Hem Şişman Hem de Sağlıklı Olunabilir mi?
Obezite günümüzde toplumsal bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Şişmanlığın sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini hemen her kes bilmektedir. Ancak her şişman veya obez olanın sağlıksız olduğunu söylemek haksızlık olur.
Öncelikle şişmanlık ve obezite kelimelerinin ne anlama geldiğini tartışalım.
Normal kişilerin boy ve kiloları arasında bir uyum olması gerekir. Pratik olarak ağırlığınız boyunuzun santimetre olarak gösterilen kısmı ile ayni ise normal kabul edilebilirsiniz. Örnek verecek olursak bir metre seksen santimetre yani 1,80 mt boyu olan bir kişinin ağırlığı 80 kilograma kadar normal kabul edilir. Bu çok kaba bir ölçümdür. Bilimsel olarak boy ve ağırlık arasındaki uyum BMI (body mass index) veya vücut kütle göstergesi olarak isimlendirilir. BMI boy ve ağırlık değerlerinin özel bir formüle yerleştirilmesi ile hesaplanır. Normal kişilerin BMI değeri 25 in altında olmalıdır. BMI formülüne göre 180 cm boyu olan bir kişi 80,9 (kabaca 81) kilograma kadar 25 in altında bir değere sahiptir (80,9 un BMI değeri 24,9 kg dır). Yani 81 kilo altında ise normal kiloludur. Ayni formüle göre 160 cm boyu olan bir kişinin de 63,8 kilograma kadar BMI değeri 25 in altındadır. Yani 160 cm boyu olanlar 64 kilogram altında iseler normal kiloda sayılırlar.
Fazla kilolu (overweight) olmak ne demektir?
Eğer vücut kitle göstergeniz yani BMI değeriniz 25 ve üzerinde ise fazla kilolu (buna şişmanlığın kibar tanımı diyebilirsiniz) grubuna giriyorsunuz. Gene örnek verecek olursak 160 cm boyu olan bir kişi 63,8 kilodan (kabaca 64 kilodan) daha ağır ise fazla kilolu grubuna girmektedir. 180 cm boyu olan bir kişi ise 81 kilo veya daha üzerinde ise fazla kiloludur.
Obez (belirgin şişman) olmak ne demektir?
BMI değeri yani vücut kitle göstergesi 30 veya üzerinde ise bu kişiye obez denilir. Örnek ile gösterirsek 160 cm boyu olanlar 76,7 kilo veya daha ağır iseler obez kabul edilirler. 180 cm boyu olanlar 97 kg veya daha üzerinde ağırlığa sahip olduklarında obezdirler.
Her obez kişi mutlaka sağlıksız mıdır?
Hayır. Obez oldukları halde bütün kan değerleri normal olan ve hiçbir hastalığı olmayan kişiler mevcuttur. Böyle kişilerin mevcudiyeti tıp çevrelerinde “sağlıklı obez” diye bir tanımın ortaya çıkmasına yol açmıştır. Ancak bu tanım tehlikelidir. Sağlıklı obezlerin mevcudiyeti toplumda şişmanlığın zararlı etkilerinin hafife alınmasına ve şişmanlığın normal bir yaşam biçimi gibi görünmesine yol açmamalıdır. Çünkü sağlıklı obezlik kalıcı değildir.
Ocak 2015 tarihinde yayınlanan ve İngiltere’de 2500 den fazla insan üzerinde yapılan bilimsel bir çalışma toplumdaki sağlıklı obezlerin en az üçte birinin 5 yıl içinde sağlığının bozulduğunu göstermiştir. 5 yıldan daha uzun sürelerde ise sözde sağlıklı obezlerin önemli bir miktarında ciddi sağlık sorunları ortaya çıktığı görülmüştür. Sağlıklı obezlik yanıltıcıdır ve yalnız belirli bir süre için geçerlidir. Zaman içinde şişmanlığın zararlı etkileri er veya geç çıkmaktadır.
Kilo fazlalığı ve obezitenin tedavisi zor mudur?
Bu kişiden kişiye değişir. Özellikle sağlıklı obezler şişmanlığı fazla ciddiye almadıkları için zayıflamakta zorluk çekebilmektedirler. Ancak şişmanlığın zararlarına yürekten inanan insanlar için zayıflamak zor değildir.
