Psikosomatik Belirti Bozukluğu (Somatoform Bozukluk) Nedir?
Psikosomatik bozukluklar, mevcut bir tıbbi hastalığın varlığında kısmen duygusal faktörlerden kaynaklanan fizyolojik değişiklikler ile karakterize bozukluklar olarak tanımlanmaktadır. Kardiyovasküler, solunumsal, endokrinolojik, dermatolojik vb. çeşitli sistemlerde ortaya çıkabilmektedir. Somatik belirti bozuklukları, belirgin somatik veya bedensel semptomların göze çarptığı ancak ruhsal bozuklulardır. Kişiler genellikle, vücutlarında farklı bölgelerde oluşan ağrı, yorgunluk, baş dönmesi, çarpıntı vb. gibi bedensel şikayetler ile başvururlar. Aynı anda birden fazla belirtiden şikayetçi olunabileceği gibi, kalıcı ve sürekli nitelikte tek bir belirtiden de bahsedilebilir. Kişi, yüksek düzeyde bir sağlık korkusu ile kendisini kontrol etme davranışına da sahip olabilmektedir. “Tıbbi durumları etkileyen psikolojik etkenler” olarak da adlandırılmaktadırlar.
Bu türden bozuklukların nedenlerinin başında stres ve strese dayalı psikolojik çöküntüler gelmektedir. Özellikle 2000’li yılların sonrasında yoğun iş yaşamı sonucu hem erkekler hem de kadınlarda büyük oranda bu tür rahatsızlıklar saptanmıştır. Aynı zamanda sınav ve ders kaygısı nedenleri ile çocuklarda da aynı hastalığın belirtileri tespit edilmiştir.
Anksiyete bozukluğunun yan etkileri olarak da söz konusu rahatsızlık ortaya çıkabilir. Kaygıyı şiddetli bir şekilde hayatında hisseden herkesin önce psikolojisi sonra fiziksel yapısı olumsuz anlamda değişebilir. Sadece iş ve okul yaşamı değil özel yaşamdaki gel-gitler, duygusal krizler ve depresyon gibi yoğun olarak hissedilen krizler de psikosomatik bozuklukların ana nedeni olarak gösterilmektedir. Bu hastalık İstanbul ve Ankara gibi yoğun metropol alanlarında sıklıkla ortaya çıkmaktadır
Kişiden kişiye değişmekle birlikte birçok farklı psikosomatik etki ve sonuç gözlenmektedir. En sık rastlanan sorunların başında nedeni olmayan, bir anlamda ”kronik” olarak tanımlanan baş ağrısı saptanmıştır. Bu baş ağrıları herhangi bir tıbbi gerekçe olmaksızın, fiziksek nedenlerden ve dayanaklardan uzak bir şekilde ortaya çıkar. Aynı şekilde karın ağrısı da örnek gösterilebilecek bir diğer psikosomatik bozukluktur. Psikomatik bozukluklar, fiziksel bozukluklardan farklı olarak herhangi bir organın işlev bozukluğuna bağlı olarak değil, duygu durum bozukluklarının bir uzantısı olarak ortaya çıkar.
Sırt ağrıları ve görme bozuklukları da psikosomatik rahatsızlıkların bir diğer kolunu oluşturmaktadır. Örneğin sırt ağrısı şikayeti ile doktora giden, röntgen çektiren hastalarda herhangi bir fiziksel semptoma rastlanmamaktadır. Yapılan tetkikler ve ayrıntılı muayenelerden sonra bu tür rahatsızlıkların belirtisi psikolojik noktalarda bulunmaktadır.
Psikosomatik bozukluklar arasında denge kayıpları, kronik yorgunluk ve çeşitli cilt rahatsızlıkları da sayılabilir.
Her kişi herhangi bir yaşta somatik belirtilere sahip olabilir. Çalışmalar, belirli durumların somatik semptomların olma olasılığını artırabileceğini bulmuştur:
• Kaotik yaşam tarzı.
