Aort Anevrizmaları
AORT ANEVRİZMALARI
KISA ANATOMİK BİLGİ
Aort , kalbimizin sol karıncığından çıkarak kalbimizin attığı temiz kanı vücudumuza dağıtan ana atardamarın adıdır. Beynimiz,kol ve bacaklarımız, omuriliğimiz ve diğer bütün organlarımız ihtiyaçları olan temiz kanı ve besini aorttan çıkan dallar aracılığı ile alırlar.
Aort damarını vücudumuzda katettiği yol itibariyle 4 bölümde değerlendirmakta yarar vardır.
1. ÇIKAN AORT ( Ascending aorta) : Kalpten çıkış yerindeki aort kapaktan başlayıp sağ kolumuza ve beynimizin sağ tarafına giden atardamarın ayrıldığı yere kadar olan bölümüdür. Bu bölümdeki hastalıkları büyük önem arzeder. Bu konuya ileride değinilecektir.
2. ARKUS ( Aortic arch ) : Kollara ve beyne giden bütün damarların çıktığı , bir yay gibi seyreden bölümüdür. Bu bölüme yapılacak müdahaleler beyine giden kan akımının ve beyin beslenmesinin etkilenmesi açısından son derece kritiktir.
3. İNEN AORT ( Descending Thorecic Aorta) : Sol kol damarının çıktığı yerden, göğüs ve karın boşluğunu birbirinden ayıran diyafram kasına kadar olan seyrine denir. Bu bölümün en büyük önemi omuriliği besleyen en önemli dalların buradan çıkmasıdır.
4. KARIN BÖLGESİ AORTU: ( Abdominal Aorta) : Barsaklar ve diğer bütün karın içi organlar bu bölümden beslenir. Göbek hizasına kadar devam eder. Göbekten itibaren her iki bacağa giden iki dala ayrılır. Aort hastalıklarının en sık görüldüğü yer burasıdır.
Aort damarının duvarı diğer bütün atardamarlarda olduğu gibi 3 tabakadan oluşur. En içteki tabaka ince bir tabaka ( intima tabakası) olup kanın damar içinde adeta kaygan bir yüzeydeymiş gibi akmasını temin eder. Orta tabaka ( MEDIA) adeleden zengin bir tabakadır. Atardamarın her kan akımıyla genişleyip sonra tekrar daralmasında yani nabız oluşumunda etkilirdirler. En dış tabaka ise ince damarlardan zengindir ve damarı dıştan sarar (ADVENTİSYA) .
AORT ANEVRİZMASI NEDİR?
Aort damarındaki belirgin lokalize genişlemelere anevrizma denir. Anevrizmaların önemli olmasının nedeni genişleme nedeniyla damarın yırtılma olasılığıdır. Bu da hayati sonuçlara yol açar. Aort damarında yırtılma olan kişilerin çok büyük bir kısmı hastaneye yetişemez ve yetişebilen hastaların büyük bir kısmı ise ameliyata alınamadan veya ameliyat sırasında hayatını kaybeder. Bu nedenle aort anevrizmalarını gelişmeye başladığında tespit edebilmemiz çok önemlidir. Ülkemizde bir istatistik olmamakla beraber A.B.D de her yıl yaklaşık 15.000 kişinin anevrizma yırtılması nedeniyle hayatını kaybettiği bilinmektedir.
