Bilişsel Davranışçı Terapi ve Çift Terapisi
Bilişsel Davranışçı Terapi ve Çift Terapisi
Bilişsel davranışçı çift terapisinin temelleri 1969’da Stuart‘ın davranışsal değiş-tokuş üzerine olan çalışmalarından ortaya atılmıştır. Stuart’a göre, başarılı bir ilişki işlevsiz olanından davranışsal değiş-tokuş paradigması üzerinden, olumlu ve olumsuz davranışsal değiş-tokuşların sıklığı ile ayırt edilebilir. Olumlu değiş-tokuşlar olarak yapıcı problem çözme davranışları, empatik iletişim ve birbirini dinleme olurken, olumsuz değiş-tokuşlar eleştiri, düşmanlık, küçümseme ya da iletişimden kaçınma olarak örneklenebilir. Günümüzde, davranışsal çift terapisi çiftlerde, davranış değişiklikleri ve etkili iletişim ve problem çözme stratejileri ile olumlu davranışların sıklığını artıracak beceriler edinilirken olumsuz etkileşimlerin azalmasını amaçlar. Bunun yanı sıra, Epstein ve Baucom, 1990 yılında yaptığı çalışmalarda, bu terapinin içeriğini daha da zenginleştirecek yöntemler eklemiştir. Böylelikle terapide sadece görünen davranışlar değil, duygulara ve bilişlere de odaklanılarak bunların yol açtığı çatışma ve tatminsizlikler de ele alınır. Bu süreçte partnerlerin ilişkilerine yönelik yüklemelerinin, işlevsiz inançlarının ve bilişlerinin önemine değinilir. Müdahaleler sırasında, partnerin belirli özellikleri ya da davranışlarına seçici olarak dikkat ederek ya da partnere, nasıl davranması gerektiği ile ilgili beklenti ve standartlarla yaklaşarak kişiler kendi beklentileri ile gerçekler arasındaki farklılıkları fark ederler. Bilişler ise, partnerlerin diğer insanların davranışlarından elde ettiği bilgiyi işleme yöntemlerini ve dolayısıyla kişinin ilişkisiyle ilgili beklentileri ve yorumlamalarını tasvir eder. Epstein ve Baucom (2002), partnerlerin yakınlık ihtiyacı ve duygulara dikkat çekmenin davranış değişikline neden olmadaki araç değil, aynı zamanda da terapideki en önemli amaç olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmacılara göre duygular, bir ilişkiyi birçok alanda (duyguların ifadesi, bilişlere olan etkisi ve davranışlara olan etkisi) etkilemektedir.
Bilişsel davranışçı çift terapisi çiftlere, onları etkileyen dışsal faktörlerin yanı sıra, partnerlerin etkileşimi sırasında ortaya çıkan zorlu süreçlerin farkına varmalarını ve böylelikle, iyilik hallerini geliştirmelerine yardımcı olur. Bunu yaparken çiftlerin problemlerine sebebiyet veren davranışlar, bilişler, duygular ve çevresel faktörler ele alınır. Çiftlerin günlük hayatta deneyimledikleri olumsuz duyguların kontrolünün sağlanması ve uygun bir şekilde yansıtılması sağlanır. Böylelikle çiftler, onları etkileyen otomatik düşüncelerini ve oluşturdukları standartları anlama, fark etme olanağı bulur (Epstein ve Zheng, 2017).
Çift terapisinde terapist, danışanların ihtiyaçlarına ve terapinin gidişatına göre bir tutum sergiler (Dugal ve ark, 2018). İlk seanslarda psikoeğitim verilerek danışanlara terapi süreci hakkında bilgi verilir, güvenilir ve destekleyici bir ortam sağlanır. Genel olarak işbirlikçi bir tutum ile danışanlara yaklaşılır fakat kriz müdahalelerinde terapist daha yol gösterici bir role girebilir ve çiftlere iletişim ya da problem çözme becerileri sağlamak gibi görevleri edinir. Seanslar sırasında terapötik ittifakın sağlanması önemlidir. Burada terapistin dikkat etmesi gereken noktalar, seansın kontrolünü sağlayabilmek, her bir partnere konuşmaları için eşit süre tanıyabilmek, empatiyi ve tarafsızlığı sürdürebilmektir. Tarafsızlığın zedelenmesi durumunda çiftlerin terapiye olan güveni sarsılabilir.
