Safra Kesesi Hastalıkları, Safra Kesesi Taşı, Kolesistit, Laparoskopik Kolesistektomi
LAPAROSKOPİK (KAPALI) ve AÇIK KOLESİSTEKTOMİ (SAFRA KESESİNİN ALINMASI AMELİYATI)
Safra kesesinin fonksiyonu
Karaciğerden salgılanan, safra adı verilen, sarı renkli sıvı, yağların emilimi için gerekli olan maddeleri içerir. Safra, karaciğerden salgılandıktan sonra gerekli oluncaya kadar, safra kesesinde depolanır. Yağlı bir yemek yenildiğinde, safra kesesi kasılır ve safra yolu kanalı ile onikiparmak barsağına safra salgılar. Safra kesesi duvarı safranın suyunu çekerek içersindeki safrayı konsantre eder. Safra kesesi ameliyatla alındığı zaman, safra konsantre edilemeyeceğinden yağ emilimi az da olsa etkilenir.
Safra Taşları
Safra taşları , safra kesesi hastalıklarının en önemli nedenidir. Yetişkin nüfusta safra taşı görülme oranı oldukça sıktır, ancak bunların az bir kısmı belirti verir. Safra taşlarının neden olduğu problemler şöyle sıralanabilir;
Kolesistit (safra kesesi iltihabı)
Kolanjit (safra yollarında enfeksiyon)
Pankreatit (safra taşları nedeniyle pankreasta iltihap)
Safra taşı ileusu (bir safra taşının barsakları tıkaması)
Kronik kolesistit
Safra taşları hastaların çoğunda kronik kolesistit adı verilen durumla semptom (belirti) verirler. Ataklar bir safra taşının safra kesesi kanalını tıkaması ve safra kesesi ve/veya safra kesesi kanalının bu taşı uzaklaştırmak üzere kasılması ile oluşur. Bu kasılma, genellikle kaburgaların altında sağ tarafta çok rahatsız edici zaman zaman dayanılmaz bir ağrı ile hissedilir. Ağrı bazen tüm karına ya da sağ omuz altına yayılabilir. Hastada bulantı olabilir. Kişi genellikle huzursuzdur. Saatler sonra taş geriye ( tekrar safra kesesine ) ya da ileriye barsağa atılabilir. Bazı hastalarda semptomlar, yağlı bir öğün sonrası karın üst kısmında sıkıntılı bir huzursuzluk ve gaz hissi ile sınırlı kalır.
Akut kolesistit
Safra kesesi taşları nedeniyle belirtileri olan hastaların yaklaşık yüzde yirmisinde, akut kolesistit gelişir. Mekanizma kronik kolesistittekine benzerdir. Ağrı ani gelişir, ciddi ve süreklidir. Ağrı karın üst kısmının sağ ve orta tarafında hissedilir ve sağ kürek kemiğinin altında da hissedilebilir. Genellikle bulantı vardır. Bitkin ve yorgun hisseder. Ateş eşlik eder. Hafif bir sarılık görülebilir.
Safra kesesinde polip
Safra kesesinin genellikle iyi huylu olan tümörleridir. Bazen safra kesesi taşlarıyla karışabilir. Polip nedeniyle ameliyat olunuyorsa; bu polip habis (kötü huylu) olabilir ve hayatı tehdit edebilir. Safra kesesi polipleri nedeniyle yapılan ameliyatlarda polip yarım santim çaptan daha büyük olduğunda kanserleşme olasılığı yüksek olduğu için ameliyat yapılmaktadır.
Kolesistektomi (safra kesesinin ameliyatla çıkartılması)
Belirti veren (hastada şikayete yol açan) safra taşları için en iyi tedavi şekli, safra kesesinin ameliyatla alınmasıdır. Safra taşı için yapılan ameliyatlarda sadece safra kesesi içindeki taşlar değil safra kesesi tümüyle çıkarılır.
Hastanın şikayeti olmadığı bazı durumlarda da, hasta diyabetliyse (şeker hastası), ya da taşlar küçük ve çoksa, yine de ameliyat gerekebilir.
