Otizmde Dır/Floortime Metodu
DIR/Floortime
İlişki-temelli yöntemler, çocuklarda duygusal gelişimi ve bağlanmayı ön planda tutan yöntemlerdir. Bu yöntemler içinde en popüler olanlar Floortime (DIR) modelidir. Dr.Stanley Greenspan ve Dr.Serena Wieder tarafından geliştirilmiş kapsamlı ve multidisipliner bir metottur. Çocuğa bir bütün olarak yaklaşır ve çocuğun diğer insanlarla etkileşimine odaklanır. Bu yöntemin felsefesine göre çocuk mutlaka duygusal olarak kendi dünyasındaki insanlara bağlanır ve bilişsel-duygusal gelişimi için onlarla etkileşime girme becerisini gösterir.
Öğrenme duygusal gelişimden ayrı olarak oluşmaz onunla birlikte gelişir. Bu yüzden DIR yaklaşımı çocuğun doğal olarak ilgilendiği şeylerden başlar ve buradan devam eder.
D: Developmenta (Gelişimsel
I: Individiual differences (Bireysel)
R: Relationship-based (ilişki temelli)
DIR modeli doktorlara, psikologlara, eğitimcilere ve ebeveynlere detaylı bir değerlendirme yapabilmesine, otizm spektrum bozukluğu ve/veya diğer gelişimsel yetersizliği (konuşma gecikmesi, dürtü ve dikkat problemleri, zihinsel gelişim geriliği vb.) olan çocukların güçlü ve zayıf yönlerine göre uyarlanmış etkin bir müdahale program geliştirebilmesine olanak sağlayan bir çerçevedir. Bu modelin temel hedefleri becerilerin veya spesifik davranışların üzerinde durmak değil, duygusal, sosyal ve bilişsel gelişim kapasitelerinin sağlıklı temellerini kurmaktır.
Modelin D yani gelişimsel kısmı bu sağlıklı temellerin yapıtaşlarını tanımlamaktadır. Çocuğun gelişimsel olarak nerede bulunduğunu anlamak sağaltım programı için kritik öneme sahiptir. Modeldeki 6 gelişim basamağı her çocuğun sağlıklı bir gelişim için kazanması ve ilerlemesi gereken kapasiteleri içerir. Bu gelişim basamakları sırayla şöyledir:
1.Sakin kalabilmek ve dikkatini verebilmek,
2.Karşısındaki ile ortak ilgi kurabilmek ve sürdürmek,
3.Duygusal ve sosyal mesaj içeren her türlü iletişim sinyallerini alabilmek ve gönderebilmek,
4.Karşısındaki kişi ile birlikte, belli bir düşünce doğrultusunda davranışlarını organize edebilmek ve birlikte problem çözebilmek,
5.Karşısındaki ile birlikte sembolik ve yaratıcı oyun oynamak,düsünceler arasında köprü kurarak ilişkilendirmek,
6.Mantıklı düşünce geliştirmek.
Bu gelişim kapasiteleri doğal, doğaçlama ve empatik ilişkiler için olduğu kadar akademik becerileri kazanmak için de gereklidir.
Modelin I yani bireysel kısmı her çocuğun kendini düzenleme, sakinleştirme, çesitli uyaranlara tepki verme gibi farklı bireysel özellikleri bulunduğunu,. bazı çocukların duyuları ile algıladıkları ışık, ses, tat, denge, dokunma gibi uyaranlara karşı farklı tepkiler verebildiklerini, uyaranları işlemleyerek kullanmak konusunda farklılık gösterebildiklerini anlatmak içindir. Bu özellikler çocuğun içinde bulunduğu ortam ile olan uyumunu, iletişimini dolayısı ile gelişimini ve öğrenmesini etkileyeceğinden dikkate alınmalıdır.
Modelin R yani ilişki-temelli kısmı ise çocuğun içinde bulunduğu sosyal ortamda ebeveynleri, akrabaları yaşıtları, eğitimcileri ve terapistleri gibi pek çok kişi ile etkileşim içinde olduğunu ve bu bireyler ile sıcak, güven içeren karşılıklılığa dayanan bir etkileşimde bulunmasının gelişimini destekleyecek temeli oluşturacağını anlatmak içindir.
Floortime Nedir?