Çift terapisinde üç ana görev ya da amaç vardır, bunlar çiftlerin ihtiyaçlarına göre de değişiklik gösterebilir. İlki, sıkıntının hafifletilmesi ve ilişkinin geliştirilmesidir. Bu terapötik görev iletişim problemleri, duyguların aktarılmasındaki memnuniyetsizlikler, cinsel problemler, ekonomik problemler ve problem çözme becerileri konularını içermektedir. Bunların yanı sıra, çatışma ve şiddet, ilişki dışı kaçamaklar ya da infertilite gibi konular için de danışmaya başvurulur (Boisvert ve ark., 2011). İlişki içerisinde çözüme ulaşmayan çatışmalar, terapiye başlamadaki en başlıca etkenlerden biridir. Bilişsel davranışı terapi, bu çatışmaları çözebilmek için olumlu etkileşim kalıpları, iletişim ve problem çözme tekniklerini çiftlere sunar. Çözülmeyen çatışmalar bir sonraki adım olarak şiddete neden olur. Burada şiddetin ortaya çıktığı durumlar ve şiddetin dozunu tanımlamak önemlidir. Bilişsel davranışçı terapide, şiddetin duruma yönelik ve az veya orta şiddetli olduğu hallerde partnerler arası iletişimi geliştirecek, olumsuz duyguların ve bilişlerin kontrol edilmesini sağlayacak müdahaleler uygulanır (LaTaillade ve ark., 2006). Şiddetin daha yüksek olduğu durumlarda terapist, kriz müdahalesi gerçekleştirebilir.
Ana görevlerden bir diğeri, belirsizlik çözmedir (Boisvert ve ark., 2011). Bu amaca yönelik başvuran danışanlar, ilişkilerini bitirip bitirmeme konusunda emin olmayan bireylerdir. Burada terapist, çiftin ilişkilerinin geleceği için karar vermelerine yardımcı olur. İlişkinin devam etmesi durumunda partnerlerin duygularının, inançlarının ve beklentilerinin keşfedilmesi ve kararın buna göre verilmesi sağlanır. Bir diğer terapötik görev, ayrılmadır. Burada, ayrılmaya karar veren çiftlerin bunu kabullenmesi ve bununla başa çıkabilmesi ele alınır. Bu amaçla gelen çiftlere, ayrılığın olası sonuçlarının hafifletilmesine yönelik problem çözme ve iletişim eğitimleri verilir.
Bilişsel davranışçı çift terapisinde kullanılan müdahale yöntemlerine bakıldığında, iletişim, problem çözme, bilişsel yapılandırma başta olmak üzere birçok teknikten söz edilebilir (Dugal ve ark., 2018). Bunlardan ilki olan iletişim eğitimde partnerlerin eleştiri ve saldırı olmaksızın kendilerini ifade etme ve birbirlerini dinleme becerileri öğretilir. Burada terapist öncelikle, partnerlerin sorunlu oldukları konuyu tespit etmelerini sağlar ve bir partnerin dinleyici, diğerinin de anlatıcı olarak atandığı bir egzersiz yapılır. Burada anlatıcı, kendi duygu ve düşüncelerini karşı tarafa anlatırken dinleyicinin de bunu açık, yargısız ve empatik bir şekilde dinleyip özetlemeler ve yansıtmalar yaparak anlatıcıyı desteklemesi istenir. Terapist bu sırada partnerlere yardımcı olarak desteği ve pekiştirmeyi sağlar.
Bir diğer müdahale yöntemi problem ve çatışma çözümüdür. Burada beş adet strateji bulunmaktadır (Dugal ve ark., 2018). (1) Partnerlerin üzerine çalışmak istedikleri problem tespit etmesi ve tanımlaması. (2) Terapistin partnerlerin ihtiyaçlarını tespit ederek bu problemi anlamasına yardımcı olmak. (3) Partnerler beyin fırtınası yaparak bu problem nasıl çözebileceklerini düşünürler, bu sırada ilişkilerine olan ilgilerinin ve takdirlerinin artması beklenir. (4) Partnerlerin ikisine de uygun olan bir çözüm yolunu seçmeleri. (5) Çözümün uygulanması sürecini içeren ve terapistten geri dönüşler alınarak ilerlenen dönem. Çatışma çözümü sırasında da buna benzer adımlar uygulanır ama burada ayrıca olumsuz duygulara daha çok yoğunlaşılır.