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
1. Hipertansif Hastalar
2. 55 yaş üzerindekiler ( yaşla beraber görülme sıklığı artar)
3. Sigara içenler,
4. Damar sertliği olanlar
5. Şişmanlar
6. Ailesinde aort anevrizması kişi veya kişiler olanlar
7. Koroner Kalp Hastalığı olanlar
8. Aort Kapak Hastalığı olanlar
9. Ciddi akciğer hastalığı olanlar ( Amfizem, astım, kronik bronşit)
10. Uzun boylu, uzun parmaklı, zayıf, elastikiyeti fazla kişiler ( elastik doku hastalıkları genetiktir. Çoğunlukla ailede bu tanıma uyan kişilerde görülür)
AORT ANEVRİZMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR:
Aort anevrizması birçok hastada hiçbir belirgin şikayete neden olmaz. Çoğunlukla ya tesadüfen saptanır ya da maalesef yırtılma veya başka bir komplikasyona sebep olunca anlaşılırlar. Aslında tanıları son derece basittir. Belirtiler anevrizmanın lokalizasyonuna göre değişir. Karın bölgesinde anevrizması olanlarda bel ağrısı, müphem karın ağrıları, hazımsızlık, şişkinlik ve tabi ki karında nabız veren bir kitlenin varlığı en kesin belirtidir. Aort duvarında genişlemeyle beraber damar iç yapısının bozulması ve genişlemeden ortaya çıkan lokalize türbülans ile aort duvarında pıhtı gelişmeye başlaması anevrizmalarda seyrek görülen bir durum değildir. Çoğunlukla sessiz kalan bu pıhtılardan bazen parçalar koparak bacaklarda emboli dediğimiz damar tıkanıklığına neden olabilir. Hatta bazı hastalar emboli ile gelidklerinde emboli kaynağı araştırılırken anevrizma tespit edilebilir. Karın bölgesi aort anevrizmalarının en sık görüldüğü yerdir ( abdominal aort anevrizmaları) . Göğüs bölgesinde olan anevrizmalarda ise göğüs ağrısı, sırt ağrısı, ses kısıklığı, seste kabalaşma,kalınlaşma, çarpıntı ve bazen nefes darlığı görülebilir.
AORT ANEVRİZMASINA NASIL TANI KOYULUR ( TEŞHİS)
Anevrizmaların önemli bir kısmının sessiz olduğunu belirtmiştik. Tanısı çok kolay olan bir hastalıktır. Yukarıdaki risk faktörlerini taşıyanlar veya yukarıdaki şüpheli belirtileri hissedenlerin bir kez dahi de olsa bu işin uzmanı olan bir hekime başvurmaları ve gözden geçirilmeleri gerekir.
Dikkatli bir fizik muayene, göğüs filmi, ultrason, ekokardiyografi çoğunlukla ilk tanının koyulmasında yeterlidir. Daha ileri inceleme gerekenlerde Bilgisayarlı tomografi ile kesin tanı koyulup herhengi bir müdahale gerekip gerekmediğini anlamak mümkündür. Ayrıca anevrizmanın büyüme hızının izlenmesi de tomografi ile çok rahat yapılabilmektedir.
AORT ANEVRİZMASI NASIL TEDAVİ EDİLİR
Aort anevrziması tanısı koyulduktan sonra hastaların hemen kolesterol, tansiyon, kilo durumu v.b. gibi faktörler açısından izlemeye alınması gerekir. Anevrizma için bir müdahale gerekip gerekmediği konusunda anevrizmanın çapı çok önemli bir rol oynamaktadır. Genel bilgi açısından normal çapının iki katına ulaşmış genişlemelere müdahale planlanır. Çoğunlukla bu abdominal aorta için 5 cm. ve üzeri torasik anevrizmalar için 5.5 cm ve üzeridir. Bazen çapı çok fazla dikkate almadan şikayetlerin durumuna veya damar çapındaki artmanın hızına bakarak da operasyon kararı verebilmekteyiz.
Aort anevrizmalarında iki grup müdahale şekli vardır. Birinci grupta açık ameliyat yapılır. Yani anevrizmanın bulunduğu vücut bölgesi ( karın, göğüs v.b.) direkt cerrahi olarak açılır ve anevrizmanın bulunduğu yere kadar ilerlenir. Anevrizma bölgesinin üzerine ulaşıldığında sağlam aort bölümlerinden emniyete alınarak anevrizma açılır ve içi pıhtılardan temizlendikten sonra özel materyallerden üretilmiş sentetik bir damar içeri yerleştirilir ve bu damar alt ve üst taraftaki sağlam aort bölümlerine dikilir. Aort anevrizması ameliyatları kalp damar cerrahisinin büyük ve riskli ameliyatlarındandır. Gelişmiş merkezlerde ve deneyimli ekipler tarafından yapılmaları gerekir.
