2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Otizm Spektrum Bozukluğundan Etkilenmiş Bireylerin ve Ailelerin Kaynaştırmaya Yönelik Hazır Bulunuşluk Düzeylerinin Karşılaştırılması
MAKALE #19470 © Yazan Eren ŞAHİN | Yayın Mart 2018 | 3,008 Okuyucu
Bu araştırmanın amacı, otizm spektrum bozukluğundan etkilenmiş bireylerin x ailelerin kaynaştırmaya yönelik tutumu ile öğrencilerin akademik beceri düzeyleri arasında ilişki olup olmadığının bulunmasıdır. Verilerin yorumlanmasında anlamlılık düzeyini belirlemek için p<.05 kabul edilmiştir.

Araştırmada Öğrencinin Otizm Tanısı aldığı yaşın “Özel Eğitime B kaynaştırma tutum ölçeğini dolduran kişilerin öğrenciye yakınlık düzeyi ile tutum ölçeği puanı, akademik beceriler ölçeği puanı, kaynaştırma genel görüşü arasında (Anneiçin p=.001, p=.001, p=003, baba için p=.001, p=.041, p=.001), devam edilen okul/sınıf türüne göre akademik beceri puanları arasında (p=.001), kaynaştırma tutum puanı ortalamaları ile akademik beceri puanları ortalamaları arasında (p=.001), kaynaştırma genel görüşü olumlu bildirilen öğrencilerin devam ettiği okul/sınıf türü arasında (p=.001, p=.040), kaynaştırma genel görüşü olumsuz bildirilen öğrencilerin devam ettiği okul/sınıf türü arasında (p=.001, p=.001) anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır.

Araştırma sonucunda kaynaştırmaya yönelik tutumlarla, temel akademik beceri düzeyleri arasında anlamlı düzeyde ilişki belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:
otizm, otizm spektrum bozukluğu, hazırbulunuşluk düzeyi, kaynaştırma

Tartışma ve Sonuç

İlgili literatür incelendiğinde otizmden etkilenmiş bireyler ile ilgili kaynaştırma alanında yapılan çalışmaların çok kısıtlı olduğu görülmüştü. Sadece otizmli değil, diğer bütün yetersizlik grubundaki öğrenciler için kaynaştırmaya yönelik yerleştirme kararı öncesi herhangi bir formal ölçeğin olmaması sonucu ve zihin yetersizliği alanında olan ölçeklerin yeterli olup olmaması ile ilgili araştırmada önemli bulgular elde edildi. Yapılan diğer araştırmalar neticesinde ortaya çıkan sonuçlar otizm spektrum bozukluğundan etkilenmiş bireylerle örtüşür düzeyde olmadığı ortaya çıkmıştır. Bunun en önemli sebebi OSB’nin diğer yetersizlik türleri ile sebep, süreç, eğitsel ve davranışsal yaklaşımlar açısından farklı olduğu ile bağdaştırılabilir.

Araştırmada problem olarak ele alınan “OSB’den etkilenmiş bireylerin ve ailelerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik hazır bulunuşluk düzeyleri arasında fark var mıdır?” sorusuna farklı değişkenlerle cevap arandı ve bu cevaplara bulgular bölümünde değinilmiştir. İleriye dönük yapılacak araştırmalar açısından bu araştırmada çıkan bulgular otizm spektrum bozukluğundan etkilenmiş bireylerin ve onların ailelerinin kaynaştırmaya yönelik hazır bulunuşluk ve bilgi düzeyleri açısından kapsamlı olarak değerlendirilmesi, formal ölçek çalışmalarının yapılması, hizmet içi ve halk eğitimi faaliyetleri ile aile eğitimi faaliyetlerinin programlanması ve etkililiği gibi konularda önemlidir.

Araştırmada ortaya çıkan istatistiksel sonuçlara sırasıyla bakılırsa;

Öğrencinin Otizm Tanısı aldığı yaşın farklı değişkenler ile ilişkisini için yapılan analiz sonuçlarına göre ortaya çıkan “Özel Eğitime Başlama yaşı” ile arasındaki anlamlı fark, erkentanı ve farkındalığın özel eğitime erken başlama ile ve risk gurubunda olan öğrenciler için ailelerin farkındalığı ile özel eğitime erken başlanması, erken tanı ve farkındalıkla ilişkisi önemli düzeyde farklılık göstermiştir. Bu farklılık, erken tanı ve özel eğitim sürecinin OSB’den etkilenmiş bireylerde ne kadar önemli olduğunu desteklemektedir.