Bir sonraki müdahale yöntemi bilişsel yeniden yapılandırmadır. Burada terapist partnerlerin ilişkilerini, davranışlarını ve duygularını kötü etkileyen bozulmuş bilgi işleme yöntemlerine, gerçekçi olmayan yüklemelerine, beklentilerine ve standartlarına yönelik tespitler yapar ve partnerlerin bunlarla yüzleşmesine yardımcı olur (Marshall ve ark., 2011). Amaç, partnerlerin bu bilişleri kendilerinin fark etmesini ve bunları değerlendirmesini sağlamaktır.
Bilişsel müdahaleler partnerlerin bakış açılarını genişletmesine, birbirlerinin davranışlarıyla ilgili karşılıklı anlayış geliştirmelerini sağlamasına yardımcı olur. Bilişsel davranışçı terapide üstünde durulan bir diğer konu duygulardır. Bastırılan, kaçınılan ya da yanlış ifade edilen duygular ilişkinin işlevine olumsuz etki yapar. Terapide bu duyguların tespit edilmesi, değiştirilmesi ve olumsuz duygulara olan toleransın artırılması sağlanır. Çift terapisinde ele alınan bir diğer konu ise duygusal yakınlık ve cinsel problemlerin ifade edilmesidir. İlişkide duygusal yakınlığın eksikliği ve cinsel aktivitelerin kalitesi ve sıklığının az olması çift terapisine başvurma nedenlerindendir. Birçok cinsel işlev bozukluğu burada ele alınabilir. Bu bozuklukların giderilmesini sağlayacak ve cinsel davranışların çeşitlenmesini sağlayacak birçok strateji vardır (Dugal ve ark., 2018). Örneğin, cinsellikle ilgili yanlış bilinenleri düzeltmek için psikoeğitim sağlanabilir. Bilişsel yeniden yapılandırma kullanılarak cinsel zorluklara yönelik bilişsel saptırmalar, inançlar giderilebilir. Cinsel problemleri çözmede partnerler arasındaki iletişim de oldukça önemlidir. Ayrıca, seans sırasında ya da evde uygulanacak davranışsal egzersizler, kişilerin kendilerini ve partnerlerini keşfedebilmesine yardımcı olur.
Kaynakça
Baucom D.H. ve Epstein, N. (1990). Cognitive-behavioral marital therapy. Brunner/Mazel.
Boisvert, M., Wright, J., Tremblay, N. ve McDuff, P. (2011). Couples' reports of relationship problems in a naturalistic therapy setting. The Family Journal, 19(4), 362-368. https://doi.org/10.1177/1066480711420044
Dugal, C., Bakhos, G., Bélanger, C. ve Godbout, N. (2018). Cognitive-behavioral psychotherapy for couples: an insight into the treatment of couple hardships and struggles. İçinde Ömer Şenormancı, Güliz Şenormancı (Eds.), Cognitive Behavioral Therapy and Clinical Applications (ss. 117-148). IntechOpen. https://doi.org/10.5772/intechopen.72104
Epstein, N. B. ve Baucom, D. H. (2002). Enhanced cognitive-behavioral therapy for couples: a contextual approach. American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10481-000
Epstein, N. B. ve Zheng, L. (2017). Cognitive-behavioral couple therapy. Current Opinion in Psychology, 13, 142-147. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2016.09.004
LaTaillade, J. J., Epstein, N. B. ve Werlinich, C. A. (2006). Conjoint treatment of intimate partner violence: a cognitive behavioral approach. Journal of Cognitive Psychotherapy, 20(4), 393–410. https://doi.org/10.1891/jcpiq-v20i4a005
Marshall, A. D., Jones, D. E. ve Feinberg, M. E. (2011). Enduring vulnerabilities, relationship attributions, and couple conflict: An integrative model of the occurrence and frequency of intimate partner violence. Journal of Family Psychology, 25(5), 709–718. https://doi.org/10.1037/a0025279
Stuart, R.B. (1969). Operant-interpersonal treatment for marital discord. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 33(6), 675-682. https://doi.org/10.1037/h0028475
