2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Madde Bağımlılarının Nikotin Bağımlılığında Danışman ve Danışan Eğitiminin Etkisi
MAKALE #19534 © Yazan Uzm.Psk.Onur AYDIN | Yayın Nisan 2018 | 2,497 Okuyucu
Özet — Sigarayı bırakma, madde bağımlılığı programlarında az ilgi görmüştür. Bu araştırma, nikotin bağımlılığında danışan ve terapist eğitiminin danışanların sigara bırakma programlarına hazırlığına etkilerini araştırmıştır. Kısa dönem yataklı alkol tedavi programında yer alan otuz sekiz danışan ve iki terapist bu araştırmada yer almıştır. Terapistler ilk olarak kontrol grubunda (genel madde bağımlılığı eğitimi), sonrasında da deney grubunda (sigara eğitimi) 2x2 karışık faktörlü desen ile hem kontrol grubunda hem de deney grubunda yer almıştır. Terapistler, 6 hafta boyunca genel madde konularıyla ilgili eğitim alan kontrol grubundaki danışanlarla ve deney grubunda yer alan sigara eğitimi alan danışanlarla çalıştılar. Danışanlar, Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi ve Değişim Evreleri Merdiveni ön test ve son testlerini tamamladılar. Test sonuçları, danışan ve terapist eğitiminin sigara bırakma programı hakkında danışanların düşünceleri ve sigara içme davranışlarında değişimi önemli derecede etkilediğini göstermiştir. Danışan ve terapistlerin katıldığı program hakkındaki önermeler tartışılmıştır.

Madde bağımlılarının neredeyse %90’ı sigara içmektedir ve madde bağımlıları ortalama sigara tiryakisinden daha çok sigara içer, günlük nikotin alımları daha fazladır ve fizyolojik olarak daha nikotine daha çok bağımlıdırlar (Bobo, 1989; Burling & Ziff, 1988; Istvan & Matarazzo, 1984; Sees & Clark, 1993). Hurt ve ark. (1996) madde bağımlılığı tedavisi altındaki danışanların tütün kaynaklı ölüm oranının alkol kaynaklı ölüm oranlarına göre daha yüksek olduğunu belirtti. Madde bağımlılarında tütün kullanımının ciddiyetini gösteren kaynaklara rağmen, sigara içimine bu kitlede hitap edilmedi çünkü danışanların madde veya alkol kullanımına kayma yaşamasından korkuldu. Araştırmaya göre madde bağımlıları tedavi sırasında tedavi sürecini olumsuz yönde etkilemeksizin sigara içme davranışlarını değiştirebildikleri görüldü (Burling, Marshall, & Seidner, 1991; Martin et al., 1997; Miller, Hedrick, & Taylor, 1983).

Günümüzde yapılan bir araştırmaya göre, alkol tedavi merkezinde danışan ve terapistler, sigara içme eylemi ve davranışını değiştirmeye yönelik cesaretlendirme amacıyla eğitilmişlerdir. Görevli tavırlarının alkolik danışanlarda nikotin bağımlılığını tedavi etmede azımsanamayacak bir engel oluşturduğu ortaya çıktığından beri terapistler de araştırma da yer almışlardır. Alkoliklerin sigara bırakma planlarında başarı veya başarısızlığa sebep olan birçok değişken arasından, görevlilerin tutumları en kritiği olarak görülür (Bobo & Gilchrist, 1983). Çalışmada değişim modelinin (Prochaska & DiClemente, 1982) evreleri katılımcıların sigarayı bırakma doğrultusunda fiiliyatlarını değerlendirmede kullanıldı. Sigara eğitim grubuna katılan ve sigara konusunda eğitimli terapistlerle iletişim kuran danışanların sigara bırakma programına başlamaya daha hazır oldukları düşünüldü.

