Kaygı Bozukluğu (Anksiyete Bozukluğu)
Günlük hayatımızın akışında kaygı duymak normaldir, kaygı sağlıklı bir duygudur ancak bu kaygılar çok sık ve çok yoğun yaşanıyorsa, kaygı duygusuna vücudumuzda fark ettiğimiz bazı semptomlar eşlik ediyorsa (titreme, kasılma, kalp çarpıntısı vb.) ve bunların kontrolünü sağlamakta (rahatlamakta) zorluklar yaşıyorsak kaygı bozukluğundan (anksiyete bozukluğundan) bahsedebiliriz.
Kaygı bozukluğu (anksiyete bozukluğu); ortada bir tehlike yokken beynin bazı uyaranları tehdit olarak algılaması sonucu ortaya çıkan ve kontrol edilemeyen yoğun korku, endişe, panik hissetmeleri ve bunlardan kaçınmak için sergiledikleri davranışlardır.
Stresli bir yaşam, travmatik öyküler (çocukluk travmaları, kazalar, kayıplar, ayrılıklar vb.), bağlanma problemi (ayrılık korkusu vb.), madde kullanımı ve bazen de model alma (kaygı bozukluğu olan bir ebeveyne/yetişkine maruz kalmak) kaygı bozukluklarının ortaya çıkmasında rol oynar.
Bazen kaygı, korku ve endişe kavramları birbiri ile karıştırılmaktadır. Bunları ayırt etmek önemlidir. Korku somut (o anda var olan) bir tehlikeye, uyarana karşı verilen; kaygı belirsiz ancak kişi için potansiyel olarak tehlikeli hissettiren uyaranlara karşı verilen; endişe ise daha çok gelecek ile ilgili sonu belli olmayan ancak olumsuz sonuçlanacağına inanılan olaylar karşısında kişinin verdiği (yaşadığı) bedensel, duygusal ya da zihinsel tepkilerdir.
Sık Karşılaşılan Anksiyete Belirtileri :
-- Gergin, huzursuz, panik halinde hissetmek
-- Kolay irkilme, tetikte olma
-- Baş dönmesi, sersemlik hissi
-- Kulaklarda uğuldama, çınlama
-- Hızlı nefes alıp verme yada boğuluyormuş gibi hissetme
-- Ağız kuruluğu
-- Kötü bir şey olacakmış duygusu
-- Kalp atışlarında hızlanma (kalp çarpıntısı)
-- Terleme, sıcak basması
-- Sık idrara çıkma
-- Bulantı, kusma
-- Bağırsak hareketlerinde düzensizlik
-- Ellerde, ayaklarda yada bazen tüm vücutta titreme yada kasılma
-- Ellerde, ayaklarda yada bazen tüm vücutta uyuşma
-- Vücudunun kontrolünü kaybedecekmiş gibi hissetme
-- Odaklanma problemleri
-- Uyku problemleri (uykuya dalamama yada gece sık uyanma)
-- Çabuk yorulma
Kaygı (Anksiyete) Bozukluğu Çeşitleri
** Ayrılma Kaygısı Bozukluğu (Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu)
Ayrılma Kaygısı Bozukluğu; bireylerin bağlanılan kişiden (anne, baba, eş, arkadaş vb.) ayrılması söz konusu olduğunda (başka bir şehre gitme, başka eve taşınma vb.), ayrılmayı düşününce bile yoğun kaygı ve strese bağlı yaşıyla(gelişim süreciyle) uyumlu olmayan davranışsal yada duygusal tepkiler vermesidir.
Küçük çocuklar bağlandığı kişiden ayrılırken yoğun bir duygusal tepki verir, büyüdükçe bu duygunun yoğunluğu azalır. Bu duygusal tepkiler yani, bağlanmanın güvenirliği hakkında duyulan kaygı uyum için gerekli, normal bir gelişimsel olgudur(Bowlby 1973). Ancak bu duygusal tepkiler aşırı ve gelişimiyle uygun olmadığı zaman ayrılma anksiyetesi bozukluğundan bahsedilir. Anksiyetenin genel belirtilerine duygusal tepkilerin yanında bedensel yakınmalar da eşlik edebilir. Küçük çocuklarda ayrılmaya direnç gösterme çabası ve ağlama, daha büyük çocuklarda korkunun sözelleştirilmesi ve bedensel belirtiler, ergenlerde ise kas gerginliği daha ön plandadır(Ollendick ve Francis 1988).
** Seçici Konuşmazlık (Selektif Mutizm)
Başka durumlarda konuşuyor olmasına karşın, konuşmasının beklendiği toplumsal ortamlarda sürekli konuşamıyor olma durumudur. Yeterli konuşabilme yetisine sahip olmalarına rağmen kendilerini güvende hissetmedikleri/kendileri için yabancı yerlerde ve/veya kişilere karşı alışılagelen zaman diliminden daha uzun süre konuşma yeteneklerini sergileyemezler. Bazen jest, mimik yada yazılı olarak anlaşma yoluna giderler.
