Adet sancısı (dismenore) alt kasık bölgelerinde adet dönemlerinde ortaya çıkan bir ağrı olup; terleme,kalp çarpıntısı,başağrısı,bulantının eşlik edebildiği, özellikle mens’in ilk 3 gününde olan, kramp tarzı bir ağrıdır.. Eğer altta yatan gizli bir sebep yoksa “primer dismenore” adını alır. eşlik eden pelvik (kasık bölgesi) patolojisi varsa ismi sekonder dismenoredir. kadınların yaklaşık % 80 'inde dismenore mevcuttur.

PRİMER DİSMENORE: Özellikle 20 yaş altındaki bayanlarda sıktır.
3-5 gün sürebilir. rahim iç duvarından köken alan “prostoglandin f 2-alfa” salınımı nedeniyle rahim kasının kasılmasına bağlı olarak oluştuğu düşünülmektedir.semptomlar mensin ilk 48 saatinde şiddetlidir.. Bu hastalarda mens dışında ağrı söz konusu değildir. ve yukarda bahsedilen ek semptomlar genellikle mevcuttur. kızlık zarının doğuştan kapalı olması (imperfore himen) da primer dismenore ile karşımıza gelebilir.Bu hastalar hiç adet görmemiş ama aylık olarak kasık bölgelerinde şiddetli ağrılar hisseden bayanlardır. Vulvadan himene bakıldığında içerde biriken kanı ifade eden bombe ,mor renkli kızlık zarı dikkat çekmektedir. İmperfore himende tedavi cerrahidir.(T-İNSİZYON)


SEKONDER DİSMENORE:

20 yaş üzeri kadınlarda daha sıktır. ağrı ilk adetten beri devam etmemekte yani daha sonradan başlamaktadır. Ağrıya disparüni( ilişki sırasında ağrı) de eşlik ederse rahim ağzı gözden geçirilmelidir.(rahim ağzı yarası yada hastalıkları açısından) diğer nedenler arasında; Myoma uteri,endometriosis(çikolata kisti ile seyredebilen,kısırlık yapabilen bir hastalıktır.İnfertilite,bu hastaların yaklaşık % 50'sinde gözlenmektedir.), adenomyosis(rahim iç duvarı hücrelerinin ,rahim kas tabakası içine yayılmasıdır, 35 yaşından sonra sıktır,rahim normalden daha büyüktür ve myometrium içi USG de heterojen olarak gözlenir),kronik pelvik enfeksiyon,adezyonlar(karın içinde önceki ameliyatlara yada enfeksiyonlara bağlı oluşan yapışıklıklar),yumurtalık kistleri,rahim içi araç(spiral),rahim ağzında daralmalar,rahim ağzı ve iç duvar(endometrial) polipler gibi durumlar "sekonder dismenore" yapabilirler. Bu hastalarda yapılan transvajinal(alttan) usg ile myoma,endometriosis,over kistleri,endometrial polip vs tanıları konulabilir. Gerektiğinde MRI, tomografi,histerosalpingografi,salin infüzyon sonografisi, laparoskopi,histeroskopi, açık operasyonlar da tanısal maksatlı olarak yapılabilen incelemelerdir.

Tedavide:
1-pg-e2 –alfa ‘yı bloke eden ilaçlar kullanılır(brufen,apranax, majezic vs) bu ilaçlar % 80 hastada etkilidir.

2- Bir diğer tedavi şekli de oks (doğum kontrol hapları)’lerdir. oks ‘lerle hastaların %70-80 inde semptomatik düzelme sağlanabilir. hangi hastada hangi ilacın kullanılacağına bu konuda tecrübeli jinekoloğunuz karar vermelidir.oks en az 3-6 ay kullanılmalıdır.
NOT: Bu ilaçlarla düzelmeyen ağrılarda ileri araştırmaya geçilmelidir.(laparoskopi,histeroskopi gibi)


ÖZET:
Dismenore ister baştan,yani ilk adetten beri olsun (primer dismenore) ister sonradan çıksın (sekonder dismenore) araştırılması gereken bir durumdur!! jinekoloğunuz öncelikle sizden klinik öykünüzü alacak ardından ultason ve fizik muayene ile sizi değerlendirecektir. primer dismenoreli hastalarda genellikle nedensel bir sebep bulunamayacaktır. Günümüzde oldukça başarılı olarak kullanılan magnezyum preparatları da oldukça başarılı sonuçlar vermektedir. Bu ilaç adetler düzenli olan genç kızlarda adetten 7 gün önce başlanarak,adetin ilk 3 gününde devam edilir(yaklaşık 10 gün). Bu süretle adete ağrısız girmek mümkün olabilir.