Dır - Floortime Yöntemi : Otizm, Duyusal Entegrasyon, Duyu Bütünlüğü Tedavisi Yöntemi
Gelişimsel, bireysel farklılığı ön planda tutan ve etkileşim temelli (DIR,Floortime) yöntemi klinisyenlere, ailelere ve eğitimcilere otizm spektrumu ve diğer gelişimsel problemi olan çocukları değerlendirme her birinin zayıf ve kuvvetli alanlarına özgü bireysel terapi planlaması için geliştirilmiştir.. Bu modelin amacı izole beceriler ve davranışlar üzerine odaklanmaktan çok sosyal, emosyonel ve zeka kapasiteleri için sağlıklı temel oluşturmaktır.
- Gelişimsel: modelin bu parçası temeli oluşturmaktadır. Bu çocuğun dikkatini arttırma, sakin ve regüle kalabilmesi, diğerleriyle bağlılık kurabilmesi , ilgili olabilmesi, tüm iletişim tiplerini(afekt ve duygu taşıyan sosyal jestlerle başlayarak) başlatabilmesi ve gelen iletilere yanıt verebilmesi, ortak problem çözmeye katılması, karşılıklı etkileşimleri uzun süre sürdürebilmesini de içine alan istemli davranışları başlatabilmesi, fikirlerini iletişim istekleri için kullanabilmesi ve yaratıcı biçimde oynayabilmesi, sebep sonuç ilişkisi, empati ve karşılaştırmalara da ilerleyecek olan fikirler arası mantıksal köprüler kurabilmesi. Bu kapasiteler spontan ve empatik ilişkiler kurmada hatta akademik becerileri kazanmada temeli oluşturacaktır.
- Bireysel farklılık: Modelin bu yönü her çocuğun biolojik olarak farklı olduğu gerçeğini vurgular. Her çocuk veriyi ör: ses dokunma farklı şekilde alır, işlemler ve yanıtlar (eylem,plan ve fikirlerini farklı şekilde sıralar). Örneğin bazı çocuklar dokunmaya ve sese karşı aşırı hassas olabilirken bazıları daha az reaktiftir veya bazıları aşırı şekilde bu duyumlarını doyurma peşindedir.
- İlişki temelli: Modelin bu yönü bakıcılar, eğitimciler, terapistler, arkadaşlar ile ilişki-yakınlık kurabilmeyi tarif eder. Çocuğun bireysel farklılıkları göz önünde tutulup bireylerin çocukla etkileşimdeki afektlerini düzenlemeyi içerir.
Floortime Terapilerinde
- Yarı yapılandırılmış problem çözme: Bu seanslar çocuğa yeni bir şey öğretmekten çok anlamlı ve ilişkili problemleri çözmeye yöneliktir. Problemler çocuğun deneyimleriyle alakalı, anlamlı ve ilişkili öğrenme aktivitelerinden seçilebilir.
- Motor,duyusal, duyusal bütünleme, görsel uzamsal ve algısal motor aktiviteler: bu ilir.aktiviteler çocuğun bireysel farklılığına göre ayarlanır. Çocuk çevreden gelen duyumları alıp bunlar uygun yanıt vermede sıkıntı yaşıyor ola
- Akranlarla etkileşim-oyun: Bu aşamaya gelen çocuk ailesiyle etkileşime girmektedir. Ancak bundan sonra aile desteği ile çocuk akranlarıyla bağ kurup karşılıklı iletişime geçebilir.
- Duyusal motor ve duyu bütünleme temelli iş uğraşı veya fizyoterapi
- Gerekli diğer terapi ( gerekliyse psikiyatrik yardım)
- Söz öncesi problem çözme becerisi veya taklidi gelişememiş çocuklar için: karşılıklı katılım temelinde özel eğitim programı ve söz öncesi amaçlı jestsel etkileşim.
