağlar. Freud, gerçeklik testindeki zayıflıkların ve egonun kendisini dışsal gerçekliklerden ayrıştıramamasının halüsinasyonlar, hezeyanlar ve gerçeklik algısındaki diğer bozulmalara yol açtığını öne sürmüştür. Ayrıca, ego ciddi düzeyde stres altında olduğunda içsel gerçeklik ile dışsal gerçeklik arasındaki farkın onun için giderek azaldığının altını çizmiştir, bu örtüşme de kişiyi sürekli hezeyanlar ve uyumsuz davranışlar sergilemeye götürdüğünü söylemiştir.
Gerçek ile kendi düşünceleri ve hissiyatının kurmacası olanı birbirinden ayırma becerisi, bireyin gelişiminin önemli bir boyutudur. Düşüncelerdeki hatalar kişinin davranışlarını etkileyebilir ve onun anksiyete yaşamasına sebep olabilir. Gerçeklik testi kişinin düşüncelerindeki yaygın hataları tespit etmek ve onları düzeltmek üzerinde durur. Bu hatalar;
- Aşırı genelleme, ya da bir bakıma olumsuz olayların beraberinde başka olumsuz olayları da getireceğini varsaymak.
- Ya hep ya hiç şeklinde düşünmek, bir şeyin tamamıyla iyi ya da tamamıyla kötü olduğunu düşünmek.
- Kıyaslamak, kişinin kendi kazanım ve başarılarını başkalarınınkiler ile kıyaslayarak sürekli küçümsemesi.
- Suçlama, birinin başarısızlıklarını ya da yapamayışlarını yek diğerine atfetmek. Hatalı düşünmenin bir başka biçimi de kişinin kendisinin sorumlu olmadığı bir konuda kendini suçlaması ya da ona itham edilen suçlamayı kabul etmesidir.
Birkaç farklı şekilde örneklenecek olursa;
- Az önce Ayşe’ye koridorda günaydın dedim, ancak o bana cevap vermedi. Yaptığım bir şeyden dolayı bana kızgın olmalı, hatta bana küsmüş bile olabilir.
Gerçekte olan; bunun için birçok farklı açıklamada bulunulabilir. Seni görmemiştir, dalgındır ya da o gün bir şeyden dolayı huysuzluğu üzerindedir.
- Yılın ilk sınavından başarısız oldum. Bu bana gösteriyor ki, eğer yıla böyle başladıysam kalan sınavlarımdan başarısız olacağım kesin demektir.
Gerçekte olan; bir şeyde başarısız olmak gayet olağandır ve hayatın bir parçasıdır, bir şeyin bir defa olması ile onun sürekli tekrar ediyor/edecek olması aynı şey değildir. Aynı şekilde bir şeyin bir defa olması, onun gelecekte hiçbir şekilde değişmeyecek/değiştirilemez olduğu anlamına da gelmez.
- Yağmur, yürüyerek evine dönerken sokakta bir araba tarafından çarpılmış ve can çekişmekte olan bir yavru kedi ile karşılaşır. Onu bir veteriner hekime götürür ve tedavi ettirir. Ancak daha bunu yaşayan ve yaşayacak olan birsürü kedi olduğunu ve onlara yardım edemediğini düşünür, kendini suçlamaya ve kötü hissetmeye başlar.
Gerçekte olan; şehir yaşantısı ne yazık ki tamamıyla hayvanlara uygun değildir, aynı şekilde bir şehir, orada yaşanan bir soruna bir kişinin tek başına kökten çözümler bulması için de büyük bir yerdir. Yağmur elinde geleni yapmıştır, ve esasında bu yeterlidir.
Gerçeklik Testi Neden Önemlidir?
Her insanın çeşitli düşünceleri, tahminleri ya da varsayımları olur; bunlar zaman zaman kişiyi baskılayabilir, hatta kontrolü altına alabilir ya da bazı şeyleri abartmasına yola açabilir. Hiç kimse için en kötü senaryoyu tahmin etmek zor değildir. Duyguların, kaygıların, korkuların yüksek düzeyde, uçlarda yaşandığı zamanlarda; olumsuzluklara odaklanarak düşünmeye başlamak neredeyse kaçınılmazdır. Bu açılardan düşünülünce; gerçeklik testinin neden önemli olduğunu birkaç maddede sıralamaya çalışacağım:
- Kişiye kıyaslama ve karşılaştırmalar yapacağında ayaklarını basabileceği sağlam bir zemin temin eder.
