Emzirmekten biberona ya da katı yiyeceklere geçiş yapmak hem siz hem de bebeğiniz için büyük bir olaydır. Katı yiyeceklere başlamak sadece bir beslenme olayı değil aynı zamanda da bebeğinizin, çiğnemek ve yemek gibi yeni dünya zevkleriyle heyecan verici tanışması anlamına gelir.

BİBERONLA BESLEME

Eğer bebeğinizi anne sütüyle besleyemiyorsanız doktorunuz size bir bebek maması seçmenizde yardımcı olabilir. Etiketteki hazırlama kılavuzunu ya da doktorunuzun talimatlarını takip edin.
Formülü hazırlama süresince veya hazırladıktan sonra problemler ortaya çıkabilir. İnek ya da küçükbaş hayvanların sütü yeni doğmuş bebekler için uygun değildir. Çünkü düzgün şekilde sindirilemezler.

Biberonla beslerken bebeği her zaman sıkı bir şekilde kucaklayın ki vücudunuzun sevgi dolu sıcaklığını hissetsin. Bebeğinizi emzirirken biberonu hiçbir zaman destekleyerek bırakmayın ya da biberon ağzındayken bebeğinizin uyumasına izin vermeyin çünkü bebeğiniz içtiği sütü kusabilir ve nefessiz kalabilir.

Mamanın formülü ölçülerine ve büyüme hızlarına göre değişir ve her bir bebek için farklıdır. Doktorunuz size tavsiyede bulunabilir ama genel bir kural olarak bebekler 24 saatte bir ve taşıdıkları her bir kilogram başına 150 ml’ ye ihtiyaç duyarlar. Çoğu bebek günde 5 yada 6 kez mama yer. Emzirirken olduğu gibi biberonla beslemede de anneler bebekleri ile yumuşak bir model oluşturmak zorundadırlar. Biberonla besleme de anne ve babalar için aynı güçlükleri içermektedir.


Hatırlayın!


• Sağlık bilginizin iyi olması ve steril biberonlar bebeğinizi mikroplardan korumada hayati önem taşır. Bir şişe sterilizasyon malzemesi veya gereksiz araç gerece yatırım yapmanıza gerek yoktur basit plastik bir kap ve kapak yeterli olacaktır.

• Biberonların içini ve dışını ılık deterjanlı suyla yıkarken elleriniz daima temiz olsun.

• Basitçe, akan suda durulayın ve emziğin dış yüzeylerini birbirine sürterek ovun. Durulamadan sonra biberonlar, plaklar ve emzikler özel olarak hazırlanmış antibakteriyel bir solüsyonla yıkanabilir. İlk olarak solüsyonun birazı emziğin içinden süzdürülmelidir. Ambalaj üzerindeki talimatları takip edin.

• Plastik kapakçığı emzikle biberonu birbirine sıkıca tutturmak için kullanın. Bu solüsyonun biberonla tamamen temasta olmasını sağlayacak ve üst kısmın etrafında da birikmesini engelleyecektir.

• Biberonları sterilize etmede kullanılan diğer yöntemlerden kaynatma, buhara tabii tutma sayılabilir. Detaylar için doktorunuza başvurun.

• Bebeğiniz genellikle 15-30 dakika arasında beslenmeyi bitirdikten sonra kalan sütünü, biberonu bir tarafa fırlatır.

• Bebeğiniz her zaman biberondaki miktarın tümünü bitirmeyebilir. Bebekler değişik zamanlarda değişik miktarlara gereksinim duyarlar.

• Mikrodalgalar ısıtma için önerilmemektedir çünkü mamanın içinde bebeğin haşlanmasına sebep olabilecek sıcak noktalar oluşmasına sebep olabilirler.

• Daima biberonun sıcaklığını bileğinizin iç tarafına bir yada iki damla damlatarak test edin



Annelere öğütler ve ek gıdalara başlamada genel prensipler:

Yalnız anne sütü ile beslenen bebeklerde ek gıdalara 6. aydan sonra başlanır. Eğer 4-6 ay arasında bebek yeterli kilo alıyorsa yalnız anne sütü ile beslenmeye devam ediniz ve ek besinlere 6. aydan sonra başlayınız.

Bu dönemde çocuğunuza verdiğiniz ek gıdaların anne sütünün tamamlayıcısı olduğunu unutmayınız.