Diğer bir grup müdahalelerde ise anevrizma bölgesi cerrahi olarak açılmadan sadece kasıklardan yapılan kesilerle özel olarak hazırlanmış stentli damarlar anevrizma bölgesine kadar özel kateterler ve kılavuzlar yardımıyla ilerletilir ve uygun yerleşim sağlanınca anevrizmanın içine yerleştirilir. Karın bölgesinde olunca EVAR ( endovascular aneurysm repair) , göğüs bölgesinde olunca TEVAR denilen bu uygulamalarda genellikle hastayı uyutmuyoruz ve işlem başarı ile gerçekleşirse bir gün içinde hastayı taburcu ediyoruz. EVAR ve TEVAR işlemleri bu konuda deneyimli ekiplerce özel hazırlanmış ameliyathanelerde yapılırlar. Operasyon riski ve erken komplikasyon oranları açık ameliyatlardan daha azdır. Ancak her hastaya uygulanamazlar. Anevrizmanın lokalizasyonu ve şekli uygun olmalıdır. Bunun dışında EVAR veya TEVAR sonrasında ortaya çıkabilen endoleak dediğimiz ve anevrizma kesesinin tekrar dolmasına neden olan kaçaklar, veya çok ender olarak yerleştirilen greftin yerinden oynaması gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Ayrıca EVAR, TEVAR yaptığımız hastaları daha sık ve uzun süre takipte tutuyoruz.
Sonuç olarak açlık ameliyat yöntemi ve endovasküler (EVAR;TEVAR) uygulamaların birbirlerine çeşitli avantajları ve dezavantajları olmasına rağmen hastanın durumuna, cerrahın deneyimine ve klinik tabloya göre cerrahın önerisi doğrultusunda hasta ile beraber hangi tur tedavinin uygulanmasına karar verilmelidir.
Sağlıklı günler dilerim
Prof.Dr. Neyyir Tuncay Eren
KISA ANATOMİK BİLGİ
Aort , kalbimizin sol karıncığından çıkarak kalbimizin attığı temiz kanı vücudumuza dağıtan ana atardamarın adıdır. Beynimiz,kol ve bacaklarımız, omuriliğimiz ve diğer bütün organlarımız ihtiyaçları olan temiz kanı ve besini aorttan çıkan dallar aracılığı ile alırlar.
Aort damarını vücudumuzda katettiği yol itibariyle 4 bölümde değerlendirmakta yarar vardır.
1. ÇIKAN AORT ( Ascending aorta) : Kalpten çıkış yerindeki aort kapaktan başlayıp sağ kolumuza ve beynimizin sağ tarafına giden atardamarın ayrıldığı yere kadar olan bölümüdür. Bu bölümdeki hastalıkları büyük önem arzeder. Bu konuya ileride değinilecektir.
2. ARKUS ( Aortic arch ) : Kollara ve beyne giden bütün damarların çıktığı , bir yay gibi seyreden bölümüdür. Bu bölüme yapılacak müdahaleler beyine giden kan akımının ve beyin beslenmesinin etkilenmesi açısından son derece kritiktir.
3. İNEN AORT ( Descending Thorecic Aorta) : Sol kol damarının çıktığı yerden, göğüs ve karın boşluğunu birbirinden ayıran diyafram kasına kadar olan seyrine denir. Bu bölümün en büyük önemi omuriliği besleyen en önemli dalların buradan çıkmasıdır.
4. KARIN BÖLGESİ AORTU: ( Abdominal Aorta) : Barsaklar ve diğer bütün karın içi organlar bu bölümden beslenir. Göbek hizasına kadar devam eder. Göbekten itibaren her iki bacağa giden iki dala ayrılır. Aort hastalıklarının en sık görüldüğü yer burasıdır.
Aort damarının duvarı diğer bütün atardamarlarda olduğu gibi 3 tabakadan oluşur. En içteki tabaka ince bir tabaka ( intima tabakası) olup kanın damar içinde adeta kaygan bir yüzeydeymiş gibi akmasını temin eder. Orta tabaka ( MEDIA) adeleden zengin bir tabakadır. Atardamarın her kan akımıyla genişleyip sonra tekrar daralmasında yani nabız oluşumunda etkilirdirler. En dış tabaka ise ince damarlardan zengindir ve damarı dıştan sarar (ADVENTİSYA) .
