2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kalsiyum-Obezite İlişkisi
MAKALE #7816 © Yazan Dr.Dyt.Gizem KÖSE | Yayın Kasım 2011 | 7,381 Okuyucu
KALSİYUM ve OBEZİTE İLİŞKİSİ

Özellikle son 10 yıldır kalsiyumun obezite üzerine etkisi ilgi uyandıran bir konu haline gelmiştir. Süt ve obezite arasındaki ilişki biyokimyasal olarak yakın zamanlarda oluşturulan teorilerle açıklanmaktadır. Kalsiyum desteği verilerek yapılan çalışmalarda kilo kaybının etkin olduğu gösterilmiştir. Fizyolojik mekanizma ise iki şekilde açıklanmıştır; diyet kalsiyumu yağ asitleri ile sabun oluşturarak lipit sindirimi sırasında oluşan yağ asitlerinin emilimini etkilemekte ve/veya diyet kalsiyumu safra asitlerini bağlayarak sindirilen yağ miktarını azaltarak enerji alımını dolaylı olarak azaltmaktadır (1,5).


Süt ve süt ürünleri tüketimi ile vücut ağırlığı arasındaki olası ilişki son zamanlardaki birçok araştırmada saptanmıştır. Bu konuda ilgi çekici olan biyolojik olara akla yatkın mekanizmaların tanımlanması olasıdır: bu çalışmaların büyük çoğunluğunda kalsiyumu süt ve süt ürünlerinden sağlamak anahtar roldedir. Çapraz ve birkaç parçadan oluşan epidomiyolojik çalışmalar şu hipotezi desteklemektedir ki süt ve süt ünlerinden zengin diyet tüketen çocuk ve erişkinlerin yağ birikimi düşük seviyelerde olmasıyla ilişkilidir (2).


Deliler şunu göstermektedir ki yüksek oranda kalsiyum tüketimi büyük oranda kilo kaybı olmasıyla ilişkilidir. Bu verilen kiloların çoğu da yağ ve serum kolesterolü azaltma üzerinde büyük oranda başarılı olmuştur. Hücre içi adipozit kalsiyum etkileri bu kanıt üzerinden temel almaktadır. Bununla beraber kalsiyum alımına karşı ağırlık ve yağ kitlesi durumu asındaki ilişkinin önceki kilo kaybı ile ilişkisi olduğuna dair bir kanıt bulunmamaktadır. Bu çalışmalardan 24 saatlik besin tüketimi hatırlatma yöntemi ile elde edilen kalsiyum tüketimi ile vücut ağırlığı, vücut kitle indeksi, vücut yağ yüzdesinin objektif olarak ilişkisi hedeflenmiştir (3).


Diyet kalsiyumu enerji metabolizmasının düzenlenmesinde önemli bir rol oynar çünkü yüksek kalsiyum içeren diyetler, adipozitlerdeki yağ artışını ve kilo kazanımını önler. Yüksek kalsiyumlu diyet ile 1.25-(OH)2-D’nin baskılanması ile adipozdaki hücre içi kalsiyum azalacağı düşünülmektedir. Böylece yağ asidi sentaz enziminin azalması, lipolitik aktivitenin artması obeziteyi önlemede etkili olduğu desteklenmektedir. Ayrıca lipolizi arttırır ve kalorik kısıtlamalarda vücut sıcaklığını korur. Hücre içindeki kalsiyum adipozitlerdeki yağ metabolizmasında ve triaçilgliserol deposunda kilit noktadır (5).

Günlük 600mg’ın altında kalsiyum alan bireylerin Vücut Kitle İndekslerinin daha yüksek olduğu, obezitenin neden olduğu hastalıkların görülme sıklığının arttığı tespit edilen bir araştırmayı baz alırsak, diyette tüketilen süt ve ürünlerinin, enerjisi planlanarak ve yağ oranı azaltılarak tüketilen 3 bardak süt tüketiminin kilo kontrolünü sağlamada etkin olduğunu söyleyebiliriz. Yağı azaltılmış sütlerde kalsiyum miktarında bir değişim olmadığından enerjisi ayarlanmış diyetlerde bu tür ürünlerin kullanılması önerilir. Yapılan bazı çalışmalar, sütün diğer kalsiyum kaynakları ve diğer süt ürünlerinden daha yüksek oranda emildiğini ortaya koyduğundan tüketimi süt şeklinde yapmak daha olumlu olsa da, günlük alım yoğurt, ayran, peynir, badem, kuru incir gibi alternatiflerle de sağlanabilir (1).


