Çocuk ve Ergenlerde Zorbalık ve Kurban Olma (Çocuklar Arasında Psikolojik ve Fiziksel Şiddet)
MAKALE #10875 © Yazan Gülten DEMİRDÖVEN | Yayın Mayıs 2013 | 5,576 Okuyucu
Çocuk ve Ergenlerde Zorbalık ve Kurban Olma
( Çocuk ve Ergenler Arasındaki Psikolojik ve Fiziksel Şiddet )
Zorbalık, küçük yaşta olan ya da yaşıtlarına göre daha zayıf ve güçsüz çocukların, kendilerinden yaşça daha büyük veya daha güçlü çocuklar tarafından zarar görmesi, alay edilmesi, ya da küçük düşürülmesi anlamına gelir. Okullarda sıkça rastlanan bu durum, her yaşta öğrencilerin yaşayabileceği önemli bir sorundur.
Okullarda görülen zorbalık azımsanmayacak derecededir; fiziksel ve duygusal olarak şiddet gören çocukların üzerindeki bu psikolojik etki sadece okul yılları ile sınırlı kalmayarak ilerleyen dönemlere dek etkisini sürdürebilir, iz bırakabilir.
Çocukluk döneminde ve ergenlerde, yaşıtları tarafından kabul edilmek, iyi ilişkiler kurmak oldukça önemlidir. Kurulan bu iyi ilişkiler, çocukların sosyal gelişimini etkilediği kadar, başarı düzeyinin de artmasını sağlayacaktır. İyi ilişkiler kurulamaması halinde ise, okul başarısının etkilenmesi söz konusudur.
Zorbalık yapan çocuklara bakıldığında ise saldırgan bir yapıda oldukları gözlemlenebilir. Bu çocuklar genellikle istek ve arzularını saldırganlıkla elde etmeyi öğrenmişlerdir. Kendilerince ürettikleri bu çözüm yolunu ise genellikle aileden öğrenmişler, bu tür davranışlara çoğu zaman kendileri de maruz kalmışlardır. Anne babanın şiddetine maruz kalan çocuklarda özellikle görülen bu saldırgan yapı, bir grup içerisinde yer almak adına kendilerini ispat etmek isteyen çocuklar tarafından da özellikle kullanılmaktadır.
Okulda zorbalığa maruz kalan çocuklarda çeşitli belirtiler görülmektedir. Ailelerin çocuklarını bu konuda gözlemlemeleri önemlidir. Zorbalığa maruz kaldığı halde kişilik yapısı veya korkusu nedeniyle duygu ve düşüncelerini dile getiremeyen çocuklar hem psikolojik açıdan hem de fiziksel açıdan zarar görebilir.
Çocuğunuz eğer…
• Okulunu ya da sınıfını değiştirmek istiyorsa,
• Arkadaşlarının oynadıkları oyunlara katılmıyor, onlarla oyun oynamak istemiyorsa,
• Okuldan ya da arkadaşlarının yanından yırtılmış kıyafetlerle geliyorsa,
• Vücudunda sebebini açıklayamadığı yaralar varsa,
• Sürekli olarak eşyaları kayboluyor, zarar görüyor, harçlığı harcamadığı halde tükeniyorsa,
• Sebepsiz baş ağrısı, karın ağrısı, mide bulantıları, iştah bozuklukları varsa,
• Derslerine karşı olan ilgisi azaldıysa,
• Sürekli mutsuz görünüyorsa,
• Sebepsiz ağlıyor, öfke patlamaları yaşıyorsa,
• Okula gitmek istemiyor, sebebini tam olarak açıklayamıyorsa, zorbalığa maruz kalıyor olabilir.
Uygulanan zorbalık kimi zaman tek yönlüyken, kimi zamanda farklı şekillerdedir. tükürmek gibi.
• Sözel Zorbalık: İncitici, hakaret edici, küçük düşürücü sözler söylemek, sataşmak, tehdit etmek, dalga geçmek, alay etmek, kızdırmak, kırmak, korkutmak, lakap takmak, küfür etmek, karşı tarafın kendisine ya da ailesine hakaret etmek.
