Çocuğuma Kanser Olduğumu Nasıl Anlatabilirim?
MAKALE #7501 © Yazan Psk.Pelin ERBİL | Yayın Eylül 2011 | 3,415 Okuyucu
Kanser teşhisi koyulan bir çok kişinin çocuğu olduğu gibi,hayatlarında çocuklarının dışında yakın çevrelerinde kardeşler, yeğenler, torunlar, arkadaşların/akrabaların çocukları hastaların hayatlarının bir parçasıdır.
Her ailenin kendine özgü bir dinamiği ve iletişim yöntemi vardır.Çocuğa kanserden konuşmak oldukça zorlayıcı bir durumdur; bu hem hasta için hem de çocuk için oldukça zordur. Ancak bu durumu paylaşmak ve çocukları olayın bir parçası haline getirmek çocuklar için destek olabileceği gibi çocukların hastalıkla mücadele döneminde ebeveyne destek olma konusunda daha başarılı olmalarını sağlar.
Eğer duygularınızı göstermiyorsanız, çocuğunda duygularını göstermemesi olasılığı yüksektir. Baskın duyguları saklamak zor olacağı gibi, bastırılmaları zaman içerisinde daha büyük sorunlara yol açabilir. Sorunları örtbas etmek, sorunların içsel bir yapılaşmaya gitmelerine neden olur. Dolayısıyla zaman içerisinde çocuk duygularını kabullenmektense kendi duygularından korkar.
Kanser Niçin çocuklara söylenmeli?
Çocuklardan hastalığın saklanması, kendilerinin önemsenmediğini, korku ve fantazileriyle yalnız bırakıldıkları, duygularının önemli olmadığı gibi duygulara kapılmalarına neden olur.
En iyisi ebeveyn tarafından bu bilginin çocuğa verilmesidir. Çok zorlayıcı bir durumdur ve bunu kolaylaştırıcı bir bilimsel yöntem yoktur. Konuşma sırasında ağlamak ve üzüntüyü belli etmek kabul edilebilinir hislerdir. Ağlamak, çocuğunda ağlamasına imkân verir, beraber ağlamak duygularımızı paylaşmak ve destek görmemiz konusunda yardımcı olacaktır. Hastanın kimin söyleyeceği konusunda karar vermesi en doğalıdır. Eğer hasta konuşma konusunda kendini hazır hissetmiyorsa, hastanın eşi veya aileye yakın bir kişi bu görevi üstlenebilir. Aynı zamanda,hastanın dileği doğrultusunda, onkolog, psikolog veya hemşirede çocukla konuşup hastalık hakkında bilgi verebilirler.
Üçüncü şahısların çocukla konuşmaları durumunda konuşma sırasında hastanın hazır bulunması ve/veya konuşulanlar konusunda bilgi sahibi olmasi tercih edilen bir durumdur.
Ne zaman söylemek gerekir?
Teşhis koyulmasını takiben tedavilerden önce, çocuğa durum hakkında bilgi verilmelidir. Herşeyi aynı anda söylemeye gerek yoktur. Sık ve öz verilecek bilgiler daha kolay algılanır.
Tedaviye başlamadan evvel ve tedaviden sonra ne şekilde tedavi olduğunuza dair bilgi vermek gerekir. Tedavilerin yan etkileri ve oluşabilecek değişiklikler, hislerimiz, ev hayatında oluşabilecek değişikliklerden de bahsetmekte fayda vardır. Kemoterapi ve radyoterapi gibi tedaviler hastanın kendini yorgun ve irritable hissetmesine neden olur. Bu bilgiler tedavi esnasında çocuğun durumunuzu anlamasına yardım eder. Tedavilerin bitiminde yine çocuğunuza tedavilerin bittiğine dair ve olası değişiklikler konusunda bilgi verilmesi gereklidir.
Çocuk hastalık konusunda bir soru sorduğunda veya ebeveynin durumundan endişelendiğinde konuşma ortamı yaratıp çocuğu rahatlatmak gereklidir.
Genelde çocuklar soru sormak istediklerinde uyku saati öncesini veya yatakta oldukları zamanı seçerler. Soruları cevapsız bırakmamak gerekir. Uyku öncesi saati önemli bir konuyu konuşmak için uygun bir zaman değildir. Zira duydukları bilgilerle, uyumaları gecikebilir veya yalnız kalacakları süre uzun olduğundan kendi başlarına düşüncelere dalarlar. Eğer uyku zamanında konuşmak kaçınılmaz bir durumsa, çocuklara destek vermek açısından uykuya dalmalarını beklemek en iyi davranıştır.
