Otizm, kelime anlamıyla 'içe kapanma' olan, genellikle 3 yaşından önce belirtilerin başladığı ve özellikle erkeklerde 4-5 kat daha sık görülen bir gelişimsel bozukluktur.

Otizm, 'içe kapanma' anlamına gelir ve genellikle belirtilerin 3 yaşından önce ortaya çıktığı bir gelişimsel bozukluktur. Ayrıca, bu durumun erkek çocuklarda daha sık görülmektedir.

Otizm, karşılıklı sosyal etkileşimde bozulma, dil gelişiminde yetersizlik ve kısıtlı, tekrarlayıcı davranışlarla karakterize edilir.

Otizm, sosyal etkileşimde bozulma, dil gelişiminde yetersizlik ve tekrarlayıcı davranışlarla karakterize edilen bir durumdur.

Çocukların dünya ile iletişim kurma, ilişki kurma ve yaşama uyum sağlama yeteneklerini etkileyebilir.

Otizmin, çocukların dünya ile iletişim kurma, ilişki kurma ve genel yaşama uyum sağlama yeteneklerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

Anne ve baba, bebeklerinin otizm belirtilerini erken dönemde fark etmek için büyük bir önem taşır. Bebeklerinin davranışlarını dikkatle gözlemlemek, onların sağlıklı gelişimini desteklemek adına temel bir adımdır. Ebeveynlerin, bebeklerinin otizm belirtilerini erken fark etmeleri için dikkatli gözlem yapmaları ve bu belirtilere hemen müdahale etmelidir.

Gözlemde özellikle göz teması kurma, sosyal etkileşim, dil ve iletişim yetenekleri, tekrarlayıcı davranışlar gibi unsurlar öne çıkar. Göz teması kurma, sosyal etkileşim, dil ve iletişim yetenekleri, tekrarlayıcı davranışlar gibi özellikler, otizm belirtilerini gözlemlemek için önemli unsurlardır.

Eğer anne ve baba, bebeğin davranışlarında otizm belirtileri olduğunu düşünüyorlarsa, uzmana başvurarak erken teşhis ve uygun müdahale için adım atmalıdır. Erken tanı, otizm spektrum bozukluğu olan çocukların daha iyi bir yaşam kalitesine sahip olmalarına yardımcı olabilir. Erken tanı ve müdahalenin, otizm spektrum bozukluğu olan çocukların yaşam kalitesini artırabilir.

Bebeklerin davranışlarında gözlemlenmesi gereken belirtiler arasında şunlar bulunabilir:

3 – 6 Ay Arası:
-Yüzünüze bakmama
-Kapı veya telefon sesine tepki verme, ancak kendi ismine seslendiğinizde tepki vermeme
-Sürekli huzursuzluk ve aşırı ağlama
-Ellerini izlememe

6-12 Ay Arası (Oturma ile Emekleme Dönemi):

6-12 ay arası, oturma ile emekleme döneminde, otizm spektrum bozukluğu gösterme olasılıkları hakkında uyarıcı işaretler içeriyor. Şimdi, bu belirtileri ayrı ayrı ele alalım:

"Yine yüzünüze bakma tepkilerinin zayıflığı"

Bu durum, bebeklerin yüz ile göz teması kurma becerisinde zayıflık göstermelerini ifade eder. Otistik bebekler genellikle sosyal etkileşimde daha az ilgi gösterirler.

"Anne-babanın nerede olduğunu anlamama"

Otistik bebekler, çevrelerindeki kişileri tanımakta zorlanabilir ve ebeveynlerinin varlığını anlama konusunda sorunlar yaşayabilirler.

"İsimle seslendiğimizde bakmama, ancak telefon veya kapı çaldığında dikkatlice dinleme"

Otistik bebekler, genellikle çevresel seslere daha fazla ilgi gösterirken, doğrudan kendilerine hitap edildiğinde beklenen tepkiyi vermedikleri gözlemlenebilir.

"Yemekle ilgili ciddi sıkıntılar (tek tip gıdaları tercih etme, aşırı tepki gösterme)"

Bu durumda bebek, belirli bir tip veya dokuda yiyecekleri tercih etme eğiliminde olabilir veya tam tersi, bazı gıdalara aşırı tepki gösterebilir.

"Nesneleri göstermeme veya parmağıyla göstermeme"

Otistik bebekler, genellikle ilgilerini paylaşmak için nesneleri gösterme veya işaret etme konusunda diğer bebeklerden farklı davranışlar sergileyebilirler.

"İlgisizlik veya tepkisizlik"

Bu durum, otistik bebeklerin çevresel uyarıcılara veya insanlara ilgi gösterme konusunda sınırlamalar yaşadıklarını ifade eder. Diğer çocuklar gibi tepki vermeme veya sınırlı tepki gösterme eğilimindedirler.

Bu belirtiler, ebeveynlerin bebeklerinin gelişimini dikkatlice gözlemlemeleri ve eğer bu tür belirtileri fark ederlerse bir uzmandan yardım alarak erken müdahalede bulunmaları gerektiğini vurgular.