AORT ANEVRİZMASI NEDİR?
Aort damarındaki belirgin lokalize genişlemelere anevrizma denir. Anevrizmaların önemli olmasının nedeni genişleme nedeniyla damarın yırtılma olasılığıdır. Bu da hayati sonuçlara yol açar. Aort damarında yırtılma olan kişilerin çok büyük bir kısmı hastaneye yetişemez ve yetişebilen hastaların büyük bir kısmı ise ameliyata alınamadan veya ameliyat sırasında hayatını kaybeder. Bu nedenle aort anevrizmalarını gelişmeye başladığında tespit edebilmemiz çok önemlidir. Ülkemizde bir istatistik olmamakla beraber A.B.D de her yıl yaklaşık 15.000 kişinin anevrizma yırtılması nedeniyle hayatını kaybettiği bilinmektedir.
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
1. Hipertansif Hastalar
2. 55 yaş üzerindekiler ( yaşla beraber görülme sıklığı artar)
3. Sigara içenler,
4. Damar sertliği olanlar
5. Şişmanlar
6. Ailesinde aort anevrizması kişi veya kişiler olanlar
7. Koroner Kalp Hastalığı olanlar
8. Aort Kapak Hastalığı olanlar
9. Ciddi akciğer hastalığı olanlar ( Amfizem, astım, kronik bronşit)
10. Uzun boylu, uzun parmaklı, zayıf, elastikiyeti fazla kişiler ( elastik doku hastalıkları genetiktir. Çoğunlukla ailede bu tanıma uyan kişilerde görülür)
AORT ANEVRİZMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR:
Aort anevrizması birçok hastada hiçbir belirgin şikayete neden olmaz. Çoğunlukla ya tesadüfen saptanır ya da maalesef yırtılma veya başka bir komplikasyona sebep olunca anlaşılırlar. Aslında tanıları son derece basittir. Belirtiler anevrizmanın lokalizasyonuna göre değişir. Karın bölgesinde anevrizması olanlarda bel ağrısı, müphem karın ağrıları, hazımsızlık, şişkinlik ve tabi ki karında nabız veren bir kitlenin varlığı en kesin belirtidir. Aort duvarında genişlemeyle beraber damar iç yapısının bozulması ve genişlemeden ortaya çıkan lokalize türbülans ile aort duvarında pıhtı gelişmeye başlaması anevrizmalarda seyrek görülen bir durum değildir. Çoğunlukla sessiz kalan bu pıhtılardan bazen parçalar koparak bacaklarda emboli dediğimiz damar tıkanıklığına neden olabilir. Hatta bazı hastalar emboli ile gelidklerinde emboli kaynağı araştırılırken anevrizma tespit edilebilir. Karın bölgesi aort anevrizmalarının en sık görüldüğü yerdir ( abdominal aort anevrizmaları) . Göğüs bölgesinde olan anevrizmalarda ise göğüs ağrısı, sırt ağrısı, ses kısıklığı, seste kabalaşma,kalınlaşma, çarpıntı ve bazen nefes darlığı görülebilir.
AORT ANEVRİZMASINA NASIL TANI KOYULUR ( TEŞHİS)
Anevrizmaların önemli bir kısmının sessiz olduğunu belirtmiştik. Tanısı çok kolay olan bir hastalıktır. Yukarıdaki risk faktörlerini taşıyanlar veya yukarıdaki şüpheli belirtileri hissedenlerin bir kez dahi de olsa bu işin uzmanı olan bir hekime başvurmaları ve gözden geçirilmeleri gerekir.
Dikkatli bir fizik muayene, göğüs filmi, ultrason, ekokardiyografi çoğunlukla ilk tanının koyulmasında yeterlidir. Daha ileri inceleme gerekenlerde Bilgisayarlı tomografi ile kesin tanı koyulup herhengi bir müdahale gerekip gerekmediğini anlamak mümkündür. Ayrıca anevrizmanın büyüme hızının izlenmesi de tomografi ile çok rahat yapılabilmektedir.
