Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir ve Nasıl Bir Terapi Sürecidir?
Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?
Bilişsel Terapi (Kognitif terapi) Dr. Aaron T. Beck tarafından 1960 larda geliştirilmiş, günümüzde de pek çok psikolojik/psikiyatrik sorunların tedavisinde kullanılan bir psikoterapi modelidir. Ayrıca obezite, kronik ağrı/yorgunluk gibi temeli tıbbi yatkınlık olan pek çok rahatsızlığın tedavisinde de etkili bir yöntem olarak kullanılmaktadır.
Bilişsel Terapi (Kognitif terapi), uygulamadaki farklılıklara göre Kognitif Davranışçı Terapi (Bilişsel Davranışçı Terapi - Cognitive Behavior Therapy) olarak da adlandırılabilmekte / kullanılabilmektedir. Bilişsel Terapi yüzlerce bilimsel araştırma ve çalışma ile etkinliği sınanmış, bilimsel ve etkili bir yöntemdir.
Peki Nasıl Bir Terapi Sürecidir?
Bilişsel (Kognitif) terapi şimdiki zaman odaklı, problem çözmeyi hedef alan, kısa süreli bir terapi biçimidir. Ayrıca hastanın kendisine ve sorunlarına yönelik bir yöntemdir. Bu sebeple terapistin kültürel/ahlaki değerleri terapiyi etkilemez. Şimdiki zaman odaklı olması da, terapiye başvuran kişinin sadece “bugün” faydalanabileceği anlamına gelmez. Danışan, terapi sonrasında da kendi kendine hayat boyu uygulayabileceği yeni beceriler kazanmış ve öğrenmiş olacaktır.
Dolayısıyla halk arasında “ben anlatıp rahatlamak istiyorum”, “psikolog tüm problemlerimi çözecek” gibi yaygın olan anlayışlar bu terapi yönteminde geçerli değildir. Kognitif terapide terapist ve danışan bir ekip gibi tüm süreci beraber yürütürler. Terapist kadar danışanın da aktif katılımı, sürecin asıl etkili yanıdır. Danışan 50 dakikalık seans boyunca anlatıp, konuşup gitmez. Aynı şekilde terapist de sadece dinleyip not alan ve yorum yapan “bilirkişi” konumunda değildir. Çünkü asıl bilen ve kendi sorunlarını, yaşadıklarını terapiste öğreten danışanın ta kendisidir ! Seanslar boyunca çözülmek istenen sorunlar üzerinde beraber çalışırlar, notlar alırlar, bilişsel teknikler (düşüncelerin geçerliliğini çeşitli yöntemlerle araştırmak vb) ve hazır olunduğunda çeşitli davranışsal tekniklerle (rol çalışmaları, dışarıda test edip, deneyler tasarlamak vb.) süreci yürütürler.
Bilişsel terapide odak her zaman düşünceler/inançlardır. Olaylara bakış açımızın, düşünce şeklimizin duygularımızı, davranışlarımızı ve bedensel duyumlarımızı etkilemesi, terapinin temel modelini oluşturmaktadır. Kısa bir örnekle açıklayacak olursak; diyelim ki 15 katlı bir binada en üst kata çıkmamız gerekiyor, bunun için asansöre yöneliyoruz. Fakat tam o sırada, sadece 2-3 saniyeliğine “asansörde kalacağım”, “yardım alamayacağım” düşünceleri geçiyor aklımızdan. Böyle düşününce epey bir kaygılanıyoruz (duygu/ruh hali). Kaygılanınca terleme, kalp çarpıntısı, yutkunmada güçlük yaşıyoruz (fiziksel belirtiler/bedensel duyumlar). Tüm bunlar olunca da, kendi kendimize “en iyisi asansöre binmeyeyim” diyor ve merdivene doğru ilerliyoruz (davranış: kaçınma). İşte bu ufak örnekte de görüldüğü gibi sadece saniyelik düşünceler, tüm akışı etkiliyor. Terapide de, olayları bu bileşenlerine ayırıp düşünceleri bularak, bu düşüncelerin ne kadar gerçekçi, ne kadar mantıklı olduğunu tartıyoruz. Tartma noktasında da elbette bazı tekniklere başvuruyoruz.
Bilişsel terapi “kendini keşif” ile ilerlerken, bu süreçte de terapist rehberlik eden, yola fener tutan konumunda oluyor. Fakat unutmayalım ki, yolda yürüyen siz olacaksınız !