12-24 ay arası bebeklerde otizm belirtileri genellikle daha belirgin hale gelir. Bu dönemde gözlemlenebilecek bazı belirtiler şunlar olabilir:

İletişim ve Dil Gelişimi:
-Konuşma ve dil becerilerinde belirgin gecikme.
-Sözcükleri tekrar etme yerine, kendi yaratıcı ifadeleri olmaması.
-Göz kontağı kurmakta zorlanma.
-İsimle seslendiğinde tepki vermemek veya yavaş tepki vermek.

Sosyal Etkileşim:
-Diğer çocuklarla veya yetişkinlerle oynamak yerine, tek başına oyunları tercih etme.
-İlgili olma eksikliği; başkalarının hissiyatlarına veya deneyimlerine karşı duyarsızlık.
-Diğer çocuklarla iletişim kurma çabalarında zorlanma.

Duygusal İfadeler ve İfade Edici Dil:
-Duygusal ifadeleri göstermede kısıtlamalar.
-İfade edici dilde sınırlamalar; duygularını ifade etmede veya başkalarının hissiyatlarını anlamada zorlanma.

Tekrarlayıcı Davranışlar ve İlgi Alanları:
-Belirli nesnelere veya aktivitelere aşırı ilgi gösterme.
-Belli bir düzen veya sıra olmadan sürekli tekrar eden hareketler veya davranışlar.

Motor Beceriler ve Hareket:
-Gelişim dönemine uygun motor becerilerde gecikme.
-Parmak uçlarında yürüme veya belirgin bir yürüme tarzı.

Ses ve Dokunma Hassasiyeti:
Belirgin ses hassasiyeti veya belirli dokunma durumlarına karşı aşırı tepki verme.
Belirli kumaşlar, etiketler veya diğer tekstil ürünleriyle ilgili hassasiyet.

Ebeveynler, çocuklarının gelişim sürecini dikkatlice gözlemleyerek bu belirtileri fark edebilirler. Özellikle çocuklarıyla yeterince iletişim kuramadıklarını düşünüyorlarsa, uzman desteği almak önemlidir. Erken teşhis ve müdahale, otizm spektrum bozukluğu olan çocukların yaşam kalitesini artırabilir.

Ebeveynler Nasıl Çocukların Gelişimini Takip Etmelidirler?

12-24 aylık dönemde çocuklarının gelişimini takip ederken birkaç önemli alanı dikkatle gözlemleyebilirler. İşte ebeveynlerin bu dönemde bebeklerinin gelişimini takip etmeleri için bazı öneriler:

Motor Beceriler:
Bebeğin oturabilme, emekleyebilme, yürüyebilme gibi motor becerilerini gözlemleyin.
Çocuğunuzun objeleri kavrama, tutma ve kullanma becerilerini izleyin.

Dil Gelişimi:
Çocuğunuzun kelime dağarcığını genişletmeye başlamasını gözleyin.
İlk kelimeleri veya basit cümleleri taklit etmeye başlaması önemlidir.

Sosyal ve Duygusal Gelişim:
Sosyal etkileşimleri gözlemleyin; başkalarıyla göz teması kurma, gülümseme, selam verme gibi davranışlar.
Duygusal tepkileri takip edin; sevinç, korku, şaşkınlık gibi duyguları ifade etme.

Oyun ve İletişim:
Bebeklerin oyun oynama yeteneklerini gözleyin. Kendi başlarına oyunlar kurma veya başkalarıyla etkileşime geçme.
İletişim becerilerini izleyin; basit talimatları anlama ve takip etme yeteneği.

Bağımsızlık ve Kendine Bakım:
Yemek yeme, içme, giyinme gibi günlük aktivitelerde bağımsızlık kazanma sürecini gözleyin.
Kendi başına bazı basit görevleri yerine getirme çabalarını izleyin.

Duyusal Algı:
Çevresindeki seslere, renklere, dokulara karşı tepkileri gözlemleyin.
Nesneleri tanıma ve isimlendirme yeteneğini takip edin.

Uyku ve Beslenme Alışkanlıkları:
Uyku düzenini takip edin. Geceleri düzenli uyku alışkanlıkları kazanıp kazanmadığını gözleyin.
Beslenme alışkanlıklarını takip edin. Yemek yeme alışkanlıkları, yeni gıdalara olan tepkileri gözlemleyin.

Sağlık Kontrolleri:
Rutin sağlık kontrollerini aksatmayın. Aşı takvimini düzenli bir şekilde takip edin.
Herhangi bir sağlık sorunu veya endişeniz olduğunda doktora başvurun.

Bu gözlemler, çocuğunuzun normal gelişimini izlemenize yardımcı olabilir. Ancak unutmayın ki her çocuk farklıdır ve gelişimleri bireysel farklılıklar gösterebilir.

Unutmayın ebeveynler çocukların en iyi gözlemcisidir burada çocuğun gelişim sürecinden haberdar olmalıdır. Fark ettiği bir durumda uzman desteği alınmalıdır.

Pedagog Okan BAL