2007'den Bugüne 92,323 Tavsiye, 28,223 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Tüp Bebek Tedavisi Nedir, Kimler İçin Gereklidir, Aşamaları Nelerdir
MAKALE #7333 © Yazan Op.Dr.Deniz GÖKALP | Yayın Ağustos 2011 | 5,095 Okuyucu
Tüp Bebek Tedavisi Nedir ?

Tüp Bebek tedavisi, erkeğin spermiyle kadının yumurta hücresinin vücudun dışında, bir laboratuar ortamında birleştirilmesidir. Klasik tüp bebek tedavisinde yumurta ve sperm hücreleri bir tüp içinde belli bir süre bırakılarak kendiliğinden döllenme olması beklenirken, mikroenjeksiyon yönteminde sperm hücresi, embryolog tarafından direk yumurta içine enjekte edilir. Bir sperm hücresiyle döllenmiş yumurtaya embryo denir. Oluşan embryolardan bir veya daha fazlası tekar kadının rahim içine transfer edilerek, rahim iç duvarına tutunması ve gelişmeye devam ederek gebelik sağlanması beklenir. Ayrıca oluşan embrolardan geri kalanlar dondurulup saklanabilmektedir.

Tüp Bebek Tedavisi Kimler için gereklidir ?

Geçmişte tüp bebek tedavisi Fallop Tüpleri ( yumurtalık kanalları) hasar görmüş, tıkalı veya mevcut olmayan hastalar için önerilirken, artık günümüzde erkek faktörü, endometriozis hastalığı, açıklanamayan infertilite , polikistik over sendromlu hastalar için de bir tedavi seçeneğidir.

Tüp Bebek Tedavisinin aşamaları nelerdir ?

· Yumurtalıkların uyarılması :
Normalde kadınlarda her ay bir yumurta gelişirken,tüp bebek tedavisinin bu aşamasında yumurtalıkların içindeki yumurtalar bazı özel, genellikle enjeksiyon formunda ilaçlarla uyarılarak çok sayıda yumurta gelişimi sağlanır. Çok yumurta elde edilmek istenmesindeki amaç ise şudur: Bu tedavi sırasında elde edilen her yumurta hücresi döllenmeyebilir, veya döllendikten sonra gelişmeye devam etmeyebilir; bu olasılıklara karşı tedavinin sonunda içinden en iyi kalitede embryo veya embryoların seçilerek transfer edilmesi için çoklu yumurta gelişimi şarttır.

Yumurtalıkları uyarıcı ilaçlar veya iğneler uygulanırken, yumurtaların gelişimi vajinal ultrasonografi ve kan testleri ile takibe alınır. Doktorunuz bu aşamada yumurtaların olgunlaşıp , yumurta toplama aşamasına hazır olup olmadığınızı yakından izler. Bu süreç yaklaşık 7-14 gün sürer. Yumurtaların hazır olduğu düşünüldüğünde, genellikle “hcg” hormonu içeren son bir iğne ile yapılarak ortalama 36 saat sonra ikinci aşama olan yumurta toplamaya geçilir.

Tedavinin bu ilk aşaması yumurtalıkların yetersiz gelişimi veya yumurtalıkların aşırı uyarılması gibi nedenlerle iptal edilebilir.

· Yumurta toplama aşaması :

Vajinal ultrasonografi probuna ( vajina içine uygulanan ince uzun kısım)eklenen bir kılavuz içinden geçirilen bir iğne ile ultrasonografi eşliğinde , gelişen yumurtaların negatif basınçlı bir aspiratör yardımıyla çekilerek vücut dışına alınmasına dayanan küçük cerrahi bir işlemdir. Genellikle lokal veya genel anestezi altında yapılır ve çoğu zaman 30 dakikadan kısa sürer. İşlem sırasında veya işlem günü hafif adet kramplarına benzer ağrılar olabilse de genellikle iyi tolere edilen bir işlemdir. Yumurtaların toplanmasına rağmen yumurtalıklar hacim olarak normale göre büyük kaldığı için şişkinlik ve kasıklarda baskı hissi günlerce devam edebilir.

