2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocukların Okul Başarısında Ailenin Rolü
MAKALE #19184 © Yazan Uzm.Psk.Ebru ÖZKURT TOPÇU | Yayın Ocak 2018 | 6,543 Okuyucu
AİLENİN OKUL BAŞARISINDAKİ ROLÜ

Aile, çocuğun dünyaya gelmesiyle fizyolojik olarak çocuğun gelişimi başta olmak üzere duygusal ve davranışsal alanlardaki büyümesinde de önemli rol oynamaktadır. Ebeveynlerin karşıladığı; beslemek, korumak gibi yaşamsal ihtiyaçlar ile sevme, sevilme, değerli hissetme gibi duygusal ihtiyaçlarının da karşılanmasıyla çocuk yaşadığı dünyaya uyum sağlar. Bu gelişim ve dünyaya hazırlık ve alışma sürecinde çocuğu yetiştiren ebeveynler; sözel olarak öğretilerini aktarmanın yanı sıra; kendi sergiledikleri davranışları ve alışkanlıklarıyla da örnek teşkil ederler.

Eğitim-öğretimin başladığı anaokulundan itibaren, çocuklar aile dışındaki dış çevreye ilk adımlarını atmış olurlar. Aile içinde öğrendikleri; sosyal ilişkiler, davranış kalıpları ve kendilerini ifade edebilme yollarını bu ortamda sergilerler. Çocuk, sosyalleşmeyi, kendini ifade edebilme ve uyum sağlayabilme yeteneğini okuldan önce aile ortamında prova etmiş olmalıdır. Çocuklar, ebeveynlerin birer aynası gibidir; evdeki ortam, ebeveyn tutumları çocukların davranışlarında yansıma bulur. Dolayısıyla çocuk sosyal ilişkileri aile içinde deneyimlerken; ebeveyn olarak ona söyleyerek öğretmek istedikleriniz kadar sergilediğiniz davranışların da öğrenilmiş olduğu unutulmamalıdır.

Aile içi ilişkiler ile başlayarak ilişki kurmayı öğrenen çocuk; okulda arkadaşlıkları ve öğretmenleriyle olan bağlar çocuğun sosyal çevresini oluşturur. Çocuğun içinde bulunduğu sosyal ortam; zihinsel, duygusal ve davranışsal durum üzerinde önemli rol oynar.

Ailede ilk adımların atıldığı ve provası yapılan sosyalleşme; ev ortamı dışında okul ve sosyal çevre ile devam eder. Çocuğun sosyalleşme sürecinde kendini tanıma, anlama ve kendine yönelik beklenti oluşturabilme ve bu beklenti doğrultusunda çabalayabilme arzusu duymasına olanak sağlar. Çocuğun bu aşamaları yaşamasına fırsat veren ebeveynler; çocuklarının kendi yeterlilik duygusuna sahip olmalarına da katkı sağlar. Bir çocuk, kendi isteklerini ortaya koyabilme, istemediklerini ifade edebilme, kendi seçimlerini yapabilme özgürlüğü ile yetiştirildiğinde; yeterli ve değerli olma duyguları da gelişerek büyüyecektir.
‘’Henüz çok küçük beceremez’’ ‘’Yapamazsın’’ ‘’Sen bilmezsin’’ ‘’Başaramaz’’ gibi cümleler; yetişkinler tarafından çocuklara yaygın olarak kullanılır.
-Otomatik olarak yapamayacaklarına, başaramayacaklarına dair olan inanç, çocukların potansiyelini keşfetmesine yüksek oranda engel olduğunu biliyor muydunuz?
-Evet, doğru; belki o anda yapamayacağını söylediğiniz şey çocuğunuzun gelişimsel kapasitesinin üstünde olabilir. Ancak yapamazsın diyerek elinden almak yerine yaşına uygun ve başarabileceği kadarını görev olarak verip kendini gerçekleştirmesine imkan tanımak gerekiyor.
-Evet, belki çocuğunuzun yaptığı şekli mükemmel olmayacaktır, sizin yapabileceğiniz gibi tabi ki olamayacaktır ANCAK izin verdiğinizde çocuğunuza ‘’yapabilirim’’ ‘’yeterliyim’’ duygusunun gelişimini desteklemiş olacaksınız.
Örneğin; yemek hazırlarken çocuğunuz size yardım etmek istediğinde ‘’sen yapamazsın daha küçüksün’’ diyerek reddetmemek çok önemlidir. Mutfakta çocuğunuzun yaşına uyacak şekilde görevler verebilirsiniz. Böyle bir durumda çocuğun onaylanması, yeterli hissetmesi, yapabileceği inancını ve güvenini ebeveyninden alarak kendi değerini keşfetmesini sağlar.
Çocuğunuz talep etmeye başladığından itibaren kendi giyecek kıyafetlerini, saçına takmak istediği aksesuarını çocuğuna seçtirebilirsiniz. Size(ebeveynine) göre uyumsuz renk cümbüşü, alakasız görünebilir ancak çocuğunuza fikrinizi iletin; bu seçtiklerini giyersen daha uyumlu olabilir; ancak sen kararını ver, hangisini istiyorsan giyebilirsin’’ şeklinde kendi fikrinizi iletebilirsiniz. Uyumsuz giyindiği için, diğer veliler sizi yargılayabilir; ancak çocuğunuzun kendini gerçekleştirdiğini kendi yeterlilik duygusunun gelişimi için yargılayıcı bakışları önemsememelisiniz.
‘’Çocuğum böyle istedi, böyle giyindi.’’ Ona seçme özgürlüğü verirken aynı zamanda da çocuğunuza kendi sınırlarını da öğretiyor oluyorsunuz.
Onun giyineceği, takacağı, kullanacağı hayatındaki her detayı ebeveyni olarak siz veriyorsanız; büyüdüğünde kendi kararlarının sorumluluğunu almasını bekleyemezsiniz. Birçok aile okul başarısızlığından yakınırken aslında okul yıllarına kadar çocuğa sorumluluk vermediklerinin farkında değildir.
Yeterlilik duygusu gelişen çocuk yaşamında da, okulda akademik olarak ta daha başarılı olmaktadır.
Ebeveynleri tarafından kendi kendine yetebilmeyi öğrenen ve bu duygusu desteklenen çocuk; okulda da sosyal ilişkilerinde sınıfta uyum ve ders ve okul ile ilgili çalışmalarının sorumluluğunu istekle alacaktır.
Kendi seçimlerini yapabilen, kendi alanını(odasını) oyuncaklarını, kıyafetlerini kendisine göre düzenlemeyi öğrenmiş olan çocuklar; okul süreçlerinde de kendi çantalarını ve ders materyallerini kendiliğinden düzenler; gereken çalışmayı ebeveynin zorlaması olmadan tamamlar.
Okuldaki başarıyı yalnızca sınıf içindeki katılımı ve ders başarısıyla odaklamamalıyız. Sınıf içi ve dışındaki etkinliklerde, arkadaş ve öğretmenleriyle iletişim yolları ve aktif katılımı ‘’başarı’’ kavramına dahil düşünülmelidir. Çocuğun sosyal ortamında, mutlu, güvende ve aktif olması; o ortamı sevmesine ve kendi isteğiyle hareket etmesini rahatlıkla kendini ortaya koyabilmesini sağlar. Bu güveni hissetmesinin temeli; doğumundan itibaren anne-baba tutumuna, onlardan aldığı özellikle sözsüz mesajlarla (beden dili, göz teması, yüzündeki duygu ifadesi) ve ihtiyaçlarını anlama ve karşılama ile oluşturulur. Çocuğun ailesinden aldığı (hissettiği) güven duygusuyla ‘’kendi özdeğeri ve güveni’’ şekillenir.
Bu yönde yapılan araştırmalar da göstermektedir ki; çocuğun başarabileceğine dair yeterli kapasiteye ve yeteneğe sahip olduğu düşüncesi, okul başarısını arttırmaktadır. Yani ‘’yeterliyim’’, ‘’istersem, çalışırsam başarabilecek güce sahibim’’ diye düşünen çocukların okulda ders katılımları, gerekli faaliyet ve sorumlulukları kendi arzularıyla ve daha yüksek performans sergileyerek aktif olmalarına olumlu katkı sağlıyor.

