Ebeveyn olmak zor zanaat.
Biz yetişkinler olarak hayatın toz pembe olmadığını, olumlu şeylerle birlikte hayatta karşılaştığımız ve karşılaşabileceğimiz bir sürü olumsuzluk olduğunun bilincindeyiz. Bir olumsuzlukla karşılaştığımızda bizim de çocukluktan itibaren deneyimleyerek öğrendiğimiz baş etme yöntemlerimiz var. Bunların hiç olmadığını düşünün? İş yerinizde bir olumsuzluk yaşadığınızda masanızda oturup ağladığınızı ve bu durumla nasıl başa çıkabileceğinizi bilmediğiniz için annenizi arayarak onun sizin yerinize iş yerinize gelip durumu düzelttiğini hayal edin.
Canımızdan çok sevdiğimiz çocuklarımız üzülmesin, kırılmasın, hayal kırıklıkları yaşamasın diye bazen tüm gücümüzle çabalıyor ve çocuğumuzun hayatında kontrol sahibi olabiliyoruz. Fakat bazen biraz fazla mı kaçırıyoruz acaba? Çocuğumuzun hem fiziksel hem psikolojik hiçbir sorun yaşamaması için onun hayatına ettiğimiz müdahaleler acaba aslında iyilikten çok zarar veriyor olabilir mi?
Çocuklarımızı fazla koruyup kollamak aslında düşündüğünüz kadar iyi bir şey olmayabiliyor. Çocuklar, hayata dair birçok şeyi deneyimleyerek öğrenir. Deneyimleyerek öğrenmeye başladığında çocuğun bu deneyimleri elde etmesine izin vermeden direkt sonuca atlamasına neden olabiliyoruz bazen. Denemesine fırsat tanımadan, hiç çaba sarf etmeden onun için yaratılmış ve özenle düzenlenmiş ortamlar yaratmak çocuğun baş etme becerileri kazanmasına engel olabiliyor. Mesela arkadaşıyla bir anlaşmazlık yaşayan bir çocuğa aile tarafından müdahale edilip o durum çocuğun lehine sonuçlandırılabiliyor. Fakat bu durumda çocuk, kendi çözümlerini üretemeden ve o durumun ona yaşattığı duygularla baş etmesine fırsat kalmadan hep olumlu sonuçlar deneyimlemeye başlıyor. Çocuk daha sonra o durumla bir daha karşılaştığında ise kendisini yetersiz hissetmeye başlayabiliyor. Çocuğun deneyimleyerek baş etme becerileri kazanması gereken durumlarda yapılan müdahaleler ailelerce "Çocuğuma yardım ettim", "Onun iyiliği için bir şey yaptım" olarak algılansa da burada aslında çocuğa verilen mesaj "Sen bensiz hiçbir şey yapamazsın", "Bensiz yetersizsin", "Ben olmadan işleyemezsin" mesajı olabiliyor. Bu deneyimlere fırsat tanımamızdaki asıl amaç, çocuğumuza hayatta olumlu şeylerin yanında olumsuzlukların da olabileceği ve bunlarla başa çıkmak için kendi yöntemlerini yine kendisinin geliştireceğini öğretmektir. Bu yüzden çocuklarımıza deneyimleme ve yaşadığı olumsuz şeylerle baş edebilme fırsatı tanımamız gerekir.
Böyle durumlarda neler yapılabilir?
Aileler olumsuz duygular yaşayan çocuğun yanında olduklarını ve onu desteklediklerini her zaman hissettirmeliler. Çocukla, hissettikleri hakkında konuşulmalı, onu anladığınızı hissettirmeli ve onu can kulağıyla dinlemelisiniz. Yaşadığı olumsuz duyguların normal olduğunu anlatmalı ve onu bununla baş edebilme konusunda cesaretlendirmelisiniz. Kendi çocukluk deneyimlerinizden örnekler vererek kendi baş etme yöntemlerinizi çocuğunuzla paylaşabilirsiniz. Böylece bunu yasayan tek kişinin kendisi olmadığını ona anlatmış olursunuz.

Bir bebek ayağı takılıp düştüğünde ilk zamanlar büyükler yardımıyla ayağa kalkar. Daha sonra ise kendi çabasıyla ayağa kalmayı ve yoluna devam etmeyi öğrenir. Çocuklarınıza izin verin, böylece kendine güvenen ve hayata karşı daha sağlam durabilen çocuklar yetiştirebilirsiniz.

Mutlulukla Kalın.
Tuğçe Güven
Uzman Klinik Psikolog