Bilişsel davranışçı çift terapisinin temelleri 1969’da Stuart‘ın davranışsal değiş-tokuş üzerine olan çalışmalarından ortaya atılmıştır. Stuart’a göre, başarılı bir ilişki işlevsiz olanından davranışsal değiş-tokuş paradigması üzerinden, olumlu ve olumsuz davranışsal değiş-tokuşların sıklığı ile ayırt edilebilir. Olumlu değiş-tokuşlar olarak yapıcı problem çözme davranışları, empatik iletişim ve birbirini dinleme olurken, olumsuz değiş-tokuşlar eleştiri, düşmanlık, küçümseme ya da iletişimden kaçınma olarak örneklenebilir. Günümüzde, davranışsal çift terapisi çiftlerde, davranış değişiklikleri ve etkili iletişim ve problem çözme stratejileri ile olumlu davranışların sıklığını artıracak beceriler edinilirken olumsuz etkileşimlerin azalmasını amaçlar. Bunun yanı sıra, Epstein ve Baucom, 1990 yılında yaptığı çalışmalarda, bu terapinin içeriğini daha da zenginleştirecek yöntemler eklemiştir. Böylelikle terapide sadece görünen davranışlar değil, duygulara ve bilişlere de odaklanılarak bunların yol açtığı çatışma ve tatminsizlikler de ele alınır. Bu süreçte partnerlerin ilişkilerine yönelik yüklemelerinin, işlevsiz inançlarının ve bilişlerinin önemine değinilir. Müdahaleler sırasında, partnerin belirli özellikleri ya da davranışlarına seçici olarak dikkat ederek ya da partnere, nasıl davranması gerektiği ile ilgili beklenti ve standartlarla yaklaşarak kişiler kendi beklentileri ile gerçekler arasındaki farklılıkları fark ederler. Bilişler ise, partnerlerin diğer insanların davranışlarından elde ettiği bilgiyi işleme yöntemlerini ve dolayısıyla kişinin ilişkisiyle ilgili beklentileri ve yorumlamalarını tasvir eder. Epstein ve Baucom (2002), partnerlerin yakınlık ihtiyacı ve duygulara dikkat çekmenin davranış değişikline neden olmadaki araç değil, aynı zamanda da terapideki en önemli amaç olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmacılara göre duygular, bir ilişkiyi birçok alanda (duyguların ifadesi, bilişlere olan etkisi ve davranışlara olan etkisi) etkilemektedir.
Bilişsel davranışçı çift terapisi çiftlere, onları etkileyen dışsal faktörlerin yanı sıra, partnerlerin etkileşimi sırasında ortaya çıkan zorlu süreçlerin farkına varmalarını ve böylelikle, iyilik hallerini geliştirmelerine yardımcı olur. Bunu yaparken çiftlerin problemlerine sebebiyet veren davranışlar, bilişler, duygular ve çevresel faktörler ele alınır. Çiftlerin günlük hayatta deneyimledikleri olumsuz duyguların kontrolünün sağlanması ve uygun bir şekilde yansıtılması sağlanır. Böylelikle çiftler, onları etkileyen otomatik düşüncelerini ve oluşturdukları standartları anlama, fark etme olanağı bulur (Epstein ve Zheng, 2017).
Çift terapisinde terapist, danışanların ihtiyaçlarına ve terapinin gidişatına göre bir tutum sergiler (Dugal ve ark, 2018). İlk seanslarda psikoeğitim verilerek danışanlara terapi süreci hakkında bilgi verilir, güvenilir ve destekleyici bir ortam sağlanır. Genel olarak işbirlikçi bir tutum ile danışanlara yaklaşılır fakat kriz müdahalelerinde terapist daha yol gösterici bir role girebilir ve çiftlere iletişim ya da problem çözme becerileri sağlamak gibi görevleri edinir. Seanslar sırasında terapötik ittifakın sağlanması önemlidir. Burada terapistin dikkat etmesi gereken noktalar, seansın kontrolünü sağlayabilmek, her bir partnere konuşmaları için eşit süre tanıyabilmek, empatiyi ve tarafsızlığı sürdürebilmektir. Tarafsızlığın zedelenmesi durumunda çiftlerin terapiye olan güveni sarsılabilir.