Ek gıdaya geçişte, özellikle katı gıdaların verilmeye başlandığı dönemde bebekler dilleri ile besinleri itebilir. Bebeklerin, istem dışı yaptıkları bu hareket genellikle 6-7 aydan sonra düzelir. Bebeğiniz ek gıdaları sevmedi diye endişelenmeyiniz.

Çocukların beslenme durumu en iyi kilo alışları ile değerlendirilir. Bunun için çocuğunuzu düzenli sağlık kontrollerine götürünüz.

Ek besinler

Çocuğu değişik tatlara ve kıvamlara alıştıran, ileri yaşlar için kolay yeme alışkanlığı kazandıran, besleyici değeri yüksek besinlerdir. Bu dönemde verilecek ek besinler meyve püresi, sebze püresi, muhallebi, yoğurt, peynir, reçel bisküvi, ekmek, yumurta gibi yiyecekleri içerir,

• Ek besinler kaşıkla veya bardakla az miktarlarda başlanarak verilir, daha sonra öğün haline getirilir.

• Yeni deneyeceğiniz yiyecekleri çocuk aç iken alışık olduğu yiyeceklerden önce veriniz.

• Ek besinlerin hepsine aynı haftada başlamayınız. Yeni besinlerin en az birer hafta aralıklarla çocuğunuzun beslenme programına ekleyiniz.

• Yeni verilecek yiyeceklerin alerji yapıp yapmadığına dikkat ediniz. Şüphelenilen gıda çocuğa verilmediği zaman belirtilerin geçip geçmediğini kontrol ediniz.

• Bebeğinize hiçbir zaman şekere veya reçele batırılmış yalancı meme vermeyiniz.

• Çocuğunuzun hoşlanmadığı önemli yiyecekleri 2-3 haftalık aralarla zaman zaman tekrar vermeyi deneyiniz.

• Bebeğinize vereceğiniz tüm yiyeceklerin temiz ve taze pişmiş olmasına dikkat ediniz.

Dikkat ! ! !

*Bebeğinize 18. ayın sonuna kadar kaynatılmış su veriniz.

*Bebeğinize 1. 5 yaşına kadar inek sütü vermeyiniz(Şişe süt, kutu süt gibi pastörize diye adlandırılan sütlerin de inek sütü olduğunu unutmayınız)




Aşağıda katı yiyeceklere başlarken gerekli olacak bazı ipuçları yer almaktadır:

Bebeğiniz Hazır mı?

Çoğu doktor siz katı yiyecekleri vermeden önce bebeğinizin en az 4 , ideali 6 aylık olması ve başını dik durumda sürekli tutabildiğinde başlanması konusunda hem fikirdirler.

Pirinç iyi bir seçimdir

Demirle takviye edilmiş pirinç lapası bebeğinizin katı yiyeceklere başlaması için iyi bir seçimdir. Pirincin demirle takviye edilmesi şu sebeplerle yapılır:

• Kolay sindirilir.
• Bebeğin ihtiyacı olan demiri sağlar
• Kıvamı anne sütü veya bebek maması ile hemen ayarlanabilir.
• Diğer hububatlarla mukayese edildiğinde alerjik reaksiyon oluşturma ihtimali daha azdır.

Deneyebileceğiniz diğer lapalar yulaf ve arpa olabilir. Tek çeşit tahıllardan oluşan lapaları denedikten sonra bebeğinize karışık lapalar yedirebilirsiniz.

Katı yiyeceğe başlamak

Katı yiyeceklere başlamadan önce doktorunuza danışın fakat başlama zamanına karar verdiğinizde bebeğinizi buna yavaş yavaş alıştırın. Katı yiyecekleri vermeden birkaç gün önce bebeğinizin masada sizinle beraber rahat etmesini sağlayın. Onu kucağınızda tutun, yakınınızda sallanan bir bebek sandalyesine yerleştirin ya da yüksek bir sandalyeye oturtun. Bu bebeğinize yemek zamanının özel olduğunu anlatacaktır.

Bebeğinizin ilk yemeği için sahneyi hazırlamak

Bebeğinizi ilk kez kaşıkla besleyeceğiniz ilk girişiminiz için, gün içinde bebeğinizin keyfinin yerinde olduğu bir zamanı seçin, uykusunu almış ve normal derede aç olsun. Çok aç bir bebek bu tip kaşık dolusu yiyeceklere sabır göstermeyebilir. Bebeğinizin sakin sakin yemek yemeye en çok istekli olduğu zamanı deneyebilirsiniz.

