Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de halen engelliler birçok sosyal ve sağlık sorunları yaşamaktadır. Özellikle ağız ve diş sağlığı konusunda yaşanan sıkıntılar bu sorunlarının başında gelmektedir.

Yapılan araştırmalar, engellilerde ağız-diş sağlığı sorunlarının görülme sıklığı, normal bireylerden oldukça yüksek olduğunu göstermektedir. Engelli hastalar, kendi kendine ağız bakımlarını yapamadıklarından, yapılan tedavilerden belli dönem sonra yeni diş çürüklerin ve diş eti hastalıkların oluştuğunu görmekteyiz Yapılan tedavilerin kalıcılığı, etkili ve bilinçli yapılan ağız bakımları ile mümkündür. Bu konuda hastaların ebeveynlerine büyük sorumluluk düşmektedir. Hastaların günlük ağız ve diş bakımları, aileleri yada bakıcıları tarafından ve özel bir çaba gösterilmelidir. Günde en az iki defa dişlerin fırçalanması, özel gargaralarla ağız bakımlarının yapılması gerekmektedir.

Eğer hasta günlük bakıma müsaade ediyorsa ağız temizliği düzenli olarak yapılmalıdır. Bakıma izin vermiyorsa parmak üzerine takılan aparatlarla hasta uyurken diş temizliği yapılmalıdır. Bu tip parmak üzerine takılan fırçaları eczanelerden temin edinebilirler. Hareket kısıtlığı olan ancak ellerini kullanabilen hastalar için elektrikli diş fırçaları büyük bir konfor sağlar.

Engelli veya mental retardasyonlu bireylerin, kendi başlarına ağız bakımlarını yapamamaları ve bu konuda başkalarına bağımlı olmaları, sürekli kullandıkları ilaçlar, özel diyetlerle beslenmeleri yada günlük ağız bakımının yetersizliği nedeniyle sağlıklı kişilere göre daha kötü bir ağız hijyenine sahiptirler. Kötü ağız hijyeni ve bunun sonucunda çürük oluşumu, diş etlerinde kanama, kötü ağız kokusu bu tip hastalarda sıklıkla karşılaşırlar. Dişlerden kaynaklanan apse ve enfeksiyonların kalp, böbrek gibi organlara zarar vermemesi için enfeksiyon odakları oluşturan çürük dişlerin ve diş eti hastalıklarının tedavisinin yapılması gerekir.

Bu hastaların diş tedavileri, fiziksel yada zihinsel uyum yetersizliği nedeniyle, hem hasta hem de hekim yönüyle çeşitli zorluklar içermektedir. Bu zorluklar, hasta tipine göre değişmekle birlikte bir kısım uyum sağlayabilen hastaların tedavileri lokal anestezi altında yada sedasyon desteği ile yapılabilirken, ağır
zihinsel yada fiziksel engellilerin tedavilerini lokal anesteziyle yapmak mümkün olmamaktadır. Lokal anestezi ile diş tedavilerinin yapılmadığı durumlarda genel anestezi ile bu tedavilerin yapılması zorunlu hale gelmektedir. Genel anestezi altında, tedavisi mümkün olmayan dişlerin çekimi, varsa diş eti problemlerinin tedavisi aynı seansta yapılır.

İyi bilinçli yapılan bir ağız ve diş bakımı ve zamanında yapılan tedavilerle mümkündür.. Engellilerin aileleri ve biz sağlıkçılar olarak bunun sorumluluğunu taşımalıyız. Unutmayalım ki, bedensel veya zihinsel engelli olmak bir kayıp olmak değildir; asıl kayıp, bu insanlara karşı duyarsızlık ve bakış açısının darlığıdır ki, bu çok daha ciddi bir özürlülük durumudur.