• Duyguları tanıma ve ifade etmede zorluk.
• Çocukluk ihmali.
• Cinsel istismar öyküsü.
• Depresyon veya kişilik bozuklukları gibi diğer psikolojik durumlar.
• Madde kötüye kullanımı (alkolizm veya uyuşturucu bağımlılığı gibi)
• İşsizlik
Psikosomatik bozukluk vücudun hemen hemen her bölümünü etkileyebilir. Yaygın örnekleri şunlardır:
• Tükenmişlik, yorgunluk
• Uykusuzluk
• Kas ağrısı veya sırt ağrısı
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon).
• Nefes almada güçlük (nefes darlığı veya nefes darlığı).
• Hazımsızlık (mide rahatsızlığı).
• Baş ağrısı ve migren.
• Erektil disfonksiyon (iktidarsızlık).
• Deri döküntüsü (dermatit).
• Mide ülserleri (peptik ülser hastalığı)
Somatik semptomların kendisine ek olarak psikosomatik bozukluğu olan kişiler;
• Tıbbi ihtiyaçlarının karşılanmadığına inandıkları için öfkeli olabilirler.
• Depresif veya endişelidirler.
• Sıklıkla bir doktordan daha çok doktorun fikrini alarak hastaneleri sık sık ziyaret edebilirler.
• İşte, okulda veya sosyal hayatta işlevsellikte güçlükler yaşıyor olabilirler.
Psikosomatik bozukluk tanısı konması için bir kişinin şu kriterlere sahip olması gerekir:
• Günlük yaşamı bozacak şekilde kişiyi rahatsız eden bir veya daha fazla semptom.
• En az altı aydır bu semptomların devam etmesi
• Semptomlarla ilgili inatçı düşünceler, kaygılar
Zihinsel yorgunluğumuz bazen kendisini bedensel ağrılar olarak dışa vurur. Hatta bazen çeşitli ağrılar hissedip doktora başvurduğumuzda yapılan tetkikler sonucunda fiziksel bir problemi işaret eden hiçbir bulgu bulunamamasının ardından doktor psikolojik olabileceğini söyleyene kadar ne kadar yorulduğumuzu fark etmeyiz bile.
Psikosomatik ağrıların beraberinde sıklıkla göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes alamama, mide rahatsızlıkları, bulantı, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi genel semptomlar görülür. Bunların ötesinde hissedilen spesifik ağrı çeşitleri de vardır. Genel olarak aşağıda listelenen ağrılar toplumda en yaygın olanlarıdır.
Karın ağrısı:Yaşadığımız stres, sıkıntı, üzüntü gibi duygular, mide ve bağırsaklarımızı olumsuz etkiler. Çoğunlukla bulunduğumuz bir ortamda kendimizi rahatsız hissediyorsak, çok üzüldüğümüz bir olay başımıza geldiyse sindirim sistemimiz tepki verir ve karnımız ağrır. Psikosomatik ağrıların çocuklar üzerinde de en çok görülen ağrı çeşidi karın ağrılarıdır. Okul ve sınav stresi, aile içi huzursuzluklar çocuklarda karın ağrısı olarak kendini göstermektedir.
Baş ağrısı/migren: Baş ağrısı ve migren genellikle gün içerisinde yaşadığımız stres sonucu ortaya çıkar. İş yerinde yaşadığınız sıkıntılar, ailenizle yaşadığınız sorunlar kaslarınız gerilmesine ve sonucunda da baş ağrısının ve migrenin ortaya çıkmasına yol açar.
Regl ağrıları: Hemen hemen her kadının regl dönemi ağrılı geçer. Ancak ağrılarınız son birkaç aydır arttıysa bunun sebebi duygularınız ve zihninizin yıpranması olabilir. Regl dönemi zaten duygusal olarak kadınların inişli çıkışlı oldukları bir dönemdir ve yaşadığınız gerginlikler ve üzüntüler bu sürecin sizin için daha acılı ve zorlu geçmesine neden olabilir.
