2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Gebelik Boyunca Yapılan Egzersizin Fizyolojik Etkileri (A Review)-Literatür Derlemesi
MAKALE #14967 © Yazan Fzt.Alime BÜYÜK | Yayın Haziran 2015 | 3,438 Okuyucu
GEBELİK BOYUNCA YAPILAN EGZERSİZİN FİZYOLOJİK ETKİLERİ
(A REVİEW)

ALİME BÜYÜK GÖNEN PT.*

*HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ


GİRİŞ

Gebelik döneminde yapılan egzersizin fizyolojik etkilerini araştırdığımız bu makalemizde egzersizin akut ve uzun süreli etkilerini inceleyeceğiz.Literatüre baktığımızda egzersizin gebelik boyunca önemini vurgulayan pek çok çalışma bulunmuştur.Haziran 2002’de Amerikan Obstetri ve Jinekoloji Koleji(ACOG) gebelik ve sonraki dönem için egzersizle ilgili yayınladığı önerilerde(1)düzenli egzersiz teşvik edilmektedir.Fiziksel aktivitenin sağlık açsından faydaları iyice anlaşılmıştır.Sedanter alışkanlıklar ve kardiyorespiratuar fitness seviyesinin düşüklüğü sonradan gelişebilecek kardiyovasküler hastalıklara yol açma açısından risk taşımaktadır.Hastalık kontrol merkezi ve Amerikan Koleji Spor Hekimliği(CDC-ACSM) haftanın her günü,30dk veya daha uzun süren hafif şiddette egzersiz önermektedir(2)CDC-ACSM hafif şiddette egzersizi 3-4 MET olarak tanımlar ve bu seviyede yürüme ile eşdeğer tutulur.(3)ACSM egzersiz yoğunluğu maximal kalp hızının %60-90 oranında veya maksimum oksijen alımının %50-80’inde olması gerektiğini önerir.Bir meta analiz çalışmasında max. kalp hızının %81inde yapılan egzersizin hiçbir olumsuz etki çıkarmadığı belirtilmiştir.(4)

GEBELİK SÜRESİNCE KAS İSKELET SİSTEMİNDE MEYDANA GELEN FİZYOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER:
• Gebelikte salgılanan östrojen ve relaksin hormonu ligamentleri gevşeterek hipermobiliteye yol açar.Pelvik eklemlerin fibröz ligamentlerinde özellikle belirgin olan bu gevşeme,bu eklemleri yaralanmaya açık hale getirir.Gebeliğin son dönemlerinde artan bu laksiteye karşın el ve ayak bileği hareketliliği azalır.
• Özellikle el ve ayak bileği eklemlerinde oluşan ödem paresteziye ve karpal-tarsal tünel sendromlarına sebep olabilir.
• Uterusun büyümesi ile ile vücudun gravite merkezi değişir ve kadının postürü olumsuz etkilenir.Bu yüzden daha önce var olan bel problemleri de bu dönemde alevlenebilir.(5)
• Abdominal kaslar büyüyen uterusa uyum sağlamak için gerilir.
• Sadece egzersizle düzeltebilecek bu durumda egzersiz yapılmadığında abdominal fıtıklar oluşmakta ve zayıflayan abdominal kaslar potansiyel bel ağrısı nedenleridir.(6)

KARDİYOVASKÜLER SİZSTEMDE MEYDANA GELEN DEĞİŞİKLİKLER:
• Gebelikte en erken 4 haftadan sonra plazma volümü,kalp atım hızı ve kardiak debide ilerleyen bir artış görülür.Kardiak debideki artış miktarı gebelik öncesi döneme göre %45’e kadar çıkar.gebelikte plazma volümünde ise %30-60 oranında artış vardır.Ancak plazma volümündeki artış kırmızı kan hücrelerindeki artışa oranla daha fazla olduğu için gebelikte fizyolojik bir anemi gelişebilir.(7)
• Stroke volümün %25 artması ile birlikte kardiak output 3.trimestrda %50’ye kadar artar.Doğum boyunca özellikle %45’ten fazla artabilir.Sol ventrikülün hipertrofisi ve dilatasyonu ile cardiak outputtaki değişim kolaylaşır.
• Uterusun genişlemesi ile Vena cava inferiora yapılan bası özellikle sırtüstü pozisyonda artar.Bu yüzden uzun süreli sırtüstü egzersizler 2. trimestrın ortasından itibaren tercih edilmemelidir.(8)