· Toplanan yumurtaların döllenmesi ve embryo kültürü:

Yumurtalar toplandıktan sonra, embryolog tarafından laboratuarda olgunlukları ve kaliteleri açısından incelenir. Olgun yumurtalar medyum denen özel bir sıvı içine alınır ve inkübatör denen özel bir dolapta sperm ile döllemek için bekletmeye alınır.
Sperm, erkekten genellikle mastürbasyon yoluyla alınan meni sıvısından ayrılarak elde edilir. Bazen de erkeğin “vas deferens” adı verilen testislerden spermi taşıyan kanaları tıkalı olduğu veya mevcut olmadığı durumlarda; ya da yetersiz sperm üretimi durumunda sperm hücresi eldesi için testislerden iğneyle çekme veya minik bir kesiden sperm hücresi içeren testis dokusu elde etme gibi özel işlemlere başvurulması gerekebilir.
Sperm hücreleri daha öncede bahsedildiği gibi yumurta hücreleriyle klasik tüp bebek yöntemi ile veya mikroenjeksiyon ( ICSI)yöntemi ile birleştirilir. Ertesi gün yapılan kontrolde, içine yumurtanın başarıyla döllendiği, iki çekirdekçiğin görülmesi ile teyid edilir. Ortalama döllenme oranları %40 ile %70 civarındadır. Çok nadiren hiçbir yumurtanın döllenmemesi de mümükündür.

Yumurta toplama işleminden iki gün sonra, döllenmiş yumurta 2 ile 4 hücreli bir embryo halini alır. Üç gün sonra ise normal gelişen bir embryo 6 ile 10 arası hücreye sahiptir. Beşinci gün itibariyle embryo, içinde sıvı dolu bir boşluk olan, plasentayı oluşturacak hücrelerle fetusu oluşturacak hücrelerin ayrılmaya başladığı bir yapı halini alır ki buna blastokist adı verilir.

Embryoların rahme transferi genellikle yumurta toplama işleminden 2 ile 6 gün arasında gerçekleştirilir.

· Embryo transferi :

Bu işlem genellikle hiçbir anesteziye gerek duyulmadan, jinekolojik pozisyonda, vajinaya spekulum aleti yerleştirilerek temizlik yapıldıktan sonra, içine embryo veya embryolar yüklenmiş olan ince uzun şırıngaya benzer bir alet olan kateterin rahim ağzından geçirilip, embryoların rahim içine bırakılmasıdır.Embryo transferinde kaç adet embryo verileceği ülkemizde Mart 2010 tarihinden itibaren yasal yönetmelik ile düzenlenmiş ve sınırlanmıştır.

· Embryo Dondurma:

Embryo transferi sonrası eğer varsa, kalan embryolar dondurularak saklanabilir. Bu uygulama, yumurtalıkların uyarılması ve yumurta toplama aşamalarını gerektirmediği için daha sonraki tüp bebek tedavisinin çok daha kolay ve ekonomik olmasını sağlar. Ancak dondurularak yıllarca saklanabilse de, tüm embryolar çözüldükten sonra canlılığını geri kazanamayabilir.

Tüp bebek tedavisinde başarı oranları ne kadardır ? Başarıyı neler etkiler?

Tüp bebek tedavisinin başarıyı etkileyen hastayla ilgili ve tedavinin gerçekleştiği merkezle ilgili olmak üzere pek çok faktörü söz konusudur. Hastalar ile ilgili başlıca faktörler :
1. Kadının yaşı
2. Yumurtalık rezervini belirleyen hormonal değerleri ( FSH, AMH)
3. Tüp bebek uygulama nedeni ( Tek bir sorun veya birden fazla sorun)
4. Yumurta ,sperm ve embryo sayı ve kalitesi
5. Embryoların tutunup gebeliğin gerçekleşeceği rahmin durumu.

Merkezle ilgili faktörler:
1. Yumurtaların geliştirmesi aşamasında kullanılan ilaçlar ve bu ilaçların veriliş şekli, dozu
2. Tüp bebek tedavisinin gerçekleştirildiği merkezdeki ekibin (doktor, hemşire, embryologlar..) deneyimi ve el becerisi
3. Embryoların transfer edildiği gün, transfer ediliş şekli

Unutulmamalıdır ki tüp bebekte gerçek başarı pozitif çıkan gebelik testi değil, canlı doğum oranlarıdır. ( Gerçekleştirilen her embryo transferi başına eve bebek götürme oranları) Başarı oranları merkezler arasında , doğal olarak çok değişkenlik göstermekle beraber, bir kliniğin yaklaşık %40 gebelik oranı ve %25 eve bebek götürme oranları ile çalışıyor olması istenir.

