Davranış Problemleri
Çocuğun gelişim sürecinde izlenmesi ve bu süreç içerisinde çocukların uyum becerilerinin ve davranışlarının takibi önemlidir. Çocukluk döneminde görülen bazı farklılıklar normal gelişimin bir parçasını oluşturabilmektedir. Yani problem olarak gördüğümüz durumlar, yaşa özgü gelişimsel sorunlar da olabilir. Bu nedenle çocukların yaş gelişim özelliklerinin aileler ve eğitimciler tarafından bilinmesi önemlidir.
Okul öncesi dönemde görülen davranış problemleri önlem alınmadığı takdirde artarak ciddi davranış sorunlarına yol açabilir. Bu durum okul çağı ve ergenlik dönemlerinde çocukların ve ailelerinin sancılı dönemler yaşamalarına neden olabilmektedir.
Sorunlu Davranışın Tespitinde Önemli Noktalar:
• Çocuğun yaş gelişim özelliklerinin takibi (gelişim analizi)
• Sorunlu davranışın takibi:
" Davranışın yaşa uygunluğu,
" Davranışın sıklığı, sürekliliği,
" Davranışı meydana getiren unsurlar
" Davranışın ortaya çıktığı ortam
• Anne- babanın / eğitimcinin çözüme katkısının sağlanması
• Davranışın durumuna göre bedensel sağlığın kontrolü
• Davranışa yönelik aile tutumu (olumsuz davranışı söndürme ya da pekiştirme)
• Aile ortamında uygulanabilecek alternatif çözüm yollarının bulunması
• Sınıf ortamında uygulanabilecek alternatif çözüm yollarının bulunması
• Gerekli görüldüğünde konu ile ilgili uzmanla irtibata geçilmesi
Sınıf Ortamında Karşılaşılan Olumsuz Öğrenci Davranışları ve Disiplin Sorunlarından Birkaç örnek sıralayalım:
• Söz almadan konuşmak
• Sınıfta izinsiz dolaşmak
• Diğer öğrencilerin çalışmasını engelleyici şekilde gürültü çıkarmak, konuşmak
• Ders dışı etkinliklerde bulunmak (resim yapma, oyun oynama... vb gibi)
• Çevreye fiziksel zarar vermek (arkadaşlarına ya da eşyalara)
• Çekingenlik, kendini ifade etmede zorluk
• Kaygı nedeniyle derse katılmama
• Sınıf öğretmenine yönelik aşırı bağlılık
• Görev ve sorumluluklardan kaçma
• Dalgınlık, dikkatsizlik
• Olumsuz ya da yetersiz arkadaş ilişkileri
Bu davranışların bir kısmı gözle görülür bir şekilde dikkat çeken, uyarılmayı gerektiren ve sınıf ortamını olumsuz etkileyebilen davranışlardır ve öğretmen tarafından hemen fark edilebilir. Bunların yanı sıra sınıf ortamını doğrudan etkilemeyen ancak; öğrencinin bireysel başarısını ve gelişimini olumsuz etkileyebilen aşırı kontrolden kaynaklanan sorunlardan da bahsedebiliriz. Bu davranışlar ise öğretmenin iyi bir gözlemci olarak fark edebileceği davranışlardır.
Okul Öncesi Dönemden Başlayarak Okul Çağında da Gözlenebilen Davranışsal Sorunlardan birkaç tanesini sıralayalım:
• Parmak Emme
• Tırnak Yeme
• Saldırganlık
• Özgüven Eksikliği
• Mastürbasyon
• Çalma
• Yalan Söyleme
• İnatçılık
• Kıskançlık
• Korkular
• Bağımlılık
• İçe Dönüklük - Çekingenlik
• Beslenme ve Yeme Sorunları
• Kekemelik
• Dışa Atım Bozuklukları (Enurezis ve Enkoprezis)
• Uyku Bozuklukları (uykuda konuşma, dolaşma, korkular vb)
• Aşırı Hareketlilik
• Dikkat Bozukluğu
• Öğrenme Problemleri
Özellikle öğrenme problemleri, dikkat bozuklukları bu konuda uzmanlaşmış kişiler tarafından ele alınmalıdır. Uyku bozuklukları gerekirse önce nörolog tarafından değerlendirilmeli sonra danışmanlık veya ilgili uzmanlara aktarılmalıdır. Diğer sorunların bazen bir psikiyatri uzmanının görüşü alınarak da çözümlenmesi gerekebilir.
AİLE - ÇOCUK İLİŞKİSİ VE AİLE TUTUMLARI
Çocukların Kalıtımla Getirdikleri Özellikler,
Ne kadar gelişecek?
Nasıl biçimlenecek?
Sonraki yıllarını nasıl ve ne derecede etkileyecek?