- tipik yaşıtlarıyla kaynaştırma eğitimi : jimnastik, yaratıcı drama
Hiperreaktif: bu çocuklarda duyusal düşük eşik vardır ve eşiğine uygun olarak davranıyor. Uyanıklılık düzeyleri yüksektir. Günlük yaşamda gelen duyumlar çocuk için çok fazladır. Bu yüzden kolaylıkla strese girebilirler. Dikkatleri dağınıktır ve çok çabuk dağılabilirler. Bu dağılmanın sebebi etraflarındaki ilgisiz-ilişkisiz uyaranları seçememelerindendir. Duygu durumları çoğunlukla negatif- stresli ve korkuludur. Bu çocuklar yetişkin veya diğer çocuklarla sosyal ilişki içerisine giremezler çünkü sosyal ilişkiler çoğunlukla beklenmeyen-istenmeyen duyusal girdi verebilir. Hareketleri çoğunlukla defansif ve korumacıdır ve çoğunlukla aniden parlarlar.
Hiporeaktif: bu çocuklarda eşik çoğunlukla yüksektir. Azalmış uyanıklılık düzeyleri vardır. Çevredeki duyumlar onun algılayacağı düzeyde değildir. Çevreye dikkat edebilmeleri için uzun zaman geçebilir. Çoğunlukla sessizdirler. İnteraksiyona girmezler. Yetişkinler tarafından daha çok sosyal ilişkiye girmeleri gerektiği düşünülür. Pasiftirler ve harekete geçmek için yavaştırlar.
Duyusal kaçınma: bu çocuklarda eşik düşüktür ve bu eşiği kompanse etmeye çalışmaktadırlar. Duyusal ihtiyaçlarının farkındadırlar. Düşük eşiklerini korumak için duyumlardan sakınırlar ve aşırı uyarılmaktan kaçarlar. Çoğunlukla uyanıklılık düzeylerini ayarlayabilirler. Duyumlardan sakınmada başarılı olduklarında sakin ve alert bir durumda olurlar. Dikkatleri fazladır. Beklenmeyen bir uyarı gelme durumu olabilir diye sürekli çevrelerini gözlemlerler. Sonuç olarak bu çocuklar uyaranın farkındadır fakat herkes tarafından belirgin olan uyarana dikkat etmezler. Duygu durumları korkulu ve anksiyözdür. Çoğunlukla kontrol etmeyi isterler. Böylelikle beklenmeyen uyaranı engellemiş olurlar. Pasiftirler veya bir eyleme girişmekten kaçınırlar. Onlar için çevreyi araştırmak istenmeyen duyusal girdilere yol açabilmektedir. Bu yüzden duyusal kaçınma içinde olan çocuklar öğrenme deneyimlerini kaçırırlar.
Duyusal arayış içinde olan çocuklar: bu çocuklarında yüksek eşikleri vardır fakat hiporeaktif çocuklardan farklı olarak eşiklerinin yüksek olduğunun farkındadırlar ve aşmak için çaba gösterirler. Uyanıklıkları fazladır. Çoğunlukla eşiklerini aşabilecekleri aktivitelere girişirler fakat onunlada yetinmezler. Yoğun biçimde duyusal deneyime girişirler ve uyanıklıkları optimal durumu geçerek davranışsal düzensizliğe dönüşebilir. Bu tutarsız uyanıklık seviyesinden dolayı uyaran arayışında olan çocukların dikkatlerinin ayarlanması zayıftır. Dikkat ettikleri şeyler herkesin dikkatini çeken – gördüğü şeyler değildir. Duygu durum açısından değişkendirler. Duyumlarını karşılamışlarsa uyumludurlar, duyusal ihtiyaçlarını karşılamamışlarsa hiporeaktif çocuklar gibi duygusal olarak tepkisizdirler. Eylemleri anlık ve risk içermektedir.