Günün sizin içinde en uygun zamanını seçin. Belki sessiz bir hafta sonu sabahı en iyisi olacaktır, böylece iş öncesi ya da sonrasında yenilecek koşuşturma halinde bir yemek için endişelenmeniz gerekmeyecektir. Eğer bebeğinizi emziriyorsanız, gün içinde sütünüzün en düşük seviyede olduğunu hissettiğiniz bir anı seçin.

Başlamadan önce, bebeğinizi emzirin ya da ona biberonunu verin bu sayede mızmızlanmayacaktır. Emzirme sürenizi ya da verdiğiniz anne sütü veya mama miktarını azaltmayın. Böylece ne kadar ya da hangi katı gıdayı aldığından bağımsız olarak, bebeğinizin büyümesi için gerekli olan yeterli besini elde ettiğinden emin olabilirsiniz.

Yüksek bir sandalyeyi masanın yanına yerleştirin. Eğer gerekli olduğunu düşünüyorsanız yemek parçalarının etrafı kirletmesini önlemek için eski örtüler ya da birkaç sayfa gazeteyi yüksek sandalyenin etrafına serebilirsiniz.

Bebeğinizin giysilerini geniş ve yıkanabilir bir önlükle örtün,(kendiniz de eski giysiler veya bir önlük giymek isteyebilirsiniz)

Bebeğinizin nazik dişetlerini korumak için plastik olan ve bebeklere özel bir kaşık kullanın.

Bebeği Beslemek

Bebeğiniz bir şekilde kaşığı kapmaya çalışacağı için, bir miktar yiyeceği bebeğinizin sandalyesine bulaştırın ki böylece onu parmağıyla karıştırabilsin ve siz ona yedirmeden önce yapısına alışabilsin.

Bebeğiniz ilk tadımda kaşığı diliyle hemen dışarı çıkarırsa şaşırmayın. Bu doğal bir reflekstir. Başlangıçta kaşık yerine parmağınızı kullanmayı deneyebilirsiniz. Sonunda bebeğiniz dışarı çıkardığından fazlasını yutmaya başlayacaktır.

Günde bir öğün bebeğinize katı yiyecek verin, bu düzeni birkaç gün ya da hafta boyunca devam ettirin. Ta ki bebeğiniz birkaç kaşık dolusu mama yiyene kadar. Ondan sonra yavaş yavaş çeşitleri arttırın.

Bebeğin İlk Yiyeceği

• Çoğu bebek 6 aylık olana kadar anne sütünden veya yetersizse bebek mamasından başka bir şeye ihtiyaç duymaz. Anne sütü ve/veya mama %90 su içerdiğinden ayrıca su vermeye gerek yoktur.

• Bazı bebekler 6. ayda henüz katı yiyecekler için hazır değilken, bazıları da anne sütü ya da hazır sütten katı yiyeceklere biraz daha erken geçerler.

• Yaklaşık 6 aylık olduklarında küçük miktarlarda yiyecekler verebilirsiniz. Eğer bebeğiniz bundan hoşlanmış gibi görünüyorsa, yavaş yavaş çeşitli yiyeceklerden oluşan küçük miktarda yiyecekleri vermeye devam edebilirsiniz.

• Değişik yiyecekleri bebeğinize yedirirken, arada tek bir yiyeceği vermek, alerjiye yol açabilecek özel bir yiyeceği ayırt etmenizi sağlayacaktır. Eğer bebeğiniz katı yiyeceklerden hoşlanmamış görünüyorsa, birkaç hafta bekleyin ve yeniden deneyin.

• Katı yiyecekler çok erken verilirse, çocuklarda alerji gelişme olasılığı artar.

• İlk katı yiyecek doğranmış meyveler veya rendelenmiş sebzelerden yapılmış bebek maması olabilir. Bebek mamaları anne sütü ya da hazır mama ile karıştırılabilir.

• Yağlı, tuzlu veya şekerli yiyecekler vermekten kaçının.

• Tuz, şeker ya da tatlandırıcılar ilave etmekten kaçının.

• Tost veya ekmek kabukları, bebek bisküvileri veya çeşitli meyve ve sebzeler, 8 ile 12 ay arasında kaşınan dişetleri için sıkça kullanılır. Ancak bunların boğaza kaçmaması için çok dikkat etmek gereklidir .