Bu soruların cevapları için, önemli olan bazı değişkenler aşağıda
belirtildiği gibidir:
• Ailedeki bireylerin birbirleriyle ilişkileri ve iletişim biçimleri
• Anne ve babanın çocuklarıyla olan ilişkileri ve iletişim biçimleri
• Ailenin çocuk yetiştirme tutumları ve davranış biçimleri
• Ailenin çocuğa nasıl model oluşturduğu, çocuğu nasıl yönlendirdiği
• Ailenin beklentileri
• Ailenin sosyo-kültürel düzeyi
• Ailenin sağlık, beslenme, gelişim ve eğitim konularında sahip olduğu bilgiler
ÖĞRETMEN - ÖĞRENCİ İLİŞKİSİ VE ÖĞRETMEN TUTUMLARI
Öğretmen öğrenme ortamını oluşturan kişidir. Çocukların okuldaki davranışları öğretmen ve çocuk arasındaki ilişkiye de bağlıdır. Öğretmenin tutum ve davranışlarındaki tutarlılık çocuğun iç denetim kazanmasında önemli ölçüde etkilidir.
Öğretmen -aile arasındaki işbirliği çocuğun gelişimi için önemlidir.
Yapılan bir araştırmada, sert disiplin uygulayan öğretmenlerin, yüreklendirmeyi ve düzeltmeyi amaçlayan bir yöntem kullanan öğretmenlere göre çocuklardan daha fazla olumsuz tepkiler aldığı belirlenmiştir.
Okul öncesi çocukları için uygulanan iki ayrı eğitim programının çocukların duygusal ve sosyal gelişimleri üzerindeki etkilerine bakılan bir araştırmada;
1. Grupta öğretmenler çocuklarla sıcak ve yakın ilişki geliştirmişler, çocukların yararına olacağını düşündükleri her konuda çocuğa yardım etmişler.
2. Grupta öğretmenler çocuklarla resmi ilişkiler içerisinde bulunmuşlar, çocukların yardım isteklerine doğal bir tepki olarak yanıt vermişler.
Sonuçta 1. gruptaki öğretmenlerin çocuklarının, başarısızlığı daha yapıcı bir şekilde karşıladıkları, sınıfta daha lider durumda oldukları ve daha az yıkıcı davranış gösterdikleri belirlenmiştir.
Problem çözme görevini en iyi öğrenen çocukların, öğretmenlerinin sınıfta esnek bir eğitim programı uyguladığı, akademik çalışma ile oyunu kaynaştırabildiği ve esnek bir eğitim programı uygulayabildiği görülmektedir.
Okul öncesi dönemde görülen davranış problemleri önlem alınmadığı takdirde artarak ciddi davranış sorunlarına yol açabilir. Bu durum okul çağı ve ergenlik dönemlerinde çocukların ve ailelerinin sancılı dönemler yaşamalarına neden olabilmektedir.
Sorunlu Davranışın Tespitinde Önemli Noktalar:
• Çocuğun yaş gelişim özelliklerinin takibi (gelişim analizi)
• Sorunlu davranışın takibi:
" Davranışın yaşa uygunluğu,
" Davranışın sıklığı, sürekliliği,
" Davranışı meydana getiren unsurlar
" Davranışın ortaya çıktığı ortam
• Anne- babanın / eğitimcinin çözüme katkısının sağlanması
• Davranışın durumuna göre bedensel sağlığın kontrolü
• Davranışa yönelik aile tutumu (olumsuz davranışı söndürme ya da pekiştirme)
• Aile ortamında uygulanabilecek alternatif çözüm yollarının bulunması
• Sınıf ortamında uygulanabilecek alternatif çözüm yollarının bulunması
• Gerekli görüldüğünde konu ile ilgili uzmanla irtibata geçilmesi
Sınıf Ortamında Karşılaşılan Olumsuz Öğrenci Davranışları ve Disiplin Sorunlarından Birkaç örnek sıralayalım:
• Söz almadan konuşmak
• Sınıfta izinsiz dolaşmak
• Diğer öğrencilerin çalışmasını engelleyici şekilde gürültü çıkarmak, konuşmak
• Ders dışı etkinliklerde bulunmak (resim yapma, oyun oynama... vb gibi)
• Çevreye fiziksel zarar vermek (arkadaşlarına ya da eşyalara)
• Çekingenlik, kendini ifade etmede zorluk
• Kaygı nedeniyle derse katılmama
• Sınıf öğretmenine yönelik aşırı bağlılık
• Görev ve sorumluluklardan kaçma
• Dalgınlık, dikkatsizlik
• Olumsuz ya da yetersiz arkadaş ilişkileri
Bu davranışların bir kısmı gözle görülür bir şekilde dikkat çeken, uyarılmayı gerektiren ve sınıf ortamını olumsuz etkileyebilen davranışlardır ve öğretmen tarafından hemen fark edilebilir. Bunların yanı sıra sınıf ortamını doğrudan etkilemeyen ancak; öğrencinin bireysel başarısını ve gelişimini olumsuz etkileyebilen aşırı kontrolden kaynaklanan sorunlardan da bahsedebiliriz. Bu davranışlar ise öğretmenin iyi bir gözlemci olarak fark edebileceği davranışlardır.
