2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Okul Öncesi Dönemde Çocukların Gelişim Özellikleri
MAKALE #6114 © Yazan Psk.Seda GENÇ | Yayın Aralık 2010 | 15,574 Okuyucu
Çocuğun ilk 6 yılı, bireyin gelişiminin temel taşlarını oluşturması, temel bilgi ve becerilerin bu erken gelişim yıllarında kazanılması nedeniyle büyük önem taşır. Bu önemli yıllarda çocuklar, kendilerine sevgi gösteren, uyarıcı bir çevre ve sağlıklı gelişimini sağlayan ebeveynlere ihtiyaç duyarlar. Bu dönemde anne ve babaların çocuğun gelişimine katkıda bulunabilmesi için, çocuğunu iyi tanıması ve doğru gözlemler yapabilmesi gereklidir. Ebeveynler bu gözlemleri değerlendirebilmek için de çocuklarının içinde bulunduğu yaş grubunun gelişim özelliklerini iyi bilmelidirler.

Bu bültenimizde bu konuya değindik. Faydalı olması dileğiyle...

OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÇOCUKLARIN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

FİZİKSEL VE MOTOR GELİŞİM

2 YAŞINDA

* Merdivene tutunarak ve her basamakta iki ayağını bir araya getirerek –dengeyi sağlamak için- güven içinde merdivenlerden yukarı çıkar. Yardımla merdivenden inebilir.
* Dengesini yitirmeden dümdüz ileri koşar.
* Büyük oyuncakları ustalıkla itip çekebilir, ama önüne bir engel çıktığında oyuncağı yönlendirmede güçlük çekebilir.
* Alçak bir basamaktan iki ayağıyla aşağı atlayabilir, kendisine gösterilirse parmak ucunda durabilir.
* Küçük topları gövdeyle eş düzeyde, bedenini pek oynatmadan fırlatır. Büyük toplara tekmeyle vurabilir, ama dengeyi pek sağlayamadan bir yana eğilerek ve hafifçe tekme atar.
* Kalemi genellikle daha sık kullandığı eliyle, başparmağı ile ilk iki parmağını kullanarak ucuna epeyce yakın bir yerden tutar.
* 4 iri boncuğu ipe dizebilir.
* Kapı kollarını tokmakları çevirebilir.
* Olduğu yerde çift ayak sıçrayabilir.
* 5-6 küple kule yapabilir.
* Küçük nesnelerin ambalajlarını açabilir.

3 YAŞINDA

* Ana renkleri bilir.
* Büyüklük, sayı ve şekille ilgili bazı kavramları anlar.
* Ayak değiştirerek merdiven çıkabilir.
* Parmak ucunda durabilir veya yürüyebilir.
* İki ayağının üzerinde zıplar.
* Topu kollarıyla yukarı doğru atabilir.
* Kendisine atılan topu kollarıyla yakalayabilir.
* Dişlerini fırçalar ve ellerini yıkar, ayakkabılarını giyer.
* Büyük boncukları ipliğe dizebilir.
* Üç parmağını kullanarak boyama yapar.
* Yuvarlak, dikey veya yatay çizgiler çizebilir.
* Makas kullanabilir.
* Çamur, kum ve kille oynar, yoğurur, şekiller yapar.
* Çember ve artı işaretlerini çizebilir.
* Biraz savruk da olsa kendi kendini besleyebilir; giyinir, düğmelerini açabilir, fermuarını çeker, kolay giyilebilir cinsten ayakkabılarını kendi kendine giyebilir ancak bağlayamaz, tokasını takamaz.


4 YAŞINDA
· Bir hat boyunca öne ve geriye doğru yürür.
· Parmak ucunda koşabilir.
· Ayak değiştirerek sıçrayabilir.
· Hareketlerini müziğin ritmine uydurur.
· Kalem ve boya fırçalarını başarı ile kullanır.
· Fazla yardım görmeden elbiselerini kendi kendine giyebilir, elini yüzünü yıkayabilir.
· Yemeğini dökmeden kendisi koyabilir; tuvalete kendi başına gider, ancak annesine veya bir başka büyüğe haber verir, yanında biri olsun ister.
· Çok hareketli oynar; bir yerden diğerine hızla gider gelir; yaptığı her işte hız ve hareket vardır; hareketsiz duramaz.
· Üç tekerlekli bisiklete kolayca binebilir. Top atar, atılan topu kucağında tutar; tahta bloklarla, kutularla yapılar kurar, bunları oyununda kullanır.

