2007'den Bugüne 92,259 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Atipik Otizmde Sıklıkla Karşılaşılan Davranışsal Durumlar
MAKALE #17561 © Yazan Psk.Engin OLGUN | Yayın Kasım 2016 | 13,974 Okuyucu
Yaygın gelişimsel bozukluklar çocuğun birçok gelişimsel alanında sapma ve bozulmaların olduğu bir dizi rahatsızlık grubuna verilen ortak isimdir. 4 farklı tıbbi rahatsızlığı içermektedir: Otizm, Asperger bozukluğu, Rett bozukluğu, Dezintegratif bozukluk ve Yaygın Gelişimsel Bozuklu BTA (Atipik Otizm). Klinik olarak benzerlikleri nedeni ile otizm ve atipik otizm birlikte anlatılacak olmasına karşın Rett bozukluğu, çocukluk çağının Dezintegratif bozukluğu ve Asperger bozukluğuna ayrı ayrı değinilecektir.

Sosyal iletişim, etkileşim, dilin kullanımı, uygun davranışların sergilenmesinde gecikme ve sapmalarla seyir gösteren rahatsızlıklardır. Otizme benzer özellikler göstermesine rağmen tam olarak otizm tanı ölçütlerini karşılayamayan vakalar atipik otizm veya “Yaygın Gelişimsel Bozukluk BTA” tanılarını alırlar.

Atipik Otizmde karşılaşılan belirtileri nelerdir?


Atipik otizmde sıklıkla görülebilecek belirtiler arasında iletişim becerileri, tekrarlayıcı davranışlar, duyusal değişiklikler ve farklılıklar, zeka işlevi ve eşlik edebilecek diğer önemli sorunlar ayrıca tartışılacaktır.

Anne babaya ve çevreye yeterince ilgi göstermeme
Beslenme sorunları
Bebeklik döneminde beklenilen sosyal gülümsemenin olmaması
İletişimde kullanılan vücut jestlerini kullanamama veya kullanımını anlayamama
Zayıf ya da hiç göz temasının olmaması
Ebeveynler, kardeşler öğretmen gibi yaşantılarında önemli olabilecek kişilerin sosyal konumlarını anlama ile ilişkili güçlükler veya sık sık karıştırma
Anneye veya babaya veya bakım veren kişiye bağlanma ile ilişkili güçlükler
Tekrarlayıcı basmakalıp davranışlar (örn. Kendi etrafında dönme, kanat çırpma hareketi)
Gelişimsel basamaklarda gerilik veya sapma
Murmuring adı verilen ezgisel tekrarlayıcı sesler
Konuşma gecikmesi
Hayatın tüm alanlarında rutinlere, tekrarlara aşırı eğilim Konuşmadaki normal ezginin olmaması
Toplu oyunlara katılmaya isteksizlik
Konuşmanın içeriğini algılama ile ilgili güçlükler
Arkadaş edinmede belirgin sorunlar.
Dil kalıplarını zamirleri ve cümle zaman uyumunun yanlış kullanımı (örn. karnı acıktığında “sen yemek istiyor” gibi)
Soyut kavramları anlama ile ilişkili güçlükler (örn. Esprileri anlama, imaları fark etme gibi) İstediği şeyleri eli ile işaret etmek yerine anne ve babasının elinden tutarak götürme
Karşısında kişilerin motivasyon ve isteklerine yönelik çıkarımlar yapma, ne düşündüğünü ön görebilme süreçlerinde sorunlar
Bazen garip tuhaf davranışlar

Atipik Otizmde Gözlenebilecek Sorunlar

​Fiziksel Sorunlar: Atipik otizmi olan çocukların büyük bir kısmı belirgin fiziksel sorunlar göstermezler. Anne karnında yaşanan farklı gelişim sonucunda bazen kulakların dış görünüşü ile ilgili farklılıklar veya sağ ve sol elin aynı derecede kullanılmasına rastlanabilir.

Sosyal Etkileşim Bozulmalar: Bu çocuklar, anne baba veya diğer kişilere karşı beklendiği kadar ilgi göstermeme eğilimindedir. Bebeklik döneminde anne veya babanın davranışlarına tepki olarak ortaya çıkan sosyal gülümseme sıklıkla görülmez. Çevresindeki kişilerin sosyal konumlarını tam olarak algılayamaz ve bazen annesinden isteyebileceğini şeyleri öğretmeninden veya kardeşinden isteyebilir. Sıklıkla sosyal yaşantılarını rutinler üzerine kurma eğilimi gösterirler. Bu rutinler bozulduğunda abartılı tepkiler gösterebilirler. Yeni alışılmadık durumlara uyumla ilgili güçlükler yaşarlar. Okul döneminde toplu oyunlara katılımla ilişkili güçlükler yaşanır. Soyut kavramları anlamakta kavramakta zorlanırlar. Bu durum özellikle sosyal etkileşimin temeli olan dilin içeriğindeki imaları, nükteleri ve esprileri algılamasını güçleştirerek sosyal bozulmaların belirginleşmesine katkı sağlar. Karşısındaki kişinin davranışlarından tutumlarından sonuç çıkartarak amacının algılanması ile ilgili güçlükler vardır.