Ulusal Süt ve Ürünleri Kurulu’nun (NDC) son yayınladığı rapora göre; süt, peynir ve yoğurt gibi kalsiyumdan zengin besinleri tüketmek sağlığı korumada, başka bir deyişle çeşitli hastalıkların riskini azaltmada önemlidir. Ayrıca günlük alınması gereken maksimum kalsiyum miktarı 2500 mg dır (4).


Sütün içinde bulunan pek çok biyoaktif bileşik, kalsiyum ile sinerjist çalışmaktadır. Süt ürünleri proteinlerin de yüksek oranda dallı zincirli aminoasitler (DZAA) bulunmaktır. Yüksek kalsiyumlu diyetinle gün içinde yüksek protein alımı sağlanmaktadır. Böylece ağırlık denetiminde yüksek proteinin rolünün de olabileceği düşünülmektedir. Süt ürünlerinde Whey proteinleri, yüksek protein niteliğine ve %26 DZAA oranına sahiptir. DZAA’ler (lösin, izölösin,valin) enerji metabolizmasında ve kas protein sentezinde özel bir role sahiptir. Kalsiyum ve DZAA içeriği, biyoaktif bileşenleri ile lipogenez, lipoliz, lipid oksidasyonu ve enerji eldesi ile sinerjist etkilidir. Süt proteinleri aynı zamanda önemli ölçüde anjiotensin dönüştürücü enzim (ACE) içermektedir. ACE inhibitör aktivitesinde en son verilere göre, adipoz dokunun otokrin-parakrin renin anjiotensin sistemine sahip olduğunu ve anjiotensin ile adipoz dokuda lipogenez denetim altındadır. Renin-anjiotensin inhibitörü kemirgenlerde hafifçe obezitenin azalmasına yardımcı olmuştur (5).

Süt ürünlerinde bulunan biyoaktif bileşikler ACE’nin baskılanmasında önemli etkiye sahiptir. Bu da whey proteinleri ile olabilir. Anjiotensin 2 adipozit yağ asidi sentaz enzimini arttırarak düzenler ve ACE’nin baskılanması obeziteyi azalmaktadır (5).


Yapılan bir çalışmada, yüksek kalsiyum içeriğine sahip düşük kalori diyeti uygulanan obez deney hayvanlarında, düşük kalsiyum içeriğine sahip düşük kalori diyeti uygulananlara oranla ağırlık kaybının 2 katı kadar fazla olduğu saptanmıştır. Bunun yanında, kaybedilen ağırlığın yağdan olması da kalsiyum yüksek diyetin bir başka avantajı olarak belirtilmiştir, öyle ki belirlenen, vücut yağının kaybı yüksek kalsiyumlu diyette düşük kalsiyumlu diyete oranla 3 kat fazla olduğudur. Ayrıca, bu etkinin kalsiyumun süt ürünlerinden sağlanmasıyla daha da belirginleştiği eklenmiştir (5).


Kalsiyum desteği ile kilo kaybının araştırıldığı bir çalışmada, günde 2 gram kalsiyum verilen bireylerde günde 550 gram ağırlık kaybı saptanmıştır. Başka bir çalışmada ise, 12 haftalık izlem sonucunda günde 1 gram kalsiyum desteği ile az miktarda kilo kaybı olduğunu bildirmişlerdir. Aynı çalışmada süt ve ürünlerinden alınan diyet kalsiyumu günde 1.5 grama çıkarıldığında, enerji alımı da arttığı için kilo kaybında bir değişiklik gözlenmemiştir (5).


Düşük kalsiyumlu diyetlerde yağın depolanması artmaktadır. Diyet kalsiyumunun artışı ile 1.25-(OH)2-D seviyesinin baskılanması, adipozitenin baskılanması ve ağırlık kaybını sağlayacağı öngörülmektedir. 1.25-(OH)2-D seviyesinin sirkulasyonu bireysel obeziteyi geliştirmektedir. Ayrıca 1.25-(OH)2-D, hiperinsülinemiye sebep olmaktadır böylece obezite oluşumuna katkı sağlamaktadır. 1.25-(OH)2-D insülin hormonun salgılanmasını sağlar ve D vitamini reseptör gen polimorfizimi insülin salınımını etkileyerek diyabetin oluşmasına temel oluşturmaktadır (1,5).