YÖNTEM
Katılımcılar
38 sigara kullanıcısı( 24 erkek, 14 kadın; 30 beyaz, 8 Siyahi) ve yataklı alkol tedavi merkezinden iki terapist. Raporlanan gün başına sigara kullanımı 5 ile 40 arası (M= 19.5)
Dizayn
2x2 karışık faktöryel tasarım kullanılmıştır. Danışanların tedavi etkileri ANCOVA kullanılarak değerlendirilmiştir. Tedavi sonrası skorlar bağımlı değişken ve tedavi şartları ise bağımsız değişkendir. Her tedavi sonrası ölçümde öntest skorları ortak değişken olarak kullanılır.
Bağımlı Ölçümler
Bütün bağımlı ölçümler ön ve son test olarak tamamlandı.
İçilen sigara sayısı. Katılımcıların kendi söylemlerinden hesaplandı
Fagerstrom Nikotin Bağımlılığı Testi. Nikotin bağımlılığını ölçen 6 soruluk anket
Değişim Merdivenleri Evreleri. Sigara bırakmada değişim evreleri ölçülür
Sigarayı bırakmaya niyet.
Yöntem
İlk kısımda terapistler genel madde bağımlılığı eğitiminin verildiği kontrol grubuna katıldı. Daha sonra bir terapist, genel madde ve alkol eğitiminin verildiği kontrol grubuna katılırken diğer terapist de sigara eğitiminin verildiği deney grubuna katıldı. İkinci evrede ise terapistler deney grubunda yer aldılar. Ardından bir terapist sigara eğitimi verilen gruba katılırken diğeri ise eğitim almayan gruba katıldı.
Bulgular
İçilen sigara sayısı. Bu değişken için ana etki var F (1, 33)= 19.47, p < ,001 (Ana etkiler için Tablo 1’e bakın). Sigara eğitimi alan grubun katılımcıları sontestte sigara eğitimi almayan grubun katılımcılarına göre daha az sigara içtiler
Değişim Evreleri
Sigara eğitimine katılan danışanların sigarayı bırakmaya daha yakın oldukları görülmüş ve değişim evrelerinde yüksek skorlarla gösterilmişlerdir. Niyet ve niyet öncesi değişkenleri için ana etki anlamlıdır. Sigara eğitimi alan terapistlerle görüşen danışanlar, eğitim almayan terapistlerle görüşenlere göre daha yüksek skor aldılar. Karar evresinde danışan ve terapistler arasındaki etkileşim anlamlıdır. Danışan eğitimi şartlarında, terapistleri eğitmenin faydaları açıktı. Uzak durma ve eylem evrelerinde danışan eğitimi için ana etki anlamlıdır. Değişim evrelerinde sigara eğitimi alan danışanlar almayanlara göre anlamlı derecede farklı farklıdır. En yüksek skoru gösterenler ise hem danışan olarak eğitim alanlar hem de terapisti eğitim almış olanlardı.
Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi
Bu değişkende terapist ve danışanlar için anlamlı ana etki görülmediği gibi anlamlı etkileşim de yoktu. Bu araştırmanın amacı sigara bırakma olmadığı için değişime uzak durma anlaşılabilir bir durumdur.
Sigara bırakma programına katılım isteklilik
23 danışan alkol ve madde tedavileri bittikten sonra sigara bırakma programına katılmaya istekli olduklarını belirttiler. 17 danışan ise tedavileri sırasında dahi sigara bırakma programına katılmaya istekli olduklarını belirtti.
Tartışma
Danışanları sigara içme konusunda eğitmenin sigara bırakma programına katılmalarına hazırlama yönünden yardımcı olduğu ve sigarayı kesme açısından eyleme geçmek için cesaretlendirdiği görüldü. Öte yandan, terapistleri eğitmek de danışanların sigara bırakma programına ait düşüncelerinin değişimine etki ettiği görüldü. Direkt danışanların eğitilmesi de bırakma amacı çerçevesinde sigara içme davranışlarını değiştirmeyi deneme şansı tanıdı.
Bu deneyde limitasyon olarak örneklem hacminin küçük olması görülebilir. İlerde yapılacak araştırmalarda katılımcı sayısı arttırılarak bulgular tekrarlanabilir ve madde bağımlılığı bozuklukları, cinsiyet ve etnisitede çeşitlilik böylece arttırılabilir. Bir diğer limitasyon ise bu deneyin danışanların alkol ve madde tedavisinden hemen taburcu olmadan önce gerçekleştirilmiş olmasıdır. Böylece denek içi dizayn uygulanabilir olmadı. Tedaviye girerken önceden gruplaştırıldığı için, rastgele bir dağılım olmaması diğer bir limitasyon olarak görülebilir.
Öte yandan, bu deneyin kuvvetli yönü ise çalışanların katılmasıydı. Bu alanda daha önceki çalışmalarda danışanlar çoğunlukla yer alıyordu. Bobo ve Gilchrist (1983) çalışan düşünceleri sigara bırakma programının başarılı olup olmamasında en kritik yönlerden biri olduğunu belirtti. Burling, Marshall ve Seidner (1991) tekrarlanan temasın erken evrelerde bırakanlar için zorunlu olduğunu ve yataklı tedavi merkezlerindeki çalışanların danışanlara bunu sunabileceğini belirtti. Böylece çalışanların sigara programında yer almasının programın başarısında önemli bir yeri olabileceği belirtildi. Campbell, Wander, Stark ve Holbert (1995) müdahalenin verimliliğinin isteklilik değerlendirmesi, müdahale ve tüm tedavi programına entegrasyon ile artabileceğini söylediler. Deneyin amacı da zaten verilen eğitimin sigara bırakma programına danışanların hazırlığına pozitif katkısını göstermekti.
Sonuç olarak, yapılan çalışma, sigara içme davranışı ve bırakmaya hazırlık üzerinde sigara eğitimin etkilerini sistematik olarak test eden ilk deneydi. Sonuçlar ilerde bu alanda yapılacak araştırmaların kullanışlılığını gösterdi. Bu çalışma nikotin bağımlılığını primer bir bağımlılık olarak düşünmemize teşvik etti.