Okul Öncesi Dönemden Başlayarak Okul Çağında da Gözlenebilen Davranışsal Sorunlardan birkaç tanesini sıralayalım:
• Parmak Emme
• Tırnak Yeme
• Saldırganlık
• Özgüven Eksikliği
• Mastürbasyon
• Çalma
• Yalan Söyleme
• İnatçılık
• Kıskançlık
• Korkular
• Bağımlılık
• İçe Dönüklük - Çekingenlik
• Beslenme ve Yeme Sorunları
• Kekemelik
• Dışa Atım Bozuklukları (Enurezis ve Enkoprezis)
• Uyku Bozuklukları (uykuda konuşma, dolaşma, korkular vb)
• Aşırı Hareketlilik
• Dikkat Bozukluğu
• Öğrenme Problemleri
Özellikle öğrenme problemleri, dikkat bozuklukları bu konuda uzmanlaşmış kişiler tarafından ele alınmalıdır. Uyku bozuklukları gerekirse önce nörolog tarafından değerlendirilmeli sonra danışmanlık veya ilgili uzmanlara aktarılmalıdır. Diğer sorunların bazen bir psikiyatri uzmanının görüşü alınarak da çözümlenmesi gerekebilir.
AİLE - ÇOCUK İLİŞKİSİ VE AİLE TUTUMLARI
Çocukların Kalıtımla Getirdikleri Özellikler,
Ne kadar gelişecek?
Nasıl biçimlenecek?
Sonraki yıllarını nasıl ve ne derecede etkileyecek?
Bu soruların cevapları için, önemli olan bazı değişkenler aşağıda
belirtildiği gibidir:
• Ailedeki bireylerin birbirleriyle ilişkileri ve iletişim biçimleri
• Anne ve babanın çocuklarıyla olan ilişkileri ve iletişim biçimleri
• Ailenin çocuk yetiştirme tutumları ve davranış biçimleri
• Ailenin çocuğa nasıl model oluşturduğu, çocuğu nasıl yönlendirdiği
• Ailenin beklentileri
• Ailenin sosyo-kültürel düzeyi
• Ailenin sağlık, beslenme, gelişim ve eğitim konularında sahip olduğu bilgiler
ÖĞRETMEN - ÖĞRENCİ İLİŞKİSİ VE ÖĞRETMEN TUTUMLARI
Öğretmen öğrenme ortamını oluşturan kişidir. Çocukların okuldaki davranışları öğretmen ve çocuk arasındaki ilişkiye de bağlıdır. Öğretmenin tutum ve davranışlarındaki tutarlılık çocuğun iç denetim kazanmasında önemli ölçüde etkilidir.
Öğretmen -aile arasındaki işbirliği çocuğun gelişimi için önemlidir.
Yapılan bir araştırmada, sert disiplin uygulayan öğretmenlerin, yüreklendirmeyi ve düzeltmeyi amaçlayan bir yöntem kullanan öğretmenlere göre çocuklardan daha fazla olumsuz tepkiler aldığı belirlenmiştir.
Okul öncesi çocukları için uygulanan iki ayrı eğitim programının çocukların duygusal ve sosyal gelişimleri üzerindeki etkilerine bakılan bir araştırmada;
1. Grupta öğretmenler çocuklarla sıcak ve yakın ilişki geliştirmişler, çocukların yararına olacağını düşündükleri her konuda çocuğa yardım etmişler.
2. Grupta öğretmenler çocuklarla resmi ilişkiler içerisinde bulunmuşlar, çocukların yardım isteklerine doğal bir tepki olarak yanıt vermişler.
Sonuçta 1. gruptaki öğretmenlerin çocuklarının, başarısızlığı daha yapıcı bir şekilde karşıladıkları, sınıfta daha lider durumda oldukları ve daha az yıkıcı davranış gösterdikleri belirlenmiştir.
Problem çözme görevini en iyi öğrenen çocukların, öğretmenlerinin sınıfta esnek bir eğitim programı uyguladığı, akademik çalışma ile oyunu kaynaştırabildiği ve esnek bir eğitim programı uygulayabildiği görülmektedir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Davranış Problemleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Çağla Tuğba SELVEROĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Çağla Tuğba SELVEROĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