Boyun ve omuz ağrıları: Psikolojik olarak inişler çıkışlar yaşadığımız zamanların vücudumuzda etkisini gösterdiği ilk yer boyun ve omuz bölgesidir.
Kol ve bacak ağrıları: Yaşadığımız stres veya gerginlikler esnasında bazen kaslarımızı sıkarak kendimizi sakinleştirmek isteriz bu da daha sonrasında kollarımızın ve bacaklarımızın ağrımasına yol açar.
Psikosomatik ağrılar tedavi edilebilir rahatsızlıklardır. Psikosomatik ağrıları engellemek için bir doktora görünmeden önce kendinizin de uygulayabileceği bir takım tedavi seçenekleri vardır. Kendimizi daha iyi ifade etmek psikosomatik ağrıların çözümü olabilir. Bazen kendimizi ifade etmekte zorlanırız. Tüm uğraşlarımıza rağmen bize kötü davranan patronumuza karşı tepkisiz kalabiliriz, bizi üzen yakınlarımıza karşı onları üzmemek adına sessiz kalmayı tercih ederiz. Bu durumlarda içimize attığımız duygular psikosomatik ağrı olarak bize geri döner. Bizi üzen, sinirlendiren olaylar sırasında kendimizi daha iyi ifade etmek bu ağrıların oluşmasını önleyebilir.
Psikosomatik ağrıların tedavisinde kullanılabilecek bir diğer yöntemde yoga ve meditasyon yapmaktır. Yoga ve meditasyon gevşemenize ve duygularınızı daha rahat kabullenmenize yol açacaktır.
Psikosomatik ağrılarınız bir türlü geçmiyorsa bir psikoterapiste danışmanızda fayda vardır. Psikoterapistinizin uygun bulduğu tedavi yöntemleriyle psikosomatik ağrılardan kurtulmanız mümkün olacaktır.Hasta hikayesinin detaylı bir şekilde dinlenmesinin ardından tedavi bu hikaye doğrultusunda psikoterapi ve gerekirse bir psikiyatrist eşliğinde yürütülecek olan ilaç tedavisi ile sağlanır.
Düzenli uygulanan psikoterapi çalışmaları ve ileri düzeyli klinik tablolarda ilaç kullanımı çözüme giden en önemli aşamalardır.
Saygı ve sevgilerimle
Uzman Klinik Psikolog Osman İLHAN
Bu türden bozuklukların nedenlerinin başında stres ve strese dayalı psikolojik çöküntüler gelmektedir. Özellikle 2000’li yılların sonrasında yoğun iş yaşamı sonucu hem erkekler hem de kadınlarda büyük oranda bu tür rahatsızlıklar saptanmıştır. Aynı zamanda sınav ve ders kaygısı nedenleri ile çocuklarda da aynı hastalığın belirtileri tespit edilmiştir.
Anksiyete bozukluğunun yan etkileri olarak da söz konusu rahatsızlık ortaya çıkabilir. Kaygıyı şiddetli bir şekilde hayatında hisseden herkesin önce psikolojisi sonra fiziksel yapısı olumsuz anlamda değişebilir. Sadece iş ve okul yaşamı değil özel yaşamdaki gel-gitler, duygusal krizler ve depresyon gibi yoğun olarak hissedilen krizler de psikosomatik bozuklukların ana nedeni olarak gösterilmektedir. Bu hastalık İstanbul ve Ankara gibi yoğun metropol alanlarında sıklıkla ortaya çıkmaktadır
Kişiden kişiye değişmekle birlikte birçok farklı psikosomatik etki ve sonuç gözlenmektedir. En sık rastlanan sorunların başında nedeni olmayan, bir anlamda ”kronik” olarak tanımlanan baş ağrısı saptanmıştır. Bu baş ağrıları herhangi bir tıbbi gerekçe olmaksızın, fiziksek nedenlerden ve dayanaklardan uzak bir şekilde ortaya çıkar. Aynı şekilde karın ağrısı da örnek gösterilebilecek bir diğer psikosomatik bozukluktur. Psikomatik bozukluklar, fiziksel bozukluklardan farklı olarak herhangi bir organın işlev bozukluğuna bağlı olarak değil, duygu durum bozukluklarının bir uzantısı olarak ortaya çıkar.
