2007'den Bugüne 92,301 Tavsiye, 28,216 Uzman ve 19,976 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



0-3 Yaş Çocuğunun Gelişim Süreçleri
MAKALE #5357 © Yazan Psk.Serap DUYGULU | Yayın Ağustos 2010 | 15,692 Okuyucu
ÇOCUKLARDA GELİŞİM SÜREÇLERİ (0-3 YAŞ)

İlk çocukluk dönemi olarak da bilinen 0-3 yaş çocukluk evresindeki bir çocuğun gelişimini izlemek gerçekten inanılmazdır. Yeni doğan bir bebekten,kendi öz bakım becerilerini kazanmış,konuşan, kendisini rahatlıkla ifade edebilen bağımsız bir birey haline gelmesi muhteşem bir mucizedir alsında.

Bilindiği gibi bir çocuk doğduğunda son derece sınırlı olan davranışlarıyla her koşulda yardıma ihtiyaç duyan bir bebektir.Gün gün,hafta hafta oya gibi işlenerek 3 yaşa gelen çocuktaki bu hızlı değişim muazzam bir metamorfozdur.

Bu değişimin basamaklarını tek tek ele alırsak yaşanan değişimin ne kadar hızlı olduğunu gözlemlemek de mümkün olabilir.

YENİ DOĞAN BEBEĞİN GELİŞİM SÜREÇLERİ

Bir bebek doğduğunda son derece kısıtlı olan hareket becerisiyle hayata tutunmaya çalışır.Doğumda getirdiği bazı refleksleri vardır ve çevresel uyaranlara açıktır.Çok hızla öğrenme ve yeni durumlara uyum gösterme kapasitesi olan bebekte öğrenme hızı ve becerisi,yapabilme becerisinin yanında çok hızla gelişir.

Doğduğu andan itibaren,duyan,gören,hisseden,algılayan ve hızla öğrenen bir varlık olarak çevresel zenginliğin sağladığı ilgi çekici uyaranlar ve sunulan sevgiyle beraber bebekte çok hızlı bir gelişim görülür.

Yeni Doğanda Motor Gelişim:
  • Yeni doğan bebeğin kollarının altından tutup kaldırıldığında tipik bir duruşu vardır,tıpkı kedi yavruları gibi,kendisini bırakır.
  • Moro Refleksi adıyla bilinen bir hareket biçimine sahiptir.Belirli bir uyaran karşısında simetrik bir duruş sergiler ve ve kendisini geriye doğru bırakır.
  • Yüz üstü yatırıldığında,kafasını yana çevirir ve yanağının üzerine yatar.
  • Sımsıkı yakalama ve tutma refleksi vardır.Bunun dışında emme ve yutma hareketleri de refleks olarak bulunur.
  • Başını dik tutamaz,hatta kaldıramaz,dönemez.
Yeni Doğanda Sosyal Gelişim:

Sosyal becerileri maalesef çok kısıtlıdır ve neredeyse sadece ağlamaktan ibarettir.Bir süre sonra öğrenme yoluyla kazanacağı bir davranış da ağlama yoluyla ihtiyaçlarını ifade etmeye çalışmasıdır.En belirgin sosyal gelişim belirtisi anneyle olan iletişimidir. Anneye bağımlılığı aynı zamanda bağlılığı getirir.İlk günlerde ve haftalarda hızla öğrenmesinin getirdiği bir uyum ve algılama süreci yaşayan bebeklerin öğrendiklerini tepkilere dönüştürdüklerini,etrafa gülücük attıklarını,başlarını salladıklarını, tırmaladıklarını ve uzanıp yakalamaya çalıştıklarını görebiliriz.

Yeni Doğanda Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi:

Bir bebeğin ilk günlerde ve ilk haftalarda yaptığı sadece ağlamak gibi görünse de bu ağlamalar aslında ilk konuşma çabaları ve alıştırmaları olarak görülmelidir.Bu ağlamalarda dikkat edilirse soluk alış verişleri zaman zaman farklılaşır,bunlar nefesini kontrol etmeye çalışmasının belirtileridir.
Bilişsel beceriler olarak bebekte hareket ve algılardan oluşan bir süreç vardır. Örneğin ağız çevresine dokunulduğunda hemen refleksler harekete geçer ve bebek ağzını açar.Çevresiyle ilişkisi de bu şekilde gelişir ve her şeyi ağzıyla yakalamaya, emmeye çalışır.Öğrenme kapasitesi geliştikçe sınırlı hareketler ve algıladıkları daha geniş bir içeriğe kavuşur, farklılıkları ayırt etmeye başlar.