Epidemiyolojik çalışmalarda ise sonuçlar çok net değildir. Örneğin Portekiz’de 1998-1999 yıllarında süt tüketimi ile obezite arasındaki ilişkinin incelendiği bir çalışmada beden kitle indeksi ile süt tüketimi arasında olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Başka bir çalışmada ise; 18-74 yaş arası 827 kişi (357 erkek ve 470 kadın) izlenmiştir. Metabolik sendromlu bu bireylerde obezite ile süt ve ürünleri tüketimi arasında pozitif ilişki olduğu saptanmıştır. Ancak yakın zamanda tamamlanan ve okul öncesi çocuklar üzerinde yapılan bir araştırmada kalsiyum alımı ile vücut yağ dokusu arasında negatif korelasyon olduğu bildirilmiştir. Dolayısıyla iyi tasarlanmış ve uzunlamasına yapılmış yeni klinik çalışmalara ihtiyaç vardır (5).


Yapılan diğer araştırmalarda alınan sonuçlar da, yüksek kalsiyum diyeti uygulanan hastalarda vücut yağ oranında belirgin bir azalma gözlendiğini, kişilerin süt ve diğer kalsiyum kaynaklarını tüketmesi ile kilo kaybı arasında doğrudan bir ilişki olduğunu, yakın kaloride beslenen ancak diyetinde kalsiyum oranı düşük (700 gramdan az) olan kadınlarda, daha yüksek kalsiyumlu diyet uygulayanlara oranla daha az kilo kaybı gözlendiğini saptamıştır (5).


Süt tüketimi artışının, kilo kazanımı kontrol yolu gibi yaygın şekilde ilerlemekte ama çocuklarda bununla ilgili uzun süreli çok az çalışma bulunmaktadır. 1996-1999 yılları süresince 50 bölgeden alınmış çocuklar üzerinde yapılan büyük kohort çalışmada, yağsız ve %1 yağlı süt tüketiminin yüksek alımının bazı çocuklarda aşırı enerji alımıyla vücut ağırlığının artışını sağlayabildiğini göstermektedir. Süt ürünleri yağı değil ama toplam diyetle alınan kalsiyum ağırlık artışıyla ilişkili bulunmuştur. Çalışmanın sonucundaki bulgular fazla süt tüketiminin fazla kilonun kontrolünü sağladığı teorisini desteklemektedir (5).

Fekal Yağ Atımında Kalsiyum


Diyet kalsiyumunun artması, fekal yağ atımını arttırmaktadır. Çalışmalar, artan kalsiyum tüketimi ile (2-4g), önemli derecede fekal yağ kaybını göstermektedir. Örneğin 2g kalsiyum desteği (içeriği kalsiyum karbonat), fekal yağ atımını %6.8-7.4 artmıştır.


Süt ürünleri/kalsiyum ile ağırlık ilişkisini araştırmak için yapılan MEDLİNE çalışmasında:


1966 – 2001 yılları arasında 1090 makale taranmış, süt ürünleri tüketimi ve kalsiyum alımının arttırılmasıyla ilgili insanlar üzerinde yapılan 30 deney incelenmiş, 20 makale vücut ağırlığı ve yağ kompozisyonunda belirgin fark olduğunu saptamıştır.