Kaynak: sensory integration and self regulation in infants and toddlers: Helping very young children interact with their enviroment. G.Gordon Williamson Marie E.Anzalone (2001)
Zero to Three
- Gelişimsel: modelin bu parçası temeli oluşturmaktadır. Bu çocuğun dikkatini arttırma, sakin ve regüle kalabilmesi, diğerleriyle bağlılık kurabilmesi , ilgili olabilmesi, tüm iletişim tiplerini(afekt ve duygu taşıyan sosyal jestlerle başlayarak) başlatabilmesi ve gelen iletilere yanıt verebilmesi, ortak problem çözmeye katılması, karşılıklı etkileşimleri uzun süre sürdürebilmesini de içine alan istemli davranışları başlatabilmesi, fikirlerini iletişim istekleri için kullanabilmesi ve yaratıcı biçimde oynayabilmesi, sebep sonuç ilişkisi, empati ve karşılaştırmalara da ilerleyecek olan fikirler arası mantıksal köprüler kurabilmesi. Bu kapasiteler spontan ve empatik ilişkiler kurmada hatta akademik becerileri kazanmada temeli oluşturacaktır.
- Bireysel farklılık: Modelin bu yönü her çocuğun biolojik olarak farklı olduğu gerçeğini vurgular. Her çocuk veriyi ör: ses dokunma farklı şekilde alır, işlemler ve yanıtlar (eylem,plan ve fikirlerini farklı şekilde sıralar). Örneğin bazı çocuklar dokunmaya ve sese karşı aşırı hassas olabilirken bazıları daha az reaktiftir veya bazıları aşırı şekilde bu duyumlarını doyurma peşindedir.
- İlişki temelli: Modelin bu yönü bakıcılar, eğitimciler, terapistler, arkadaşlar ile ilişki-yakınlık kurabilmeyi tarif eder. Çocuğun bireysel farklılıkları göz önünde tutulup bireylerin çocukla etkileşimdeki afektlerini düzenlemeyi içerir.
Floortime Terapilerinde
- evde gelişimsel olarak uygun etkileşim ve pratiklerin yapılması
- Yarı yapılandırılmış problem çözme: Bu seanslar çocuğa yeni bir şey öğretmekten çok anlamlı ve ilişkili problemleri çözmeye yöneliktir. Problemler çocuğun deneyimleriyle alakalı, anlamlı ve ilişkili öğrenme aktivitelerinden seçilebilir.
- Motor,duyusal, duyusal bütünleme, görsel uzamsal ve algısal motor aktiviteler: bu ilir.aktiviteler çocuğun bireysel farklılığına göre ayarlanır. Çocuk çevreden gelen duyumları alıp bunlar uygun yanıt vermede sıkıntı yaşıyor ola
- Akranlarla etkileşim-oyun: Bu aşamaya gelen çocuk ailesiyle etkileşime girmektedir. Ancak bundan sonra aile desteği ile çocuk akranlarıyla bağ kurup karşılıklı iletişime geçebilir.
- Bireysel terapiler
- Duyusal motor ve duyu bütünleme temelli iş uğraşı veya fizyoterapi
- Gerekli diğer terapi ( gerekliyse psikiyatrik yardım)
- Eğitim programı
- Söz öncesi problem çözme becerisi veya taklidi gelişememiş çocuklar için: karşılıklı katılım temelinde özel eğitim programı ve söz öncesi amaçlı jestsel etkileşim.
- tipik yaşıtlarıyla kaynaştırma eğitimi : jimnastik, yaratıcı drama
Duyu bütünlemesi(Duyusal entegrasyon- Duyu bütünlemesi)’ndeki temel çocuk tipleri
Duyusal modülasyon profilleri
Hiperreaktif: bu çocuklarda duyusal düşük eşik vardır ve eşiğine uygun olarak davranıyor. Uyanıklılık düzeyleri yüksektir. Günlük yaşamda gelen duyumlar çocuk için çok fazladır. Bu yüzden kolaylıkla strese girebilirler. Dikkatleri dağınıktır ve çok çabuk dağılabilirler. Bu dağılmanın sebebi etraflarındaki ilgisiz-ilişkisiz uyaranları seçememelerindendir. Duygu durumları çoğunlukla negatif- stresli ve korkuludur. Bu çocuklar yetişkin veya diğer çocuklarla sosyal ilişki içerisine giremezler çünkü sosyal ilişkiler çoğunlukla beklenmeyen-istenmeyen duyusal girdi verebilir. Hareketleri çoğunlukla defansif ve korumacıdır ve çoğunlukla aniden parlarlar.