Sırt ağrıları ve görme bozuklukları da psikosomatik rahatsızlıkların bir diğer kolunu oluşturmaktadır. Örneğin sırt ağrısı şikayeti ile doktora giden, röntgen çektiren hastalarda herhangi bir fiziksel semptoma rastlanmamaktadır. Yapılan tetkikler ve ayrıntılı muayenelerden sonra bu tür rahatsızlıkların belirtisi psikolojik noktalarda bulunmaktadır.
Psikosomatik bozukluklar arasında denge kayıpları, kronik yorgunluk ve çeşitli cilt rahatsızlıkları da sayılabilir.
Her kişi herhangi bir yaşta somatik belirtilere sahip olabilir. Çalışmalar, belirli durumların somatik semptomların olma olasılığını artırabileceğini bulmuştur:
• Kaotik yaşam tarzı.
• Duyguları tanıma ve ifade etmede zorluk.
• Çocukluk ihmali.
• Cinsel istismar öyküsü.
• Depresyon veya kişilik bozuklukları gibi diğer psikolojik durumlar.
• Madde kötüye kullanımı (alkolizm veya uyuşturucu bağımlılığı gibi)
• İşsizlik
Psikosomatik bozukluk vücudun hemen hemen her bölümünü etkileyebilir. Yaygın örnekleri şunlardır:
• Tükenmişlik, yorgunluk
• Uykusuzluk
• Kas ağrısı veya sırt ağrısı
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon).
• Nefes almada güçlük (nefes darlığı veya nefes darlığı).
• Hazımsızlık (mide rahatsızlığı).
• Baş ağrısı ve migren.
• Erektil disfonksiyon (iktidarsızlık).
• Deri döküntüsü (dermatit).
• Mide ülserleri (peptik ülser hastalığı)
Somatik semptomların kendisine ek olarak psikosomatik bozukluğu olan kişiler;
• Tıbbi ihtiyaçlarının karşılanmadığına inandıkları için öfkeli olabilirler.
• Depresif veya endişelidirler.
• Sıklıkla bir doktordan daha çok doktorun fikrini alarak hastaneleri sık sık ziyaret edebilirler.
• İşte, okulda veya sosyal hayatta işlevsellikte güçlükler yaşıyor olabilirler.
Psikosomatik bozukluk tanısı konması için bir kişinin şu kriterlere sahip olması gerekir:
• Günlük yaşamı bozacak şekilde kişiyi rahatsız eden bir veya daha fazla semptom.
• En az altı aydır bu semptomların devam etmesi
• Semptomlarla ilgili inatçı düşünceler, kaygılar
Zihinsel yorgunluğumuz bazen kendisini bedensel ağrılar olarak dışa vurur. Hatta bazen çeşitli ağrılar hissedip doktora başvurduğumuzda yapılan tetkikler sonucunda fiziksel bir problemi işaret eden hiçbir bulgu bulunamamasının ardından doktor psikolojik olabileceğini söyleyene kadar ne kadar yorulduğumuzu fark etmeyiz bile.
Psikosomatik ağrıların beraberinde sıklıkla göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes alamama, mide rahatsızlıkları, bulantı, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi genel semptomlar görülür. Bunların ötesinde hissedilen spesifik ağrı çeşitleri de vardır. Genel olarak aşağıda listelenen ağrılar toplumda en yaygın olanlarıdır.