• Psikolojik Zorbalık: Dışlamak, görmezden gelmek, yok saymak, izole etmek, oyuna almamak, yapılan aktivite veya faaliyetlerde yer vermemek, kasıtlı olarak grup dışında tutarak yalnızlığa itmek.
• Cinsel Zorbalık: Cinsel içerikli sözler söyleme, sarkıntılık, taciz gibi.
Zorbalığın erkek çocuklar arasında daha yaygın olduğu düşünülse de, hem kızlar hem de erkekler arasında sıkça rastlanan bir durum olduğu bilinmektedir. Kızlarda zorbalık genellikle psikolojik iken, erkeklerde sözel, fiziksel olabilmektedir.
Çocuk ve Ergenlerde Siber Zorbalık
Gelişmekte olan teknoloji ile birlikte iletişim kaynakları da her yaş tarafından sıkça kullanılıyor. İletişim kaynaklarının denetlenmiyor oluşu, internetin uygunsuz kullanımı, ailelerin gözden kaçırabildiği, fark etmediği bir şekilde çocukları tehdit eden bir diğer zorbalık çeşidini ortaya çıkarıyor : Siber zorbalık. Özellikle ergenlerde görülen siber zorbalık, web siteleri, e-posta, sosyal paylaşım siteleri, anlık mesajlar, sohbet odaları, cep telefonları gibi araçlar aracılığıyla başkalarına zarar vermek için yapılan kasıtlı ve tekrarlayan, bireylerin tehdit edilmesi, küçük düşürülmesi veya onlara cinsel objeler içeren resim ve mesajların gönderilmesi gibi rahatsız edici davranışları içeren zorbalık türü olarak tanımlanıyor.
Turk.internet.com tarafından yayınlanan bir anketin verileri ise öğrencilerin %26.52sinin siber zorbalığa maruz kaldığını gösteriyor. Bu durum küçümsenmeyecek ise bir oran. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Bölümü bünyesinde bölüm başkanı ve Talim Terbiye Kurulu eski başkanı Prof. Dr. İrfan Erdoğan’ın danışmanlığında gerçekleştirilen araştırma, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı İstanbul ilindeki resmi ortaokulların 5, 6, 7 ve 8. Sınıflarında eğitim – öğretim gören 2226’sı kız, 2065’i erkek olmak üzere toplam 4291 öğrenci ve bu okullarda görevli 727 yönetici ve 916 öğretmene anket ve ölçekler uygulanarak gerçekleştirilmiş.Araştırmaya katılan öğrencilerin % 26.52’sinin siber zorbalığa maruz kalırken, % 9.42’sinin siber zorbalık yaptıkları, % 11.79’unun siber mağdur oldukları ve % 5.31’inin ise hem siber zorba hem de siber mağdur oldukları saptanmış. Buna ek olarak siber zorbalık davranışlarında bulunma ve siber zorbalık davranışlarına maruz kalma yaygınlığında, cinsiyete göre kız öğrencilerin erkekler öğrencilerden hem daha az siber zorbalık davranışlarında bulunduğu hem de daha az siber mağdur oldukları ortaya çıkmış.
Siber zorbalık davranışlarının artış sebepleri arasında ise, öğrencilerin internet başında ‘denetimsiz’ bir şekilde fazla zaman geçiriyor oluşundan kaynaklanıyor. Ailelerin çocuklarının bilgisayar başında geçirdikleri zamanın yanı sıra, görüştükleri kişileri, yaptıklarını da denetlemesi siber zorbalığın ve siber mağduriyetin önlenmesi açısından önem arz ediyor.
Zorbalık Nelere Sebep Olur?
• Sürekli rak şiddet gören, zorbalığa maruz kalan çocuklar içe kapanır.
• Zorbalığa başvuran çocuklar ise ilerleyen yaşlarda şiddet eğilimi gösterebilir, suç işleyebilir.
