Değerli Projem okurları ve dostları. Bu sayıdan itibaren sizlerle Projem dergisinin yeni konu köşesi Koruma da konuyla ilgili düşünce, öneri, örnekler, çözümler, yenilikler ve eleştirilerle beraber olacağız. Projem dergisi yayın kuruluna önce Koruma konusu için sürekli bir bölüm ayırmasından ve konuyla ilgili benim katkılarımı istemelerinden dolayı teşekkür eder, bu kadar hassas bir konuda benden daha tecrübeli meslektaşlarımın ve yine konuyla ilgili ve bilgili dostların katkı, öneri ve eleştirilerine açık olduğumu belirtirim.

Kentimizin ana ekonomik kaynağı turizm olmakla beraber, bu turizm potansiyeli doğrudan ve dolaylı olarak doğa ve kültürel zenginliklerimizin üstüne oturmaktadır. 1980 başında 65.000 olan Antalya’nın nüfusunun 650.000’ne çıktığı ortamı, turizmin gelişmesine, kültürel varlıkların bilinçli veya bilinçsiz tahribatlarını görmüş biri olarak; Anadolu Üniversitesi, Mimarlık Bölümünden mezuniyetimin ardından Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Rölöve ve Restorasyon programına başvurumu hatırlıyorum. Devamında özel sektörde proje mimarı ve Kültür Bakanlığı adına Kazı Mimarı olarak görev yaptıktan sonra Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, İç Mimari ve Çevre Tasarım Bölümünde 1999 yılından günümüze kadar Öğretim Görevlisi olarak görev almaktayım. Ağırlıklı olarak Proje Atölyesi, Rölöve/ Restorasyon, Mimarlık Tarihi ve Bilgisayar Destekli Tasarım derslerini vermekteyim.

Arkeolojik, yöresel mimari koruma, alan yönetimi, arkeolojik alanların çevre düzenlemesi, tarihsel yapıların bilgisayar ortamına aktarılması, tasarım/mekan ve kuram konularında çalışmalar yapmaktayım. Elmalı evleri, Side tiyatrosu, Akseki Koruma imar planı çalıştığım bazı koruma projeleri. Her ne kadar görev aldığım bölüm İç Mimari olmasına karşın kültürel mirasın korunması konusunda öğretim yoluyla bilinç oluşturmak amacıyla her yıl çalışma arkadaşlarımızla beraber proje konusunun bir tanesini tarihsel bir mekan içinde vermekteyiz.

Turizm, Koruma ve Tanıtım

Günümüz küresel dünyasında kültürel varlıklar ve mekanlar hızla tüketilen ürünler arasında yer almaktadır. Oluşan trend karşısında, karşı koyma gücümüz olmayabilir, ancak en başarılı sonuç olaydan kendi adımıza nasıl başarılı çıkabileceğimizdir. Gerek kültürel miras eserlerimiz ve gerekse güncel kültürel eserler, günümüzde ilgi odağı olan, tüketilen kültürel nesnelere dönüşmüşlerdir. İspanya’daki Bilbao müzesi çağdaş mimarinin görsel bir nesnesi olarak tüketilirken diğer taraftan ülkemizde de Yörük çadırlarının asıl işlevlerini kaybederek turistik amaçlı mekan ve bu amca uygun gözleme, ayran satması yani turistik üretim yapması önleyebileceğimiz bir erozyon veya kültürel tüketim değil. Ancak turizm, özellikle kültürel miras yapıların otel veya pansiyon vb. gibi yeni işlevlerle yaşamlarını devam ettirebilmeleri açısından restorasyon uygulaması için maddi olanak sağlayabilmektedir.

Ülkemiz ve kentimizde; arkeolojik alanlarda ve Kaleiçi kentsel Sit alanın da ciddi bir tanıtım ve bilgilendirme merkezinin eksikliği göze çarpmaktadır. Doğrudan turizm danışma kelimesini özellikle kullanmadım çünkü böyle bir merkezin amacı yalnızca yabancılara hediyelik eşya satmak veya kent haritası vermek değildir. Kentin sahip olduğu kültürel ve doğal miras eserlerini sergi/ multimedya ortamında tanıtmak, interaktif ve sözlü olarak koruma bilinci oluşturmak, konaklama, gourme, tur olanaklarını, toplantılı bilgilendirme salonu, ziyaretci yönetimi ve yönlendirilmesi, hediyelik eşya sunmak olarak sıralanabilir. Yine tarihsel ve çağdaş merkezleri tanıtan bir kent rehberinin de eksikliği eklenebilir. Her ne kadar bu konu koruma yönünden dolaylı gibi görünse de göz ardı edilmemesi gereken ve yukarıda da değinildiği gibi doğrudan etkili bir konudur. Özellikle İngiltere örneği bu konuyla ilgili yararlanılabilecek bir kaynaktır. Kum, deniz, güneş (3S; sea, sand, sun) triosuna sıkışmış turizm sektörünün alternatif olanaklar arayışı içindeyken, yanı başımızda ve hazır potansiyel olarak duran kültürel miras merkezlerinin verimli bir hale getirerek hem turizm hemde korumacılık açısından yararlanılması gerekir.