Karın ağrısı:Yaşadığımız stres, sıkıntı, üzüntü gibi duygular, mide ve bağırsaklarımızı olumsuz etkiler. Çoğunlukla bulunduğumuz bir ortamda kendimizi rahatsız hissediyorsak, çok üzüldüğümüz bir olay başımıza geldiyse sindirim sistemimiz tepki verir ve karnımız ağrır. Psikosomatik ağrıların çocuklar üzerinde de en çok görülen ağrı çeşidi karın ağrılarıdır. Okul ve sınav stresi, aile içi huzursuzluklar çocuklarda karın ağrısı olarak kendini göstermektedir.
Baş ağrısı/migren: Baş ağrısı ve migren genellikle gün içerisinde yaşadığımız stres sonucu ortaya çıkar. İş yerinde yaşadığınız sıkıntılar, ailenizle yaşadığınız sorunlar kaslarınız gerilmesine ve sonucunda da baş ağrısının ve migrenin ortaya çıkmasına yol açar.
Regl ağrıları: Hemen hemen her kadının regl dönemi ağrılı geçer. Ancak ağrılarınız son birkaç aydır arttıysa bunun sebebi duygularınız ve zihninizin yıpranması olabilir. Regl dönemi zaten duygusal olarak kadınların inişli çıkışlı oldukları bir dönemdir ve yaşadığınız gerginlikler ve üzüntüler bu sürecin sizin için daha acılı ve zorlu geçmesine neden olabilir.
Boyun ve omuz ağrıları: Psikolojik olarak inişler çıkışlar yaşadığımız zamanların vücudumuzda etkisini gösterdiği ilk yer boyun ve omuz bölgesidir.
Kol ve bacak ağrıları: Yaşadığımız stres veya gerginlikler esnasında bazen kaslarımızı sıkarak kendimizi sakinleştirmek isteriz bu da daha sonrasında kollarımızın ve bacaklarımızın ağrımasına yol açar.
Psikosomatik ağrılar tedavi edilebilir rahatsızlıklardır. Psikosomatik ağrıları engellemek için bir doktora görünmeden önce kendinizin de uygulayabileceği bir takım tedavi seçenekleri vardır. Kendimizi daha iyi ifade etmek psikosomatik ağrıların çözümü olabilir. Bazen kendimizi ifade etmekte zorlanırız. Tüm uğraşlarımıza rağmen bize kötü davranan patronumuza karşı tepkisiz kalabiliriz, bizi üzen yakınlarımıza karşı onları üzmemek adına sessiz kalmayı tercih ederiz. Bu durumlarda içimize attığımız duygular psikosomatik ağrı olarak bize geri döner. Bizi üzen, sinirlendiren olaylar sırasında kendimizi daha iyi ifade etmek bu ağrıların oluşmasını önleyebilir.
Psikosomatik ağrıların tedavisinde kullanılabilecek bir diğer yöntemde yoga ve meditasyon yapmaktır. Yoga ve meditasyon gevşemenize ve duygularınızı daha rahat kabullenmenize yol açacaktır.
Psikosomatik ağrılarınız bir türlü geçmiyorsa bir psikoterapiste danışmanızda fayda vardır. Psikoterapistinizin uygun bulduğu tedavi yöntemleriyle psikosomatik ağrılardan kurtulmanız mümkün olacaktır.Hasta hikayesinin detaylı bir şekilde dinlenmesinin ardından tedavi bu hikaye doğrultusunda psikoterapi ve gerekirse bir psikiyatrist eşliğinde yürütülecek olan ilaç tedavisi ile sağlanır.
Düzenli uygulanan psikoterapi çalışmaları ve ileri düzeyli klinik tablolarda ilaç kullanımı çözüme giden en önemli aşamalardır.
Saygı ve sevgilerimle
Uzman Klinik Psikolog Osman İLHAN
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Psikosomatik Belirti Bozukluğu (Somatoform Bozukluk) Nedir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Osman İLHAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Osman İLHAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