Çocuğunuzu desteklemek için neler yapabilirsiniz?

· Çocuğunuzun rahatça hareket edebilmesi için uygun ortam hazırlayın ve hareketlerini engellemeyin. Uygun ortam tamamen boşaltılmış bir alan anlamına gelmemektedir. Çocuk için zararlı olabilecek veya çocuğun zarar verebileceği nesne ve eşyalar kaldırılmalı bunun dışındakiler yerinde kalmalıdır. Çocuğun bunları tanımaya ihtiyacı vardır.
· Çocuğunuza başarısız olduğu becerileri kazandırmak için gerektiğinde cesaretlendirin, fakat zorlamayın. Her çocuğun olgunlaşma düzeyinin birbirinden farklı olduğunu unutmayın.
· Çocuğunuzun küçük kas becerilerine yardımcı olmak için, onunla birlikte kesme, yapıştırma, boyama, yoğurma gibi etkinliklere katılın.
· Öz bakım becerilerini kazanabilmesi için ona fırsat verin. Gerekmedikçe yardım etmeyin. Bazen sözel yardımla da onu cesaretlendirebilirsiniz.

BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİM


2 YAŞINDA

* Bir resmi adını söyleyerek gösterir.
* İstenildiğinde büyük ve küçüğü gösterebilir.
* 6 organının ismini söyler.
* Bilinen 4 resmi isimlendirebilir.
* Model olunduğunda dikey bir çizgi çizebilir.
* Model olunduğunda yatay bir çizgi çizebilir.
* Bir arkadaşını ismiyle tanır.
* İki eşyayı kullanılışına gore betimler.
* Sürekli olarak “Ne, kim” soruları sorar.
* Kendi ismi yerine “ben, bana, benim” ifadelerini kullanabilir.
* Nesneleri açık ve kapalı olarak tanımlayabilir.


3 YAŞINDA

* Ana renkleri bilir.
* Büyüklük, sayı ve şekille ilgili bazı kavramları anlar.
* Nesnelerin isimlerini bilir; basit cümleler kurar.
* Kısa cümlelerle konuşur.
* “Ben” ve “Sen” kelimelerini doğru şekilde kullanabilir. Geçmiş, şimdiki zaman ve gelecek kavramlarını anladıkça zaman belirten sözcükler kullanabilmeye başlar.
* Çok meraklıdır. Arka arkaya tekrarladığı sorular sorar.”Ne? Nerede? Ne zaman?” en sık sorduğu sorulardandır. Her şeyi öğrenmek ister.
* Gerektiğinde yardım ister.
* Herhangi bir faaliyette kendini ancak 10-15 dakika meşgul edebilir, dikkat süresi kısadır. Hoşuna giden faaliyetlerde daha uzun süre kalabilir.
* Konuşması karşısındakiler tarafından rahatlıkla anlaşılır.
* Dil bilgisine uygun cümleler kurar.
* Öğrendiği tekerleme, şiir ve şarkıları hatırlar.
* Basit öyküler anlatabilir.


