Köpeklerde Babesiosis (Kene Kaynaklı Protozoal Bir Enfeksiyon)
KÖPEKLERDE BABESİOSİS (KENE KAYNAKLI PROTOZOAL BİR ENFEKSİYON)
Kenelerin gündemi çok yoğun işgal ettiği şu günlerde ve Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığından insanlarımızın hayatlarını kaybettiği haberleri günden güne artarken ,kene kaynaklı diğer hastalıkların yaygınlığı da merak konusu olmaktadır.
Kene kaynaklı hastalıklar viral, bakteriyel olabileceği gibi paraziter kökenli olabilirler. Parazitlerden de bir iç parazit olan protozoonlar çeşitli sistemlere affinite duyabilmektedirler. Bunlardan kan parazitleri dolaşım sistemine girerek eritrositler içerisinde çoğalırlar.
Daha çok çiftlik hayvanlarında ciddi ekonomik kayıplara ve ölümlere neden olan kan parazitleri, Theileriosis ve Babesios gibi hastalıklara neden olmaktadır. Bunların yanında aslında bir Riketsia olan Anaplasmosis etkenleride ertitrositler formları itibariyle Theileria ve Babesiaya benzediği için çoğunlukla beraber anılmaktadır.
Babesiosis keneler aracılığıyla nakledilen paraziter bir hastalıktır. Hastalığın etkeni parazit olan protozoonlardır. Bu protozoonlar eritrositler içerisinde çoğalırlar. Vektör keneler eritrositer formları kan emme sırasında alarak bünyelerine katarlar ve burada gelişmelerinde devam ederler. Morfolojik olarak tipik görüntüleri hücre içerisinde net olarak görülebilir. Teşhiste bu morfolojik yapı göz önünde tutularak teşhise gidilebilir. Bu hastalık etkenleri Sporozoa alt sınıfına ait Piroplasmida sınıfının üyesidir ve Babesiidae ailesindendir.
Babesia canis, Babesia gibsoni ve Babesia vogeli köpeklerde Babesiosis hastalığının etkenleridirler. Babesios te bilinen kene vektörleri Dermacentor reticulatus, Dermacentor venistus, Rhipicephalus sanguineus, Hyalomma marginatum, Ixodes ricinus gibi kene türleridir.
Babesiosis kenelerin aktivitelerinin aktif olduğu mevsimlerde daha fazla görülmektedir. Köpeklerde şiddetli seyretmektedir. Yavru köpeklerde immün sistem tam olarak gelişmediğinden vakalar daha dramatik sonuçlanabilmektedir. Kedilerde Babesiosis olguları köpeklere göre daha hafif seyretmesine rağmen yavru kedilerde ölümle sonuçlanan vakalarda görülebilmektedir. Bağışıklık sisteminin deprese olduğu durumlarda enfeksiyon daha şiddetli seyretmektedir.
Kontamine vektör kenelerin Babesiosis etkenlerini duyarlı köpeklere kan emme sırasında nakletmesinden 1-2 gün sonra parazitemi tablosu şekillenir.10-14 gün sonrada etkenler dolaşım kanından uzaklaşır. Hastalığın seyri genelde iyidir. Babesiosiste şekillenen hemolitik tipteki anemi şiddetli seyrettiğinde tedavi de kısa vadede sonuç almak güç olabilmektedir. Anemi tablosu hipoksi ve doku kaybı ile sonuçlanabilmektedir. Hastalıkta görülen Hemolitik tipteki anemi dışında çoklu organ harabiyeti ile hipotansif şok hastalığın en çok görülen iki semptomudur.
Klinik olarak pratikte yüksek ateş, depresif davranış özellikleri, anoreksia, sarılık, kaşeksi, burun ve göz akıntısı ve lenfadenopati tablosu görülebilir.
Hastalık sistemik olarak perakut, Akut, kronik ve subklinik olarakta incelenebilir
Perakut FormHipotansif şok ve organ yetmezliği ile karakterizedir.Ölüm genellikle ilk klinik belirtinin görülmesinden sonraki 24 saat içinde meydana gelebilir. Hastalığın bu şekildeki seyri çok sık görülmez daha çok yavru köpekleri etkiler.
Akut Form Babesia gibsoni infeksiyonunda daha çok gözlenir.Ateş,halsizlik ve anemi ortak semptom olarak görülür.
Kronik Form Babesia gibsoni infeksiyonunda gözlenir.İntermitens bir ateş, halsizlik ve kilo kaybı sıkça görülen belirtilerdir. Makrositik,hipokromik tipte anemi tablosu şekillenir.
