2007'den Bugüne 92,313 Tavsiye, 28,222 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Her Yönüyle Ek Besin Dönemi
MAKALE #19406 © Yazan Uzm.Dyt.Emel UNUTMAZ | Yayın Şubat 2018 | 1,984 Okuyucu
Bebeğinizin 6. ayda artık anne sütü dışındaki gıdalara alıştırılmaları gerekir. Bu dönemde çocuklarda çok belirgin olarak yetişkin gıdalarına özenme, anne ve babanın yediği gıdayı tatma arzusu vardır. Çoğu anne ve baba ‘yerken ağzıma bakıyor dayanamayıp tattırıyoruz’ şeklinde ifade eder. Bebeğin bu aylarda gösterdiği tepki, merak ve her şeyi ağzına götürme isteğiyle ilgilidir. Fakat bu durum, ağzına götürdüğü her şeyin onun için faydalı olduğu anlamına gelmez; bilakis sindirim sistemi o kadar hassastır ki zarar bile verebilir. Ek gıdalara başlanırken arada tattırma yerine düzenli öğün şeklinde başlamak daha sağlıklı olacaktır.

NEDEN EK GIDALARA DAHA ÖNCE BAŞLAMIYORUZ?

Erken verilecek ek besinler, bebeğin anne sütünden yeterince yararlanmasına engel olacaktır.
Büyüme açısından sütünüz, bebeğiniz için diğer tüm gıdalardan daha faydalıdır.
İlk aylarda dilin dışarı itme refleksi güçlü olduğundan, anne sütü bu reflekse en uygun beslenme şeklidir.
Böbrek fonksiyonları ve sindirim enzimleri anne sütü dışındaki besinleri sindirmekte zorluk çeker.
Alerjik olma riski yüksektir.
Zatürree ve ishal riski daha fazladır.


EK GIDAYA BAŞLARKEN DİKKAT!

YAN ETKİLERİ İZLEYİN: Ek gıdalara başlanırken en önemli noktalardan biri de gıdanın faydaları yanında oluşabilecek yan etkileri de yakından takip etmektir. Bu nedenle ek gıdaya birkaç çay kaşığı işle başlanıp her gün miktar arttırılmalıdır. İlk başlanan gıda mutlaka 4–5 gün üst üste verilmelidir. Bu süre zarfında bebeğin gıdayı sevip sevmediği gözlenir ve alerjik döküntüsü, ishal ve kusma gibi gıdaya karşı oluşabilecek yan etkiler belirlenir. Bu tür yan etki gözlenen gıdaya 3 hafta ara verilir. 3 hafta sonunda yapılan ikinci denemede gıdayla ilgili benzer yan etkiler gözlenirse gıda 6 ay boyunca diyetten çıkartılır.


KİLOSUNA GÖRE BESLEYİN: Kilosu 6 ay boyunca üst seviyede seyretmiş bebeklerde mümkün olduğunca kalorisi az olan gıdalarla başlamak gerekir. Bu amaçla en çok tercih edilen gıdalar meyve ve sebzelerdir. Öte yandan kilosu normal veya alt sınırdan giden bebeklere ise kalorisi daha yüksek olan muhallebi ve tahıllı kaşık mamaları ile başlamakta fayda vardır.
MAMALAR TEMBELLEŞTİRMESİN: Günümüzde gelişen teknolojiyle çocuk gıdalarında da çok ilerlemeler kaydedilmiştir. Kutularda satılan toz mamaların yanı sıra hemen yemeye hazır çok sayıda kavanoz maması bulunmaktadır. Kullanımları kolay olmakla birlikte; erken dönemde bu tür beslenmeye alışan bebeklerin, bir süre sonra ev yemeklerine alışmalarında zorluklar yaşanmaktadır.


ÇİĞNEMEYİ ÖĞRENSİN: Ek gıdalara geçerken karşılaşılan bir diğer durum da besinlerin blender veya mikserden geçirilerek bebeğe verilmesidir. Bu yanlış uygulama ilerleyen dönemde bebeğin katı gıdalara geçişini zorlaştıracak ve çiğneme alışkanlığının geç oluşmasına neden olacaktır.
12-24 Ay Arası Beslenme

Bu dönemde artık aile sofrasına oturan bebeğin yeterli ve dengeli beslenmesi, hızlı büyüme döneminin besinlerle desteklenmesi gerekmektedir. Hala anne sütü alıyor ise tamamlayıcı beslenmenin devam ettiği dönemdir ve günde 3 – 4 öğün yemek yemesi gerekmektedir. Anne sütü almıyor ise 5 – 7 öğün beslenebilir.