- Durum ve olayların isabetli şekilde yargılanmasını sağlar.
- Gerçekte olan ve olmayan arasındaki ayrımın net bir şekilde yapılabilmesini sağlar.
- Kişinin duyguları, içsel dünyası ile dışsal gerçekliğini birbirinden ayırt ederken; bir yandan içgörü kazanmasını ve kendiliğine dair olanların farkına varmasını sağlar.
- Belli durum ve olaylara verilen tepkileri kişinin geliştirmesine olanak tanır.
Gerçeklik Testi Nasıl Yapılır?
Gerçekliği test etme yetisi öğrenilebilir bir şeydir, düşüncelere ve duygulara dair yeni bir kavrayışı bu şekilde temin etmek tamamıyla mümkündür.
Objektif olmak, bakış açısını değiştirmek
- Mevcut duruma ya da olaya olabildiğince farklı açılardan bakmak
- Durumu değerlendirmek ve bir yargıya varmak için kendine zaman tanımak, acele etmek ve/veya hızlı kararlar almak için kendini baskılamamak.
- Her insanın kendine has düşünceleri ve duyguları olduğunu ve bunların duruma göre değişebildiğini, herhangi bir kişinin mevcut durumu yanlış bir şekilde algılaması ya da ele almasının da her zaman mümkün olduğunu hiçbir zaman unutmamak
Önce düşünmek, sonra eyleme geçmek
- Duruma duygusal olarak nasıl tepki verileceğine karar vermek
- Mevcut durum ya da olayın duyguları içine katmaya ne kadar müsait olduğu üzerine düşünmek
- Hayatta tekrarlanan tema ve örüntülerine dikkat etmek, ve onları dengelemek, işlevsel kılmak için üzerinde düşünmek
Kendine dışarıdan bakmak, dışarıdan nasıl göründüğüne bakmak
- Bir olay gerçekleşiyorsa, ve ona hangi duygunun uygun olduğuna dair emin olunamıyorsa, bakış açısına güvenilen bir arkadaşa fikrini sormak
- Sonuç üzerine düşünmeye başlamadan önce, bir durup muhtemel sonuçlar onların anlamı üzerine düşünmek
- Hemen o an eyleme geçmek zorunda olmadığını unutmamak, ki bazen sessizlik ve eylemsizlik de bir tepkidir.
Zayıf Gerçeklik Testi Nelere Yol Açar?
- Kendilik algısı zedelenmeye başlar, negatif sonuçlara mantıksız bir biçimde daha odaklı olunur.
- Düşünceler, hatta duygular normal düzeyde olmasına rağmen fazla gelmeye başlar kişiye.
- Kişi, kendi hataları ya da kendi sorumluluğunda olan şeyler için farkında olmadan başkalarını suçlamaya daha eğilimli olur.
- Başkalarının düşüncelerine bağımlı olunur, manipüle edilmek hatta kandırılmak kolaylaşır kişi için. Amiyane tabirle gerçeklik testi yetisi zayıf olan kişiler yönlendirilmek, “kullanılmak” konusunda “kolay lokma” olurlar.
Gerçeklik Testinin Getirileri
- Kendi içsel dünyası ve kendi içsel gerçekliğine dair daha derin bir farkındalık ve içgörü temin edilir, böylece gerçek düşüncelere, kendiliğin gerçekliğine erişmek kişi için kolaylaşır.
- Mevcut durumlar üzerinde düşünmek/çalışmak; gelecekte yaşanacak benzer şeyler üzerine de uygulanabilir.
- Kişi üzerinde stres, rahatsızlık, kaygı ve korkular oluşturan durumlara dair daha isabetli kararlar verebilir olur.
- Kişi daha geniş bir bakış açısı ile bakmayı öğrenir, bu da onu çaresiz, çözümsüz durumlarda kalmaktan beri kılar.
- Neye odaklanıldığına dikkat edilirse, gerektiğinde onun üzerinde yeniden durmak ve düşünmek; daha kompleks ve sağlam çözümler üretmek de bir o kadar mümkün olur.