Günümüzde safra kesesi ameliyatlarının neredeyse tamamı laparoskopik (kapalı) yöntemle gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemle karın içerisine 1cm’ lik bir kesi ile hemen göbek altından yerleştirilen bir kamera kullanılır. Bu kameranın ilettiği görüntü bir monitör yardımıyla izlenerek çalışlır. Ek olarak ameliyatı yapmak için gerekli aletlerin karın içine gönderilmesi amacıyla 2 ya da 3 kesi daha yapılır. Bu kesiler 1 cm ve 5mm boyutlarındadır. Son zamanlarda sadece göbek altından girilen cihazlarla “tek delik” ten yapılan ameliyatlar da mevcuttur. Hastanın durumuna göre bu ameliyat da tercih edilebilir.
Laparoskopik yöntemle yapılan ameliyatların çok büyük avantajları mevcuttur. En önemlisi ameliyat sonrası ağrının çok az olması ve hastanede kalış süresinin genellikle 24 saat veya daha az olmasıdır. Hasta günlük aktivitesine çok çabuk döner. Karında kozmetik rahatsızlık verecek bir ameliyat izi olmaz.
SAFRA YOLU GIRISIMI GEREKCESI: Ameliyattan önce veya ameliyat sırasında ana safra yolunda taş veya tıkanıklık saptanırsa safra yolunun ameliyatla açılarak incelenmesi, gerekirse safra yollarının ilaçlı (kontrastlı) filminin çekilmesi ve safra yollarında safra akışının sağlanması için T-tüp konulması, safra kanalının barsağa bağlanması (koledokoduodenostomi / koledokojejunostomi/sfinkterotomi, sfinkteroplasti gibi) ameliyatı yapılması gerekebilir.
Önerilebilecek başka tedaviler:
kolesistostomi (safra kesesinin küçük bir ameliyatla vaya direk ciltten iğne ve/ veya kateter ile boşaltılması (kesin tedavi sağlamaz, geçici tedavidir, ileri yaş ve ek hastalıkları olanlarda geçici olarak önerilebilir.
ERCP (endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi) (ağızdan endoskop borusuyla girilerek alttan ana safra kanalına ulaşılması, görüntülenmesi ve işlem yapılması): Ana safra kanalının incelenmesi gereken yukarıda belirtilen durumlarda
ERCP yapılabilir. Safra kesesi alınması ameliyatı yerine geçmez.
TEDAVİ EDİLMEZSE KARŞILAŞILABİLECEK DURUMLAR:
Safra kesesi taşı:
Safra kesesinin ameliyatla alınması gerekçesi eğer safra kesesinin taşlı iltihabı ise yemeklerle ilişkili olan ağrı, hazımsızlık, mide yanmaları gibi belirtileri olur. Tekrarlayan safra kesesi iltihabı atakları olabilir.
Ani iltihaplar (Akut kolesistit):
Akut kolesistit taşlı veya taşsız olabilir. Bazı hastalarda uygun durumda önce antibiyotik verilerek ve hastaneye yatırılarak hasta birkaç gün tedavi edilebilir. Bu tedaviden sonra veya durumu ilk baştan daha ağır olan bazı hastalarda ilk görüldüğünde birkaç saatlik genel durum toparlanması işlemlerinden sonra ameliyat etmek gerekebilir.
Ameliyat olunmaması durumunda, safra kesesi absesi ve delinmesi oluşabilir. Bu ataklar sonucunda safra kesesi ve etraf organlar arasında yapışıklıklar oluşabilir ve daha zor ve riskli ameliyatlar gerekebilir. Safra taşları ana safra yollarında ve barsaklarda tıkanıklıklara yol açabilirler. Pankreas iltihabı gelişebilir. Karın zarı iltihabı, yaygın vücut iltihabı gelişebilir. Safra yolları iltihaplanabilir ve ateş, sarılık görülebilir. Polip nedeniyle ameliyat olunuyorsa; bu polip habis (kötü huylu) olabilir ve hayatı tehdit edebilir. Safra kesesi polipleri nedeniyle yapılan ameliyatlarda polip yarım santim çaptan daha büyük olduğunda kanserleşme olasılığı yüksek olduğu için ameliyat yapılmaktadır.