AORT ANEVRİZMASI NASIL TEDAVİ EDİLİR
Aort anevrziması tanısı koyulduktan sonra hastaların hemen kolesterol, tansiyon, kilo durumu v.b. gibi faktörler açısından izlemeye alınması gerekir. Anevrizma için bir müdahale gerekip gerekmediği konusunda anevrizmanın çapı çok önemli bir rol oynamaktadır. Genel bilgi açısından normal çapının iki katına ulaşmış genişlemelere müdahale planlanır. Çoğunlukla bu abdominal aorta için 5 cm. ve üzeri torasik anevrizmalar için 5.5 cm ve üzeridir. Bazen çapı çok fazla dikkate almadan şikayetlerin durumuna veya damar çapındaki artmanın hızına bakarak da operasyon kararı verebilmekteyiz.
Aort anevrizmalarında iki grup müdahale şekli vardır. Birinci grupta açık ameliyat yapılır. Yani anevrizmanın bulunduğu vücut bölgesi ( karın, göğüs v.b.) direkt cerrahi olarak açılır ve anevrizmanın bulunduğu yere kadar ilerlenir. Anevrizma bölgesinin üzerine ulaşıldığında sağlam aort bölümlerinden emniyete alınarak anevrizma açılır ve içi pıhtılardan temizlendikten sonra özel materyallerden üretilmiş sentetik bir damar içeri yerleştirilir ve bu damar alt ve üst taraftaki sağlam aort bölümlerine dikilir. Aort anevrizması ameliyatları kalp damar cerrahisinin büyük ve riskli ameliyatlarındandır. Gelişmiş merkezlerde ve deneyimli ekipler tarafından yapılmaları gerekir.
Diğer bir grup müdahalelerde ise anevrizma bölgesi cerrahi olarak açılmadan sadece kasıklardan yapılan kesilerle özel olarak hazırlanmış stentli damarlar anevrizma bölgesine kadar özel kateterler ve kılavuzlar yardımıyla ilerletilir ve uygun yerleşim sağlanınca anevrizmanın içine yerleştirilir. Karın bölgesinde olunca EVAR ( endovascular aneurysm repair) , göğüs bölgesinde olunca TEVAR denilen bu uygulamalarda genellikle hastayı uyutmuyoruz ve işlem başarı ile gerçekleşirse bir gün içinde hastayı taburcu ediyoruz. EVAR ve TEVAR işlemleri bu konuda deneyimli ekiplerce özel hazırlanmış ameliyathanelerde yapılırlar. Operasyon riski ve erken komplikasyon oranları açık ameliyatlardan daha azdır. Ancak her hastaya uygulanamazlar. Anevrizmanın lokalizasyonu ve şekli uygun olmalıdır. Bunun dışında EVAR veya TEVAR sonrasında ortaya çıkabilen endoleak dediğimiz ve anevrizma kesesinin tekrar dolmasına neden olan kaçaklar, veya çok ender olarak yerleştirilen greftin yerinden oynaması gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Ayrıca EVAR, TEVAR yaptığımız hastaları daha sık ve uzun süre takipte tutuyoruz.
Sonuç olarak açlık ameliyat yöntemi ve endovasküler (EVAR;TEVAR) uygulamaların birbirlerine çeşitli avantajları ve dezavantajları olmasına rağmen hastanın durumuna, cerrahın deneyimine ve klinik tabloya göre cerrahın önerisi doğrultusunda hasta ile beraber hangi tur tedavinin uygulanmasına karar verilmelidir.
Sağlıklı günler dilerim
Prof.Dr. Neyyir Tuncay Eren
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Aort Anevrizmaları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Op.Dr. Neyyir Tuncay EREN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Op.Dr. Neyyir Tuncay EREN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
aort anevrizması, evar, tevar, diseksiyon, göğüs ağrısı, hipertansiyon, greft, damar, aort, emboli, endovasküler, abdominal aorta, aort anevrizma, aort anevrizmaları, aort damarı, çıkan aort, aort kapağı, arkus, inen aort, adventisya, aort anevrizmasının belirtileri
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