Kendimden bir örnek vermek isterim. Bir hekim ve estetik cerrah olarak şişmanlığın zararlarını en iyi bilen kişilerden biri olmama rağmen son yıllarda kilo aldım ve sonunda 93 kiloya kadar çıktım. Çeşitli sağlık sorunlarım ortaya çıkmaya başlayınca işin ciddiyetini kavradım ve önlem almaya karar verdim. Kilo almanın harcadığımdan çok kalori almaktan yani fazla yemek yemekten kaynaklandığını çok iyi biliyordum. Zayıflamak için daha az yemek yemek yeterli idi. Ben de bu prensibi uyguladım. Her gün yediğim ve sevdiğim yemekleri yemeye devam ettim. Soframdan ve diyetimden hiçbir şeyi eksik etmedim. Ancak miktarlarını önemli ölçüde azalttım ve eskisine göre daha fazla yürümeye başladım. Kısa sürede yemeği azaltmanın etkisini gördüm. Bir yıl içinde 18 kilo verdim ve şimdi 75 kiloyum. Gün içinde ne kadar yemek yersem kilomu sabit tutacağımı biliyorum ve buna dikkat ediyorum. Şu anda da diyetimde hiçbir besin kısıtlaması yok. Sevdiğim her şeyi yiyiyor ancak miktarını kısıtlı tutuyorum. Eskiden olduğu gibi mideyi tıka pasa doldurmanın marifet olmadığını, bir lezzetin bir lokma ile bile tadına varılabileceğini öğrendim. Daha çok yürüyüş yapmanın günlük hayatı daha keyifli hale getirdiğini farkettim.
Yağ fazlalıkları her zaman kilo fazlalığı ile birlikte görülmez. Bazı kişiler normal ağırlıkta (yani BMI değeri 25 in altında) oldukları halde vücudun belli bölgelerinde daha fazla yağ birikmesi nedeni ile görüntü sorunları yaşayabilmektedirler. Bunun en bilinen örneği kadınlarda basen denilen bölgelerde biriken yağlardır. Bu kişilerde kilo vermek vücudun diğer kısımlarını (örneğin yüz) aşırı zayıflatarak görüntü bozukluğu yaratabilmekte ve sonuçta yağlı bölgeler hala diğer kısımlara göre daha belirgin kalmaya devam etmektedir. Böyle durumlarda biz estetik cerrahlar çeşitli cerrahi yöntemler ile aşırılıkları giderebilmekteyiz.
Kilonun normal olduğu yani şişmanlık hali olmadığı halde görüntüyü bozan fazlalıkları ve bunlara uyguladığımız tedavileri şöyle özetleyebiliriz:
Memelerin büyük olması: Bikini içinde kalan nisbeten küçük ve fazla farkedilmeyen bir iz bırakarak meme küçültme ameliyatları yapılabilmektedir.
Karın derisindeki sarkıklık ve yağ fazlalığı: Karın germe ameliyatı denilen bir işlem ile düzeltilir. Ameliyat izi bikini alt parçasının içinde gizlenecek şekilde planlanır.
Basen veya diğer bölgelerdeki yağ fazlalıkları: Liposuction (yağların vakum ile alınması) yöntemi ile farkedilen bir ameliyat izi bırakmadan düzeltilir.
Hepinize sağlıklı ve şişmanlıktan uzak bir yaşam dilerim.
Prof. Dr. Ege Özgentaş
Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı
Öncelikle şişmanlık ve obezite kelimelerinin ne anlama geldiğini tartışalım.
Normal kişilerin boy ve kiloları arasında bir uyum olması gerekir. Pratik olarak ağırlığınız boyunuzun santimetre olarak gösterilen kısmı ile ayni ise normal kabul edilebilirsiniz. Örnek verecek olursak bir metre seksen santimetre yani 1,80 mt boyu olan bir kişinin ağırlığı 80 kilograma kadar normal kabul edilir. Bu çok kaba bir ölçümdür. Bilimsel olarak boy ve ağırlık arasındaki uyum BMI (body mass index) veya vücut kütle göstergesi olarak isimlendirilir. BMI boy ve ağırlık değerlerinin özel bir formüle yerleştirilmesi ile hesaplanır. Normal kişilerin BMI değeri 25 in altında olmalıdır. BMI formülüne göre 180 cm boyu olan bir kişi 80,9 (kabaca 81) kilograma kadar 25 in altında bir değere sahiptir (80,9 un BMI değeri 24,9 kg dır). Yani 81 kilo altında ise normal kiloludur. Ayni formüle göre 160 cm boyu olan bir kişinin de 63,8 kilograma kadar BMI değeri 25 in altındadır. Yani 160 cm boyu olanlar 64 kilogram altında iseler normal kiloda sayılırlar.
Fazla kilolu (overweight) olmak ne demektir?
Eğer vücut kitle göstergeniz yani BMI değeriniz 25 ve üzerinde ise fazla kilolu (buna şişmanlığın kibar tanımı diyebilirsiniz) grubuna giriyorsunuz. Gene örnek verecek olursak 160 cm boyu olan bir kişi 63,8 kilodan (kabaca 64 kilodan) daha ağır ise fazla kilolu grubuna girmektedir. 180 cm boyu olan bir kişi ise 81 kilo veya daha üzerinde ise fazla kiloludur.
Obez (belirgin şişman) olmak ne demektir?
BMI değeri yani vücut kitle göstergesi 30 veya üzerinde ise bu kişiye obez denilir. Örnek ile gösterirsek 160 cm boyu olanlar 76,7 kilo veya daha ağır iseler obez kabul edilirler. 180 cm boyu olanlar 97 kg veya daha üzerinde ağırlığa sahip olduklarında obezdirler.
Her obez kişi mutlaka sağlıksız mıdır?