• Zorbalığa maruz kalan öğrencilerin okul başarılarının düştüğü gözlenmektedir.
• Kendisini savunacak gücü olmayan, bu durumlarla baş etmekte zorlanan mağdur durumdaki çocuklar psikolojik sorunlar yaşayabilir.
• Zorbalığa maruz kalan çocuklar kendilerini değersiz görebilir, utanç duyabilir,
• Zorba davranışlar sergileyen çocuklar ilişkiler kurmakta sorun yaşayabilir, aile – arkadaş ilişkilerinde uyumsuzluklar görülür.
• Zorbalık yapan, şiddet eğilimli çocukların okul başarılarının da genellikle düşük olduğu gözlenmektedir.
Zorbalığın Önlenmesi ve Ailelere Düşen Sorumluluklar
• Çocuğunuzun şiddet gördüğünü, zorbalığa maruz kaldığını fark ettiyseniz bu konuda öncelikle çocuğunuzu dinleyin. Sizinle duygu ve düşüncelerini paylaşmasını sağlayacak imkanlar yaratın.
• Yaşadıklarını size aktarabilmesi için onunla kuracağınız iletişim konusunda dikkatli olun.
• Çocuğunuza her an onu dinlemeye hazır olduğunuz mesajını verin.
• Sorunlarını anladığınızı ona fark ettirin. Onu incitecek, kıracak, üzecek davranış ve ifadelerden sakının.
• Yaşanmış olayı tek yönlü dinlediğinizi unutmayın, geniş düşünerek olabilecek diğer ihtimalleri de göz önünde bulundurun.
• Okul ve öğretmenlerle iletişim halinde olun.
• İnternet, telefon ve bilgisayar kullanımı konusunda bilgi sahibi olun. Siber zorbalığa karşı çocuğunuzun da bilgi sahibi olmasını sağlayın.
• Çocuğunuzla birlikte zaman geçirin, sizin yanınızda kendisini güvende hissetmesi, sizinle korkularını ve duygularını paylaşabilmesi açısından önemli bir adım olacaktır.
• Çocuğunuza yapabilecekleri konusunda yardımcı olmaya çalışın, birlikte çözümler üretin.
( Çocuk ve Ergenler Arasındaki Psikolojik ve Fiziksel Şiddet )
Zorbalık, küçük yaşta olan ya da yaşıtlarına göre daha zayıf ve güçsüz çocukların, kendilerinden yaşça daha büyük veya daha güçlü çocuklar tarafından zarar görmesi, alay edilmesi, ya da küçük düşürülmesi anlamına gelir. Okullarda sıkça rastlanan bu durum, her yaşta öğrencilerin yaşayabileceği önemli bir sorundur.
Okullarda görülen zorbalık azımsanmayacak derecededir; fiziksel ve duygusal olarak şiddet gören çocukların üzerindeki bu psikolojik etki sadece okul yılları ile sınırlı kalmayarak ilerleyen dönemlere dek etkisini sürdürebilir, iz bırakabilir.
Çocukluk döneminde ve ergenlerde, yaşıtları tarafından kabul edilmek, iyi ilişkiler kurmak oldukça önemlidir. Kurulan bu iyi ilişkiler, çocukların sosyal gelişimini etkilediği kadar, başarı düzeyinin de artmasını sağlayacaktır. İyi ilişkiler kurulamaması halinde ise, okul başarısının etkilenmesi söz konusudur.
Zorbalık yapan çocuklara bakıldığında ise saldırgan bir yapıda oldukları gözlemlenebilir. Bu çocuklar genellikle istek ve arzularını saldırganlıkla elde etmeyi öğrenmişlerdir. Kendilerince ürettikleri bu çözüm yolunu ise genellikle aileden öğrenmişler, bu tür davranışlara çoğu zaman kendileri de maruz kalmışlardır. Anne babanın şiddetine maruz kalan çocuklarda özellikle görülen bu saldırgan yapı, bir grup içerisinde yer almak adına kendilerini ispat etmek isteyen çocuklar tarafından da özellikle kullanılmaktadır.
