Son günlerde görsel ve yazılı medyada kolesterol üzerinde yapılan tartışmalar hastalar ve hekimleri tedirgin etmiştir. Lipid ve metabolizma hastalıkları ve konu ile ilişki kurulan insulin düzeyi, insülin direnci endokrinolojinin uzmanlık alanlarndan biridir. Kamuoyunun doğru bilgi alma hakkına katkı sağlamak amacıyla aşağıdaki noktaların bilinmesinin gerekli olduğunu düşünmekteyim.

Kolesterol birçok hormonun ve hücrenin yapı taşıdır. Bu maddenin eksikliği veya fazlalığının insan organizmasında farklı etkileri vardır. Kolesterol sadece besinlerle alınmaz, vücudumuzda önemli bir kısmı üretilir. Serumda ölçülen total kolesterol içerisinde vücuda yararlı ve zararlı etkileri olan gruplar vardır. Bizlerin HDL-K(yüksek dansiteli Lipoproein-Kolesterol) diye tanımladığı halk arasındaki tanımıyla “iyi huylu kolesterol” düzeyinin yüksek olması arzu edilen bir durumdur.Bu kolesterol formu % 50 protein, % 50 lipid içerir. Kadınlarda 50mg/dl, erkeklerde ise 40mg/dl altına düşmesi metabolik sendromun tanı kriterleri arasında yer alır ve koroner arter hastalığı riskini artırır.Halbuki Kolesterolun bir başka formu olan bizlerin LDL-K (düşük dansiteli lipoprotein-Kolesterol) olarak tanımladığı halk arasındaki tanımıyla “kötü huylu kolesterol” ise hastadan hastaya da değişiklik göstermekle birlikte belli değerlerin üzerinde olması yine koroner arter hastalığı riskini artırır.LDL-K, total lipoproteinlerin % 50’sini oluşturur. % 80’i lipid, % 20’si proteindir. Lipid içeriğinin % 50’si ise kolesteroldür. Kandaki en fazla kolesterol taşıyan lipoproteindir.


Kolesterolün yararlı ve zararlı etkileri kişiden kişiye hem genetik, hem de metabolik özellikleriyle ilişkili olarak farklılık gösterebilir. Bu gerçeklik biz hekimlerin sıkça söylediği gibi “Tıpta hastalık yok hasta vardır.” sözcüğünün ne denli doğru olduğunu ve benzer tartışmalarda da göz ardı edilmemesi gerektiğini göstermektedir. Zararlı kolesterolün artışının bazı damar hastalıklarının oluşumunda risk faktörü olduğunu gösterir yeterli bilimsel veriler mevcuttur. Ailesel olarak kolesterolü yüksek doğan çocukların 20'li yaşlarda miyokard enfarktüsü geçirerek öldüğünü biliyoruz. Bu olgular bize kolesterol yüksekliğinin zararlı olduğunu gösteren çok temel bir göstergedir ve bize kolesterol yüksekliğinin tedavi edilmesi gerektiğini gösterir. Bu durumda en önemli olan hangi kolesterol düzeyinin tehlikeli, hangisinin tehlikesiz olduğunun belirlenmesi ve bunun tartışılmasıdır. Her hasta yine de bireysel olarak değerlendirilmelidir. Özellikle diyabet, hipertansiyon, felç, kalp hastalığı gibi durumlarda kolesterolün bazı değerler üzerinde bulunması tıbbi tedaviyi gerektirir.

Tedavi gerektiren durumlarda ilk uygulama Tıbbi beslenme tedavisi ve fiziksel aktivitenin arttırılması şeklinde tanımlanan yaşam tarzı değişikliği olmalıdır. Ancak bunun yetersiz kaldığı durumlarda bilimsel olarak etkinliği gösterilmiş ilaçlara gereksinim olmaktadır. Son zamanlarda kolesterol ilaçları hakkında yapılan tartışmalar bu ilaçları kullanan birçok hastada kafa karışıklığı yaratmıştır. İlaçları kullanan bazı hastaların ilaçları kesmesi hastalara faydadan çok zarar verecektir. Kolesterol düşürücü ilaç bir kere başladıktan sonra hayat boyu devam edilmesi gereken bir ilaçtır. İlaç kullanan hastaların kesinlikle doktorlarına danışmadan bu ilacı kesmemeleri hayati önem taşımaktadır. Gerek hasta gerekse doktorların güncel olarak klasik düşüncelere karşı çıkan,kanıta dayanmayan ve bir süre sonra geçerliliğini yitirecek görüş,makale ve kitapların etkisinde kalmamaları gerektiği düşüncesindeyim.