Birçok çocuk hastalığın kendileri yüzünden olmadığı konusunda emin olmak ister. Göstermeselerde çocuklar:
Çocukların yaşları büyüdükçe hastalıkları ve hastalığın gerektirdiği tedavi yöntemlerini daha kolay anlayabilirler. Çocukların yaşları neyi anlayabilecekleri konusunda bir göstergedir. Açık ve dürüst olarak yapılandırılacak konuşma çocuğu bilgilendirmede esas teşkil eder.
Çocuklardan hastalığı saklamak, kendilerinin önemsenmediğini, korku ve fantazileriyle yanlız bırakıldıklarını, duygularının önemli olmadığı hislerini duymalarına neden olur.
Her ailenin kendine özgü bir dinamiği ve iletişim yöntemi vardır.Çocuğa kanserden konuşmak oldukça zorlayıcı bir durumdur; bu hem hasta için hem de çocuk için oldukça zordur. Ancak bu durumu paylaşmak ve çocukları olayın bir parçası haline getirmek çocuklar için destek olabileceği gibi çocukların hastalıkla mücadele döneminde ebeveyne destek olma konusunda daha başarılı olmalarını sağlar.
Eğer duygularınızı göstermiyorsanız, çocuğunda duygularını göstermemesi olasılığı yüksektir. Baskın duyguları saklamak zor olacağı gibi, bastırılmaları zaman içerisinde daha büyük sorunlara yol açabilir. Sorunları örtbas etmek, sorunların içsel bir yapılaşmaya gitmelerine neden olur. Dolayısıyla zaman içerisinde çocuk duygularını kabullenmektense kendi duygularından korkar.
Kanser Niçin çocuklara söylenmeli?
Çocuklardan hastalığın saklanması, kendilerinin önemsenmediğini, korku ve fantazileriyle yalnız bırakıldıkları, duygularının önemli olmadığı gibi duygulara kapılmalarına neden olur.
- Kanser bütün ailenin duygularını etkileyen bir hastalıktır ve aileyi etkileyen durumdan çocukların haberdar olması en doğal haklarıdır.
- Çocuklar yolunda gitmeyen bir durum olduğunu hissederler, çünkü stres ve gerilime karşı çok duyarlıdırlar. Eğer çocukları korumak anlamında onlara ne olduğu söylenmezse, çocuklar çok daha kötü bir şey olduğu düşüncesine kapılabilirler.
- Belirsizlik ve bilinmezle mücadele, gerçekle mücadeleden daha zordur.
- Gerçeği başka birinden duyabilirler veya tv/internet/basından öğrendikleri bilgilerle boş yere endişelenirler.
- Çocuklara hiç bir bilgi vermemek, onların konuşma/tartışmayı kötü bir şekilde algılamalarına neden olur. Bu durum ileriki yaşlarında da kansere karşı korku ve fobiler geliştirmelerine neden olur.
- Çocuklara bilgi verilmemesi, kendilerini izole edilmiş hissetmelerine neden olur. Aileyi ilgilendiren bir konunun parçası olamamak kendilerini değersiz hissetmelerine neden olur.
- Çocuklar olayları gözlemleyebilir ancak bunları anlamakta yanlış değerlendirmelere gidebilirler. “Annem oyuncaklarım toplamamı istediğimde ona karşı çıktım. Sonra annem hastalandı. Belki benim yüzümden oldu”.
- Hastalığı bilen bir çocuk hasta içinde bir konfor unsurudur. Aile içerisindeki konuşmalar esnasında dikkatli olmanıza gerek kalmaz veya aile içinde kendinizi izole etmenize mahal bırakmaz. Açık bir diyalog ailenin daha kuvvetli bir şekilde birbirine destek olmasına yardım eder.
- Çocukların genelde ebeveynlerin düşündüğünden daha fazla gerçeklerle baş etme yetenekleri vardır. Gerçekleri bilmemeleri endişe duymalarına neden olur. En kötü olaylar bile belirsizlikten daha kolay algılanır.
- Kendilerini üzgün hissetmelerine engel olamayız ancak neler olduğu konusunda bilgi verirsek üzüntülerini azaltabiliriz.
- Aile içerisinde kanserle mücadele çocukların, vücut, kanser, tedavisi konusunda bilgi sahibi olmalarına yardım eder. Zor durumlar karşısında ne şekilde davranılacağını öğrenmelerine imkan verir.
- Kanser hakkında bazı genel bilgiler,
- Hastalığın ne zaman başladığı ve hasta tarafından ne şekilde fark edildiği,
- Ebeveyn kendini üzgün hissetmesine rağmen, çocukla konuşma sırasında “ümitsizliğe” kapılmamalıdır.
- Ebeveynin hastalık sırasında bile çocuklarına bakacağını ve onları seveceğini belirtmesi gerekir. Hasta ebeveynin yorgun olması durumunda, kimin çocuğa yardımcı olacağı konusunda bilgi vermesi devamlılık açısından önemlidir.