Psikoterapide Gerçeklik Testi
Terapide, gerçeklik testi kendi yaşamına dair yaşadığı kaygılar yüzünden anksiyete yaşayan bireylere yardım edebilmek açısında işlevsel bir kavramdır. İnsanlar genellikle bir durumun olumsuz sonuçlarını hesaba katmaktan kaçınmaya; hatta onu inkar etmeye eğilimlidirler, bazen bir kişi tam aksine sadece muhtemel olumsuz sonuçlar üzerinde durur. Ancak tüm muhtemel sonuçlar ve onların muhtemel etkileri üzerinde durmak, kişinin ilgili durumu veya olayı başa çıkabileceği bir şekilde ele alabilmesine yardım eder; ki bunu bir şeyin göründüğü kadar kötü olmayabileceğini de hesaba katıyor olmak da sağlar ve karşılaşılabilecek herhangi bir sonuç ile nasıl başa çıkılabileceğine karar vermeyi kolaylaştırır. Böyle bir yaklaşım ayrıca kişiye içgörü de sağlar; bunun sonucu olarak da birçok insan olabilecek en kötü şeyi bile kabullenebilmek, olmadan önce ona dair yaşanan korkuları da kabullenebilmeyi olası kılar.
Ego psikolojisinde, gelişimin birincil kazanımı kendiliğin parçalarını, id ve superego da dahil olmak üzere, birbirine entegre etmek, ve de uyumlu bir ego ve kişilik oluşturmaktır. Bu süreçte gerçeklik testi önemi azımsanamaz bir rol oynar. Gerçeklik testinde, ego kendisini dışsal dünya ve dışsal gerçekliklerden ayrıştırmayı, kendinden içsel olarak neler olduğu ile dışsal dünyada neler olduğunu birbirinden ayırt ederek öğrenir.
İçsel gerçeklik, çoğunlukla dışsal gerçeklikten oldukça farklıdır. Mesela, bir kişi sabah selamlamasına karşılık vermediği için patronunun ondan nefret ettiğine inanabilir ya da ondan nefret ediyor olmasından korkuyor olabilir; gerçekte ise, patronu gerçekten o an çok meşguldür ve bu yüzden çok dalgındır ya da basitçe sadece onu duymamıştır. Gerçeklik testi yetisi, egonun kendi korkuları, kaygıları, inançları ya da ümitleri ile mevcut dünyada olanlar arasında ayrımı yapabilmesini sağlar. Freud, gerçeklik testindeki zayıflıkların ve egonun kendisini dışsal gerçekliklerden ayrıştıramamasının halüsinasyonlar, hezeyanlar ve gerçeklik algısındaki diğer bozulmalara yol açtığını öne sürmüştür. Ayrıca, ego ciddi düzeyde stres altında olduğunda içsel gerçeklik ile dışsal gerçeklik arasındaki farkın onun için giderek azaldığının altını çizmiştir, bu örtüşme de kişiyi sürekli hezeyanlar ve uyumsuz davranışlar sergilemeye götürdüğünü söylemiştir.
Gerçek ile kendi düşünceleri ve hissiyatının kurmacası olanı birbirinden ayırma becerisi, bireyin gelişiminin önemli bir boyutudur. Düşüncelerdeki hatalar kişinin davranışlarını etkileyebilir ve onun anksiyete yaşamasına sebep olabilir. Gerçeklik testi kişinin düşüncelerindeki yaygın hataları tespit etmek ve onları düzeltmek üzerinde durur. Bu hatalar;
- Aşırı genelleme, ya da bir bakıma olumsuz olayların beraberinde başka olumsuz olayları da getireceğini varsaymak.
- Ya hep ya hiç şeklinde düşünmek, bir şeyin tamamıyla iyi ya da tamamıyla kötü olduğunu düşünmek.
- Kıyaslamak, kişinin kendi kazanım ve başarılarını başkalarınınkiler ile kıyaslayarak sürekli küçümsemesi.
- Suçlama, birinin başarısızlıklarını ya da yapamayışlarını yek diğerine atfetmek. Hatalı düşünmenin bir başka biçimi de kişinin kendisinin sorumlu olmadığı bir konuda kendini suçlaması ya da ona itham edilen suçlamayı kabul etmesidir.