Çift terapisinde üç ana görev ya da amaç vardır, bunlar çiftlerin ihtiyaçlarına göre de değişiklik gösterebilir. İlki, sıkıntının hafifletilmesi ve ilişkinin geliştirilmesidir. Bu terapötik görev iletişim problemleri, duyguların aktarılmasındaki memnuniyetsizlikler, cinsel problemler, ekonomik problemler ve problem çözme becerileri konularını içermektedir. Bunların yanı sıra, çatışma ve şiddet, ilişki dışı kaçamaklar ya da infertilite gibi konular için de danışmaya başvurulur (Boisvert ve ark., 2011). İlişki içerisinde çözüme ulaşmayan çatışmalar, terapiye başlamadaki en başlıca etkenlerden biridir. Bilişsel davranışı terapi, bu çatışmaları çözebilmek için olumlu etkileşim kalıpları, iletişim ve problem çözme tekniklerini çiftlere sunar. Çözülmeyen çatışmalar bir sonraki adım olarak şiddete neden olur. Burada şiddetin ortaya çıktığı durumlar ve şiddetin dozunu tanımlamak önemlidir. Bilişsel davranışçı terapide, şiddetin duruma yönelik ve az veya orta şiddetli olduğu hallerde partnerler arası iletişimi geliştirecek, olumsuz duyguların ve bilişlerin kontrol edilmesini sağlayacak müdahaleler uygulanır (LaTaillade ve ark., 2006). Şiddetin daha yüksek olduğu durumlarda terapist, kriz müdahalesi gerçekleştirebilir.
Ana görevlerden bir diğeri, belirsizlik çözmedir (Boisvert ve ark., 2011). Bu amaca yönelik başvuran danışanlar, ilişkilerini bitirip bitirmeme konusunda emin olmayan bireylerdir. Burada terapist, çiftin ilişkilerinin geleceği için karar vermelerine yardımcı olur. İlişkinin devam etmesi durumunda partnerlerin duygularının, inançlarının ve beklentilerinin keşfedilmesi ve kararın buna göre verilmesi sağlanır. Bir diğer terapötik görev, ayrılmadır. Burada, ayrılmaya karar veren çiftlerin bunu kabullenmesi ve bununla başa çıkabilmesi ele alınır. Bu amaçla gelen çiftlere, ayrılığın olası sonuçlarının hafifletilmesine yönelik problem çözme ve iletişim eğitimleri verilir.
Bilişsel davranışçı çift terapisinde kullanılan müdahale yöntemlerine bakıldığında, iletişim, problem çözme, bilişsel yapılandırma başta olmak üzere birçok teknikten söz edilebilir (Dugal ve ark., 2018). Bunlardan ilki olan iletişim eğitimde partnerlerin eleştiri ve saldırı olmaksızın kendilerini ifade etme ve birbirlerini dinleme becerileri öğretilir. Burada terapist öncelikle, partnerlerin sorunlu oldukları konuyu tespit etmelerini sağlar ve bir partnerin dinleyici, diğerinin de anlatıcı olarak atandığı bir egzersiz yapılır. Burada anlatıcı, kendi duygu ve düşüncelerini karşı tarafa anlatırken dinleyicinin de bunu açık, yargısız ve empatik bir şekilde dinleyip özetlemeler ve yansıtmalar yaparak anlatıcıyı desteklemesi istenir. Terapist bu sırada partnerlere yardımcı olarak desteği ve pekiştirmeyi sağlar.
Bir diğer müdahale yöntemi problem ve çatışma çözümüdür. Burada beş adet strateji bulunmaktadır (Dugal ve ark., 2018). (1) Partnerlerin üzerine çalışmak istedikleri problem tespit etmesi ve tanımlaması. (2) Terapistin partnerlerin ihtiyaçlarını tespit ederek bu problemi anlamasına yardımcı olmak. (3) Partnerler beyin fırtınası yaparak bu problem nasıl çözebileceklerini düşünürler, bu sırada ilişkilerine olan ilgilerinin ve takdirlerinin artması beklenir. (4) Partnerlerin ikisine de uygun olan bir çözüm yolunu seçmeleri. (5) Çözümün uygulanması sürecini içeren ve terapistten geri dönüşler alınarak ilerlenen dönem. Çatışma çözümü sırasında da buna benzer adımlar uygulanır ama burada ayrıca olumsuz duygulara daha çok yoğunlaşılır.
