Bir Çocuğa İsim Vermek: Adımız Talihimizdir
Adımız Talihimizdir
Hiç tanımadığınız, sadece cinsiyetini bildiğiniz ve sizin için hep özel olacak birine nasıl elbise alırdınız? Ya kendi zevkinize göre ya da riske girmemek için genel kabul görebilecek bir şey seçersiniz. Bir çocuğa isim vermek de bunun gibidir. Bir anlayışa göre onun adı onun kaderi olacaktır.
Eski zamanlardan beri çocuğun ismi ile yaşamı arasında bir ilişki olduğuna dair bir inanış var. Romalılar “nomen est omen” yani “adımız talihimiz” inancına sahiptiler. Dede Korkut'a göre anne ve babanın verdiği isim gerçek değil geçicidir; çocuk gerçek ismini avda ya da savaşta gösterdiği performanstan sonra alır. Eski Türklerde bazı çocuklara isim verilmediği için adı “adsız” olarak kalırdı. Sürekli çocuğunu kaybeden aileler için ilginç bir önlem bulunmuştu. Yeni bebek dünyaya geldiğinde babasına sembolik olarak satılır, erkekse "satılmış" kız ise "satı" denilirdi. Çok çocuk sahipleri son çocuklarına "yeter" ismini verirlerdi.
Anadolu'da kişiliğini yansıtmayan isim verilen çocuklara "adı ağır geldi" denir ve yatır yatır dolaştırılır. Bir çok kişiye garip gelebilir ancak bu fark edilip önlem alındığında çocuklar genelde iyileşirler.
Çocuğunuza isim vermeden önce bilmeniz gerekenler
1. Vereceğiniz isim kolay olmalıdır. Yapılan deneylerde kolay telaffuzu olan isimlerin zor telaffuzu olan isimlere oranla daha olumlu algılandığı görüldü. Yazılışı ve söylenişi kolay, hatırlanabilir bir isim olması önemli bir avantajdır.
2. İsim Akılda kalıcı olabilmelidir. Akılda tutması zor isimler genellikle yanlış yazılır. Çocuğunuz ömrü boyunca gereksiz yere isim düzeltme diyaloğu yaşar. Ayrıca yeni tanıştığı insanlar ismini hatırlamakta zorlanırlar, çocuğunuz kabul görmekte zorlanabilir.
3. Aykırı isimlerden kaçının. The New York Times'ın haberine göre, yapılan birkaç bilimsel araştırmada olağandışı isimlere sahip olan ilkokul çocuklarının daha kötü akademik başarı göstermeye eğilimli oldukları ve sınıftaki akranlarına göre daha az popüler olduklarını göstermiştir.
Bazı isimler zaman içinde farklı anlamlar kazanmaya başlar, gücünü yitirir ve bazen alay konusu olur. Çocuğunuza asla ilerde alay konusu olacak bir isim vermeyin. Adı ne olursa olsun kendisini koruyacak becerilere sahip bir çocuk olsa bile ismi yüzünden kendisini savunmak zorunda kalacak, belki de kaderi gereksiz yere başka bir yöne kayacak.
4. İddalı isim vermeden önce ciddi düşünün. Adımız bize misyon verir. Bir ismin verilme hikayesi, ismin anlamı, ailenin neden bu isme karar kıldığı gibi faktörler çocuğun hikayesinde önemli bir yer tutacaktır. İsminin, onun kimliğinin önemli bir parçası olarak kalacağını unutmamak lazım. Bu nedenle bir isim vermeden önce araştırmak, anlamını ve kökenini bilmek gerekir.