1 YAŞ ÇOCUĞU GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Doğduktan sonraki 12 ay boyunca inanılmaz bir hızla değişim ve gelişim gösteren bebek,anlama,algılama,öğrenme,kavrama,hareket ve konuşma alanlarında inanılmaz ilerlemeler kaydeder.Bir çok ilkler de bu dönme denk gelir,ilk sözcükler,ilk adımlar ve ilk oyunlar bilinçli olarak ortaya çıkar.Her şeyi çok ifade edemez ama söyleyebildiğinden fazlasını bilir ve anlar.Vücuduyla ilgili bazı bölümler sorulduğunda gösterebilir,kaybolan bir eşyasını arayabilir,eşyaları atabilir,kaldırabilir,iki parmağını kullanarak küçük eşyaları tutabilir.Çok uzun ayakta kalmasa bile yürüyebilir.Görüş alanı içindeki her yere gidebilir ve uzanabilir.Çevresindeki kişileri taklit edebilir. Kendisine yönelik uyaranlara aynı biçimde karşılık verebilir.Bu dönemde en önemli konu annesiyle olan duygusal ilişkisi ve iletişimidir.Yine bu dönemde anne bebek arasında kurulacak olan sağlıklı ilişki,güven duygusunun oluşmasına imkan sağlayacak,bu güven duygusu da gelecekteki ilişkilerinin temelini oluşturacaktır.
1 Yaş Çocuğunda Motor Gelişim:
  • Emekler ve basamakları emekleyerek çıkar.
  • Genellikle kendi başına yürüyebilir.
  • Yanlara doğru adımlar atarak bir eşyanın çevresinde dolaşabilir.
  • Yattığı yerden doğrularak,kendi kendine oturur duruma geçebilir.
  • Rahatlıkla oturur ve otururken değişik pozisyonlar alabilir.
  • Herhangi bir eşyaya tutunarak ayağa kalkabilir.
  • Legolarla oynayabilir,oyuncakları birbirinin içine atar,kule yapabilir.
1 Yaş Çocuğunda Sosyal Beceriler:
Bu yaş anneye ve diğer yakınlarına ciddi bağlılık gösterdikleri dönemdir.Çocuk annesinden ayrı kaldığında çok fazla tepki gösterebilir ve üzülür.Bazı çocuklarda bir eşyaya ya da oyuncağa bağlanma davranışı görülür.
  • Her şeyi ağzına atma davranışı azalmıştır.
  • Kaşık çatal kullanmaya çalışır,tutar ama henüz kendi kendine yiyemez.
  • Sıvı gıdaları bardağı ya da biberonu kendisi tutarak içebilir.
  • Ses çıkaran bütün oyuncaklara ve eşyalara karşı çok duyarlıdır.Dikkatle inceler ve ses çıkarmaları için sürekli uğraşır.
  • Oyun sırasında annesinin sakladığı oyuncakları bulur ve çok eğlenir.
  • Annesinin ve çok yakın aile üyelerinin onayını almaya ihtiyaç duyar,sürekli onlarla iletişim içinde olmaya çalışır.
  • Küçük bazı oyunlar oynayabilir,el sallar,güle güle anlamında hareketler yapar.
  • Kendisinde istenen basit talimatları anlar ve istenileni yerine getirir.
1 Yaş Çocuğunda Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi:

Bu yaşta artık bilinçli ve tercihli davranışlar görülür.Zekasını kullanarak yaptığı bazı hareketler dikkat çekicidir.Deneme yanılma yoluyla yeni şeyler öğrenir ve öğrendiklerini uygulamaya çalışır.Çevresinde gördüğü her yeni davranışı taklit etmeye çabası içindedir.
Bazı heceleri tekrarlayarak ilk kelime çalışmalarını yapar.Kısa yarım kelimelerle konuşur ama o kelimelerin kendi dilinde bir anlamı vardır.O ana kadar duyduğu her kelimeyi,her sesi kaydeden bebek,yetişkinlerin uzun uzun konuşarak anlattığı konuları tek kelimelik cümleler halinde ifade eder.Örneğin,’süt’ diyorsa bu ‘süt istiyorum’ veya,’sütüm nerede’ anlamına gelebilir ve aile bireyleri bu anlamlardan hangisi olduğunu anlar.Bu kısa konuşmaları destekler tavır içinde olan anne baba çocuğun konuşmasını farkında olmadan geciktirebilirler. Uygun olan davranış,çocukla konuşurken her kelime tam olarak söylenmeli,asla yarım bırakılmamalı ve her fırsatta çocukla konuşulmalıdır.