KTÖ formunu dolduran kişilerin öğrenciye yakınlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelendiği ve elde edildiği bulgulara göre, formu dolduran anne ve babaların kaynaştırma genel görüşü, temel akademik beceri puanı ve kaynaştırma tutum puanı ile anlamlı fark oluşturduğu görülmüştür. Anne ve babaların formu çocuklarının düzeyi değil de kendi istekve inançları doğrultusunda doldurdukları görüşüne erişilebilir. Bu açıdan aile eğitim süreçlerinin önemi bu araştırmayla bir kez daha desteklenmiştir.

Farklı okul/sınıf türünde eğitim gören öğrencilerin temel akademik becerileri puanlarında anlamlı farklılık bulunması, yerleştirme kararının doğru bir şekilde verilebildiği olarak yorumlanabilir. Ancak, akademik becerileri ölçülebilecek bir kısıt olmadığı halde davranışsal becerilerin ölçümlenebilmesi açısından bir değerlendirmenin mevcut ve yetersiz oluşu ile ilgili bulgulara ulaşabilmek açısından araştırmadan elde edilen bu bulgunun önem arz ettiği söylenebilir.

Farklı okul/sınıf türünde eğitimine devam eden OSB’den etkilenmiş öğrenci ailelerinin uyguladıkları kaynaştırma tutum ölçeği puanı ile okul ve sınıf türünün anlamlı farklılaşmadığı görülmüştür.

Kaynaştırma tutum düzeyi puan ortalamaları ile öğrencilerin temel akademik beceri düzeyi puan ortalamaları arasında yüksek düzeyde anlamlı farklılık saptanmıştır. Araştırmanın problem durumu ile bu sonuç örtüşmektedir. Bu sonuç ailelerin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının objektiflikten uzak olduğu, daha duygusal açıdan baktıkları, aşırı korumacı oldukları gibi açılarla yorumlanabilir.

Kaynaştırma genel görüşünü olumlu olarak bildirilen ve farklı okul/sınıf türü grupları arasındaki ilişkinin anlamlı fark ortaya çıkarması durumu, olumlu görüşün farklı değişkenler açısından daha büyük örneklemlerle incelenmesi gerektiğini göstermektedir. Yine aynı şekilde kaynaştırma genel görüşünü olumsuz olarak bildirilen ve farklı okul/sınıf türü grupları arasındaki ilişkinin anlamlı fark ortaya çıkarması durumu, olumlu görüşün farklı değişkenler açısından daha büyük örneklemlerle incelenmesi gerektiğini göstermektedir.

Farklı okul ve sınıf türü grupları ile TABÖ alt alanlarının birbirleri ile ilişkileri açısından çıkan anlamlı farklılıklar, OSB’den etkilenmiş bireylerin ifade edici dil becerilerinde yaşadıkları güçlüklerle akademik ve alıcı dil becerilerin kazanımı arasında derin bir bağlantı olmadığını göstermektedir. Araştırmadan elde edilen sonuçların özel eğitim ve temel eğitim alanındaki eksikliklerin görmezden gelinmesi durumunda aile ve öğrenci boyutlu çıkarabileceği güçlükler anlamında katkı sağladığı düşünülmektedir. Araştırma örnekleminin (n=48) kısıtlı olması durumunda bile araştırma problemine ilişkin yüksek düzeyde anlamlı sonuçlar elde edilmesi durumu, daha geniş örneklem ile daha etkili sonuçlar doğuracağı düşünülmektedir.