- Çocukların soruları dikkatle dinlenip ve sorularına basit ve kolay cevaplar verilmelidir.
- Kanser hastalığı konusunda bildiklerini sorun. Sizde bilgilerinizi paylaşın. Ufak bilgilerle zaman içerisinde hastalık resmini tamamlayın.
- Herhangibir konuda endişe duyup duymadıklarını sorun.
- Normal dışı davranışlarını anlamaya çalışın
- Yanlış algılamaları düzeltin.
- Dürüst olun.
- Hastalığın duygularınızı nasıl etkilediğini açıklayın.
- Cevabını bilmediğiniz sorulara “bilmiyorum” diye cevap vermekten kaçınmayın.
- Hastayım, hastalığımın adı kanser.Doktorum bana bir tedavi önerdi. Tedavi sırasında bazen kendimi yorgun hissedeceğim ama genelde kendimi eskisi gibi hissedeceğim. Kendimi eskisi gibi iyi hissedeceğim zamana kadar, baban/annen/büyükannen/halan/teyzen/abla senin bakımın için bize yardımcı olacak/olacaklar”.
- Kısa ve öz bilgi en işe yarayan yöntemdir. “vücudumdaki bazı hücreler çok hızlı büyüyorlar. Bu hücreler bir tümör oluşturdu. Doktor ameliyatla bu tümörü alacak”.
- “Hastalığım beni üzüyor. Sen benim için çok büyük bir yardımsın. Seninde kendini üzgün hissetmen doğal. Ancak annen/baban senin her zaman seveceğiz”.
- “Vücudumda olmaması gereken bir kitle her geçen gün büyüyor. Hastalığımın adı kanser. Doktor ameliyatla bunu aldı. Ancak tekrar geri gelmemesi için başka tedavilerde görmem gerekiyor. Kanser hakkında soruların olursa bana sor. Kanserle ilgili korkutucu şeyler duyabilirsin, ancak değişik kanser türleri var. Durumumla ilgili olarak sana bilgi veririm”.
- “Kanser vücudumda büyümeye çalışıyor. Bu durum beni çok üzüyor. Bu hastalıktan kurtulmak için çok kuvvetli ilaçlar almam gerekiyor. Doktorum bu hastalık konusunda deneyimli. Bu tedavinin bana faydalı olacağından eminler”.
- Kanser kelimesi yerine başka kelimeler ve/veya benzetmeler kullanmamak gerekir,
- Çok detaylı tıbbi bilgiler vermekten kaçının,
- Radyoterapi veya Kemoterapi kelimeleri yerine TEDAVİ kelimesini kullanmak daha uygun olur,
- Test sonuçlarını beklerken duyulan sıkıntı ve endişelerden veya ekonomik zorluklardan konu açmayın,
- “Bilmiyorum” demekten korkmayın,
- Konuşmak istemeyen bir çocuğu konuşmaya zorlamayın.
En iyisi ebeveyn tarafından bu bilginin çocuğa verilmesidir. Çok zorlayıcı bir durumdur ve bunu kolaylaştırıcı bir bilimsel yöntem yoktur. Konuşma sırasında ağlamak ve üzüntüyü belli etmek kabul edilebilinir hislerdir. Ağlamak, çocuğunda ağlamasına imkân verir, beraber ağlamak duygularımızı paylaşmak ve destek görmemiz konusunda yardımcı olacaktır. Hastanın kimin söyleyeceği konusunda karar vermesi en doğalıdır. Eğer hasta konuşma konusunda kendini hazır hissetmiyorsa, hastanın eşi veya aileye yakın bir kişi bu görevi üstlenebilir. Aynı zamanda,hastanın dileği doğrultusunda, onkolog, psikolog veya hemşirede çocukla konuşup hastalık hakkında bilgi verebilirler.
Üçüncü şahısların çocukla konuşmaları durumunda konuşma sırasında hastanın hazır bulunması ve/veya konuşulanlar konusunda bilgi sahibi olmasi tercih edilen bir durumdur.
Ne zaman söylemek gerekir?
Teşhis koyulmasını takiben tedavilerden önce, çocuğa durum hakkında bilgi verilmelidir. Herşeyi aynı anda söylemeye gerek yoktur. Sık ve öz verilecek bilgiler daha kolay algılanır.
Tedaviye başlamadan evvel ve tedaviden sonra ne şekilde tedavi olduğunuza dair bilgi vermek gerekir. Tedavilerin yan etkileri ve oluşabilecek değişiklikler, hislerimiz, ev hayatında oluşabilecek değişikliklerden de bahsetmekte fayda vardır. Kemoterapi ve radyoterapi gibi tedaviler hastanın kendini yorgun ve irritable hissetmesine neden olur. Bu bilgiler tedavi esnasında çocuğun durumunuzu anlamasına yardım eder. Tedavilerin bitiminde yine çocuğunuza tedavilerin bittiğine dair ve olası değişiklikler konusunda bilgi verilmesi gereklidir.