5. Sürü psikolojisine ne kadar kapılacaksınız? ABD'deki Pennsylvania Üniversitesi ile İngiltere'nin başkenti Londra'daki City Üniversitesi'nin yaptığı ortak araştırmaya göre belirli zamanlarda belirli bebek isimlerinin sayısının artmasının nedeni sürü psikolojisi. Ülkemizde en çok verilen 50 isim, yıllara göre analiz edildiğinde, verilen isimlerin zamana, politik yaşama, popüler kültüre göre değişim gösterdiği anlaşılmaktadır. 1923 yılından itibaren 1990'lı yıllara gelinceye kadar verilen isimlerde çok büyük değişiklikler görülmezken, son yıllarda farklı isim verme eğilimi olduğu görülüyor. Hatta 2014 yılında verilen ilk 50 isme bakıldığında önemli bir bölümünün önceki yıllarda rastlanmayanlardan seçildiği görülmektedir. Burada çocuklarına verdikleri isimlere göre üç grup aileden söz edilebilir:
1. Geleneksel isimleri veren aileler: 1923 yılından günümüze kadar gelindiğinde en çok verilen ilk 10 isim arasında kızlarda sadece Zeynep, erkeklerde ise Mehmet, Mustafa ve Ahmet isimleri verilmeye devam edilmiştir. Erkeklere geleneksel isim verme eğilimi kızlara göre daha fazladır.
2. Popüler kültüre göre isim veren aileler: Dizi filimlerinin oyuncuları ya da kahramanlarından, politikacılardan etkilenip çocuğuna isim veren önemli bir kesim var. Yapılan bir çalışmada araştırmacılar, sanal ortamda bir gruba doğacak çocukları için isim seçecekleri bir oyun oynattılar. Görüldü ki ya daha çok tercih edilen isimler ya da oyundaki grup lideri olanların tercih ettikleri isimlerin yaygın olarak seçildi. Araştırmacılar, "Bebek isimlerindeki aniden ortaya çıkan gizemli artış ve düşüşte sosyal yaşamla, sürü psikolojisiyle ilgili sihirli bir el var gibi görünüyor. İnsanlar etraftakilerden etkilenip çocuklarına isim seçiyor" dedi.
Bizim ülkemizde de 1990 yıllara gelindiğinde önceki yıllara göre tercih edilen isimlerin farklılaştığı görülmüş, bu farklı isimler çok sayıda çocuğa verilmeye başlanmıştır. Bir grup aile medyatik karakter yada politikacılardan etkilenirken, bir başka grup aile farklı isimleri aynı anda vermeye başlamışlardır.
3. Çocuğuna farklı isim verenler: Bu grup aileler, popüler ya da geleneksel kültürde görülmeyen özgün bir isim arayışına giriyorlar ve çocuklarının farklı olduğunu ortaya koymaya çalışıyorlar.
Sonuçta her kuşağın kendine özgü bir hikayesi oluyor. Diğer ailelerin eğilimlerine bakmak çoğu zaman avantajlıdır. Günümüzde önde olan ve isimleri çocuklarına verilen politikacı, sanatçı ya da film kahramanları ileride gözden düşebilirler. Politik tercihi ortaya koyan isim vermek de çocuğunuzun kaderini belli bir görüşe sıkıştırmak olabilir. Bir isim çocuğa yük olmamalıdır.
Gerçekten isim önemli mi?
İnsanların çocukları için seçtiği isimler basitten karmaşığa doğru çok değişir ve bunun sonraki hayatlarının akıbetinde elbette etkisi vardır. İsimlerin hem kendisi hem anlamı hem de çağrıştırdığı şeylerin bir gücü vardır ve bu insanları ister istemez belli biçimlerde düşünmeye sevk eder. Araştırmalar daha kolay isimli politikacıların daha çok oy aldığını bulmuştur. Ayrıca Amerika'da yapılan bir araştırmada akıcı (daha kolay söylenebilir) isme sahip avukatların yasal hiyerarşik düzene akıcı olmayan isme sahip meslektaşlarına göre daha çabuk karşı çıktıkları bulunmuştur. Bütün bunların yanında ismi, farklı veya tuhaf olan ancak son derece sağlıklı, mutlu ve başarılı insanlar da vardır. George Mason Üniversitesinide Gelişim Psikologu olan Dr. Ford, "İsim, o kişi hakkında bilinen tek bilgiyse anlamlı bir etki yaratır. Ancak, sadece ismi bilinen kişiye bir resmini eklerseniz, ismin etkisi azalır. Kişiliği hakkındaki bir bilgi, motivasyonu, yeteneği hakkında bir şeyler daha eklenirse ismin etkisi daha da azalır" demiştir.