Referanslar
Bobo, J. K. (1989). Nicotine dependence and alcoholism epidemiology and treatment. Journal of Psychoactive Drugs, 21, 323–329.

Bobo, J. K., & Gilchrist, L. D. (1983). Urging the alcoholic client to quit smoking cigarettes. Addictive Behaviors, 8, 297–305.

Burling, T. A., Marshall, G. D., & Seidner, A. L. (1991). Smoking cessation for substance abuse inpatients. Journal of Substance Abuse, 3, 269–276.

Burling, T. A., & Ziff, D. C. (1988). Tobacco smoking: a comparison between alcohol and drug abuse inpatients. Addictive Behaviors, 13, 185–190.

Campbell, B. K., Wander, N., Stark, M. J., & Holbert, T. (1995). Treating cigarette smoking in drug-abusing clients. Journal of Substance Abuse Treatment, 12, 89–94.

Hurt, R. D., Offord, K. P., Croghan, I. T., Gomez-Dahl, L., Kottke, T. E., Morse, R. M., & Melton, J. (1996). Mortality following inpatient addictions treatment. Journal of the American Medical Association, 275, 1097–1103.

Istvan, J., & Matarazzo, J. D. (1984). Tobacco, alcohol, and caffeine use: a review of their interrelationships. Psychological Bulletin, 95, 301–326.

Martin, J. E., Calfas, K. J., Patten, C. A., Polarek, M., Hofstetter, C. R., Noto, J., & Beach, D. (1997). Prospective evaluation of three smoking interventions in 205 recovering alcoholics: one-year results ofproject SCRAP-tobacco. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 65, 190–194.

Miller, W. R., Hedrick, K. E., & Taylor, C. A. (1983). Addictive behaviors and life problems before and after behavioral treatment of problem drinkers. Addictive Behaviors, 8, 403–412.

Payne, T. J., Smith, P. O., McCracken, L. M., McSherry, W. C., & Anthony, M. M. (1993). Assessing nicotinedependence: A comparison of the Fagerstrom Tolerance Questionnaire (FTQ) with the Fagerstrom Test for Nicotine Dependence (FTND) in a clinical sample. Addictive Behaviors, 19, 307–317.

Prochaska, J. O., & DiClemente, C. C. (1982). Stages and processes of self-change of smoking: Toward an integrative model of change. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 51, 390–395.

Rustin, T. A., & Tate, J. C. (1993). Measuring the stages of change in cigarette smokers. Journal of Substance Abuse Treatment, 10, 209–220.

Sees, K. L., & Clark, W. (1993). When to begin smoking cessation in substance abusers. Journal of Substance Abuse Treatment, 10, 189–194.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Madde Bağımlılarının Nikotin Bağımlılığında Danışman ve Danışan Eğitiminin Etkisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Onur AYDIN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Onur AYDIN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Onur AYDIN Fotoğraf
Uzm.Psk.Onur AYDIN
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Uzman Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Onur AYDIN'ın Makaleleri
► Psikolojik Değerlendirme ve Danışan Psk.Doğancan GÖKÇE
► Danışan Merkezli Oyun Terapisi Psk.Dnş.Kıvanç TIĞLI
► Tuvalet Eğitiminin Püf Noktaları Psk.Gizem HÜNERLİ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Madde Bağımlılarının Nikotin Bağımlılığında Danışman ve Danışan Eğitiminin Etkisi' başlığıyla benzeşen toplam 20 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
--
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


10:03
Top