Prof. Dr. Gülüm Altaca
Safra kesesinin fonksiyonu
Karaciğerden salgılanan, safra adı verilen, sarı renkli sıvı, yağların emilimi için gerekli olan maddeleri içerir. Safra, karaciğerden salgılandıktan sonra gerekli oluncaya kadar, safra kesesinde depolanır. Yağlı bir yemek yenildiğinde, safra kesesi kasılır ve safra yolu kanalı ile onikiparmak barsağına safra salgılar. Safra kesesi duvarı safranın suyunu çekerek içersindeki safrayı konsantre eder. Safra kesesi ameliyatla alındığı zaman, safra konsantre edilemeyeceğinden yağ emilimi az da olsa etkilenir.
Safra Taşları
Safra taşları , safra kesesi hastalıklarının en önemli nedenidir. Yetişkin nüfusta safra taşı görülme oranı oldukça sıktır, ancak bunların az bir kısmı belirti verir. Safra taşlarının neden olduğu problemler şöyle sıralanabilir;
Kolesistit (safra kesesi iltihabı)
Kolanjit (safra yollarında enfeksiyon)
Pankreatit (safra taşları nedeniyle pankreasta iltihap)
Safra taşı ileusu (bir safra taşının barsakları tıkaması)
Kronik kolesistit
Safra taşları hastaların çoğunda kronik kolesistit adı verilen durumla semptom (belirti) verirler. Ataklar bir safra taşının safra kesesi kanalını tıkaması ve safra kesesi ve/veya safra kesesi kanalının bu taşı uzaklaştırmak üzere kasılması ile oluşur. Bu kasılma, genellikle kaburgaların altında sağ tarafta çok rahatsız edici zaman zaman dayanılmaz bir ağrı ile hissedilir. Ağrı bazen tüm karına ya da sağ omuz altına yayılabilir. Hastada bulantı olabilir. Kişi genellikle huzursuzdur. Saatler sonra taş geriye ( tekrar safra kesesine ) ya da ileriye barsağa atılabilir. Bazı hastalarda semptomlar, yağlı bir öğün sonrası karın üst kısmında sıkıntılı bir huzursuzluk ve gaz hissi ile sınırlı kalır.
Akut kolesistit
Safra kesesi taşları nedeniyle belirtileri olan hastaların yaklaşık yüzde yirmisinde, akut kolesistit gelişir. Mekanizma kronik kolesistittekine benzerdir. Ağrı ani gelişir, ciddi ve süreklidir. Ağrı karın üst kısmının sağ ve orta tarafında hissedilir ve sağ kürek kemiğinin altında da hissedilebilir. Genellikle bulantı vardır. Bitkin ve yorgun hisseder. Ateş eşlik eder. Hafif bir sarılık görülebilir.
Safra kesesinde polip
Safra kesesinin genellikle iyi huylu olan tümörleridir. Bazen safra kesesi taşlarıyla karışabilir. Polip nedeniyle ameliyat olunuyorsa; bu polip habis (kötü huylu) olabilir ve hayatı tehdit edebilir. Safra kesesi polipleri nedeniyle yapılan ameliyatlarda polip yarım santim çaptan daha büyük olduğunda kanserleşme olasılığı yüksek olduğu için ameliyat yapılmaktadır.
Kolesistektomi (safra kesesinin ameliyatla çıkartılması)
Belirti veren (hastada şikayete yol açan) safra taşları için en iyi tedavi şekli, safra kesesinin ameliyatla alınmasıdır. Safra taşı için yapılan ameliyatlarda sadece safra kesesi içindeki taşlar değil safra kesesi tümüyle çıkarılır.
Hastanın şikayeti olmadığı bazı durumlarda da, hasta diyabetliyse (şeker hastası), ya da taşlar küçük ve çoksa, yine de ameliyat gerekebilir.
Günümüzde safra kesesi ameliyatlarının neredeyse tamamı laparoskopik (kapalı) yöntemle gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemle karın içerisine 1cm’ lik bir kesi ile hemen göbek altından yerleştirilen bir kamera kullanılır. Bu kameranın ilettiği görüntü bir monitör yardımıyla izlenerek çalışlır. Ek olarak ameliyatı yapmak için gerekli aletlerin karın içine gönderilmesi amacıyla 2 ya da 3 kesi daha yapılır. Bu kesiler 1 cm ve 5mm boyutlarındadır. Son zamanlarda sadece göbek altından girilen cihazlarla “tek delik” ten yapılan ameliyatlar da mevcuttur. Hastanın durumuna göre bu ameliyat da tercih edilebilir.