Bebeğin ilk yiyeceği

Eğer aile yemekleriniz bebeğiniz için tam anlamı ile uygun değilse (Örnek: acı sos veya diğer çok baharatlı yiyecekler) bazı sebzeleri buharda pişirip doğradıktan sonra, dondurabilir ve özel günlerde kullanabilirsiniz. Ama 1-2 günlük ihtiyaçları belirleyerek az miktarları pişirip kısa sürede bitirmeniz daha da uygun olacaktır.

Eğer ailenizde alerji sık görülüyorsa, en az 6 ay boyunca sadece anne sütü ideal beslenme şeklidir. Muhallebi veya yoğurda alıştıktan sonra hafif ateşte pişirilmiş elma ya da armut gibi özel meyveleri deneyebilirsiniz. Böylece meyveleri daha rahat ezebilirsiniz. Bunlar genellikle alerji açısından en güvenli yiyeceklerdir. Bunların herhangi bir reaksiyona sebep olma şansları düşüktür. Küçük bebekler için özellikle alerji yapabilecek yiyecekler yumurta beyazı, inek sütü, midye gibi deniz mahsülleri, fındık-fıstık gibi kuru yemişler ve çilektir. Özellikle de alerji öyküsü olan ailelerde bunlardan kaçınmaya dikkat edin.

Bebek mamaları nasıl hazırlanır?

Bebek maması basitçe süzülmüş, rendelenmiş, doğranmış yetişkin yiyeceğidir. Kendiniz için hazırladığınız yiyeceğin sadece değişik bir şeklidir. Kendi bebeğiniz için mama hazırlamanın sebepleri şunlardır:

• İçinde ne olduğunu bilirsiniz

• Bebeğinizin ağız tadına uygun olarak mamayı hazırlayabilirsiniz.

• Bebeğinizin hoşlandığı tatları şekillendirebilirsiniz ve taze yiyeceklerin tadını öğrenmesini sağlayabilirsiniz

Kendi bebek mamanızı hazırlamanız için ipuçlari

• Taze meyve ve sebzeler alın

• Sebzeleri buharda pişirin

• Tuz ya da şeker eklemenize gerek yoktur.

• Yağda kızartmaktan kaçının. Çünkü sağlıklı olmayan yağlar katılmış olacaktır.

• Birkaç öğün için kullanmaya yeterli miktarda mamayı bir seferde yapın.

• Tamamen püre yapılmış gıdalardan 1-1,5 ay içinde kurtulmaya bakın. Önce çatalla ezin daha sonra da ufak parçalara bölün. Çünkü insanoğlu kolaya çok kolay alışır.

• Bebek mamasını eritmek ya da ısıtmak için mikrodalga kullanıyorsanız, sıcak parçacıklardan sakınmak için mamayı iyi karıştırmaya dikkat edin

• Isıtma ve eritme için hangi metodu kullanırsanız kullanın mamayı iyi karıştırın ve çok sıcak olup olmadığını kontrol edin.

• Dikkatle hazırladığınız yemekleri ziyan etmemek için küçük porsiyonlara bölün.

Bazı besinlerin veriliş zamanları ve hazırlanışı

1. Meyve suyu ve meyve püresi

Elma, şeftali, üzüm, mandalina gibi meyvelerin suları, tercihen püreleri, 1-2 tatlı kaşığından başlanarak verilir ve yavaş yavaş arttırılır.
Hazırlanışı: Çocuğa ilk verilecek meyve mevsimine göre elma-muz veya şeftalidir. Meyveler iyice yıkanılır, kabukları soyulur, cam rendede rendelenir. Günde bir veya iki kez öğün aralarında olmak üzere yarım muz veya orta büyüklükte bir meyve verilebilir. Meyve suyu ve pürelerine şeker eklenmemelidir. Meyve püreleri yoğurt ile karıştırılarak bir öğün olarak verilir.

2. Muhallebi

6 aylıkta başlanır. Genellikle akşam öğünü olarak 18:00-20:00 saatleri arasında verilir. Hazırlanışı: 1 su bardağı su ve yaklaşık 3 tatlı kaşığı pirinç unu karıştırılarak su muhallebisi yapılır. Ateşten indirilir, hafif soğuduktan sonra 6 ölçek hazır mama toz halinde katılır(2 numara). Gerekirse tel süzgeçten geçirilir.



3. Yoğurt

Genellikle ikindi öğünü ek gıdası olan yoğurt, muhallebi yerine de verilebilir.
Hazırlanışı: Süt kaynatılır, elin dayanabileceği sıcaklığa (40 C) kadar soğutulur. Bir litre süte 1-2 çorba kaşığı süt içinde sulandırılmış bir çorba kaşığı yoğurt maya olarak eklenir ve yavaşça karıştırılır. Hareket ettirmeksizin sıcak bir yerde 4 saat bekletilir.