Henüz doğmamış bir çocuk için anne baba ne yapacak? Çocuklarının isminin ne olacağını düşünmeleri anne babalığa hazırlanmanın özel bir basmağıdır. Karı kocanın birlikte vermeye çalıştıkları bu karar, içinde önemli gizler taşır. Kendi duygu ve düşüncelerini, hayattan ve çocuklarından beklentilerini ortaya koymuş olurlar. Adımız hep bizimle kalır, her şeyimizi; sağlığımızı, onurumuzu, varlığımızı hatta canımızı kaybedebiliriz. Ancak adımızı asla kaybetmeyiz.
Günümüz anne babasının çıkmazı
1. Çocuğunun ismini neye göre verecek? İnternette yoğunca bakılan isim analizleri, harflerin kişiliğe olan etkisi üzerine yapılan yazılar, "arda"lar mızmız, "zeynep"ler başına buyruk,
Harflerin etkilerinden söz edenler oluyor, yani mesela kalın sesliler, iki tane A olması çocuğu taşkın yapar, E ve İ'li ince sesliler daha mülayim olur gibi..acayip bir harflere göre isim analizi yöntemlari varmış mesela aileler çok kullanıyorlarmış. Yada mesela bir isim söylediğimizde "aaa xxx'ler yaramaz olurlar" yada "xxx'ler evcimen olur" gibi ifadeler sık söyleniyor, böyle bir yatkınlık var. Toplumdaki kutuplaşma arttıkça isimlerin kökenlerinden daha çok ürker olduk biz mesela, nötr isim bulmak zorluyor bizi, aaa bu dinci ismi, bunu kürtler koyuyor, bunu aleviler, bu ermeni adı gibi, bunu turancılar.. en çok bunda zorlandık mesela.. her yaşa uygunluğunu düşünüyor insan bi de, çocukken bu isim uyar ama "xxx amca" hiç olmuyor gibi.. =D türkçe karakter mevzusu var bi de bizler için, o da düşünülüyor..
Hiç tanımadığınız, sadece cinsiyetini bildiğiniz ve sizin için hep özel olacak birine nasıl elbise alırdınız? Ya kendi zevkinize göre ya da riske girmemek için genel kabul görebilecek bir şey seçersiniz. Bir çocuğa isim vermek de bunun gibidir. Bir anlayışa göre onun adı onun kaderi olacaktır.
Eski zamanlardan beri çocuğun ismi ile yaşamı arasında bir ilişki olduğuna dair bir inanış var. Romalılar “nomen est omen” yani “adımız talihimiz” inancına sahiptiler. Dede Korkut'a göre anne ve babanın verdiği isim gerçek değil geçicidir; çocuk gerçek ismini avda ya da savaşta gösterdiği performanstan sonra alır. Eski Türklerde bazı çocuklara isim verilmediği için adı “adsız” olarak kalırdı. Sürekli çocuğunu kaybeden aileler için ilginç bir önlem bulunmuştu. Yeni bebek dünyaya geldiğinde babasına sembolik olarak satılır, erkekse "satılmış" kız ise "satı" denilirdi. Çok çocuk sahipleri son çocuklarına "yeter" ismini verirlerdi.
Anadolu'da kişiliğini yansıtmayan isim verilen çocuklara "adı ağır geldi" denir ve yatır yatır dolaştırılır. Bir çok kişiye garip gelebilir ancak bu fark edilip önlem alındığında çocuklar genelde iyileşirler.
Çocuğunuza isim vermeden önce bilmeniz gerekenler
1. Vereceğiniz isim kolay olmalıdır. Yapılan deneylerde kolay telaffuzu olan isimlerin zor telaffuzu olan isimlere oranla daha olumlu algılandığı görüldü. Yazılışı ve söylenişi kolay, hatırlanabilir bir isim olması önemli bir avantajdır.
2. İsim Akılda kalıcı olabilmelidir. Akılda tutması zor isimler genellikle yanlış yazılır. Çocuğunuz ömrü boyunca gereksiz yere isim düzeltme diyaloğu yaşar. Ayrıca yeni tanıştığı insanlar ismini hatırlamakta zorlanırlar, çocuğunuz kabul görmekte zorlanabilir.