Tüp bebek tedavisinin riskleri (yan etkileri) nelerdir ?

Tüp bebek tedavisinde kullanılan iğneler bağlı enjeksiyon yerinde morarma, yine bu ilaçlara bağlı sindirim ve boşaltım sistemi yan etkileri, başağrısı, duygudurum değişklikleri sıklıkla görülen yan etkilerdir ve genellikle hastalarımızca iyi tolere edilir

· Yumurtaların geliştirmesi aşamasında kullanılan ilaçlara bağlı yumurtalıkların aşırı büyümesi (OHSS): Yumurtalıklar aşırı büyüyerek şişmiştir; karın ve göğüs boşluğunda sıvı birikimi olabilir, çoğu kez şişkinlik, karın ve kasık ağrısı, gaz hissi, bulantı, iştahsızlık eşlik eder. Hafif- orta ve şiddetli olmak üzere üç değişik seyirde olabilir. Hafif ve orta şiddette hastalar yakından takip edilir ancak çoğu kez hastanede kalma gerekmez. Gebelik gerçekleşmediği takdirde hızlıca ortadan kaybolan bu tablo, gebelik oluşursa haftalarca devam edebilir. Hastaların %1-2’sinde şiddetli OHSS gelişir ve bu hastalar hastanede takip edilmelidir.

· Yumurta toplama işlemi ile ilgili riskler: İğne ile transvajinal olarak yapılan bu işlemin nadir olarak kanama, enfeksiyon,barsak, mesane veya kan damarına kaza ile hasar verme riskleri mevcuttur. Ancak 1000 hastadan nerdeyse birinde gelişen bir komplikasyon yüzünden cerrahi bir müdahaleye gerek duyulur.
· Çoğul gebelik : Birden fazla sayıda embryo transfer edildiği durumlarda çoğul gebelik olasılığı artar. Bazı hastaların ikiz veya üçüz gebelik sonucunu mutlulukla karşılamasına rağmen , aslında çoğul gebelikler tüp bebek tedavisinin bir komplikasyonu kabul edilir çünkü anneyi gebeliğinde pek çok riskle karşı karşıya bırakır:
Anne gebeliğinin büyüğk kısmında yatak istirahitinde olmak zorunda kalabilir
1. Erken doğum ve buna bağlı prematür doğacak bebekleri bekleyen sağlık riskleri
2. Annenin çoğul gebelik nedeniyle doğum yaparken normalden fazla kanama riski
3. Doğumun sezaryenle olmak zorunda olması
4. Çoğul gebelikte gebelik hipertansiyonu ve Gebelik diabeti riskleri de artmıştır

Düşük yapma : normal yolla elde edilen gebeliklerin %15 i düşükle sonuçlanır. Tüp bebek gebeliklerinde de 35 yaş altı bayanlarda düşük oranı yaklaşık bu civarlardadır- yani %15-20 gibi. Ancak artan anne yaşı ile bu oran da artar yani 40 yaşında bir bayanın tüp bebek yöntemiyle gebelik elde temesi sonucu %50 ye yakın düşük yapma olasılığı bulunur

Ayrıca tüp bebek gebeliklerinde de %2-4 civarında dış gebeliğe rastlanır


Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Tüp Bebek Tedavisi Nedir, Kimler İçin Gereklidir, Aşamaları Nelerdir" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Op.Dr.Deniz GÖKALP'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Op.Dr.Deniz GÖKALP'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Deniz GÖKALP Fotoğraf
Op.Dr.Deniz GÖKALP
İstanbul
Doktor "Kadın Hastalıkları ve Doğum - Jinekoloji"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi5 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Op.Dr.Deniz GÖKALP'ın Makaleleri
► Tüp Bebek Tedavisi Op.Dr.Firdevs UĞUZ
► İnfertilete ve Tüp Bebek Tedavisi Op.Dr.Murat ERDEMİR
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Tüp Bebek Tedavisi Nedir, Kimler İçin Gereklidir, Aşamaları Nelerdir' başlığıyla benzeşen toplam 77 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
--
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


18:48
Top