Kaynakça

Aker, G. (2014). Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Eğitimi Hakkındaki Tutumları. Edirne: Trakya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
Allen, K. D., & Cowan, R. (2008). Naturalistic Teaching Prodecedures. J. K. Luiselli, D. C. Russo, C. W. P., & S. M. Wilczynski (Dü) içinde, Effective Practice for children whit autism: Educaitonal and Behavioral support invertentions that work (s. 213-240). Oxford Unviersity Press.
Altıntaş, G., Baykan, Ö., Kahraman, E., & Altıntaş, U. (2015). Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Eğitimi, Kaynaştırma Öğretmeni ve Kaynaştırma Öğrencilerine İlişkin Metaforik Algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 147-157.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
Aydın, A. (2003). Otizm'e İlk Adım. Ankara: Kök Yayıncılık.
Baki, A., & Gökçek, T. (2012). Karma Yöntem Araştırmalarına Genel Bir Bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 1-21.
Batu, S. (2000). Kaynaştırma, Destek Hizmetler ve Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 35-45.
Batu, S., & Kırcaali-İftar, G. (2005). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık.
Bayar, A., Özaşkın, A. G., & Bardak, Ş. (2015). Kaynaştırma Eğitimi İle İlgili Duygular, Tututmlar ve Kaygılar Ölçeği'nin Türkçe'ye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish-Turkish Studies, 175-186.
De Boer, A., Pijl, S. J., & Minneart, A. (2012). Students' Attitudes Towards Peers With Dissabilities: A review of the literature. International Journal of Disability, Development and Education, 59(4), 379-392.
Diken, İ. H. (2010). İlköğretimde Kaynaştırma. (İ. H. Diken, Dü.) Ankara: Pegem Akademi.
ED289885. (1985). Measuring Teacher Attitudes toward Mainstreaming. Kasım 29, 2017 tarihinde ERIC Institue of Education Sciences: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED289885.pdf adresinden alındı
Eripek, S. (2004). Türkiye’de Zihin Engelli Çocukların Kaynaştırılmalarına İlişkin Olarak Yapılan Araştırmaların Gözden Geçirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 25-32.
Girli, A., & Atasoy, S. (2012). Kaynaştırmaya Yerleştirilen Zihin Yetersizliği veya Otistik Özellikleri Olan Öğrencilerin Okul Yaşantıları ve Akranlarıyla İlişkilerine İlişkin Görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-30.
Girli, A., & Öztürk-Özgenenel, S. (2016). Otizmli Kaynaştırma Öğrencilerinin Sınıflarında Akran İlişkilerinin Geliştirilmesine Yönelik Eğitim Programının Etkililiğinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 286-298.
Gönen, A. (2014). Otizm Spektrum Bozukluğu ile Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Ebeveynlerinin Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
Görmez, E. (2016). Kaynaştırma Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Performans Düzeyleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 144-158.
Gözün, Ö., & Yıkmış, A. (2004). Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Konusunda Bilgilendirilmelerinin Kaynaştırmaya Yönelik Tutumlarının Değişimindeki Etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 65-77.
Kargın, T. (2004). Baş Makale: Kaynaştırma: Tanımı, Gelişimi ve İlkeleri. Ankara Ünviersitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 1-13.
Kargın, T., Acarlar, F., & Sucuoğlu, B. (2003). Öğretmen, Yönetici ve Anne-Babaların Kaynaştırma Uygulamalarına İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 55-76.
Kuğu, S. (2011). İlköğretim 1.Kademede Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Öğretmen ve Ebeyn Tutumlarının Kaynaştırma Öğrencilerinin Temel Akademik Beceri Düzeylerine Etkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
L. Odom, S., Collet-Klingenberg, L., Rogers, S. J., & Hatton, D. D. (2010). Evidence-Based Practices in Interventions for Children and Youth with Autism Spectrum Disorders. Preventing School Failure,, 54(4), 275-282.
Makel, M. C., Micheal, M. S., Peters, S. J., Rambo-Hernandez, K., & A. Plucker, J. (2016). How Can So Many Students Be Invisible? Large Percentages of American Students Perform Above Grade Level. John HopkinsUniversity Schools of Educaiton. Baltimore: Institute Educations for Policy. 12 1, 2017 tarihinde http://edpolicy.education.jhu.edu/how-can-so-many-students-be-invisible-large-percentages-of-american-students-perform-above-grade-level/ adresinden alındı
Meral, B. F. (2017). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarda Beslenme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 1-16.
Motevelli-Mukaddes, N. (2014). Otizm Spektrum Bozuklukları. INCA2014: http://www.inca2014.com/sunular/turkce/Nahit%20Motavalli%20Mukaddes.pdf adresinden alındı
Odluyurt, S., Batu, S., Değirmenci, D., Çattık, M., Aldemir, Ö., & Aksoy, V. (2015). Kaynaştırma Eğitiminde Uygulamalı Davranış Analizi. (S. Odluyurt, Dü.) Ankara: Eğiten Kitap.
Odom, S., Wong, C., Hume, K., Cox, A., Fettig, A., Kucharczyk, S., . . . Schultz, T. (2014). Evidence-Based Practices for Children, Youth, and Young Adults with Autism Spectrum Disorder. (S. Odom, Dü.) Chapel Hill: Autism Evidence-Based Practice Review Group Frank Porter Graham Child Development Institute University of North Carolina .
Önal, F., & İflazoğlu-Saban, A. (2011). Kaynaştırm Uygulamasının Yapıldığı Sınıflarda Normal Gelişim Gösteren Öğrencilerin Kaynaştırmaya Yönelik Tutumları. e-Journal of New World Sciences Academy.
Önal, F., & İflazoğlu-Saban, A. (2014). Kaynaştırma Uygulamasına Devam Eden Engelli Öğrencilerin Velilerinin Kaynaştırmaya Yönelik Tutumları-II. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 406-417.
Özdemir, O., Diken, I. H., Diken, Ö., & Şekercioğlu, G. (2014). Otizm Davranış Kontrol Listesi (Autism Behavior Checklist-ABC) Modifiye Edilmiş Türkçe Versiyonu'nun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması: Pilot Uygulama Sonuçları. 11 19, 2017 tarihinde http://dergipark.gov.tr/doi/10.20489/intjecse.107931 adresinden alındı
Özyürek, M. (2000). Tutumlar ve Engellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi. Ankara: Karatepe Yayınları.