Birkaç farklı şekilde örneklenecek olursa;
- Az önce Ayşe’ye koridorda günaydın dedim, ancak o bana cevap vermedi. Yaptığım bir şeyden dolayı bana kızgın olmalı, hatta bana küsmüş bile olabilir.
Gerçekte olan; bunun için birçok farklı açıklamada bulunulabilir. Seni görmemiştir, dalgındır ya da o gün bir şeyden dolayı huysuzluğu üzerindedir.
- Yılın ilk sınavından başarısız oldum. Bu bana gösteriyor ki, eğer yıla böyle başladıysam kalan sınavlarımdan başarısız olacağım kesin demektir.
Gerçekte olan; bir şeyde başarısız olmak gayet olağandır ve hayatın bir parçasıdır, bir şeyin bir defa olması ile onun sürekli tekrar ediyor/edecek olması aynı şey değildir. Aynı şekilde bir şeyin bir defa olması, onun gelecekte hiçbir şekilde değişmeyecek/değiştirilemez olduğu anlamına da gelmez.
- Yağmur, yürüyerek evine dönerken sokakta bir araba tarafından çarpılmış ve can çekişmekte olan bir yavru kedi ile karşılaşır. Onu bir veteriner hekime götürür ve tedavi ettirir. Ancak daha bunu yaşayan ve yaşayacak olan birsürü kedi olduğunu ve onlara yardım edemediğini düşünür, kendini suçlamaya ve kötü hissetmeye başlar.
Gerçekte olan; şehir yaşantısı ne yazık ki tamamıyla hayvanlara uygun değildir, aynı şekilde bir şehir, orada yaşanan bir soruna bir kişinin tek başına kökten çözümler bulması için de büyük bir yerdir. Yağmur elinde geleni yapmıştır, ve esasında bu yeterlidir.
Gerçeklik Testi Neden Önemlidir?
Her insanın çeşitli düşünceleri, tahminleri ya da varsayımları olur; bunlar zaman zaman kişiyi baskılayabilir, hatta kontrolü altına alabilir ya da bazı şeyleri abartmasına yola açabilir. Hiç kimse için en kötü senaryoyu tahmin etmek zor değildir. Duyguların, kaygıların, korkuların yüksek düzeyde, uçlarda yaşandığı zamanlarda; olumsuzluklara odaklanarak düşünmeye başlamak neredeyse kaçınılmazdır. Bu açılardan düşünülünce; gerçeklik testinin neden önemli olduğunu birkaç maddede sıralamaya çalışacağım:
- Kişiye kıyaslama ve karşılaştırmalar yapacağında ayaklarını basabileceği sağlam bir zemin temin eder.
- Durum ve olayların isabetli şekilde yargılanmasını sağlar.
- Gerçekte olan ve olmayan arasındaki ayrımın net bir şekilde yapılabilmesini sağlar.
- Kişinin duyguları, içsel dünyası ile dışsal gerçekliğini birbirinden ayırt ederken; bir yandan içgörü kazanmasını ve kendiliğine dair olanların farkına varmasını sağlar.
- Belli durum ve olaylara verilen tepkileri kişinin geliştirmesine olanak tanır.
Gerçeklik Testi Nasıl Yapılır?
Gerçekliği test etme yetisi öğrenilebilir bir şeydir, düşüncelere ve duygulara dair yeni bir kavrayışı bu şekilde temin etmek tamamıyla mümkündür.
Objektif olmak, bakış açısını değiştirmek
- Mevcut duruma ya da olaya olabildiğince farklı açılardan bakmak
- Durumu değerlendirmek ve bir yargıya varmak için kendine zaman tanımak, acele etmek ve/veya hızlı kararlar almak için kendini baskılamamak.