4 YAŞINDA

· Renk, büyüklük, şekil, sayı kavramlarını anlar. Adlarıyla anlar.
· Resimleri özenle çizmeye çalışır, ancak yetişkinler bu resimlerin ne olduğunu kolayca anlayamaz ve bir şeye benzetemezler.
· Küçük makasla düz bir hat üzerinde kağıt kesmeye çalışır.
· Kalem tutabilir.
· Bakarak veya hayal ederek harfleri yazmaya çalışır.
· Çok konuşur, olayları abartarak anlatır. Hayal ettiği olayları gerçekmiş gibi anlatır. Hayalinde yarattığı kişi ile konuşabilir.
· Dikkat süresi biraz daha uzar; sevdiği, ilgilendiği etkinliklerde daha uzun süre harcayabilir.
· Nesnelerin konumunu söyler (altında, üstünde, önünde, arkasında vb.)
· Birden ona kadar sayılarla nesneler arasında basit matematiksel ilişkiler kurar (toplama, çıkarma)
· Günlük yaşamla ilgili bazı olaylar arasında neden-sonuç ilişkileri kurar.
· Haftanın günlerini sıra ile söyler.
· Nesneler arasındaki benzerlik ve farklılıkları ayırt eder.
· Nesneleri belli özelliklere göre sıralar.
· 4-7 sözcükle cümleler kurar.
· “Niçin?” sorusuna ayrıntılı yanıtlar verir.
· Cümlelerinde dün ve yarın, sabah ve akşam anlamlı olarak kullanır.

Çocuğunuzu desteklemek için neler yapabilirsiniz?


· Çocuğu düşünme düzeyinin üzerinde bilgi edinmesi için zorlamayın.
· Okul öncesi dönemde çocukların bellekleri kısa sürelidir. Bu nedenle öğretilecek bilgiler bölüm bölüm açıklanmalıdır.
· Oyun, yaratıcı düşünceyi geliştirdiğinden oyun oynamalarına izin verin.
· Çocuğa, özgürce kendisini ifade edebileceği bir ortam hazırlayın. Çalışmalarına müdahale etmeyin ancak gerektiğinde ona rehberlik edin.
· Önce tek tek adlarını sorarak çocuğun nesneleri tanıyıp tanımadığını anlayın ve özelliklerini söylediğiniz oyuncakları size vermesini isteyin. “Bana kırmızı kovaları ver”, “Bana büyük arabayı ver”, “Bana aynı büyüklükte olan topları ver gibi”
· Çocuğa, çevresindeki nesne ve olaylarla ilgili sorular sorun ve onların sorularına basit, anlaşılır yanıtlar verin.
· Çocuğa bol bol kitap okuyun. Dinlediği öykü ile ilgili sorular sorun. Çocuğa sorular sorarak neden-sonuç ilişkisi kurmasına, olayları doğru sıralamasına yardımcı olun. Resimlere bakarak onun da öykü anlatmasını isteyin.
· Onunla dil bilgisi kurallarına uygun cümlelerle, düzgün bir şekilde konuşarak iyi bir model olun.
· Çocuğun sorularına geçiştirerek ve onu susturarak değil, sabırla yanıt verin.
· Çocukla sadece televizyon veya bilgisayar karşısında iletişim kurmayın. Bunun yerine birlikte yapabileceğiniz yürüyüş, spor, oyun, sinema, tiyatro, gezi vb. etkinlikleri tercih edin.
· Çocuğun duygu ve düşüncelerini ya da gereksinimlerini ifade edebilmesi için fırsat verin. Bu onu konuşmaya özendirecektir.

SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİM


2 YAŞINDA

* Son derece canlı ve etkindir, yerinde duramaz. Sürekli hareket eder ve engelliğinde karşı çıkar.
* Çevresindeki olası tehlikelere karşı duyarlı değildir. Çevreye etkince ve yoğun bir merak duygusuyla yaklaşır.
* İsteklerini duruma gore erteleme gereği konusunda pek az bir anlayışa sahiptir.
* Duygusal açıdan yetişkine oldukça bağımlıdır.
* Rol ağırlıklı oyunlar oynar. Örneğin oyuncak bebekleri uyumaları için yatağa yatırma, çamaşır yıkama, araba kullanma, oyuncak ayısını trene yerleştirip seyahate çıkarma vb. Bu tür oyunlarda sık sık kendisine dostça, içtenlikle yaklaşan bir yetişkini örnek alır. Oyun oynayan başka çocukları ilgiyle izler, ara sıra bir kaç dakikalığına oyunlarına katılır; ama oyuncakları ve yetişkin ilgisini paylaşma gerekliliğine ilşkin henüz yetrli bir anlayış geliştirememiştir.