Hayır. Obez oldukları halde bütün kan değerleri normal olan ve hiçbir hastalığı olmayan kişiler mevcuttur. Böyle kişilerin mevcudiyeti tıp çevrelerinde “sağlıklı obez” diye bir tanımın ortaya çıkmasına yol açmıştır. Ancak bu tanım tehlikelidir. Sağlıklı obezlerin mevcudiyeti toplumda şişmanlığın zararlı etkilerinin hafife alınmasına ve şişmanlığın normal bir yaşam biçimi gibi görünmesine yol açmamalıdır. Çünkü sağlıklı obezlik kalıcı değildir.
Ocak 2015 tarihinde yayınlanan ve İngiltere’de 2500 den fazla insan üzerinde yapılan bilimsel bir çalışma toplumdaki sağlıklı obezlerin en az üçte birinin 5 yıl içinde sağlığının bozulduğunu göstermiştir. 5 yıldan daha uzun sürelerde ise sözde sağlıklı obezlerin önemli bir miktarında ciddi sağlık sorunları ortaya çıktığı görülmüştür. Sağlıklı obezlik yanıltıcıdır ve yalnız belirli bir süre için geçerlidir. Zaman içinde şişmanlığın zararlı etkileri er veya geç çıkmaktadır.
Kilo fazlalığı ve obezitenin tedavisi zor mudur?
Bu kişiden kişiye değişir. Özellikle sağlıklı obezler şişmanlığı fazla ciddiye almadıkları için zayıflamakta zorluk çekebilmektedirler. Ancak şişmanlığın zararlarına yürekten inanan insanlar için zayıflamak zor değildir.
Kendimden bir örnek vermek isterim. Bir hekim ve estetik cerrah olarak şişmanlığın zararlarını en iyi bilen kişilerden biri olmama rağmen son yıllarda kilo aldım ve sonunda 93 kiloya kadar çıktım. Çeşitli sağlık sorunlarım ortaya çıkmaya başlayınca işin ciddiyetini kavradım ve önlem almaya karar verdim. Kilo almanın harcadığımdan çok kalori almaktan yani fazla yemek yemekten kaynaklandığını çok iyi biliyordum. Zayıflamak için daha az yemek yemek yeterli idi. Ben de bu prensibi uyguladım. Her gün yediğim ve sevdiğim yemekleri yemeye devam ettim. Soframdan ve diyetimden hiçbir şeyi eksik etmedim. Ancak miktarlarını önemli ölçüde azalttım ve eskisine göre daha fazla yürümeye başladım. Kısa sürede yemeği azaltmanın etkisini gördüm. Bir yıl içinde 18 kilo verdim ve şimdi 75 kiloyum. Gün içinde ne kadar yemek yersem kilomu sabit tutacağımı biliyorum ve buna dikkat ediyorum. Şu anda da diyetimde hiçbir besin kısıtlaması yok. Sevdiğim her şeyi yiyiyor ancak miktarını kısıtlı tutuyorum. Eskiden olduğu gibi mideyi tıka pasa doldurmanın marifet olmadığını, bir lezzetin bir lokma ile bile tadına varılabileceğini öğrendim. Daha çok yürüyüş yapmanın günlük hayatı daha keyifli hale getirdiğini farkettim.
Yağ fazlalıkları her zaman kilo fazlalığı ile birlikte görülmez. Bazı kişiler normal ağırlıkta (yani BMI değeri 25 in altında) oldukları halde vücudun belli bölgelerinde daha fazla yağ birikmesi nedeni ile görüntü sorunları yaşayabilmektedirler. Bunun en bilinen örneği kadınlarda basen denilen bölgelerde biriken yağlardır. Bu kişilerde kilo vermek vücudun diğer kısımlarını (örneğin yüz) aşırı zayıflatarak görüntü bozukluğu yaratabilmekte ve sonuçta yağlı bölgeler hala diğer kısımlara göre daha belirgin kalmaya devam etmektedir. Böyle durumlarda biz estetik cerrahlar çeşitli cerrahi yöntemler ile aşırılıkları giderebilmekteyiz.
Kilonun normal olduğu yani şişmanlık hali olmadığı halde görüntüyü bozan fazlalıkları ve bunlara uyguladığımız tedavileri şöyle özetleyebiliriz:
Memelerin büyük olması: Bikini içinde kalan nisbeten küçük ve fazla farkedilmeyen bir iz bırakarak meme küçültme ameliyatları yapılabilmektedir.
Karın derisindeki sarkıklık ve yağ fazlalığı: Karın germe ameliyatı denilen bir işlem ile düzeltilir. Ameliyat izi bikini alt parçasının içinde gizlenecek şekilde planlanır.
Basen veya diğer bölgelerdeki yağ fazlalıkları: Liposuction (yağların vakum ile alınması) yöntemi ile farkedilen bir ameliyat izi bırakmadan düzeltilir.
Hepinize sağlıklı ve şişmanlıktan uzak bir yaşam dilerim.
Prof. Dr. Ege Özgentaş
Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Hem Şişman Hem de Sağlıklı Olunabilir mi?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Op.Dr. Ege ÖZGENTAŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Op.Dr. Ege ÖZGENTAŞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