SOLUNUM SİSTEMİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER:
• Gebelikte artan metabolik hızla birlikte annenin oksijen gereksinimi de artar.Bu yüzden tidal volüm ve dakika ventilasyonundaki artışa neden olur.Dakika ventilasyonu bir dk’da akciğerlere alınan hava anlamındadır.
• Bir diğer değişiklik ise diyafram elevasyonu ile fonksiyonel rezidüel kapasitenin ve rezidüel volümün azalmasıdır.(9)
• Bu yüzden gebe kadınların gebe olmayanlara göre egzersiz sırasında maksimal oksijen tüketimlerinin(VO2) daha düşük olmasıdır.(10)

MATERYAL VE METHOD

Tüm bu bilgilerin ışığında İncelediğimiz 34 makaleden 11ini fizyoloji temelli olmadığı için dahil etmedik ve 7 sini de spesifik problemlere yönelik (bel ağrısı,diastazis recti….)olduğu için araştırmaya dışladık.16 makale egzersiz ve gebelikteki fizyolojik değişikliklere etkisi açısından değerlendirildi.Tablo1

Araştırılan makale sayısı:34


Dahil edilmeyen makale sayısı:11

Probleme yönelik olduğu için dışlanan makale sayısı:7


İncelenen makale sayısı:16

Tablo1


BULGULAR:

Thomas Wang ve Barbara Apgar 1998’de yaptıkları araştırmada;antremanlı koşucuların hamilelikleri boyunca performanslarındaki azalma nedeni ile egzersizi 3.trimestırda gönüllü olarak bıraktıklarını gözlemlemişlerdir.Çünkü artan yorgunluk,mide bulantısı ve morfolojik değişiklikler ana sebepleri oluşturmuştur.Koşucularda gebeliğin 6.ayına kadar performanslar %50 azalıyor bulunurken ağırlık bindirmeyen sabit bisiklet ve yüzme gibi egzersizlerde bu düşüş görülmemiştir.ağırık bindirmeyen bu aktivitelerle ilgili bayanların hamilelikleri boyunca performanslarında bir düşüş görülmemiştir.(11)
Hale RW ve Milne L.’nin elit atletler üzerinde yaptığı çalışmada;hamile atletlerin egzersizleri boyunca su ve besin gereksinimlerini karşılamaları gerektiği vurgulanmış ve egzersiz performanslarında tecrübe ettikleri performanslara göre düşme gözlenebileceği izlenmiştir.(12)
William W. Ve arkadaşları hamilelik boyunca maximal yüzme ve pedal çevirme egzersizlerinin fetal yanıtlar üzerine etkisi incelemiş ve karşılaştırmıştır.İkisi de ağırlık bindirmeyen bu egzersizlerin fetal kalp hızına etkisi,annenin kalp hızına etkisi ve maximum oksijen tüketimleri karşılaştırılmıştır.(13)Yüzme egzersizi için bağlanabilen özel bir aparat kullanılmıştır.(fig.1)

Gebeliğin 25. ve 35. haftalarında tekrarlanan pedal ergometresi ve yüzme egzersizleri sonucu oluşan anne kalp hızı ve max oksijen tüketimi aşağıdaki tablodadır.(table1)
Maximal oksijen tüketimi,pedal çevirme boyunca,yüzme egzersizinden daha fazla bulunmuştur.(table1)

Egzersiz sonrası toparlanma döneminde 1,5,10,15 ve 20. dakikalarda fetal kalp hızına bakıldığında değişim fig.2 deki gibidir.