2 YAŞ ÇOCUĞU GELİŞİM SÜREÇLERİ

Hayatının 2.yılını tamamlayan çocuk,yavaş yavaş daha bağımsız davranmaya ve başkalarından farklı bir birey olduğunu fark etmeye başlar.Kendi kararlarını alıp uygulayabildiğini görünce,aynı zamanda ‘hayır’ demeye de başlamasıyla birlikte o korkutucu öfke krizleri ve berbat 2 yaş sendromu ortaya çıkar.Aileleri en zorlayan yaşlardan biridir. Ayrıca ortalık karıştırıcı,meraklı,her fırsatta kendini göstermeye hevesli,sosyal bir birey olmaya çalışan,etkinliklere katılmaya can atan,kıpır kıpır iki yaş çocuğu ele avuca sığmaz yapısıyla hem neşe kaynağıdır,hem de çok yorucudur.

2 Yaş Çocuğu Motor Gelişim:
  • Bütün sandalye ve mobilyaların üzerine çıkabilir,pencereden bakmaya çalışır.Bu anlamda en tehlikeli dönemlerden biridir.
  • Tekerlekli oyuncakları gideceği yönü doğru değerlendirip,itebilir ya da çekerek götürebilir.
  • Yere çömelip doğrulabilir,oturmadan eğilip kalkabilir.
  • Gerçek anlamda koşmaya başlamıştır,koşma sırasında düşmeden durup tekrar koşmaya başlayabilir.
  • Tek tek olmasa bile her basamakta iki ayağıyla durarak merdivenleri inip çıkabilir.
  • Kalem tutarak,resim yapmaya çalışır ama yaptığı genellikle karalama şeklinde bir resim olur.
  • Şekerleme,çikolata gibi maddelerin ambalajlarını rahatlıkla açabilir.
  • Küplerle 6’lı ya da 8‘li kuleler yapabilir.
  • Bir kitabın sayfalarını kendi başına tek tek çevirebilir.
2 Yaş Çocuğunda Sosyal Beceriler:
  • Acıktığında ya da canı bir şey içmek istediğinde net olarak ifade edebilir.
  • Bağcıksız ayakkabısını kendi başına giyebilir.Kaşıkla yemek yiyebilir.Hemen hemen her şeyi çiğnemeyi başarabilir.
  • Tuvalet alışkanlığı kazanabilir ve ihtiyacı olduğunda anlatabilir.
  • Tehlikelere son derece açıktır,kapıları açabilir,pencereden sarkabilir.
  • Kızdığında ya da kendisini ifade etmekte sıkıntı yaşadığında sıklıkla öfkelenebilir,ciddi tepkiler verebilir.
  • Eşyalarına sahip çıkar ve genellikle kimseyle paylaşmaz.
  • Başka çocuklarla ilgilenildiğinde ya da annesi başkalarına ilgi gösterdiğinde kıskanabilir,tepki gösterebilir.
  • İstekleri anında olsun ister.İsteklerini erteleyemez,bekleyemez.
  • Artık en çok ilgi gösterdiği oyundur ve özellikle anneyle oyun oynamak ister.Her tür oyunda hevesli bir katılımcıdır.Genellikle bu yaşlarda sembolik oyunlar oynanır.
2 Yaş Çocuğunun Dil Ve Bilişsel Gelişimi:

Artık 2 yaşına gelen bir çocuğun söyledikleri hala yarım yarım olsa da yabancılar tarafından anlaşılabilir hale gelmiştir.Her gün yeni kelimeler öğrenmekte ve en az iki kelimeden oluşan cümleler kurabilmektedir.Çok sık ve soru sorar ve genellikle bütün soruları,’kim, neden, nerede?’ sözcükleri ile başlar.Zaman kavramları henüz oturmamıştır.Dün,yarın,bugün kelimelerinin anlamları karışır.Zaman zaman kekeleme görülebilirse de kalıcı değildir.

Çocuk bilişsel anlamda artık bazı sembollerle o sembole ait obje arasında bağlantı kurabilir.

Ancak hala canlı varlıkla,cansız varlıkların ayrımını yapamaz.Ona göre oyuncak ayısı canlıdır ya da salondaki masanın canı acıyabilir.Dolayısıyla yere düşen bir eşyasına şefkatle yaklaşıp, ’acıdı mı?’ diye sorabilir.

