2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Sınav Kaygısı Nedir? Nedenleri Nelerdir? Kişi Sınav Kaygısı Yaşadığını Nasıl Anlayabilir?
MAKALE #21525 © Yazan Psk.Meral KAYA | Yayın Haziran 2020 | 2,532 Okuyucu
Sınav kaygısı birçok öğrencinin muztarip olduğu, kurtulmak için mücadele ettiği, kurtulunması gereken, tabiri caizse ‘başa bela’ bir duygu olarak bilinir. Peki gerçekten böyle midir? Sınav kaygısı kurtulunması gereken başa bela bir duygu mudur, yoksa faydaları da var mıdır?
Bunu anlamak için önce genel anlamıyla ‘kaygı’ duygusunu sonra da sınav kaygısını biraz inceleyelim.

Kaygı, tehdit edici bir durum karşısında verilen ruhsal ve bedensel tepkidir. Sınav kaygısı ise sınavın bir tehdit unsuru olarak algılanması sonucunda bedenimizde ve ruhumuzda oluşan stres tepkisidir.

Daha iyi anlayabilmek için öncelikle ‘kaygı’ duygusuna biraz daha yakından bakalım.

Kaygı anında vücudumuzda neler olur?

Vücudumuzda otonom sinir sistemimiz ve bu sistemin içerisinde sempatik ve parasempatik sistem denilen iki sistem vardır. Sempatik sistem tehlike anında devreye girer, vücudu alarm haline sokar ve zihnimizde ‘savaş ya da kaç’ tepkisinin oluşmasını sağlar. Bu gerçek bir tehlike anında bizi hayatta tutan şeydir. Parasempatik sistem ise vücudu sakinleştirmekten sorumludur.

Zihnimiz herhangi bir tehdit hissettiğinde sempatik sinir sistemimiz devreye girer ve stres hormonu olarak da bilinen kortizol hormonu salgılanır. Bu hormonun görevi tehlike, baskı gibi durumlardan kaynaklanan strese karşı vücudun savunma mekanizmalarını harekete geçirmektir. Bu hormon sayesinde vücut, ‘savaş’ yada ‘kaç’ tepkisi verir.

Hayal edin, ıssız bir ormandasınız ve çevreden bir çıtırtı geldi, ne yaparsınız, vücudunuzda neler olur? Önce bir donup kalırsınız değil mi? Gözleriniz fal taşı gibi açılır, ki etraftan gelebilecek tehlikeleri daha iyi görsün, kulaklarınızı dört açarsınız ki etraftaki sesleri daha iyi duyabilin, kalp atışlarınız hızlanır ki, vücudunuz savaşmaya yada kaçmaya hazır olsun, kısacası vücudunuz tam anlamıyla tetiktedir. Ve bu tetikte olma hali sayesinde dikkat ve odaklanma beceriniz artar ve harekete hazır hale gelirsiniz. İşte kişiyi harekete hazır hale getiren sempatik sinir sistemimiz ve salgılanan kortizol hormonudur.

Sınavda da benzer bir durum gerçekleşir. Zihnimiz sınavı gerçek bir tehlike ya da tehdit olarak algılar ve ardından sempatik sinir sistemimiz devreye girerek vücudumuzda kortizol hormonu salgılanır. Bu sayede dikkat, odaklanma, motivasyon becerileri artar, hafıza kuvvetlenir, enerji artar ve öğrenme kolaylaşır. Yani esasında sınav kaygısı kişinin var olan performansını maksimum düzeyde kullanmasına yardımcı olur ve dolayısıyla da başarıyı arttırır. Ama tabi eğer normal düzeyde kalırsa…

Peki kaygı başarıyı arttıran bir duyguysa, bunca öğrencide ne oluyor da sınavda tüm bildiklerini unutuyor ve sınavda gerçek performansını gösteremeyip başarısız oluyor?

Burada devreye yüksek düzeyde kaygı giriyor. Yani sempatik sinir sisteminin normalden fazla çalışması ve kortizol hormonunun normalin üzerinde salgılanması. Yüksek düzeyde kortizol salgısı kişide bu sefer tersi etki yapmaya başlıyor ve dikkatsizlik, odaklanamama vb. problemler yaşanmasına sebep olabiliyor.

Özetle ‘Sınav kaygısı’ aslında dikkati ve başarıyı arttıran bir duygu iken, yüksek sınav kaygısı tersi etki yaparak başarının düşmesine sebep olabiliyor.

