Günümüzde gelişen teknoloji koşulları içerisinde işler tek başına yapılamayacak kadar çeşitlenmiş, bu nedenle işlerin yapılmasında bir organizasyon ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu nedenle; yönetim kavramının tanımlanmasında yarar olduğunu düşünüyorum. Yönetim; bir işin tek başına yapılamayacak kadar çeşitli olması nedeniyle, görevin yerine getirilmesi için işlerin paylaştırılması yani organize edilmesi ve planlanması sürecidir. Bu süreçleri gerçekleştiren kişiye ise yönetici denilmektedir.

Günümüzde gelişen teknoloji, bunlara bağlı olarak gelişen ve değişen kurum koşulları, kurum yapılarını etkilemiş ve farklı yapılanmalara yol açmıştır. Kurumlarda personelin iyi seçilmesi, yetiştirilmesi, çağdaş ve etkili donatım sağlanması, bireyin işini nicelik olarak daha iyi yapmak için yetmemektedir. Önemli olan personelin işinden tatmini sağlayarak yeterli nicelikte ve nitelikli üretim için güdülenmesidir. Bu güdülenme hem bireyin iş performansını arttırmakta, hem de kişinin yaptığı işten mutluluk duymasına yol açarak, iş tatminini etkilemektedir.

Bu bilgiler ışığı altında motivasyon; bir kişinin belirlenen hedeflere doğru harekete geçmesi sürecidir. Bu kapsamda; İş tahmini ile ilgili teoriler iki grup altında toplanabilir. Birinci teori grubu Kapsam Teorileri, ikincisi de Süreç Teorileridir.

Kapsam teorileri temel olarak insanın davranışlarını harekete geçiren ve korunmasını sağlayan bireysel ve çevresel faktörlerle ilgilidir. Bir başka deyişle insanları hangi belirli ihtiyaçların veya güdülerin harekete geçirdiği ile ilgilidir. Bu teoriler grubuna Maslow’ un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi, Alderfer’ in Erg Teorisi, Herberg’ in İki- Faktör Kavramı ve Mc Clelland’ ın Kazanılmış İhtiyaçlar Teorisi girmektedir. (Gülten,1990)

Maslow’ un ihtiyaçlar hiyerarşisinde insan gereksinimleri beşli bir taksonomi gösterir. Bu gereksinimler hiyerarşik bir düzen içindedir. Alt düzeydeki ihtiyaçlar doyurulmadan, üst düzey ihtiyaçlar ortaya çıkıp harekete geçemez. Bir ihtiyaç doyurulduğunda hiyerarşide üst düzeydeki ihtiyaç harekete geçer ve bu süreç hiyerarşideki en son ihtiyacın doyurulmasına kadar gider. Maslow ihtiyaçları beş basamaklıdır. Bunlar fizyolojik, güvenlik, sosyal saygı, kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarıdır.

Fizyolojik İhtiyaçlar; en temel ihtiyaçlardır. Yemek, su, barınma gibi insan yaşamının devamı için şart olan etmenleri içerirler.

Güvenlik İhtiyaçları; Fizyolojik ihtiyaçlar temel olarak doyurulduğunda güvenlik ihtiyacı kendini göstermeye başlar. Bu ihtiyaçlar bireyin kendini yangın, kaza gibi, tehlikelerden koruması, gelecekleri ile ilgilenmeleri, ekonomik güvence ve sosyal güvenlik ile sağlık ihtiyaçlarını içerir.

Ait Olma ve Sosyal İhtiyaçlar; insanlar birer sosyal canlıdır. Kendilerine ihtiyaç duyulduğunu hissetmek isterler. Bu ihtiyaçlar ait olma duygusu, arkadaşlık, sevgi diğerleri tarafından kabul görmeyi içermektedir.

Saygı İhtiyacı; alt düzey ihtiyaçlarının karşılanması sonucu ortaya çıkar. Bu ihtiyaçlar iki taraflıdır. Birey başkaları tarafından saygı görmeli, başkaları tarafından tanınmalıdır. Bu ihtiyaç ayrıca kendine saygıyı da içerir. Maslow bireyin benlik başarısına ve başkalarından saygı görmesine dayanağını bildirmektedir.

Kendini-Gerçekleştirme İhtiyacı; ihtiyaçlar hiyerarşisindeki son basamak olan bu ihtiyacın doyurulması için kendisinden önce gelen diğer alt düzeydeki ihtiyaçların bireyin gereksinimi oranında doyurulmasını gerektirmektedir. Bu ihtiyaç bireyin sahip olduğu yetenekler doğrultusunda en yüksek potansiyelini gerçekleştirme arzusudur. Bu ihtiyaç hiçbir zaman sona ermeyen bir uğraştır, zira bireyler mükemmelliğe hiçbir zaman ulaşamazlar.

Alt düzeydeki ihtiyaçlar birey için gerekli görüldüğü oranda doyurulmadıkça, bir üst düzeydeki gereksinme ortaya çıkmaz. Bu açıdan o an için baskın olan ihtiyaç bireyi güdüler, davranışlara yön verir. Ayrıca bir üst düzey ihtiyaç karşılanmazsa, bir alt düzey daha çok istenir hale gelir. Bu anlamda kurumda üst düzey ihtiyaçları karşılanmayan bireylerin çalışma koşulları ile ücreti konuşmaları tesadüfi değildir.

Maslow’ un teorisi pek çok insan tarafından kabul görmüştür ancak bu teoriye gelen eleştiriler teorinin çok ciddi kusurları bulunduğu yönündedir. Teorinin deneysel testlere dayanmadığı kültürel farkları gözetmediğini bildirmektedir.

Bu bilgiler ışığında dahi Maslow’ un ihtiyaçlar hiyerarşisi kapsamında bir çalışanın ele alınması, ihtiyaçlarının karşılanması kişinin kuruma aidiyet duygusu ile motivasyonunu harekete geçirebilecektir.