Okulda zorbalığa maruz kalan çocuklarda çeşitli belirtiler görülmektedir. Ailelerin çocuklarını bu konuda gözlemlemeleri önemlidir. Zorbalığa maruz kaldığı halde kişilik yapısı veya korkusu nedeniyle duygu ve düşüncelerini dile getiremeyen çocuklar hem psikolojik açıdan hem de fiziksel açıdan zarar görebilir.
Çocuğunuz eğer…
• Okulunu ya da sınıfını değiştirmek istiyorsa,
• Arkadaşlarının oynadıkları oyunlara katılmıyor, onlarla oyun oynamak istemiyorsa,
• Okuldan ya da arkadaşlarının yanından yırtılmış kıyafetlerle geliyorsa,
• Vücudunda sebebini açıklayamadığı yaralar varsa,
• Sürekli olarak eşyaları kayboluyor, zarar görüyor, harçlığı harcamadığı halde tükeniyorsa,
• Sebepsiz baş ağrısı, karın ağrısı, mide bulantıları, iştah bozuklukları varsa,
• Derslerine karşı olan ilgisi azaldıysa,
• Sürekli mutsuz görünüyorsa,
• Sebepsiz ağlıyor, öfke patlamaları yaşıyorsa,
• Okula gitmek istemiyor, sebebini tam olarak açıklayamıyorsa, zorbalığa maruz kalıyor olabilir.
Uygulanan zorbalık kimi zaman tek yönlüyken, kimi zamanda farklı şekillerdedir. tükürmek gibi.
• Sözel Zorbalık: İncitici, hakaret edici, küçük düşürücü sözler söylemek, sataşmak, tehdit etmek, dalga geçmek, alay etmek, kızdırmak, kırmak, korkutmak, lakap takmak, küfür etmek, karşı tarafın kendisine ya da ailesine hakaret etmek.
• Psikolojik Zorbalık: Dışlamak, görmezden gelmek, yok saymak, izole etmek, oyuna almamak, yapılan aktivite veya faaliyetlerde yer vermemek, kasıtlı olarak grup dışında tutarak yalnızlığa itmek.
• Cinsel Zorbalık: Cinsel içerikli sözler söyleme, sarkıntılık, taciz gibi.
Zorbalığın erkek çocuklar arasında daha yaygın olduğu düşünülse de, hem kızlar hem de erkekler arasında sıkça rastlanan bir durum olduğu bilinmektedir. Kızlarda zorbalık genellikle psikolojik iken, erkeklerde sözel, fiziksel olabilmektedir.
Çocuk ve Ergenlerde Siber Zorbalık
Gelişmekte olan teknoloji ile birlikte iletişim kaynakları da her yaş tarafından sıkça kullanılıyor. İletişim kaynaklarının denetlenmiyor oluşu, internetin uygunsuz kullanımı, ailelerin gözden kaçırabildiği, fark etmediği bir şekilde çocukları tehdit eden bir diğer zorbalık çeşidini ortaya çıkarıyor : Siber zorbalık. Özellikle ergenlerde görülen siber zorbalık, web siteleri, e-posta, sosyal paylaşım siteleri, anlık mesajlar, sohbet odaları, cep telefonları gibi araçlar aracılığıyla başkalarına zarar vermek için yapılan kasıtlı ve tekrarlayan, bireylerin tehdit edilmesi, küçük düşürülmesi veya onlara cinsel objeler içeren resim ve mesajların gönderilmesi gibi rahatsız edici davranışları içeren zorbalık türü olarak tanımlanıyor.