4. Sebze çorbası ve püresi

5-6 aylarda muhallebiye başladıktan 1-2 hafta sonra (ancak iyi kilo alan bebeklerde muhallebiden önce)genellikle öğle öğününde 1-2 tatlı kaşığından başlanarak yavaş yavaş artırarak verilir.
-1’nci hafta (sebze çorbası): 4 su bardağı su, 2 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1 tatlı kaşığı pirinç konarak 45-50 dakika ağzı kapalı kapta pişirilir. Düdüklü tencerede pişirecekseniz 1 su bardağı su ve 15 dakika pişirmek yeterlidir. Tel süzgeç veya blender’dan geçirilir. Bu sulu çorba önce yarım çay bardağı ile başlanır, çocuğun isteğine göre yavaş yavaş artırılarak verilir. Doyacak miktarda yiyebilene dek öğünler anne sütü ile tamamlanır.
2’nci hafta(basit sebze püresi): Yukarıdaki gibi daha az su ile ve 1 tatlı kaşığı zeytinyağı konarak pişirilir. Havuçlar, patates tamamıyla ezilerek püre haline getirilir.
-3’ncü hafta (karışık sebze püresi): Mevsim sebzeleri eklenerek içerik zenginleştirilir. Küçük kaplarda 1-2 gün buzdolabında saklanabilir. Ancak yeşil yapraklı sebzeleri (ıspanak, maydonoz, pazı vb. )günlük eklenip hemen tüketilmelidir. Yeşil yapraklı sebze içeren çorbalar bir kereden fazla ısıtılmamalıdır. Bu dönemde hazırlanan sebze püresine tepeleme bir çorba kaşığı kıyma (3 kez çekilmiş) eklenebilir.

5. Kahvaltı

Çocuk yukarıdaki besinlere alıştıktan sonra kahvaltıya başlanır.
Hazırlanışı: Peynir, reçel ya da pekmez ve ekmek ile hazırlanır. Daha akışkan bir kıvama getirmek amacıyla içine 30-60 ml hazır mama eklenmesi de uygun olacaktır. Tuzu çıkarılmış peynir ve reçel mama içinde ezilir ve karışıma ekmek içi katılır. Önce 1-2 tatlı kaşığı olarak başlanır ve giderek arttırılır. !1 yaşından önce bal verilmemelidir!. Kahvaltıya arzu edilirse 1 çay kaşığı tereyağ eklenebilir. Kahvaltı yarım ince dilim ekmek yerine 2-3 bisküvi ile de hazırlanabilir.

6. Yumurta

Katı pişmiş yumurta sarısı çocuk kahvaltıya alıştıktan sonra (8. ayda)1çay kaşığı olarak beslenme programına eklenir, yavaş yavaş miktarı artırılır. Bir haftanın sonunda bebek tam bir yumurta sarısını yiyebilir. Yumurta sarısı, alıştırma süresince katı daha sonra kayısı kıvamında verilebilir. 9-10 aylarda allerjisi olmayan çocuklara yumurtanın beyazı da verilebilir.



7.Et

7-8 aylarda bir tepeleme çorba kaşığı pişmiş kıyma veya orta boy ince bir biftek veya derisiz tavuk eti parçası sebze püresi hazırlanırken içine eklenir.

8. Köfte

Baharatsız olarak hazırlanmış ızgara köfte veya terbiyeli -sebzeli köfteler 8. ayda verilebilir.

9. Pilav, makarna ve dolmalar

8 aydan sonra yoğurt ile karıştırılarak verilebilir.

10. Balık(kılçıksız)

8 ayda öğle öğünlerinde püre şeklinde et yerine değiştirilerek verilebilir.

11. Karaciğer

8 . ayda öğle öğünlerinde et ile değiştirilerek 15 günde bir kez olmak üzere verilebilir. Hazırlanışı: Kuzu , koyun, veya dana ciğeri kullanılır. Karaciğer az tuzla suda haşlanır, zarı çıkarılır püre şeklinde sebze püresinin içine eklenir.

Çay-kola-kahve v.s

Besleyici hiçibir değeri olmayan bu içeceklerin çocuk beslenmesinde yeri yoktur. Aksine diğer gıdaların ve özellikle demirin bağırsaktan emilmesini engelleyerek çocuğunuza zarar verebilir.