3. Aykırı isimlerden kaçının. The New York Times'ın haberine göre, yapılan birkaç bilimsel araştırmada olağandışı isimlere sahip olan ilkokul çocuklarının daha kötü akademik başarı göstermeye eğilimli oldukları ve sınıftaki akranlarına göre daha az popüler olduklarını göstermiştir.
Bazı isimler zaman içinde farklı anlamlar kazanmaya başlar, gücünü yitirir ve bazen alay konusu olur. Çocuğunuza asla ilerde alay konusu olacak bir isim vermeyin. Adı ne olursa olsun kendisini koruyacak becerilere sahip bir çocuk olsa bile ismi yüzünden kendisini savunmak zorunda kalacak, belki de kaderi gereksiz yere başka bir yöne kayacak.
4. İddalı isim vermeden önce ciddi düşünün. Adımız bize misyon verir. Bir ismin verilme hikayesi, ismin anlamı, ailenin neden bu isme karar kıldığı gibi faktörler çocuğun hikayesinde önemli bir yer tutacaktır. İsminin, onun kimliğinin önemli bir parçası olarak kalacağını unutmamak lazım. Bu nedenle bir isim vermeden önce araştırmak, anlamını ve kökenini bilmek gerekir.
5. Sürü psikolojisine ne kadar kapılacaksınız? ABD'deki Pennsylvania Üniversitesi ile İngiltere'nin başkenti Londra'daki City Üniversitesi'nin yaptığı ortak araştırmaya göre belirli zamanlarda belirli bebek isimlerinin sayısının artmasının nedeni sürü psikolojisi. Ülkemizde en çok verilen 50 isim, yıllara göre analiz edildiğinde, verilen isimlerin zamana, politik yaşama, popüler kültüre göre değişim gösterdiği anlaşılmaktadır. 1923 yılından itibaren 1990'lı yıllara gelinceye kadar verilen isimlerde çok büyük değişiklikler görülmezken, son yıllarda farklı isim verme eğilimi olduğu görülüyor. Hatta 2014 yılında verilen ilk 50 isme bakıldığında önemli bir bölümünün önceki yıllarda rastlanmayanlardan seçildiği görülmektedir. Burada çocuklarına verdikleri isimlere göre üç grup aileden söz edilebilir:
1. Geleneksel isimleri veren aileler: 1923 yılından günümüze kadar gelindiğinde en çok verilen ilk 10 isim arasında kızlarda sadece Zeynep, erkeklerde ise Mehmet, Mustafa ve Ahmet isimleri verilmeye devam edilmiştir. Erkeklere geleneksel isim verme eğilimi kızlara göre daha fazladır.
2. Popüler kültüre göre isim veren aileler: Dizi filimlerinin oyuncuları ya da kahramanlarından, politikacılardan etkilenip çocuğuna isim veren önemli bir kesim var. Yapılan bir çalışmada araştırmacılar, sanal ortamda bir gruba doğacak çocukları için isim seçecekleri bir oyun oynattılar. Görüldü ki ya daha çok tercih edilen isimler ya da oyundaki grup lideri olanların tercih ettikleri isimlerin yaygın olarak seçildi. Araştırmacılar, "Bebek isimlerindeki aniden ortaya çıkan gizemli artış ve düşüşte sosyal yaşamla, sürü psikolojisiyle ilgili sihirli bir el var gibi görünüyor. İnsanlar etraftakilerden etkilenip çocuklarına isim seçiyor" dedi.
Bizim ülkemizde de 1990 yıllara gelindiğinde önceki yıllara göre tercih edilen isimlerin farklılaştığı görülmüş, bu farklı isimler çok sayıda çocuğa verilmeye başlanmıştır. Bir grup aile medyatik karakter yada politikacılardan etkilenirken, bir başka grup aile farklı isimleri aynı anda vermeye başlamışlardır.
3. Çocuğuna farklı isim verenler: Bu grup aileler, popüler ya da geleneksel kültürde görülmeyen özgün bir isim arayışına giriyorlar ve çocuklarının farklı olduğunu ortaya koymaya çalışıyorlar.