SÜT VE ÜRÜNLERİNİN KALSİYUM İÇERİKLERİ


Süt çeşitleri 100 cc

Ca mg 200 cc (1Değişim)
Ca mg
İnek sütü
Yağlı 119 238
½ yağlı 122 244
Yağlı 123 246
Keçi sütü 134 268
Koyun sütü 193 396
Manda sütü 169 338
Soya sütü 21 42
Yoğurt
Yağlı 111 222
½ yağlı 120 240

Peynir çeşitleri 100 gram

Ca mg 30 gram (1 Değişim)
Ca mg
Beyaz peynir
Edirne 437 131
Urfa 338 101
Yağlı 162 49
Cheddar 721 216
Çökelek taze 0 0
Çökelek kuru 555 167
Gravyer %8 tuzlu 1011 303
Kars tipi peynir 731 219
Kaşar peyniri 700 210
Krem peynir 80 24
Lor peyniri
Yağsız tuzsuz 32 9
%1 yağlı 61 18
%2 yağlı 68 20
Otlu peynir 497 149
Rokfor 662 199

KALSİYUM ve OBEZİTE İLİŞKİSİ İLE İLGİLİ YAPILMIŞ ÇALIŞMALAR (6)


NHANES III (National Health and Nutrition Examination Study III) (380 kadın, 7114 erkek):


24 saati hatırlatma ile kalsiyum alımı ile vücut yağının oranı arasındaki ilişki rapor edilmiştir. FA ve enerji kontrolü yapılmış ve kalsiyum alımı yüksek olan grupta vücut yağ yüzdesinin azaldığı tespit edilmiştir. Sonuçlar erkekler için aynı olmamıştır.


“Kalsiyum ve Kemik Yoğunluğu” üzerine (780 kadın) yapılan 5 klinik çalışma analizi (2 çapraz boylamsal, 2 kesitsel, 1 randomize kontrollü deney):


Yapılan tüm çalışmalarda kalsiyum ve vücut ağırlığı arasında belirgin ilişki bulunmuştur. Randomize Kontrollü Deneyde; 4 yılda kalsiyum tüketimi yüksek olanlarda belirgin kilo kaybı olduğu saptanmıştır. Otoriteler 1000 mg fazladan kalsiyum tüketiminin vücut ağırlığında 8 kilograma kadar fark yaratabileceğini tahin etmektedirler.


Prospektif Kohort Çalışması, 18-65 yaş arası (gönüllü 112 erkek, 136 kadın):


Bu çalışmada meyve ve az yağlı süt tüketiminin arttırılmasının vücut ağırlığının ve yağ yüzdesinin azalmasıyla ilişkili olduğu saptanmıştır.


Randomize, 24 haftalık Placebo-kontrol deneyi kalori kısıtlaması olan diyet, 32 obez yetişkin (27 kadın, 5 erkek):


Katılımcılar rastgele 3 gruba ayrıldı;

A _ Standart diyet: 400-500 mg kalsiyum + suplement
B _ Yüksek kalsiyumlu diyet: standart diyet + 800 mg kalsiyum suplementi
C _ Süt ürünlerinden zengin diyet: 1200-1300 mg kalsiyum (diyetten) + Plasebo

A B C
Kilo Kaybı (%) 6,4 8,6 10,9
% Yağ Kaybı 19 50 66


M.Sc ve Satoshi Sasaki M.D, Ph.D, Sağlık ve Beslenme Ulusal Enstitüsü, Kagawa Beslenme Ünitesi, Tokyo, Japonya, 2005


Kalsiyum ve süt ve türevleri tüketimi genç Japon kızlar (yağsız kitleye mensup) arasında BKİ ile ilişkili kurak gerekli olmayabilir. Fakat yine de kalsiyum ve süt ve türevlerinin düşük tüketimi bununla ilgili olabilir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kalsiyum-Obezite İlişkisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Dyt.Gizem KÖSE'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Dyt.Gizem KÖSE'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Gizem KÖSE Fotoğraf
Dr.Dyt.Gizem KÖSE
İstanbul
Doktor Diyetisyen
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi2 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dr.Dyt.Gizem KÖSE'nin Yazıları
► Obezite ve Kalsiyum Dyt.Serpil TARMAN
► Obezite ve Kanser İlişkisi (Neler Yapabiliriz ?) Dyt.Zeynep Işıl KÜÇÜKGÖNCÜ
► Hamilelikte Kalsiyum Dyt.Diğdem AKÇA
► Kemik Gelişimi ve Kalsiyum Dyt.Andaç YEŞİLYURT
► Kalsiyum ve Fosfor Neden Gerekli Dyt.Canan DOĞAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Kalsiyum-Obezite İlişkisi' başlığıyla benzeşen toplam 52 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Besin İntoleransı Kasım 2011
◊ Besin İntolerans Testi Kasım 2011
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


06:05
Top