Klinik Psikolog Merve TEKİN
Bilişsel Terapi (Kognitif terapi) Dr. Aaron T. Beck tarafından 1960 larda geliştirilmiş, günümüzde de pek çok psikolojik/psikiyatrik sorunların tedavisinde kullanılan bir psikoterapi modelidir. Ayrıca obezite, kronik ağrı/yorgunluk gibi temeli tıbbi yatkınlık olan pek çok rahatsızlığın tedavisinde de etkili bir yöntem olarak kullanılmaktadır.
Bilişsel Terapi (Kognitif terapi), uygulamadaki farklılıklara göre Kognitif Davranışçı Terapi (Bilişsel Davranışçı Terapi - Cognitive Behavior Therapy) olarak da adlandırılabilmekte / kullanılabilmektedir. Bilişsel Terapi yüzlerce bilimsel araştırma ve çalışma ile etkinliği sınanmış, bilimsel ve etkili bir yöntemdir.
Peki Nasıl Bir Terapi Sürecidir?
Bilişsel (Kognitif) terapi şimdiki zaman odaklı, problem çözmeyi hedef alan, kısa süreli bir terapi biçimidir. Ayrıca hastanın kendisine ve sorunlarına yönelik bir yöntemdir. Bu sebeple terapistin kültürel/ahlaki değerleri terapiyi etkilemez. Şimdiki zaman odaklı olması da, terapiye başvuran kişinin sadece “bugün” faydalanabileceği anlamına gelmez. Danışan, terapi sonrasında da kendi kendine hayat boyu uygulayabileceği yeni beceriler kazanmış ve öğrenmiş olacaktır.
Dolayısıyla halk arasında “ben anlatıp rahatlamak istiyorum”, “psikolog tüm problemlerimi çözecek” gibi yaygın olan anlayışlar bu terapi yönteminde geçerli değildir. Kognitif terapide terapist ve danışan bir ekip gibi tüm süreci beraber yürütürler. Terapist kadar danışanın da aktif katılımı, sürecin asıl etkili yanıdır. Danışan 50 dakikalık seans boyunca anlatıp, konuşup gitmez. Aynı şekilde terapist de sadece dinleyip not alan ve yorum yapan “bilirkişi” konumunda değildir. Çünkü asıl bilen ve kendi sorunlarını, yaşadıklarını terapiste öğreten danışanın ta kendisidir ! Seanslar boyunca çözülmek istenen sorunlar üzerinde beraber çalışırlar, notlar alırlar, bilişsel teknikler (düşüncelerin geçerliliğini çeşitli yöntemlerle araştırmak vb) ve hazır olunduğunda çeşitli davranışsal tekniklerle (rol çalışmaları, dışarıda test edip, deneyler tasarlamak vb.) süreci yürütürler.
Bilişsel terapide odak her zaman düşünceler/inançlardır. Olaylara bakış açımızın, düşünce şeklimizin duygularımızı, davranışlarımızı ve bedensel duyumlarımızı etkilemesi, terapinin temel modelini oluşturmaktadır. Kısa bir örnekle açıklayacak olursak; diyelim ki 15 katlı bir binada en üst kata çıkmamız gerekiyor, bunun için asansöre yöneliyoruz. Fakat tam o sırada, sadece 2-3 saniyeliğine “asansörde kalacağım”, “yardım alamayacağım” düşünceleri geçiyor aklımızdan. Böyle düşününce epey bir kaygılanıyoruz (duygu/ruh hali). Kaygılanınca terleme, kalp çarpıntısı, yutkunmada güçlük yaşıyoruz (fiziksel belirtiler/bedensel duyumlar). Tüm bunlar olunca da, kendi kendimize “en iyisi asansöre binmeyeyim” diyor ve merdivene doğru ilerliyoruz (davranış: kaçınma). İşte bu ufak örnekte de görüldüğü gibi sadece saniyelik düşünceler, tüm akışı etkiliyor. Terapide de, olayları bu bileşenlerine ayırıp düşünceleri bularak, bu düşüncelerin ne kadar gerçekçi, ne kadar mantıklı olduğunu tartıyoruz. Tartma noktasında da elbette bazı tekniklere başvuruyoruz.
Bilişsel terapi “kendini keşif” ile ilerlerken, bu süreçte de terapist rehberlik eden, yola fener tutan konumunda oluyor. Fakat unutmayalım ki, yolda yürüyen siz olacaksınız !
Klinik Psikolog Merve TEKİN
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