Bu dönemde anne babasını taklit ederek öğrenen süt çocuğunun; aile sofrasında sebze sevmeyen babası, et sevmeyen annesi vb. var ise bu çocuğun bu besinleri istekli olarak tüketmesi beklenemez. Bebeğe özel yemekler yapmak yerine eve yapılan yemekleri çocuk için uygun hale getirmek daha uygun olacaktır. Çok az tuz konarak, kızartmadan, zeytinyağına ağırlık vererek, uygun yumuşaklıkta yemekler yapılmalı, tüm aile halkı tüketmelidir.

Bu dönemde çocuğun sevmediği, reddettiği besinler için zorlanmamalı, 10 gün ara verdikten sonra farklı bir şekilde pişirerek, aç olduğundan emin olduğumuz saat diliminde verilmelidir.

Büyümenin hızlı ve önemli olduğu bu dönemde enerji ihtiyacı doğru hesaplanmalı ve bu ihtiyacın hangi besinlerden ne miktarda yenildiğinde karşılanacağı bilinmelidir. Çocuğun sevdiği besinler göz önüne alınarak günlük örüntü planlanmalıdır.


Bebeğinize ek besin vermek için sabırsızlanmayın ve doğru zamanı bekleyin. Anne sütünün bebeğiniz için en kıymetli besin olduğunu her zaman hatırlayın. Ek gıdalara bebeğinizin ayına göre sırayla başlanması gerektiğini unutmayın. Yiyecekleri hazırlama koşullarına ve tazeliğine dikkat edin. Ek besinlere geçişte kontaminasyondan dolayı ishaller sık yaşanır unutmayın.

Bebeğin ek besine geçişe hazır olması, kaç aylık olduğu ve fizyolojik gelişlimi ile alakalıdır. Dördüncü aydan önce bebeğin sindirim sistemi, aldığı besinleri sindirebilmesi için yeterli değildir. Ayrıca, bebeğin besinleri ağzında çevirme refleksi 4 – 6. aylarda başlar. İlk 6 ay sadece anne sütü alan çocuğa 6. aydan sonra yavaş yavaş koyu sıvı besinler ve devamında katı besinler verilebilir. 6. aydan sonra pütürlü ve yumuşak besinleri, dili ve damağı arasında ezerek yutabilir.

KATI YİYECEĞE BAŞLAMAK

Katı besinlere geçmek her zaman için zordur. Bebek için de alışmadığı bir kıvam olduğu için tepki vermesi normaldir. Sabırlı olmalısınız. Zorlamamalısınız. Önce çatalının arkası ile ezerek püre kıvamında sonra küçük parçalar halinse vermelisiniz. Eğer bir yiyeceği sevmedi ise ne kadar yararlı olursa olsun zorlamamalı birkaç gün sonra tekrar denemelisiniz.
Bebeğinizin aç olması, yeme ihtimalini arttıracaktır. Tercihen öğle saatlerinde başlamanız, yemeğin etkilerini görmeniz açısından da faydalı olacaktır. Rahat ve huzurlu bir ortamda, sizin de rahat olmanız önemlidir. Unutmayın; bebekler hisseder! Yemeyecek korkusunu veya stresini yaşarsanız; bu durum bebeği olumsuz etkileyecektir.



BEBEĞİ BESLEMEK

Bebeğin alışmış olduğu bir kıvamdan ve tattan, başka bir kıvam ve tada geçmesi kolay olmayabilir, zaman da alabilir. Verdiğiniz yiyecekleri diliyle dışarı itiyor olması, istemediği anlamına gelmez. Bu fizyolojik olarak yaptığı bir harekettir. Evet, zaman zaman da verdiğiniz yiyeceği beğenmeyecek ve istemeyecektir; böyle zamanlarda da zorlamadan, farlı bir şekilde birkaç gün sonra tekrar denemek en mantıklısı olacaktır. Ayrıca bebeklerin mide kapasitesini de göz ardı etmeyin. Yemesini beklediğiniz porsiyonları ona göre düzenleyin. 6 – 12 ay arası ek besinin başladığı dönemde; günde 4 – 6 kez, 200- 250 ml. Besin, bebeğiniz için uygun olacaktır.



EK GIDAYA ÇAY KAŞIĞIYLA BAŞLAYIN

Ek gıdalara başlanırken en önemli noktalardan biri de; gıdanın faydaları yanında oluşabilecek yan etkileri de yakından takip etmektir. Bu nedenle ek gıdaya birkaç çay kaşığıyla başlanıp, her gün miktar arttırılmalıdır. İlk başlanan gıda mutlaka 4–5 gün üst üste verilmelidir. Bu süre zarfında bebeğin gıdayı sevip sevmediği gözlenir ve alerjik döküntüsü, ishal ve kusma gibi gıdaya karşı oluşabilecek yan etkiler belirlenir. Bu tür yan etki gözlenen gıdaya 3 hafta ara verilir. 3 hafta sonunda yapılan ikinci denemede gıdayla ilgili benzer yan etkiler gözlenirse, gıda 6 ay boyunca diyetten çıkartılır.