Laparoskopik yöntemle yapılan ameliyatların çok büyük avantajları mevcuttur. En önemlisi ameliyat sonrası ağrının çok az olması ve hastanede kalış süresinin genellikle 24 saat veya daha az olmasıdır. Hasta günlük aktivitesine çok çabuk döner. Karında kozmetik rahatsızlık verecek bir ameliyat izi olmaz.
SAFRA YOLU GIRISIMI GEREKCESI: Ameliyattan önce veya ameliyat sırasında ana safra yolunda taş veya tıkanıklık saptanırsa safra yolunun ameliyatla açılarak incelenmesi, gerekirse safra yollarının ilaçlı (kontrastlı) filminin çekilmesi ve safra yollarında safra akışının sağlanması için T-tüp konulması, safra kanalının barsağa bağlanması (koledokoduodenostomi / koledokojejunostomi/sfinkterotomi, sfinkteroplasti gibi) ameliyatı yapılması gerekebilir.
Önerilebilecek başka tedaviler:
kolesistostomi (safra kesesinin küçük bir ameliyatla vaya direk ciltten iğne ve/ veya kateter ile boşaltılması (kesin tedavi sağlamaz, geçici tedavidir, ileri yaş ve ek hastalıkları olanlarda geçici olarak önerilebilir.
ERCP (endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi) (ağızdan endoskop borusuyla girilerek alttan ana safra kanalına ulaşılması, görüntülenmesi ve işlem yapılması): Ana safra kanalının incelenmesi gereken yukarıda belirtilen durumlarda
ERCP yapılabilir. Safra kesesi alınması ameliyatı yerine geçmez.
TEDAVİ EDİLMEZSE KARŞILAŞILABİLECEK DURUMLAR:
Safra kesesi taşı:
Safra kesesinin ameliyatla alınması gerekçesi eğer safra kesesinin taşlı iltihabı ise yemeklerle ilişkili olan ağrı, hazımsızlık, mide yanmaları gibi belirtileri olur. Tekrarlayan safra kesesi iltihabı atakları olabilir.
Ani iltihaplar (Akut kolesistit):
Akut kolesistit taşlı veya taşsız olabilir. Bazı hastalarda uygun durumda önce antibiyotik verilerek ve hastaneye yatırılarak hasta birkaç gün tedavi edilebilir. Bu tedaviden sonra veya durumu ilk baştan daha ağır olan bazı hastalarda ilk görüldüğünde birkaç saatlik genel durum toparlanması işlemlerinden sonra ameliyat etmek gerekebilir.
Ameliyat olunmaması durumunda, safra kesesi absesi ve delinmesi oluşabilir. Bu ataklar sonucunda safra kesesi ve etraf organlar arasında yapışıklıklar oluşabilir ve daha zor ve riskli ameliyatlar gerekebilir. Safra taşları ana safra yollarında ve barsaklarda tıkanıklıklara yol açabilirler. Pankreas iltihabı gelişebilir. Karın zarı iltihabı, yaygın vücut iltihabı gelişebilir. Safra yolları iltihaplanabilir ve ateş, sarılık görülebilir. Polip nedeniyle ameliyat olunuyorsa; bu polip habis (kötü huylu) olabilir ve hayatı tehdit edebilir. Safra kesesi polipleri nedeniyle yapılan ameliyatlarda polip yarım santim çaptan daha büyük olduğunda kanserleşme olasılığı yüksek olduğu için ameliyat yapılmaktadır.
Prof. Dr. Gülüm Altaca
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Safra Kesesi Hastalıkları, Safra Kesesi Taşı, Kolesistit, Laparoskopik Kolesistektomi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Op.Dr. Gülüm ALTACA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Op.Dr. Gülüm ALTACA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
safra kesesi, kolesistit, kolesistektomi, laparoskopi, laparoskopik kolesistektomi, akut kolesistit, safra kesesi taşı, safra, koledok, safra kesesinin fonksiyonu, safra taşları, kronik kolesistit, safra kesesinde polip, safra kesesi iltihabı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