Nghia C. Nguyen ve arkadaşlarnın 2013’te yaptıkları araştırmada fiziksel aktivite yapan ve yapmayan gebelerin maternal-fetal dolaşımlarını Doppler ultrason ile incelemişlerdir.(14)1 hafta boyunca hafif aktif çalışan veya aktivite yapan,orta derece aktif olan, çok aktif olduğunu rapor eden ve hiç aktivite yapmayan gebelerin uterin arterdeki atımlılık indeksi aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Aktivite yapan ve aktif olan grupta daha yüksek uterin arter atımlılık indexi kaydedilmiş ve anne ve bebek için kan akım hızını artırdığı Doppler ultrasonla bulunmuştur.
SONUÇ

Araştırmalar gösteriyor ki egzersiz hamile bireylerde pozitif bir etkiye sahiptir.İncelediğimiz çalışmalarda hamile sporcularda az da olsa bir peformans düşüklüğü olabileceği gözlenmiş,egzersizin şiddeti ile ilgili fetal-maternal kalp hızları üzerinde durulmuş ve egzersizin güvenli bir şekilde yapılabilceği vurgulanmıştır.Egzersiz boyunca oluşan cevaplar toparlanma döneminde incelenmiştir.
Özetle;yaptığımız bu araştırmada egzersizin fizyolojik olarak etkileri ve bulguları ile egzersizin önemi anlaşılmaktadır.
Daha ileriki çalışmalar için daha fazla makale incelenmesi ve fiziksel aktivitenin teşviki önemlidir.

KAYNAKÇA

1.ACOG Commitee. Opinion no. 267:exercise during pregnancy and the postpartum period(gebelik ve sonrası dönemde egzersiz) Obstet Gynecol 2002;99:171:3

2.Pate RR,Prat M,Blair SN,(1995) A recommendation from the Center for Disease Control and Prevention and the American College of Sports Medicine and Exercise JAMA;273

3.Gallagher S,Kryzanowska R.Joseph Pilates Archive Collection,Bainbridge Boks.

4.Williams&Wilkins(2000)Amerikan Collage Sports Medicine Guidelines for exercise testing and prescription.Philadelphia

5.Boussonault JS,Kotarinos RK; Diastasis Recti,Obstetric and Gynecologic Physical Therapy,New York 1988:63-82


6.Noble E;Essesntial Exercises for the childbearing year,Boston;1982

7.Lotgering FK,Gilbert RD,Longo LD;Maternal and fetal response to exercise,1985;65:1

8. Bernhard H Heidemann FRCA,John H McClure FRCA, Changes in maternal physiology during pregnancy,2011

9. Dean LS, D’Angelo R.Anatomic and physiologic changes of pregnancy. In:Palmer CM, D’Angelo R, Peach MJ. Handbook of Obstetric Anaesthesia.Oxford: Bios, 2002

10.Ganong WF. Review of Medical Physiology. New York: McGraw Hill, 2001

11.Thomas W,Barbara A. (1998)Exercise during pregnancy

12.Hale RW,Milne L.The athlethe and exercise in pregnancy,Semin perinatol.199620(4)

13.Nghia C. Nguyen.Physical aktivity and maternal-fetal circulation measured by Doppler ultrasound.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Gebelik Boyunca Yapılan Egzersizin Fizyolojik Etkileri (A Review)-Literatür Derlemesi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Fzt.Alime BÜYÜK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Fzt.Alime BÜYÜK'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Alime BÜYÜK Fotoğraf
Fzt.Alime BÜYÜK
Antalya
Fizyoterapist
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi10 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Fzt.Alime BÜYÜK'ün Makaleleri
► Kanda Yapılan Gebelik Testi  Op.Dr.Kutlugül YÜKSEL
► Yenidoğanda Fizyolojik Bulgular Dr.Sibel KILIÇASLAN
► Gebelik Öncesi Dönem ve Gebelik Takipleri Prof.Dr.İlker GÜNYELİ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Gebelik Boyunca Yapılan Egzersizin Fizyolojik Etkileri (A Review)-Literatür Derlemesi' başlığıyla benzeşen toplam 65 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Gebelik Egzersizleri Nisan 2017
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:37
Top