Sonuçta her kuşağın kendine özgü bir hikayesi oluyor. Diğer ailelerin eğilimlerine bakmak çoğu zaman avantajlıdır. Günümüzde önde olan ve isimleri çocuklarına verilen politikacı, sanatçı ya da film kahramanları ileride gözden düşebilirler. Politik tercihi ortaya koyan isim vermek de çocuğunuzun kaderini belli bir görüşe sıkıştırmak olabilir. Bir isim çocuğa yük olmamalıdır.
Gerçekten isim önemli mi?
İnsanların çocukları için seçtiği isimler basitten karmaşığa doğru çok değişir ve bunun sonraki hayatlarının akıbetinde elbette etkisi vardır. İsimlerin hem kendisi hem anlamı hem de çağrıştırdığı şeylerin bir gücü vardır ve bu insanları ister istemez belli biçimlerde düşünmeye sevk eder. Araştırmalar daha kolay isimli politikacıların daha çok oy aldığını bulmuştur. Ayrıca Amerika'da yapılan bir araştırmada akıcı (daha kolay söylenebilir) isme sahip avukatların yasal hiyerarşik düzene akıcı olmayan isme sahip meslektaşlarına göre daha çabuk karşı çıktıkları bulunmuştur. Bütün bunların yanında ismi, farklı veya tuhaf olan ancak son derece sağlıklı, mutlu ve başarılı insanlar da vardır. George Mason Üniversitesinide Gelişim Psikologu olan Dr. Ford, "İsim, o kişi hakkında bilinen tek bilgiyse anlamlı bir etki yaratır. Ancak, sadece ismi bilinen kişiye bir resmini eklerseniz, ismin etkisi azalır. Kişiliği hakkındaki bir bilgi, motivasyonu, yeteneği hakkında bir şeyler daha eklenirse ismin etkisi daha da azalır" demiştir.
Henüz doğmamış bir çocuk için anne baba ne yapacak? Çocuklarının isminin ne olacağını düşünmeleri anne babalığa hazırlanmanın özel bir basmağıdır. Karı kocanın birlikte vermeye çalıştıkları bu karar, içinde önemli gizler taşır. Kendi duygu ve düşüncelerini, hayattan ve çocuklarından beklentilerini ortaya koymuş olurlar. Adımız hep bizimle kalır, her şeyimizi; sağlığımızı, onurumuzu, varlığımızı hatta canımızı kaybedebiliriz. Ancak adımızı asla kaybetmeyiz.
Günümüz anne babasının çıkmazı
1. Çocuğunun ismini neye göre verecek? İnternette yoğunca bakılan isim analizleri, harflerin kişiliğe olan etkisi üzerine yapılan yazılar, "arda"lar mızmız, "zeynep"ler başına buyruk,
Harflerin etkilerinden söz edenler oluyor, yani mesela kalın sesliler, iki tane A olması çocuğu taşkın yapar, E ve İ'li ince sesliler daha mülayim olur gibi..acayip bir harflere göre isim analizi yöntemlari varmış mesela aileler çok kullanıyorlarmış. Yada mesela bir isim söylediğimizde "aaa xxx'ler yaramaz olurlar" yada "xxx'ler evcimen olur" gibi ifadeler sık söyleniyor, böyle bir yatkınlık var. Toplumdaki kutuplaşma arttıkça isimlerin kökenlerinden daha çok ürker olduk biz mesela, nötr isim bulmak zorluyor bizi, aaa bu dinci ismi, bunu kürtler koyuyor, bunu aleviler, bu ermeni adı gibi, bunu turancılar.. en çok bunda zorlandık mesela.. her yaşa uygunluğunu düşünüyor insan bi de, çocukken bu isim uyar ama "xxx amca" hiç olmuyor gibi.. =D türkçe karakter mevzusu var bi de bizler için, o da düşünülüyor..
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Bir Çocuğa İsim Vermek: Adımız Talihimizdir" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Şenel KARAMAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Şenel KARAMAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
8 Beğeni 
Yazan Uzman
|
isim vermek, çocuğa isim vermek, çocuk ismi, çocuklara isim vermek, isim koymak, çocuğa isim koymak, çocuğa ad koymak, adımız talihimiz, adımız talihimizdir, nomen est omen
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