Dil ve İletişim Alanlarındaki Bozulmalar: Atipik otizmde görülen temel sorunlardan bir tanesinde dil alanı ile ilgili yaşanan sorunlardır. Konuşma gecikmesi tipik olarak gözlemlenir. Normal gelişimsel basamaklarda ilk 1 yaş içerisinde gözlemlenen “baba … bebe… bubu… gugu.. “ gibi anlamsız kelime tekrarları sıklıkla atipik otizmde gözlenemeyebilir. Konuşulan kelime sayısı, algılanan kelime sayısı yaşıtlarından geridir. Bazen kelime sayısı fazla olmasına rağmen bu kelimelerin birleştirilerek cümle kurulması ve uygun durumlarda anlamlı olarak kullanılmasında zorluklar belirgindir. Bazen cümleler bir bütün halinde ezberlenebilmesine rağmen yine anlamlı kullanımla ilişkili güçlükler ön plandadır. Bazen “murmuring” denilen anlamsız ezgisel ses tekrarları eşlik edebilir. Bazı durumlarda ekolali, ezberlediği ses ve sözcükleri bağlamdışı kullanma gözlenebilir. Anlamlı cümle kurmaya başlandığında zamirler ve zaman uyumları ile ilgili sorunlar belirgindir. Ben zamiri sıklıkla sen ya da o ile yer değiştirebilir. Örneğin şeker istediğinde “sen burda geldim” , “Ali burda geldi” şeklinde ifade edilebilir. Bu sürece bazen şaşırtıcı özellikler eşlik edebilir. Konuşma tam olarak öğrenilememesine rağmen okul öncesi dönemde okuma sökülebilir. Ancak okuduğunu anlamlandırabilme becerisi zayıftır. Ne yazık ki bu çocukların bir kısmında anlamlı konuşma gerçekleşemeyebilmektedir. Konuşmanın sökülmesindeki en temel belirleyici çocuğun zeka seviyesi ve özel eğitime başlangıç zamanıdır.

Amaca Yönelik Davranışlarda Azalma: Atipik otizmde sıklıkla oyuncaklarına soyut anlamlar yükleme ile ilgili zorluklar yaşarlar. Oyuncaklarını amacına yönelik sembolik anlamları yönünde kullanmazlar. Oyunları soyut kavramları içermez, hayali oyunlar yoktur.

Oyunlar sıklıkla oyuncakların sıraya dizilmesi, tekerleklerin döndürülmesi, birbirine vurularak ses çıkartılması ve tekrarlayıcı davranışlardan oluşur. Tekrarlayıcı davranışlar kendi etrafında dönme, kafa sallama, el hareketleri tarzında olabilir. Özellikle çevresel uyaranın az olduğu durumlarda (çocuk tek başına kaldığında, onun dikkatini çekebilecek bir durum yaratılmadığında) tekrarlayıcı davranışlar görülebilir.

Bu gibi durumlarda çocuğun çevresinin zenginleştirilmesi ile bu davranışların azalması sağlanabilir. Sıklıkla günlük yaşamdaki birçok davranış rutin kalıplar halindedir. Bazen bu eğilim uygun davranışların geliştirilebilmesinde özel eğitimde bir yöntem olarak da kullanılabilmektedir. Bazen rutinlerin tersi bir durum ortaya çıktığında bu süreç aşırı korku hali veya panik nöbetleri ile sonuçlanabilir. Rutine eğilim beslenme alanına yansıdığında tek yönlü beslenmenin beraberinde getirdiği sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Duyusal Sorunlar: Atipik belirtiler gösteren çocuklarda duyusal uyaranlara (örn. Ağrı, ses, belirli görüntüler gibi) verilen yanıtlar aşırı veya normalden daha az olabilir. Bazen konuşma sesine verilen yanıttaki eksiklik nedeni ile işitme engelli olarak değerlendirilebilirler. Yine bazı otistik çocuklar düştüklerinde, yaralandıklarında ağrıya verilen yanıt değişebileceğinden ağlamayabilirler.

Davranışsal Sorunlar: Kafa vurma, ısırma saç çekme, kendini yaralayıcı davranışlar, uyku sorunları, beslenme sorunları sıklıkla görülebilir. En sık görülen sorunlardan biriside aşırı hareketliliktir. Okul öncesi dönemden itibaren görülebilen aşırı hareketlilik sorunu çocuğun özel eğitime, kreşe uyumunu olumsuz yönde etkileyebilir ve sosyalleşe süreçleri ile ilgili yaşanan pek çok olumsuzluğun daha fazla belirginlik kazanmasına neden olabilir.