**Toplumda ‘sınav kaygısı’ olarak bilinen şey esasında, ‘yüksek sınav kaygısı’dır ve ben de yazının bundan sonraki kısmında bu kelimeyi yüksek sınav kaygısı anlamında kullanacağım.

Sınav kaygısının nedenleri nelerdir?

Sınav kaygısının birçok farklı nedeni olabilir. Ben temelde 5 nedenden bahsedeceğim:

1. Kişinin biyolojik yapısı: Bazı kişilerin kaygı eşiği diğer insanlara göre daha düşük olabilir. Yani bu kişiler herhangi bir olay karşısında çok daha çabuk kaygılanabilirler. Bazı öğrencilerin sınavlar karşısında aşırı kaygı duymasının sebebi kaygıya dair bu yatkınlıkları olabilir.

2. Sınava yeterince hazır olmamak: Sınavda size isminiz, soy isminiz, kaç kardeş olduğunuzun sorulduğunu hayal edin. Bu sizi kaygılandırır mıydı? Çoğunlukla hayır. Çünkü bunlar cevabından emin olduğumuz sorulardır. Ama ne zaman ki cevabından emin olmadığımız bir soru ile karşılaşırız o zaman kaygı yaşamaya başlarız. Yani sınav kaygısına sebep olan önemi bir etmen de sınava yeterince hazırlanmamış olmaktır.

3. Kendine dair olumsuz düşünceler ve olumsuz iç sesler: Sınav kaygısını en çok etkileyen faktörlerden biri kişinin kendine dair olumsuz düşünceleridir. ‘Ben bu sınavı kazanamam’, ‘ben beceriksizin tekiyim’, ‘tembelim’, ‘yetersizim’, ‘asla başarılı olamam’ gibi düşünceler ve iç sesler kişinin kendine olan güvenini azaltmakla beraber buna bağlı olarak sınav kaygısını arttırmaktadır.

4. Mükemmeliyetçilik: 'Sınavda mutlaka full çıkarmalıyım', 'mutlaka şu liseyi/üniversiteyi kazanmalıyım', 'okulda en yüksek puanı ben yapmalıyım' vb. aşırı mükemmeliyetçi tutumlar sınav kaygısını arttıran önemli etmenlerden biridir.

5. Sınava yüklenen anlam: Birçok öğrencinin sınav kaygısının altında sınava yüklediği aşırı anlamlar vardır. ‘Bu sınavı kazanamazsam asla iyi bir gelecek sahibi olamam’, ‘Bu sınavda başarılı olamazsam herkes bana gülecek, beni aşağılayacak’, ‘bu sınavda başarılı olamazsam anne ve babamın güvenini/sevgisini kaybedeceğim’, ‘bu sınavda başarılı olamazsam öğretmenlerime rezil olurum’, ‘bu sınavda başarılı olamazsam arkadaşlarımın arasında ezik gözükeceğim’… daha bunlar gibi onlarca anlam olabilir sınav kaygısının ardında. Kişinin öncelikle sınav kaygısının ardındaki anlamı bulması sınav kaygısıyla baş etmede oldukça önemlidir.

Kişi sınav kaygısı yaşadığını nasıl anlayabilir?

Eğer kişi, sınav öncesinde iyi hazırlanmış olmasına ve farklı herhangi bir özel durum olmamasına rağmen sınav anında tüm bildiklerini unutuyor, sınavdan çıktıktan sonra sınavda yapamadığı soruları rahatça çözebiliyorsa, bu kişide sınav kaygısı var diyebiliriz.

Sizler de sınav kaygısı yaşayan bir öğrenciyseniz sınav kaygısıyla baş etme yöntemlerini öğrenmeniz ve uygulamanız kaygınızla baş etmenize ve var olan performansınızı maksimum düzeyde kullanmanıza yardımcı olacaktır.


Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Sınav Kaygısı Nedir? Nedenleri Nelerdir? Kişi Sınav Kaygısı Yaşadığını Nasıl Anlayabilir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Meral KAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Meral KAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     8 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Meral KAYA Fotoğraf
Psk.Meral KAYA
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi19 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Meral KAYA'nın Makaleleri
► Sınav Kaygısı Nedenleri Psk.Lütfi ATABEY
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Sınav Kaygısı Nedir? Nedenleri Nelerdir? Kişi Sınav Kaygısı Yaşadığını Nasıl Anlayabilir?' başlığıyla benzeşen toplam 17 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:33
Top