Çocuğun bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurarak, içinde bulunduğu gelişim basamağının özelliklerine göre sıcak, duygu ve güven içeren bir etkileşim ile yerde oturup aktif bir biçimde oyun oynanması kısaca Floortime olarak özetlenebilir. Floortime’ın temel prensipleri şöyledir:
*Çocuğun önderliğini takip etme
*Çocuğa onun gelişimsel düzeyinde yaklaşma ve onun ilgi alanı üzerinden gitme
*İletişim döngüsü açma-kapatma (çocuğun ilgi alanından başlama ve onu etkileme, yaptığı ya da söylediği şeyler üzerinden temellendirme)
*Çocuğun gözündeki parıltıyı elde etmek için çabalama ( merakı, motivasyonu, ilgiyi uyarmak için ona duygusal olarak yaklaşma yollarını bulma)
Floortime uygulayan terapist; değerlendirme sonuçlarından yola çıkarak belirlenmiş hedeflere ulaşmak için çocukla etkileşim sağlar, ancak ana hedef anne ve babayı bu prensipleri günlük yaşamlarında uygulayabilmeleri için eğitmek ve desteklemektir. Terapist’in rolü; aileye rehberlik etmek, yeni hedefler geliştirmek ve bu hedeflere nasıl ulaşılacağı konusunda model olmaktır. Ayrıca terapist; günlük yaşamda karşılaşılan sorunlara nasıl yaklaşılabileceği konusunda çocuğun özelliklerine ve bireysel farklılıklarına özgü çözümler arar.
Floortime yaklaşımı özellikle erken yaşta otizm veya atipik otizm tanısı almış çocuklarda ortak dikkat, sembolik oyun, taklit becerileri, sosyal iletişim becerileri ve dikkat süresini uzatır. Tüm bu beceriler aslında öğrenme sürecinin temel taşlarıdır. Floortime metoduyla çalışılan çocuklar bu becerileri kazanarak artık bireysel psikoeğitsel terapi alabilme hazırbulunuşluğuna gelebilirler. Psikoeğitsel terapiler ise bu zeminin üzerine dayanarak çocuğa temel kavramları, konuşma ve iletişim becerilerini, ön akademik ve akademik becerilerini kazanmasını ve geliştirmesini sağlar. Yani otizmde tek bir yöntem asla tek başına yeterli olmamaktadır. Bu sebeple farklı terapötik yöntemler çocuğun yaşına, öncelik sırasına ve ihtiyaçlarına göre eklektik bir biçimde uygulanmalıdır ve uygulayıcılar muhakkak bu alanda bilgi ve deneyim sahibi uzmanlar olmalıdır
Semra KESKİN
Uzm. Psikolojik Danışman.
İlişki-temelli yöntemler, çocuklarda duygusal gelişimi ve bağlanmayı ön planda tutan yöntemlerdir. Bu yöntemler içinde en popüler olanlar Floortime (DIR) modelidir. Dr.Stanley Greenspan ve Dr.Serena Wieder tarafından geliştirilmiş kapsamlı ve multidisipliner bir metottur. Çocuğa bir bütün olarak yaklaşır ve çocuğun diğer insanlarla etkileşimine odaklanır. Bu yöntemin felsefesine göre çocuk mutlaka duygusal olarak kendi dünyasındaki insanlara bağlanır ve bilişsel-duygusal gelişimi için onlarla etkileşime girme becerisini gösterir.
Öğrenme duygusal gelişimden ayrı olarak oluşmaz onunla birlikte gelişir. Bu yüzden DIR yaklaşımı çocuğun doğal olarak ilgilendiği şeylerden başlar ve buradan devam eder.
D: Developmenta (Gelişimsel
I: Individiual differences (Bireysel)
R: Relationship-based (ilişki temelli)
DIR modeli doktorlara, psikologlara, eğitimcilere ve ebeveynlere detaylı bir değerlendirme yapabilmesine, otizm spektrum bozukluğu ve/veya diğer gelişimsel yetersizliği (konuşma gecikmesi, dürtü ve dikkat problemleri, zihinsel gelişim geriliği vb.) olan çocukların güçlü ve zayıf yönlerine göre uyarlanmış etkin bir müdahale program geliştirebilmesine olanak sağlayan bir çerçevedir. Bu modelin temel hedefleri becerilerin veya spesifik davranışların üzerinde durmak değil, duygusal, sosyal ve bilişsel gelişim kapasitelerinin sağlıklı temellerini kurmaktır.
Modelin D yani gelişimsel kısmı bu sağlıklı temellerin yapıtaşlarını tanımlamaktadır. Çocuğun gelişimsel olarak nerede bulunduğunu anlamak sağaltım programı için kritik öneme sahiptir. Modeldeki 6 gelişim basamağı her çocuğun sağlıklı bir gelişim için kazanması ve ilerlemesi gereken kapasiteleri içerir. Bu gelişim basamakları sırayla şöyledir:
1.Sakin kalabilmek ve dikkatini verebilmek,
2.Karşısındaki ile ortak ilgi kurabilmek ve sürdürmek,
3.Duygusal ve sosyal mesaj içeren her türlü iletişim sinyallerini alabilmek ve gönderebilmek,
4.Karşısındaki kişi ile birlikte, belli bir düşünce doğrultusunda davranışlarını organize edebilmek ve birlikte problem çözebilmek,
5.Karşısındaki ile birlikte sembolik ve yaratıcı oyun oynamak,düsünceler arasında köprü kurarak ilişkilendirmek,
6.Mantıklı düşünce geliştirmek.