Fiziksel Hastalık Geçirme Sıklığı: Bazı araştırmalarda enfeksiyonlara biraz daha artmış duyarlılık, gaz sorunları, barsak hareketleri ile ilgili bozulmalar tanımlanmıştır. Otizme eşlik edebilecek en önemli tıbbi sorunlardan bir tanesi de epilepsi (sara nöbeti) dir. Epilepsi tüm otistik çocuklarda görülmemekte birlikte normal çocuklara göre risk belirgin şekilde artmıştır.

Atipik Otizmin Nedenleri

Atipik otizm nedenlerini otizmden çok farklı olduğu düşünülmemektedir. Her ne kadar uzun yıllar önce ve halen günümüzde bazı bilimsellikten uzak psikoloji çevreleri tarafından ailenin çocuğa ilgisiz davranması, yeterli duygusal tepkiler geliştirememesi gibi bilimsellikten uzak önermeler bir neden gibi sunulmasına rağmen, günümüzde ailelerin tutum ve davranışları ile otizm veya yaygın gelişimsel bozukluk arasında nedensel bir ilişki saptanamamıştır. Otizm ve atipik otizm ile ilgili birçok faktör risk ve kolaylaştırıcı etmenler olarak önerilmesine karşın halen bilim adamları arasında net bir fikir birliği bulunmamaktadır. Otizmin nedenine yönelik yapılan çalışmalar hastalığın tek bir etmenden çok prenatal (anne karnında), doğum sonrası, çevresel, genetik ve yapısal birçok farklı faktörün etkili olabileceği yönündedir.

Atipik Otizmin Tedavisi var mıdır? Terapi ile Ne kadar Yol Alınabilir?

Otizm yaşam boyu süren bir rahatsızlıktır. Ancak atipik belirtiler gösteren çocuklarda var olan semptomların daha düşük şiddetli olması sebebiyle, daha umut verici bir tablo gözlenebilmektedir. Tedavi sürecinin temelini özel eğitim uygulamaları ve dil ve konuşma terapisi oluşturmaktadır. Erken tanı ile özel eğitim uygulamalarına ve dil ve konuşma terapilerine erken başlanan vakalarda daha iyi sonuçlar elde etmek mümkündür. Mevcut tabloya farklı davranışsal sorunların eşlik ettiği durumlarda ilaç tedavileri faydalı olabilmektedir. Ancak bahsedilen uygulamalar ile otizmin tamamen sonlandırılması tam düzelme halinin sağlanması genellikle çok uzun vadede olmakla birlikte, atipik belirtiler gösteren çocuklarda durum daha içaçıcıdır. Modern uygulamaların kısmi etkinliğinin en önemli sonuçlarından biriside umut tacirlerinin ticari amaçları doğrultusunda bilimselliği kanıtlanmamış yöntemleri uygulama heveslerini arttırmasıdır. Bu uygulamaların başında Berard yöntemi, şelasyon tedavileri, hiperbarik oksijen tedavisi uygulamaları gelmektedir. Her uygulamada tipik olarak bu yöntemin çok bilimsel olduğu, kesin sonuç vereceği, ifade edilmesine karşın bu bilimsel yöntemlerin hiçbirisinin Türkiye dahil hiçbir üniversite kurumunda uygulanmadığı sıklıkla hastadan gizlenir.

Bu durumda sağlıklı bir tedavinin yanında, gerçekten çocukları seven ve ilgili bir özel eğitim kurumu yanında, uzman bir konuşma terapisti, atipik belirtiler gösteren çocuklarda ilerleme kaydedebilmek açısından vazgeçilmez görünmektedir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Atipik Otizmde Sıklıkla Karşılaşılan Davranışsal Durumlar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Engin OLGUN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Engin OLGUN'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     6 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Psk.Engin OLGUN
Antalya (Online hizmet de veriyor)
Psikolog - Uzman Dil ve Konuşma Terapisti
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi24 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Engin OLGUN'un Makaleleri
► Atipik Otizm Nedir? Psk.Gamze EŞİN
► Atipik Otizm, Belirtileri ve Tedavisi ÇOK OKUNUYOR Psk.Dnş.Semra KESKİN
► Davranışsal Nörofizyoloji Psk.Atakan ŞAHİN
► Otizmde Dır/Floortime Metodu Psk.Dnş.Semra KESKİN
► Hamilelikte Olumsuz Durumlar Psk.Serap DUYGULU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Atipik Otizmde Sıklıkla Karşılaşılan Davranışsal Durumlar' başlığıyla benzeşen toplam 29 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:42
Top