Özyürek, M. (2004). Davranış Problemleri İle Baş Etme. Ankara: Vize.
Sart, Z. H., Ala, M., Yazlık, Ö., & Kantaş-Yılmaz, F. (2004). Türkiye'de Kaynaştırma Nerede?: Eğitimciye Öneriler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Sucuoğlu, B. (1996). Kaynaştırma Programlarında Anne Baba Katılımı. Ankara Ünviersitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 25-43.
Sucuoğlu, B. (2004). Türkiye’de Kaynaştırma Uygulamaları: Yayınlar/Araştırmalar . Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15-23.
Sucuoğlu, B., & Kargın, T. (2006). İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları. İstanbul: Morpa.
Sucuoğlu, B., & Özokçu, O. (2005). Kaynaştırma Öğrencilerinin Sosyal Becerilerinin Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 41-57.
Sucuoğlu, B., Ünsal, P., & Özokçu, O. (2004). Kaynaştırma Sınıfı Öğretmenlerinin Önleyici Sınıf Yönetimi Becerilerinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 51-64.
Tohum Türkiye Otizm Erken Tanı ve Eğitim Vakfı. (2012). Otizm Eğitim, Tedavi ve Alternatif Yöntemler. İstanbul.
Uyanık-Balat, G., Şahsuvaroğlu, T., & Açar, K. (2011). Kaynaştırma ile İlgili Yüksek Lisans-Doktora Tezler Bibliyografisi ve Kaynaştırma Alanında Yapılan Çalışmalar. Ankara: Eğiten Kitap.
Vural, M., & Yıkmış, A. (2008). Kaynaştırma Sınıfı Öğretmenlerinin Öğretimin Uyarlanmasına İlişkin Yaptıkları Çalışmaların Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 141-159.
Vuran, S., & Güven, D. (2015). Otizm Spekturum Bozukluğu Olan Bireylerin Sosyal Becerilerinin Geliştirilmesinde Grup Müdahaleleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi , 29-51.
Webb, B. J., Miller, S. P., Pierce, T. B., Strawser, S., & Jones, W. P. (2004). Effects of social skill instruction for high-functioningadolescents with autism spectrum disorders. (B. J. Webb, Dü.) Focus on Autismand Other Developmental Disabilities, 19(1), 53-62.
Winkelstren, J. A., & Jongsma-JR., A. (2006). The Early Childhood Education Intervention Treatment Planner. Erken Çocuklukta Müdahele Tedavi Planlayıcısı. (M. Yıldız-Pıçakçı, & E. Purutçuoğlu, Trans.) Ankara: Eğiten Kitap. Retrieved 2016
Yumuş, M., & Metin, N. (2015). Kaynaştırma Sınıflarında Davranış Problemlerinin Nedenleri ve Baş Etme Yöntemleri. Hacettepe University Faculty Of Health Sciences Journal, 474-482.

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Otizm Spektrum Bozukluğundan Etkilenmiş Bireylerin ve Ailelerin Kaynaştırmaya Yönelik Hazır Bulunuşluk Düzeylerinin Karşılaştırılması" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Eren ŞAHİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Eren ŞAHİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     4 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Eren ŞAHİN Fotoğraf
Eren ŞAHİN
Çorum
Temel Eğitim Bilim Uzmanı
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi3 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Eren ŞAHİN'in Makaleleri
► Otizm Spektrum Bozukluğu Psk.Tuğçe KOÇ
► Otizm Spektrum Bozukluğu Psk.Rojbin OLCASÖZ
► Otizm Spektrum Bozukluğu Meleknur ALEVCAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Otizm Spektrum Bozukluğundan Etkilenmiş Bireylerin ve Ailelerin Kaynaştırmaya Yönelik Hazır Bulunuşluk Düzeylerinin Karşılaştırılması' başlığıyla benzeşen toplam 27 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:27
Top