Bir sonraki müdahale yöntemi bilişsel yeniden yapılandırmadır. Burada terapist partnerlerin ilişkilerini, davranışlarını ve duygularını kötü etkileyen bozulmuş bilgi işleme yöntemlerine, gerçekçi olmayan yüklemelerine, beklentilerine ve standartlarına yönelik tespitler yapar ve partnerlerin bunlarla yüzleşmesine yardımcı olur (Marshall ve ark., 2011). Amaç, partnerlerin bu bilişleri kendilerinin fark etmesini ve bunları değerlendirmesini sağlamaktır.
Bilişsel müdahaleler partnerlerin bakış açılarını genişletmesine, birbirlerinin davranışlarıyla ilgili karşılıklı anlayış geliştirmelerini sağlamasına yardımcı olur. Bilişsel davranışçı terapide üstünde durulan bir diğer konu duygulardır. Bastırılan, kaçınılan ya da yanlış ifade edilen duygular ilişkinin işlevine olumsuz etki yapar. Terapide bu duyguların tespit edilmesi, değiştirilmesi ve olumsuz duygulara olan toleransın artırılması sağlanır. Çift terapisinde ele alınan bir diğer konu ise duygusal yakınlık ve cinsel problemlerin ifade edilmesidir. İlişkide duygusal yakınlığın eksikliği ve cinsel aktivitelerin kalitesi ve sıklığının az olması çift terapisine başvurma nedenlerindendir. Birçok cinsel işlev bozukluğu burada ele alınabilir. Bu bozuklukların giderilmesini sağlayacak ve cinsel davranışların çeşitlenmesini sağlayacak birçok strateji vardır (Dugal ve ark., 2018). Örneğin, cinsellikle ilgili yanlış bilinenleri düzeltmek için psikoeğitim sağlanabilir. Bilişsel yeniden yapılandırma kullanılarak cinsel zorluklara yönelik bilişsel saptırmalar, inançlar giderilebilir. Cinsel problemleri çözmede partnerler arasındaki iletişim de oldukça önemlidir. Ayrıca, seans sırasında ya da evde uygulanacak davranışsal egzersizler, kişilerin kendilerini ve partnerlerini keşfedebilmesine yardımcı olur.
Kaynakça
Baucom D.H. ve Epstein, N. (1990). Cognitive-behavioral marital therapy. Brunner/Mazel.
Boisvert, M., Wright, J., Tremblay, N. ve McDuff, P. (2011). Couples' reports of relationship problems in a naturalistic therapy setting. The Family Journal, 19(4), 362-368. https://doi.org/10.1177/1066480711420044
Dugal, C., Bakhos, G., Bélanger, C. ve Godbout, N. (2018). Cognitive-behavioral psychotherapy for couples: an insight into the treatment of couple hardships and struggles. İçinde Ömer Şenormancı, Güliz Şenormancı (Eds.), Cognitive Behavioral Therapy and Clinical Applications (ss. 117-148). IntechOpen. https://doi.org/10.5772/intechopen.72104
Epstein, N. B. ve Baucom, D. H. (2002). Enhanced cognitive-behavioral therapy for couples: a contextual approach. American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10481-000
Epstein, N. B. ve Zheng, L. (2017). Cognitive-behavioral couple therapy. Current Opinion in Psychology, 13, 142-147. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2016.09.004
LaTaillade, J. J., Epstein, N. B. ve Werlinich, C. A. (2006). Conjoint treatment of intimate partner violence: a cognitive behavioral approach. Journal of Cognitive Psychotherapy, 20(4), 393–410. https://doi.org/10.1891/jcpiq-v20i4a005
Marshall, A. D., Jones, D. E. ve Feinberg, M. E. (2011). Enduring vulnerabilities, relationship attributions, and couple conflict: An integrative model of the occurrence and frequency of intimate partner violence. Journal of Family Psychology, 25(5), 709–718. https://doi.org/10.1037/a0025279
Stuart, R.B. (1969). Operant-interpersonal treatment for marital discord. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 33(6), 675-682. https://doi.org/10.1037/h0028475
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Bilişsel Davranışçı Terapi ve Çift Terapisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Burcu BÜGE'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Burcu BÜGE'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