3 YAŞINDA

* Ben merkezcidir.
* Cinsiyetini öğrenir.
* İnsanlara karşı çelişkili duygular besler.
* Yaptığı el işlerinin, karalamalarının bir yere asılmasından, onlara önem verilmesinden hoşlanır.
* Kendisiyle oynayan belirli bir iki arkadaşı vardır.
* Oyun arkadaşı her iki cinsten olabilir.
* Diğer çocuklarla birlikte olmaktan büyük zevk alır fakat bu birliktelik uzun sürmez.
* Paylaşma ve işbirliği azdır.
* Basit sorumlulukları yerine getirebilir.
* Doğa ve dünya ilgisini çeker. Hayvanlarla ilgili masal ve hikayelerden hoşlanır. Sevdiği masalları ve olayları tekrar tekrar anlattırır.
* Yaşıtları veya yetişkinleri sürekli taklit eder, onların davranışlarını ve sözlerini tekrarlar; insanları sever, onlarla ilgilenir.


4 YAŞINDA

· Duygularını rahatlıkla belli eder.
· Dört beş arkadaşlarıyla grup oyunları oynar.
· Yaşıtlarıyla veya yetişkinlerle sözlü olarak kolayca anlaşır. Hem bedeniyle hem sözle saldırganlık yapabilir.
· Oyuncaklarını hor kullanır.
· Oyunun kurallarına uyar, zaman zaman kendisi de kurallar koyar.
· Toplum içinde bazen olumlu bazen olumsuz davranır. Oyun kuralarına uymayı başarır, bazı kısıtlamaların nedenini anlamaya başlar.
· Çevresindekileri taklit eder. Bazen taklitlerini espri konusu yapar.
· Cinsiyet rolüne uygun davranır.
· Sorumluluk almaya isteklidir.
· Kendi özelliklerini ve başkalarının özelliklerini tanımaya başlar.
· Grupta lider olmaktan çok hoşlanır.
· Nezaket sözcüklerini kullanır.
· Kendi haklarını savunur, başkalarının haklarına daha saygılı davranmaya çalışır.
· Toplumsal kuralları öğrenir.
· Başkalarının kendi hakkındaki görüşlerine önem verir.
· Masal dinlemeyi, kitaba bakmayı, kitabın sayfalarını çevirmeyi sever.

Çocuğunuzu desteklemek için neler yapabilirsiniz?

· Çocuğunuzu sorumluluk almaya özendirin. Bunun için olumlu pekiştireçler kullanın.
· Çocuğunuza iyi birer model olun.
· Duygularını ifade edebilmesi için ona fırsat verin. Bunu sözle veya sanat etkinlikleri, dramatizasyon, öykü anlatma gibi yollarla ortaya koymasını sağlayın. Duygularını adlandırmasını isteyin.
· Çocuğunuzun sosyal deneyimler kazanması için ortam hazırlayın. Arkadaş gruplarına girmesine, etkinliklere katılmasına fırsat verin.
· Çocuğunuza değer verin. Bu onun benlik saygısını geliştirecektir.
· Çocuğunuzu diğer çocuklarla kıyaslamayın.

KAYNAKLAR


KANDIR, A., 2004 Gelişimde 3-6 Yaş “Çocuğum Büyüyor”, Morpa Kültür Yayınları.

NAVARO, L, 2001 Gerçekten Beni Duyuyor Musun, Remzi Kitabevi.

YAVUZER, H, Bedensel, Zihinsel ve Sosyal Gelişimiyle Çocuğunuzun İlk 6 Yılı, Remzi Kitabevi
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Okul Öncesi Dönemde Çocukların Gelişim Özellikleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Seda GENÇ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Seda GENÇ'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     2 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Seda GENÇ Fotoğraf
Psk.Seda GENÇ
İstanbul
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi13 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Seda GENÇ'in Makaleleri
► Okul Öncesi Dönemde Din Eğitimi Psk.Dnş.Cenk AĞ
► Okul Öncesi Dönemde Sanat Eğitimi Psk.İdil Cemre ÖZTEP
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Okul Öncesi Dönemde Çocukların Gelişim Özellikleri' başlığıyla benzeşen toplam 22 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Yeme Bozuklukları ÇOK OKUNUYOR Şubat 2011
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


02:58
Top