Çocuk hastalık konusunda bir soru sorduğunda veya ebeveynin durumundan endişelendiğinde konuşma ortamı yaratıp çocuğu rahatlatmak gereklidir.
Genelde çocuklar soru sormak istediklerinde uyku saati öncesini veya yatakta oldukları zamanı seçerler. Soruları cevapsız bırakmamak gerekir. Uyku öncesi saati önemli bir konuyu konuşmak için uygun bir zaman değildir. Zira duydukları bilgilerle, uyumaları gecikebilir veya yalnız kalacakları süre uzun olduğundan kendi başlarına düşüncelere dalarlar. Eğer uyku zamanında konuşmak kaçınılmaz bir durumsa, çocuklara destek vermek açısından uykuya dalmalarını beklemek en iyi davranıştır.
Birçok çocuk hastalığın kendileri yüzünden olmadığı konusunda emin olmak ister. Göstermeselerde çocuklar:
- Kendilerini incinmiş hissedebilirler
- Uzun süre suçluluk duygusuna kapılabilirler
Çocukların yaşları büyüdükçe hastalıkları ve hastalığın gerektirdiği tedavi yöntemlerini daha kolay anlayabilirler. Çocukların yaşları neyi anlayabilecekleri konusunda bir göstergedir. Açık ve dürüst olarak yapılandırılacak konuşma çocuğu bilgilendirmede esas teşkil eder.
Çocuklardan hastalığı saklamak, kendilerinin önemsenmediğini, korku ve fantazileriyle yanlız bırakıldıklarını, duygularının önemli olmadığı hislerini duymalarına neden olur.
- Teşhisten sonra ilk tedaviden önce çocuğunuza bilgi verin
- Çocuklar gözlemcidir. Rutin davranışlardaki değişimleri fark ederler, endişe, kızgınlık ve gizlice ağlamaları anlarlar.
- Bilgi alamayan çocuk, bambaşka nedenlerden dolayı kendinizi üzgün, kızgın hissetiğiniz sonucunu çıkarabilir.
- Çocuk sorunun çok daha kötü olduğunu düşünebilir, kendini yanlız hissedip korkabilir.
- Bilgiyi az-öz tutun çocuğun yaşına göre bilgi verin.
- Küçük çocuklar için kanser bir kitledir veya olmaması gereken bir birikintidir.
- Daha büyük çocuklar için biraz detaylı bilgi verilebilinir. Kanser vücuttaki bazı hücrelerin normal dışında büyümesi şeklinde açıklanabilinir.
- Soğuk algınlığı ve ateş bulaşıcıdır ancak kanser bulaşıcı değildir.
- Genel sağlık durumunuzda bir değişiklik olursa çocuğunuzu bilgilendireceğinizi söyleyin.
- Gerçeği söyleyin
- Kanser ismini söylemekten kaçınmayın
- Neler olabileceğini anlatın (hastanede kalış, ilaç/tedavilerin uygulanması için doktora /hastaneye sık gidip gelmeler)
- Hiç kimseden dolayı hasta olmadığınızı “kimsenin suçu değil” belirtin.
- Duygularınızdan konuşmaktan kaçınmayın
- Tedavilerin kendimi yorgun ve hassas hissetmeme neden olabilir.
- Üzgün olabilirim
- Doktorum iyi olmam için herşeyi yapacağını söyledi
- Bu süre zarfında gülmek, eğlenmek var ama gerekirse ağlamakta var.
- Her zaman sorularına cevap vereceğim. Aynı zamanda annen/baban, teyzen, büyük annen/babanda sorularına cevap verebilirler.
- Çocuklar hastalığınızın kendi rutinlerini nasıl etkileyeceğini bilmek isterler:
- Okula gidiş gelişleri, ders çalışmaları, evde yemek vb ne şekilde olacak açıklayın
- Çocukların öğretmenleriyle görüşün
- Bu süreç içerisinde çocuklarında ebeveynlerine karşı görevleri olduğunu hatırlatın: ders çalışmak, dikkatli olmak, oynamak, evde bazı ufak işlere yardımcı olmak.
- Bu hayat deneyiminin çocuklar üzerindeki pozitif etkilerini düşünün:
- Çocuk tarafından sevdiği bir kişiye yardımci olmak işe yaradığıni görmesine yardımcı olur
- Ailenin yakınlaşmasına etki eder
- Gelecekte zor bir durum karşısında nasıl davranacağını öğrenir.
Beğenin 
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
kanser, ailede kanser, ailede kanser hastalığı, ailede kanser hastası, kanserli anne, kanserli baba, kanseri çocuğa anlatmak, kanseri çocuğa söylemek, kanser hastalığı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