Hiporeaktif: bu çocuklarda eşik çoğunlukla yüksektir. Azalmış uyanıklılık düzeyleri vardır. Çevredeki duyumlar onun algılayacağı düzeyde değildir. Çevreye dikkat edebilmeleri için uzun zaman geçebilir. Çoğunlukla sessizdirler. İnteraksiyona girmezler. Yetişkinler tarafından daha çok sosyal ilişkiye girmeleri gerektiği düşünülür. Pasiftirler ve harekete geçmek için yavaştırlar.
Duyusal kaçınma: bu çocuklarda eşik düşüktür ve bu eşiği kompanse etmeye çalışmaktadırlar. Duyusal ihtiyaçlarının farkındadırlar. Düşük eşiklerini korumak için duyumlardan sakınırlar ve aşırı uyarılmaktan kaçarlar. Çoğunlukla uyanıklılık düzeylerini ayarlayabilirler. Duyumlardan sakınmada başarılı olduklarında sakin ve alert bir durumda olurlar. Dikkatleri fazladır. Beklenmeyen bir uyarı gelme durumu olabilir diye sürekli çevrelerini gözlemlerler. Sonuç olarak bu çocuklar uyaranın farkındadır fakat herkes tarafından belirgin olan uyarana dikkat etmezler. Duygu durumları korkulu ve anksiyözdür. Çoğunlukla kontrol etmeyi isterler. Böylelikle beklenmeyen uyaranı engellemiş olurlar. Pasiftirler veya bir eyleme girişmekten kaçınırlar. Onlar için çevreyi araştırmak istenmeyen duyusal girdilere yol açabilmektedir. Bu yüzden duyusal kaçınma içinde olan çocuklar öğrenme deneyimlerini kaçırırlar.
Duyusal arayış içinde olan çocuklar: bu çocuklarında yüksek eşikleri vardır fakat hiporeaktif çocuklardan farklı olarak eşiklerinin yüksek olduğunun farkındadırlar ve aşmak için çaba gösterirler. Uyanıklıkları fazladır. Çoğunlukla eşiklerini aşabilecekleri aktivitelere girişirler fakat onunlada yetinmezler. Yoğun biçimde duyusal deneyime girişirler ve uyanıklıkları optimal durumu geçerek davranışsal düzensizliğe dönüşebilir. Bu tutarsız uyanıklık seviyesinden dolayı uyaran arayışında olan çocukların dikkatlerinin ayarlanması zayıftır. Dikkat ettikleri şeyler herkesin dikkatini çeken – gördüğü şeyler değildir. Duygu durum açısından değişkendirler. Duyumlarını karşılamışlarsa uyumludurlar, duyusal ihtiyaçlarını karşılamamışlarsa hiporeaktif çocuklar gibi duygusal olarak tepkisizdirler. Eylemleri anlık ve risk içermektedir.
Kaynak: sensory integration and self regulation in infants and toddlers: Helping very young children interact with their enviroment. G.Gordon Williamson Marie E.Anzalone (2001)
Zero to Three
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Dır - Floortime Yöntemi : Otizm, Duyusal Entegrasyon, Duyu Bütünlüğü Tedavisi Yöntemi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Kemal COLAY'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Kemal COLAY'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
konuşma bozukluğu, otizm, otizm tedavisi, floortime, floortime yöntemi, yaygın gelişimsel bozukluk, otistik, otistik bozukluk
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
