Çocuğunuz 2 yaşına kadar birkaç anlamlı kelime söyleyemiyorsa veya 3 yaşına kadar cümle kuramıyorsa bu durum, dil probleminin veya gecikmiş konuşmanın bir işareti olabilir. Bu durumda yapmanız gereken ilk iş, alanında uzman doktor dil ve konuşma bozuklukları uzmanına başvuru yapmanızdır. Bir çocuğun konuşması yaşına göre beklenenden yavaşsa veya dil gelişimi akranlarına göre yavaşsa, gecikmiş konuşma olarak kabul edilir.

Bebeklik döneminde geçmesi gereken gelişim evrelerinden birinde kesintiye uğrayabileceği gibi daha sonra da ortaya çıkabilmektedir. Nörogelişimsel değişimler veya havale nöbetlerinde çocuklar nörolojik olarak etkilendikleri için çocukların dil, iletişim ve etkileşimi üzerinde etkili olabilmektedir.

Genel normlarda çocuklarda 1 ila 4 yaş bandına baktığımızda ;
• 1 ile 1,5 yaş arasında 3 ile 50 kelime hazinesi olması gerekir.
• 2 yaşında ise 300 kelimeye ulaşabilmelidir. Hatta daha çok kelime dağarcığına sahip olabilmektedirler.
• 3-4 yaş arası normal gelişim düzeyindeki çocuklar herhangi bir çalışmaya ihtiyaç duymadan düşüncelerini akıcı ve düzgün cümlelerle ifade edebilir, yorum yapabilir, konu ile ilgili yeni fikirler sunabilir, soru sorabilir, uzun cümleler kurabilirler.

Bir çocuk ailesi, bakıcıları ve yabancılarla sözsüz iletişim kurabilir, ancak sözlü iletişimde bulunmayabilir, ancak komutları takip edebilir, istenen resim veya nesneleri işaret edebilir ve fiziksel ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlayabilir. Bunu yaparken uygun kelime ve cümleler kullanmak yerine el kol hareketi, ağlama, öfke ve şiddet gösterme, anlamsız sesler çıkarma gibi davranışlar sergileyebilirler.

Gecikmiş Konuşmanın Olası Nedenleri ?

Zihinsel İşlevlerde Yetersizlik:

Konuşma ile zeka arasında doğrudan bir ilişki olduğu bilinmektedir. Zekâ sonuçlarının artmasıyla birlikte konuşmanın önce ve sonra düşüşe geçtiği gözlenmiştir.
Yapısal bozukluklar: Dil, dişler, çene, dudaklar ve damaktaki yapısal anormallikler buna neden olabilir.

Nörolojik Nedenler:

Konuşma beyinde ses dalgalarının anlamlandırılmasıyla algılanır. Onları alan merkez, periferik merkezdir. Beynin bu kısmı kapalı ise ses anlaşılmaz ve konuşma olmaz. Bu durum ancak gerekli tetkiklerden sonra bir nörolog tarafından belirlenebilir. Beynin motor bölgelerindeki konuşma ile ilgili merkezlerin doğum sırasında oksijensiz kalması, gebelikte annede ateş, serebral palsi, döllenmiş yumurtanın bozulması, gebelikte annenin ilaç kullanması ve bireyin psiko-motor gereksinim olması gibi sorunlarla karşılaşılmaktadır.

İşlevsel işitme sorunları:

Çocuğun geç konuşmasının nedenleri araştırılırken işitme testleri yapılmalıdır. Olası bir şüphe durumunda bir uzmana başvurulmalıdır. Bazen düşük desibel işitme kaybı, doğrudan işitsel bir faktör olmaksızın konuşma gecikmesiyle karıştırılabilir. Bu durumlarda çocuklarda söylenenleri duyamadıkları veya anlayamadıkları için konuşmada gecikme veya artikülasyon sorunları görülebilir. Hafif derecede işitme kaybı olan kişilerde, uygun cihaz kullanımı veya implant gibi protezlerle normal işitme sağlanabiliyorsa konuşma gecikmeleri düzeltilebilir ve akıcı konuşma sağlanabilir.