- Her insanın kendine has düşünceleri ve duyguları olduğunu ve bunların duruma göre değişebildiğini, herhangi bir kişinin mevcut durumu yanlış bir şekilde algılaması ya da ele almasının da her zaman mümkün olduğunu hiçbir zaman unutmamak
Önce düşünmek, sonra eyleme geçmek
- Duruma duygusal olarak nasıl tepki verileceğine karar vermek
- Mevcut durum ya da olayın duyguları içine katmaya ne kadar müsait olduğu üzerine düşünmek
- Hayatta tekrarlanan tema ve örüntülerine dikkat etmek, ve onları dengelemek, işlevsel kılmak için üzerinde düşünmek
Kendine dışarıdan bakmak, dışarıdan nasıl göründüğüne bakmak
- Bir olay gerçekleşiyorsa, ve ona hangi duygunun uygun olduğuna dair emin olunamıyorsa, bakış açısına güvenilen bir arkadaşa fikrini sormak
- Sonuç üzerine düşünmeye başlamadan önce, bir durup muhtemel sonuçlar onların anlamı üzerine düşünmek
- Hemen o an eyleme geçmek zorunda olmadığını unutmamak, ki bazen sessizlik ve eylemsizlik de bir tepkidir.
Zayıf Gerçeklik Testi Nelere Yol Açar?
- Kendilik algısı zedelenmeye başlar, negatif sonuçlara mantıksız bir biçimde daha odaklı olunur.
- Düşünceler, hatta duygular normal düzeyde olmasına rağmen fazla gelmeye başlar kişiye.
- Kişi, kendi hataları ya da kendi sorumluluğunda olan şeyler için farkında olmadan başkalarını suçlamaya daha eğilimli olur.
- Başkalarının düşüncelerine bağımlı olunur, manipüle edilmek hatta kandırılmak kolaylaşır kişi için. Amiyane tabirle gerçeklik testi yetisi zayıf olan kişiler yönlendirilmek, “kullanılmak” konusunda “kolay lokma” olurlar.
Gerçeklik Testinin Getirileri
- Kendi içsel dünyası ve kendi içsel gerçekliğine dair daha derin bir farkındalık ve içgörü temin edilir, böylece gerçek düşüncelere, kendiliğin gerçekliğine erişmek kişi için kolaylaşır.
- Mevcut durumlar üzerinde düşünmek/çalışmak; gelecekte yaşanacak benzer şeyler üzerine de uygulanabilir.
- Kişi üzerinde stres, rahatsızlık, kaygı ve korkular oluşturan durumlara dair daha isabetli kararlar verebilir olur.
- Kişi daha geniş bir bakış açısı ile bakmayı öğrenir, bu da onu çaresiz, çözümsüz durumlarda kalmaktan beri kılar.
- Neye odaklanıldığına dikkat edilirse, gerektiğinde onun üzerinde yeniden durmak ve düşünmek; daha kompleks ve sağlam çözümler üretmek de bir o kadar mümkün olur.
Psikoterapide Gerçeklik Testi
Terapide, gerçeklik testi kendi yaşamına dair yaşadığı kaygılar yüzünden anksiyete yaşayan bireylere yardım edebilmek açısında işlevsel bir kavramdır. İnsanlar genellikle bir durumun olumsuz sonuçlarını hesaba katmaktan kaçınmaya; hatta onu inkar etmeye eğilimlidirler, bazen bir kişi tam aksine sadece muhtemel olumsuz sonuçlar üzerinde durur. Ancak tüm muhtemel sonuçlar ve onların muhtemel etkileri üzerinde durmak, kişinin ilgili durumu veya olayı başa çıkabileceği bir şekilde ele alabilmesine yardım eder; ki bunu bir şeyin göründüğü kadar kötü olmayabileceğini de hesaba katıyor olmak da sağlar ve karşılaşılabilecek herhangi bir sonuç ile nasıl başa çıkılabileceğine karar vermeyi kolaylaştırır. Böyle bir yaklaşım ayrıca kişiye içgörü de sağlar; bunun sonucu olarak da birçok insan olabilecek en kötü şeyi bile kabullenebilmek, olmadan önce ona dair yaşanan korkuları da kabullenebilmeyi olası kılar.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Gerçeklik Testi: Sosyal İlişkiler, Duygusal İlişkiler ve İş İlişkileri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Mustafa Burak ARABACI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Mustafa Burak ARABACI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
gerçeklik testi, psikanalitik teoride gerçeklik testi, psikolojide gerçeklik testi, gerçeklik testi nedir, gerçeklik testinin önemi, gerçeklik testi nasıl yapılır, zayıf gerçeklik testi, gerçeklik testinin getirileri, psikoterapide gerçeklik testi, terapide gerçeklik testi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