Turk.internet.com tarafından yayınlanan bir anketin verileri ise öğrencilerin %26.52sinin siber zorbalığa maruz kaldığını gösteriyor. Bu durum küçümsenmeyecek ise bir oran. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Bölümü bünyesinde bölüm başkanı ve Talim Terbiye Kurulu eski başkanı Prof. Dr. İrfan Erdoğan’ın danışmanlığında gerçekleştirilen araştırma, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı İstanbul ilindeki resmi ortaokulların 5, 6, 7 ve 8. Sınıflarında eğitim – öğretim gören 2226’sı kız, 2065’i erkek olmak üzere toplam 4291 öğrenci ve bu okullarda görevli 727 yönetici ve 916 öğretmene anket ve ölçekler uygulanarak gerçekleştirilmiş.Araştırmaya katılan öğrencilerin % 26.52’sinin siber zorbalığa maruz kalırken, % 9.42’sinin siber zorbalık yaptıkları, % 11.79’unun siber mağdur oldukları ve % 5.31’inin ise hem siber zorba hem de siber mağdur oldukları saptanmış. Buna ek olarak siber zorbalık davranışlarında bulunma ve siber zorbalık davranışlarına maruz kalma yaygınlığında, cinsiyete göre kız öğrencilerin erkekler öğrencilerden hem daha az siber zorbalık davranışlarında bulunduğu hem de daha az siber mağdur oldukları ortaya çıkmış.
Siber zorbalık davranışlarının artış sebepleri arasında ise, öğrencilerin internet başında ‘denetimsiz’ bir şekilde fazla zaman geçiriyor oluşundan kaynaklanıyor. Ailelerin çocuklarının bilgisayar başında geçirdikleri zamanın yanı sıra, görüştükleri kişileri, yaptıklarını da denetlemesi siber zorbalığın ve siber mağduriyetin önlenmesi açısından önem arz ediyor.
Zorbalık Nelere Sebep Olur?
• Sürekli rak şiddet gören, zorbalığa maruz kalan çocuklar içe kapanır.
• Zorbalığa başvuran çocuklar ise ilerleyen yaşlarda şiddet eğilimi gösterebilir, suç işleyebilir.
• Zorbalığa maruz kalan öğrencilerin okul başarılarının düştüğü gözlenmektedir.
• Kendisini savunacak gücü olmayan, bu durumlarla baş etmekte zorlanan mağdur durumdaki çocuklar psikolojik sorunlar yaşayabilir.
• Zorbalığa maruz kalan çocuklar kendilerini değersiz görebilir, utanç duyabilir,
• Zorba davranışlar sergileyen çocuklar ilişkiler kurmakta sorun yaşayabilir, aile – arkadaş ilişkilerinde uyumsuzluklar görülür.
• Zorbalık yapan, şiddet eğilimli çocukların okul başarılarının da genellikle düşük olduğu gözlenmektedir.
Zorbalığın Önlenmesi ve Ailelere Düşen Sorumluluklar
• Çocuğunuzun şiddet gördüğünü, zorbalığa maruz kaldığını fark ettiyseniz bu konuda öncelikle çocuğunuzu dinleyin. Sizinle duygu ve düşüncelerini paylaşmasını sağlayacak imkanlar yaratın.
• Yaşadıklarını size aktarabilmesi için onunla kuracağınız iletişim konusunda dikkatli olun.
• Çocuğunuza her an onu dinlemeye hazır olduğunuz mesajını verin.
• Sorunlarını anladığınızı ona fark ettirin. Onu incitecek, kıracak, üzecek davranış ve ifadelerden sakının.
• Yaşanmış olayı tek yönlü dinlediğinizi unutmayın, geniş düşünerek olabilecek diğer ihtimalleri de göz önünde bulundurun.
• Okul ve öğretmenlerle iletişim halinde olun.
• İnternet, telefon ve bilgisayar kullanımı konusunda bilgi sahibi olun. Siber zorbalığa karşı çocuğunuzun da bilgi sahibi olmasını sağlayın.
• Çocuğunuzla birlikte zaman geçirin, sizin yanınızda kendisini güvende hissetmesi, sizinle korkularını ve duygularını paylaşabilmesi açısından önemli bir adım olacaktır.
• Çocuğunuza yapabilecekleri konusunda yardımcı olmaya çalışın, birlikte çözümler üretin.
2 Beğeni 
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