Bu gelişim kapasiteleri doğal, doğaçlama ve empatik ilişkiler için olduğu kadar akademik becerileri kazanmak için de gereklidir.
Modelin I yani bireysel kısmı her çocuğun kendini düzenleme, sakinleştirme, çesitli uyaranlara tepki verme gibi farklı bireysel özellikleri bulunduğunu,. bazı çocukların duyuları ile algıladıkları ışık, ses, tat, denge, dokunma gibi uyaranlara karşı farklı tepkiler verebildiklerini, uyaranları işlemleyerek kullanmak konusunda farklılık gösterebildiklerini anlatmak içindir. Bu özellikler çocuğun içinde bulunduğu ortam ile olan uyumunu, iletişimini dolayısı ile gelişimini ve öğrenmesini etkileyeceğinden dikkate alınmalıdır.
Modelin R yani ilişki-temelli kısmı ise çocuğun içinde bulunduğu sosyal ortamda ebeveynleri, akrabaları yaşıtları, eğitimcileri ve terapistleri gibi pek çok kişi ile etkileşim içinde olduğunu ve bu bireyler ile sıcak, güven içeren karşılıklılığa dayanan bir etkileşimde bulunmasının gelişimini destekleyecek temeli oluşturacağını anlatmak içindir.
Floortime Nedir?
Çocuğun bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurarak, içinde bulunduğu gelişim basamağının özelliklerine göre sıcak, duygu ve güven içeren bir etkileşim ile yerde oturup aktif bir biçimde oyun oynanması kısaca Floortime olarak özetlenebilir. Floortime’ın temel prensipleri şöyledir:
*Çocuğun önderliğini takip etme
*Çocuğa onun gelişimsel düzeyinde yaklaşma ve onun ilgi alanı üzerinden gitme
*İletişim döngüsü açma-kapatma (çocuğun ilgi alanından başlama ve onu etkileme, yaptığı ya da söylediği şeyler üzerinden temellendirme)
*Çocuğun gözündeki parıltıyı elde etmek için çabalama ( merakı, motivasyonu, ilgiyi uyarmak için ona duygusal olarak yaklaşma yollarını bulma)
Floortime uygulayan terapist; değerlendirme sonuçlarından yola çıkarak belirlenmiş hedeflere ulaşmak için çocukla etkileşim sağlar, ancak ana hedef anne ve babayı bu prensipleri günlük yaşamlarında uygulayabilmeleri için eğitmek ve desteklemektir. Terapist’in rolü; aileye rehberlik etmek, yeni hedefler geliştirmek ve bu hedeflere nasıl ulaşılacağı konusunda model olmaktır. Ayrıca terapist; günlük yaşamda karşılaşılan sorunlara nasıl yaklaşılabileceği konusunda çocuğun özelliklerine ve bireysel farklılıklarına özgü çözümler arar.
Floortime yaklaşımı özellikle erken yaşta otizm veya atipik otizm tanısı almış çocuklarda ortak dikkat, sembolik oyun, taklit becerileri, sosyal iletişim becerileri ve dikkat süresini uzatır. Tüm bu beceriler aslında öğrenme sürecinin temel taşlarıdır. Floortime metoduyla çalışılan çocuklar bu becerileri kazanarak artık bireysel psikoeğitsel terapi alabilme hazırbulunuşluğuna gelebilirler. Psikoeğitsel terapiler ise bu zeminin üzerine dayanarak çocuğa temel kavramları, konuşma ve iletişim becerilerini, ön akademik ve akademik becerilerini kazanmasını ve geliştirmesini sağlar. Yani otizmde tek bir yöntem asla tek başına yeterli olmamaktadır. Bu sebeple farklı terapötik yöntemler çocuğun yaşına, öncelik sırasına ve ihtiyaçlarına göre eklektik bir biçimde uygulanmalıdır ve uygulayıcılar muhakkak bu alanda bilgi ve deneyim sahibi uzmanlar olmalıdır
Semra KESKİN
Uzm. Psikolojik Danışman.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Otizmde Dır/Floortime Metodu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Semra KESKİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Semra KESKİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
otizmde floortime, atipik otizmde floortime, floortime, otizm eğitimi, otizm özel eğitim, özel eğitimde floortime, floortime yaklaşımı, floortime metodu, floortime nedir
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