Çoklu organ yetmezlikleri organların işlevlerini yapamaması sonucun da şekillenmektedir. Şok tablosu ile birlikte vasküler statis ve vasküler endoteldeki harabiyete bağlı olarak intravasküler koagulasyon şekillenebilir.
Akut böbrek yetmezliği daha ziyade yaşlı köpeklerde sorun olabilmektedir. Bu tip akut yetmezlik hipovolemik şok ve hipotansif kökenli olabilmektedir. Babesiosis etkenleri eritrositlere affinite duyduklarından eritrositler içerisinde gelişerek bir müddet sonra eritrositlerin özelliklerini kaybetmelerine ve nihayetinde lize olmalarına neden olurlar. Bu hücre yıkıntıları böbrek tübüllerini etkiler ve tıkanmalara neden olabilir.
Sentral sinir sistemi bozukluklarında saldırganlık gibi depresif tablo mevcuttur. Bunların yanında istem dışı kas seğirmeleri, göz kapaklarında seğirmeler, ataksi , epileptik nöbetler ve koma tablosu gözlenebilir. Bunların yanında solunum yetmezliği, görülen başka bir organ yetmezliği olgusudur.
Laboratuar bulguları patognomik değildir. Hemolitik anemi bulguları, bilirubinemi, bilirubinüri, Hemoglobinüri, rejeneratif anemi, hastalıkta görülebilen laboratuar bulgularıdır.
Klinik olarak anemi ile seyreden diğer hastalıklarla karışabilir. Özellikle Ehrlichiosis ile ayrımının yapılması gerekir. Ehrlichiosis te aneminin nonrejeneretif karakterde olması Babesiosis ile ayrımında önemli bir faktördür.
Teşhiste perifer kandan hazırlanan sürme preparatların Gimza ile boyanması sonucunda yapılan mikroskobik muayenede hastalık etkenlerinin eritrositler formlarının morfolojik yapısına bakılarak akut dönemde teşhise gidilebilir. Bunun yanında IFA ve ELISA gibi serolojik testler ile de teşhise gidilebilmektedir.
Tedavide kan nakli, şartlar uygun olduğunda denenebilir. Geniş spektrumlu antibiyotikler, glukokortikoidler, Diminazen aseturat, imidocarb türevi ilaçlar kullanılmaktadır. Metabolik asidoz için Sodyum bikarbonat uygulamaları yararlı sonuçlar verebilmektedir.
Cemal KURT
Uzman Veteriner Hekim
Adana Terapi Veteriner Kliniği
Sıkça Sorulan Sorular:
1. Bulaşma Sadece kenelerle mi olmaktadır? Hasta hayvanların salgılarının bulaşmadaki rolü nedir?
Hastalığın meydana gelebilmesi için uygun kene türlerinin hasta hayvanlardan kan emme sırasında Babesiosis etkenlerini alması ,daha sonra duyarlı hayvanlara kan emme sırasında bu etkenleri nakletmesi gerekmektedir. Hasta hayvanlardan direkt temasla hastalığın bulaştığına dair bir kaynak mevcut değildir. Ancak hastalarda bağışıklık sisteminin suprese olması sonucunda ortaya çıkacak opürtinist enfeksiyon risklerine karşı hasta hayvanların tecrit edilmesi yararlı olabilmektedir. Özellikle genç köpekler bağışıklık sistemleri yetersiz olduğundan hasta hayvanlardan kan emen kenelerin genç hayvanları enfekte etmesi sonucu ölümler görülebileceği için dikkatli olunması gerekmektedir.
2. Hastalık için bilinen bir aşı mevcut mu? Yada korunma için en etkin yöntem nedir?
Halihazırda pratik olarak uygulanan bir aşı mevcut değildir. Korunmada en etkin yöntem Babesiosis etkenlerini nakleden vektör kenelerle sistemik mücadeledir. Köpeklerde uygulan kene damlaları yada repellent tarzdaki tasma ve benzeri uygulamalar pratikte yaygın olarak kullanılan yöntemlerdir.
3. Her kene türü hastalığı nakledebilirmi?
Dünya üzerinde Sekizyüz Elli tür kene olduğu bildirilmektedir. Her kene türü hastalığı nakletmez. Aynı cinste olmalarına rağmen bazı kene türlerinin hastalığı naklettiği bazı türlerin ise nakletmediği bildirilmektedir. Bunun yanında bulaşmada sadece sert (Ixoid) kenelerin etkin olduğu, bunun yanında yumuşak (Argasidae ailesi) kenelerin Babesiosisi naklettiği ile ilgili bir kaynak mevcut değildir.
[/b]
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Köpeklerde Babesiosis (Kene Kaynaklı Protozoal Bir Enfeksiyon)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Cemal KURT'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Cemal KURT'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