TATLIYA ALIŞTIRMAYIN

Anne sütünün devamında başlanacak ek besinler, çocuğun daha sonraki besin seçimini etkileyecektir. Bu nedenle bebeğe tatlı yiyecek ve içecek verilmemeli; bu gıdalar bebek açısından sağlıklı olmamakla birlikte, bebeğin daha sonra diğer besinlere alışmasını da zorlaştıracaktır.


YOĞURT VE ELMA SUYU İYİ TERCİH

Bebeğin besinlerinin hijyenik bir ortamda hazırlanması çok önemlidir. Açıkta ve uygun olmayan sıcaklıklarda bekletilmiş yiyecekler, bebekler için çok tehlikelidir. Ayrıca besinin hazırlanmasında ve pişirilmesinde kullanılan yöntemler de vitamin kayıplarını en aza indirmek için önem taşımaktadır. Gereğinden fazla sürede pişirme, uygunsuz yöntemlerle (kavurma, kızartma) pişirme, fazla suda haşlama ve bu suyu dökme gibi hataların da yapılmaması önemlidir. Ev yapımı yoğurt veya taze sıkılmış elma suyu ilk besine geçişte doğru bir tercih olacaktır.

1 YAŞINA KADAR SAKINCALI BESİNLER

Çay, bitki çayları, bal, bakla gibi besinler süt çocukluğu döneminde verilmesi uygun olmayan besinlerdir.

TUZ: Süt çocukluğu döneminde, giderilmesi gereken bir tuz ihtiyacı olmadığı ve tuzun da herhangi bir besin değer bulunmadığı için, ilk 1 yıl içerisinde bebeğin yiyeceklerine katılmaması uygundur. Ayrıca, tuzsuz besinleri kolayca tüketebilecek bir tat algısına sahip bebeğin, bu dönemde tuzlu besinlerle beslenmesi, ileri dönemlerinde aşırı tuz tüketimine sebep olabilir.

ŞEKER: Şeker vücuda enerji sağlayan bir besin öğesidir ancak herhangi bir besin değeri bulunmamaktadır. Bu nedenle bebek beslenmesinde tercih edilmez. Şeker yerine pekmez ya da süt şekeri olan laktozun tercih edilmesi daha uygundur. Ayrıca yüksek oranda tüketimi, bebeklerde iştahsızlık ve ileriye dönük obezite riski oluşturabilir.

ÇAY: Çayın içerisinde bulunan tanenler, demirin ve diğer minerallerin emilimini engellediği için süt çocuklarına ve küçük çocuklara önerilmez.

BİTKİ ÇAYLARI: Papatya çayı, yeşil çay gibi bitki çayları da tıpkı siyah çay gibi demir emilimini azaltıcı etkiye sahiptir. Bitki çaylarının içerisindeki bir çok ajanın, süt çocuklarının sağlığı üzerine etkisi tartışma konusudur.

BAL: Bal; glukoz, fruktoz ve suyun birleşiminden oluşmaktadır ve içerisinde botulizme sebep olan Clostridium botulinum sporlarını içerme riski taşır. Süt çocuklarının vücudu çok daha az dirençli olduğu ve mide asiditesi düşük olduğu için bu sporlar öldürülemez ve çocuklar için ciddi risk taşır.

ÇİLEK: Özellikle 0-1 yaş arasında besin alerjileri çok sık görülmektedir. Çilek de alerjenitesi oldukça yüksek bir besin olarak, en az 1 yaşına kadar süt çocuklarına verilmemesine dikkat edilmesi önemlidir.

BAKLA: Favizm olarak bilinen hastalık, çiğ baklanın yenmesiyle ortaya çıkan bir zehirlenme durumudur. Anemi, hemoglobinüri ve yüksek ateşle kendini gösterir. Bakla pişirildiği zaman zehirlenmeye sebep olan toksinin etkisi kalmasa da, riskli olan bu besinden özellikle süt çocukluğu döneminde uzak durulmalıdır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Her Yönüyle Ek Besin Dönemi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.Emel UNUTMAZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.Emel UNUTMAZ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Emel UNUTMAZ Fotoğraf
Uzm.Dyt.Emel UNUTMAZ
İstanbul
Uzman Diyetisyen
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi13 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Dyt.Emel UNUTMAZ'ın Makaleleri
► Besin ve Besin Öğeleri ÇOK OKUNUYOR Dyt.İpek AĞACA
► Besin Güvenliği Dyt.Turgay KÖSE
► Besin Allerjileri Dyt.Zühal AYNACI BAYEL
► Besin Alerjisi Dyt.Merve KAYALI
► Besin Alerjileri Dyt.Beste ALİMERT
► Besin İntoleransı Dr.Dyt.Gizem KÖSE
► Besin Duyarlılığı Dyt.Turgay KÖSE
► Besin Allerjileri Dyt.Gülşen LÜKEL
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Her Yönüyle Ek Besin Dönemi' başlığıyla benzeşen toplam 31 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


10:46
Top