Her insan birbirinden farklı olsa da güzel bir gelecek çoğu insanın hayali değil midir? Toplum içinde saygın bir yer, iyi bir gelir, güzel evler, arabalar, dostlar, mutlu bir aile genelde herkesin sahip olmak istedikleridir. Şunu unutmamak gerekir ki ebeveynlerimizde bizleri bu hayaller doğrultusunda yetiştirir.
Daha küçücükken özel okullarda okumamız için ilkokullarda yapılan sınavlara, kuralara sokarlar bizleri. O yaşlarda gireriz yarışlara, diğerlerinden daha iyi olma çabalarına. İçimizde de hep bir kaygı taşırız “ya başaramazsam, ya annem babam beni sevmezse”. Sevgiyi kabullenilmeyi bu sınavlara bağlarız. O dönemlerde bizi yönlendiren doğru kişiler olmazsa sınavların bizim kişiliğimizi değil, sadece akademik başarımızı ölçtüğünü kavrayamayız. Küçücük kalpler sınavlar için kaygıyla çarpar.
Sonra büyür çocuklar ve son durağa gelinir ya da öyle zannedilir. Sırada üniversite sınavı vardır. “İyi bir gelecek için iyi bir üniversite kazanılmalıdır mutlaka”.
Eğer bu zaman kadar başarılar çoğunluktaysa “Her zaman böyle başarılı olmalıyım” şeklinde mükemmeliyetçi bir düşünce içine girilir. Başarısızlıklar fazlaysa “Ben zaten hiçbir şeyi yapamam, beceremem, ben yeteneksizim” diye düşünmeye başlar gençler. İşte zihinsel şemalarımız bu şekilde oluşur. Küçükken gördüklerimiz, duyduklarımız kısaca öğrendiklerimiz kişilik ve düşünce yapımızın bir parçası olur.
Gelecek kaygısının sadece öğrencilik zamanlarında yaşanıldığı düşünülse de insan var olduğu sürece gelecek kaygısı taşır. Kaygı bir duygudur ve her insanın zaman zaman kaygı duyması normal yani beklenen bir durumdur. Kaygı düzeyiniz yaşam kalitenizi bozmadığı sürece kaygı duymak oldukça yararlıdır. Çünkü bu şekilde motivasyonunuz artar, yaptığınız işe önem verir ve çalışırsınız. Hiç kaygılanmayan bir insan içinde bulunduğu durumu pek önemsemez ve başarılı olmak için adım atmaz. Ancak kaygımız çok yoğunsa bu seferde başarımızı olumsuz etkiler. Unutmamak gerekir ki kaygının nedeni olayların kendisi değil kişinin beklentileri, bu olayları nasıl ve ne biçimde algıladığı ve yorumladığıdır. Yorumlama aşamasında otomatik düşüncelerimiz devreye girer. Otomatik düşünceler bilinçli bir yargılama olmaksızın ortaya çıkar, eylemlerimizi ve duygularımızı derinden etkiler. Çevrede gelişen olaylar bağlı olarak meydana gelen bu düşünceler, daha sabit olan inançlarımız ve şemalarımızdan köken almaktadır. Bu düşünceler kişi tarafında doğru olarak kabul edilir.
Gelecek kaygısını azaltmak için üniversiteyi iyi bir iş bulmanın tek yolu olarak kabul etmek yerine ilginizi çeken bir alanda uzmanlaşmak için kurulmuş akademik yapılar olarak kabul etmelisiniz. Daha ilk yıllarda alanınızla ilgili çalışmalara katılmak, okumak, araştırmak, zorunlu olmasa bile stajlar yapmak, eksikliklerinizi fark etmek ve gidermek gelecek için hazırlanmanıza yardımcı olur. Kısacası rüzgarın sizi götürdüğü yöne gitmek yerine ayakları yere daha sağlam basan, ne istediğini bilen ve istediği hedefe doğru emin adımlarla ilerleyen gençler olmanız daha başarılı bir gelecek için zemin hazırlar. İnsan kendini hayata ne kadar hazır hissederse kaygısıda o derece azalır. Zihinsel şemalarımızı değiştirmek ve otomatik düşüncelerimizi azaltmak da kaygı düzeyimizle doğru orantılıdır. Başa çıkamadığınız bir kaygı yaşıyorsanız, düşünce tarzınızla ve kendinizle nasıl bir diyaloğa geçtiğinize dikkat edin. Düşünce ve inançlarınız geleceğe yönelik olumsuz beklentiler içeriyor mu? Peki bunlar gerçekçi mi? Gerçekçi akılcı olmayan düşünce ve inançlarınızı daha işlevsel inançlarla değiştirmeye çalışın. “En iyisi olmalıyım” gibi –meli, -malı şeklindeki düşünce tarzı her zaman kaygıyı arttırır. Bunun yerine “Elimden gelenin en iyisini yapıyorum” şeklinde bir düşünce tarzı sizleri rahatlatır. Ayrıca kendinizi diğerleriyle karşılaştırmak, ya hep ya hiç tarzında düşünmek, başarılarınızı küçümseyip, başarısızlıklarınızı abartmakta kaygınızı arttıracağından bu düşünceleri olumlu ve akılcı düşüncelerle değiştirmeye çalışın.