Duygu durum bozuklukları:

Çocuklukta görülen bazı ruhsal bozuklukların yanı sıra, yaygın gelişimsel bozukluklar olarak adlandırılan geniş bir tanıda görülen bazı tanılar çocuğun konuşmasını engelleyebilir. Bu durumdaki bazı çocuklar hiç konuşmasalar bile sessiz kalmayı tercih ederler.

Genetik faktörler:

Ebeveynlerden birinde veya yakın akrabalarda konuşma gecikmesi varsa çocuklarında da bu durumun görülme olasılığı yüksektir. Günümüzde eğitim ve sağlık alanındaki teknoloji ve gelişmeler toplumlarda farklı ihtiyaçları ortaya çıkarmaktadır. Örneğin, ilkokula başlama yaşı düştü, anaokulu eğitimi önemli ölçüde arttı ve birçok çocuk, anneler çalışma hayatına girince anaokuluna başlamak zorunda kalıyor.

Çocuğun bu aşamalarda konuşamaması ve çevrenin baskısı onda gerginlik yaratacak ve kendini ifade edememesi saldırganlığa ve özgüven eksikliğine yol açabilecektir. Bu nedenle zaten konuşacak mantığıyla gitmek yerine uzmanlardan yardım almak sizin ve çocuğunuz için hayatını kolaylaştıracak ve bu aşamaları daha keyifli bir şekilde geçirmenize yardımcı olacaktır.
Konuşma, model alma yoluyla gelişen bir beceridir. Ebeveynler olarak çocuklarımıza her zaman sevgimizi ve desteğimizi göstermemiz, onların özgüven geliştirmelerine yardımcı olacaktır. Aile içi çatışmalar ve kişisel sorunlar bir çocuk tarafından sandığınızdan daha çok sorunlar getirebileceğine kabul etmeniz gerekmektedir. Stres, çocukta farklı duygusal geçişlere ve kaygıya neden olabilir.

Gecikmeli konuşması olan aileler için ipuçları: Çocuğu eleştirmemek ve güven duygusunu kırmamak gerekir. Davranış sorunları varsa, davranış sorunları için yardım almak ve başka bir sorun yaşama riskini ekarte etmek için başka testler yaptırmak doğru yol haritası getirir. Anaokuluna gitmesi durumunda anne babanın anlayışı, sabrı ve doğru davranışı ve öğretmenin iş birliği konuşma uzmanına büyük destek olacaktır.

Anne ve babada genetik olarak aileden kaynaklanan geç başlayan bir konuşma sorunu varsa zaten bir konuşma kalıbını benimsemek de pek uygun değil. Konuşma tüm zihinsel, dilsel ve sosyal becerileri etkileyen karmaşık bir beceridir. Konuşamamak çocuğun hayal kırıklığına uğramasına neden olur. Engellenme, uyum zorlukları ve öfke patlamaları olarak geri dönerken, öğrenilenleri ifade edememe ayrımcılığı ortadan kaldırır ve yeni bilgilere geçişi yavaşlatır.

Teknoloji, tıp ve eğitimin her geçen gün ilerlediği ve beklentilerin bu kadar yüksek olduğu günümüz dünyasında eski geleneklerle karşılaştırmak ne kadar doğru?

Duyarlılığımızı ve inancımızı kaybetmediğimiz sürece alınacak küçük tedbirlerle bu durumu kısa sürede aşmak mümkündür. Erken tanı ve müdahaleden kaçmak veya çocuğunuzun mevcut durumunu zamana yaymanız, çocuğunuzun zamanını çalmaktan öteye gitmeyeceğinizi bilmeniz size fayda sağlayacaktır.