3 YAŞ ÇOCUĞU GELİŞİM SÜREÇLERİ
3 yaşına gelen çocuk artık oyun çocuğu olmuştur ve hem bilişsel hem de dilsel anlamda büyük gelişme ve değişme gösterir.Cinsel kimliğini de bu yaşlarda keşfetmeye ve bu yönde sorular sormaya başlar.Konuşma becerisini tam anlamıyla kazanmış olması ise onu daha sosyal ve dışa dönük bir birey haline getirir.Çevresi üzerinde daha etkilidir ve neleri yaptırıp,neleri yaptıramayacağını net olarak bilir. Öfkesini kontrol edebilir ve duygularını rahatça ifade edebilir.Daha alt yaşlara ait bir çok sorun 3 yaşa gelinmesiyle beraber kendi kendine çözüm bulur.

3 Yaş Çocuğu Motor Gelişim:
  • Merdivenleri rahatlıkla inip,çıkabilir.
  • Oyuncakları her yöne götürüp,iter,çeker,sürükler.
  • 3 tekerlekli bisikleti kullanabilir.
  • Topu yukarıya doğru atabilir,bir topu yakalamak üzere hamle yapar.
  • Her iki elini eşit olarak kullanabilir.
  • Hangi elini kullanacağı belirginleşir,kalemi rahatlıkla tutarak yazar,resim yapar.
  • Makas kullanabilir,ipe bocuk dizme gibi ince motor faaliyetlerini yapabilir.
  • Resimlerinde sadece baştan oluşan insanlar çizer.Bazı harfleri yazabilir,renkleri genellikle bilir.
3 Yaş Çocuğu Sosyal Beceriler:
Çocuk tamamen sembolik oyunlar oynanan bir dönemdedir.Genellikle ‘mış gibi’ yapma dönemidir.Kucağında gerçek bir bebek varmış gibi yapar,doktormuş gibi oynar,anneymiş gibi yemek yapar.Ayrıca:
  • Ellerini yıkayabilir,temizlik kurallarını bilir ama uygulamada bazen sıkıntılar olabilir.
  • Kıyafetlerini çıkarıp giyebilir ama düğmeli olanlarda yardım alması gerekir.
  • Tuvalet alışkanlığını genellikle kazanmıştır.
  • Evdeki birçok işe yardımcı olmak için çok heveslidir.
  • Akranlarıyla oyun oynamaya başlar ve oyunlarda işbirliğine daha yatkındır.
  • Konuşarak ikna edilebilir ve daha anlayışlıdır.
  • Kardeşine ve kendisinden küçüklere şefkatlidir.
  • Geçmiş ve şimdi arasındaki farklılığı artık anlamaya başlar.
  • Korkular ortaya çıkabilir,hayali arkadaşları olabilir.
3 Yaş Çocuğunun Dil Ve Bilişsel Gelişimi:
Artık daha karmaşık konuşmalar yapabilir.Neden sonuç arasında bağlantılar kurmaya başlar.300 kadar kelime bilir ve her an yeni kelimeler öğrenmeye devam eder.Bazı sözcüklerin söylenişi hala yanlış ya da yarım olabilir ancak çok akıcı ve sürekli konuşur. Cümle içinde zaman zaman ‘ve’ kelimesini kullanabilir.Yetişkinlerle bir arada olmaktan hoşlanır,masal ve bilmece dinlemeye bayılır.Bazı organlarının adlarını bilir.
Ancak sayı ve miktar kavramları yerleşmemiştir.Parça ve bütün arasında ilişki kuramaz. Tamamen benmerkezcidir.Olayları sadece kendi düşüncesinden ibaret zanneder ve diğer insanların da düşünceleri olduğunu bilemez.Paylaşma duygusu henüz oturmamıştır.Özellikle 2-7 yaşlar arasındaki çocuklar sınıflandırma ve gruplama yapamazlar.
Çok fazla meraklıdır ve cinsel farklılıkları anlamaya başlamasıyla birlikte ciddi olarak bu yönde sorular sormaya başlar.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"0-3 Yaş Çocuğunun Gelişim Süreçleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Serap DUYGULU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Serap DUYGULU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Serap DUYGULU'nun Yazıları
► Kayıp ve Yas Süreçleri Psk.Simge ÖZYÜREK
► Cinsel Doyum ve Süreçleri Psk.H. Fatih DANE
► 6-12 Yaş Çocuğunun Gelişimsel Özellikleri Psk.Dnş.Nuray BAŞTAN AYDIN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,976 uzman makalesi arasında '0-3 Yaş Çocuğunun Gelişim Süreçleri' başlığıyla benzeşen toplam 20 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Baba Çocuk İlişkisi Kasım 2016
► Alınganlık Kasım 2016
► Kıskançlık Kasım 2016
► Yılbaşı ve Çocuklar Kasım 2016
◊ Dizi Dizi Hayatlar Ekim 2010
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


20:08
Top