Aile içinde zaman zaman değişen durumlar, yaşantılar, dönemsel krizler ve etkileyen faktörler nedeniyle anne-baba olarak farklı tutum ve davranışlar sergilenebilmektedir. Ancak ara sıra gerçekleşen bu tutumların çocuklar üzerinde kalıcı bir olumsuz etkiye neden olması çok endişelenecek bir durum değildir. Önemli nokta; uzun süreli yaşanan ve çocuğa yansıtılan tutum ve davranışların ne olduğu yönündedir. Birçok ebeveyn tutumu vardır; yaşa ve koşullara göre kimi zaman otoriter, kimi zaman çok anlayışlı, kimi zaman aşırı kuralcı, kimi zaman kuralları esneten bir tutum sergileyebilir; önemli olan nokta çoğunlukta ve tutarlı davranışlarınızın hangi tutumda olduğudur.

Çocuğun bağımsızlığını ve bireyselliğini önemseyen bir tutum sergilemek önemlidir. Sağlıklı olan, çocuklar ile iletişimde olan yalnızca fizyolojik değil duygusal ihtiyaçlarına da kulak verebilmek gerekir. Bu yönde yaklaşımlar sergileyen ailelerde büyüyen çocuklar sorumluluk sahibi ve bağımsız ve kendilerine yetebilen bireyler olabilmektedir. Çocukluk dönemlerinde de yetişkinlikte de sosyal beceri ve yeterlilik duygusu gelişmiş olurlar ve okuldaki başarı performansları yükselmektedir.

Ebru ÖZKURT TOPÇU
Uzman Klinik Psikolog
Aile ve Çift Terapisti
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocukların Okul Başarısında Ailenin Rolü" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Ebru ÖZKURT TOPÇU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Ebru ÖZKURT TOPÇU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     3 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Ebru ÖZKURT TOPÇU'nun Makaleleri
► Okul Başarısında Ailenin Rolü Psk.Dnş.Reyhan Çakmak YEŞİLOVA
► Sınav Başarısında Anne-Babanın Rolü Psk.Dnş.Adnan DEMİRCİ
► Çocukta Özgüven ve Ailenin Rolü Psk.Dnş.Kemal TUNCER
► Çocuğun Eğitiminde Ailenin Rolü Fatih KILIÇARSLAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Çocukların Okul Başarısında Ailenin Rolü' başlığıyla benzeşen toplam 24 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


06:25
Top