** Özgül Fobi Bozukluğu
Belli bir nesne (köpek, böcek vb.) yada duruma(yükseklik, araba kullanma vb. ) karşı mantık dışı ve sürekli yoğun bir korku yada kaygı duyma hali ve buna eşlik eden bedensel/davranışsal tepkilerdir.
Özgül fobisi olanlar, korktukları durumla karşılaşmaya zorlanırsa panik duygusu yaşayabilirler, ancak başka zamanlarda panik atakları olmaz. Özgül fobi bozukluğu denilebilmesi için duyulan korkunun kişi için birtakım sorunlara yl açıyor olması gerekir. Kişinin olaan gündelik yaşamında, işinde, toplumsal ilişkilerinde birtakım sorunlara neden oluyor olması beklenir. Kişi, bunun mantıksız olduğunu bilmesine karşın kendini korkmaktan alıkoyamaz.
En sık görülen özgül fobiler :
Akrofobi (yükseklik korkusu) : Yapıların yüksek katlarında, dağlarda, tepelerde yada yüksek köprülerde olmaktan korkarlar. Böyle yerlerde baş dönmesi yada aşağı atlama itkisi yaşayabilirler.
Asansör fobisi : Kişi asansörde kapalı kalmaktan, havasız kalmaktan yada asansörün düşmesinden korkar. Asansördeyken panik atak yaşayabilir ancak başka zamanlarda kişinin panik atakları yoktur.
Uçak fobisi : Kişiler çoğu zaman uçağın düşmesinden yada uçakta kendileri için tehlikeli bir şey yaşarlarsa uçaktan dışarı çıkamamaktan korkarlar. Bazen de uçağın kaçırılması yada bombalanması gibi korkular görülebilir. Korkularına panik atak eşlik edebilir ama bunun dışında panik atakları yoktur.
Hayvan fobisi: Hayvan korkusu genellikle çocuklukta başlar ve olağan korkular olarak kabul edilir ancak; erişkinlik yıllarında sürerse, kişinin günlük yaşamını bozarsa yada belirgin bir sıkıntıya sebep olursa özgül fobi olarak değerlendirilir.
Hastalık fobisi : Bu fobide kişi, doktorlardan sürekli bir güvenlik arayışı içinde olur ve korkulan hastalığı çağrıştıran her durumdan kaçınır. Hastalık fobisi, ‘hastalık hastalığı(hipokondriazis)’ndan farklı bir durumdur; çünkü hastalık hastalığında belirli bir hastalığa yakalanmaktan çok, belirli hastalıkları olduğuna ilişkin sarsılmaz bir inanç vardır.
Doktor yada diş hekimi fobisi : Kişinin bu korkusu, doktor yada diş hekiminin muayene odasında ağrılı işlemler uygulayacağı korkusuyla başlayıp, daha sonra doktor yada diş hekimi ile ilgili herşeyi kapsayabilir.
Kan – yara fobisi : Kişi; kan gördüğünde, yaralandığında yada iğne yapıldığında yoğun bir korkuya kapılıp panik atak geçirebilirler yada bayılabilirler. Ancak bunun dışında panik atakları yoktur.
Doğal çevre fobileri : Kişinin su, ateş yada kasırga, deprem, gök gürlemesi ve yıldırım gibi doğa olaylarından korkmasıdır. Bunlar boğulma yada yangın gibi travmatik olaylardan yada korkutucu doğal bir yıkımdan sonra başlayabilir.
** Sosyal Fobi (Toplumsal Kaygı Bozukluğu)
Kişilerin başkalarınca kendisini olumsuz değerlendirileceği inancı(küçük düşeceği, dışlanacağı vb.) ile birden çok toplumsal durumda(herkesin önünde konuşma yapma, kalabalıkta yemek yeme vb.) belirgin bir korku yada kaygı duyması sonucu gösterdiği duygusal yada davranışsal tepkilerdir.
** Agorafobi Bozukluğu
Kişinin tehlike söz konusu olursa kaçamayacağı yada yardım alamayacağı düşüncesi ile bir alana sıkışmış hissederek bulunduğu ortamdan çıkamayacak, kaçamayacakmış gibi gelmesi ile belirli durumlara karşı(toplu taşıma araçları, kapalı yerler, tek başına evin dışında olma vb.) gelişen kaygı ve kaçınma durumudur.
** Panik Bozukluk
Panik atak, birden bire başlayan, giderek şiddetlenen, zaman zaman tekrarlayan, genelde beden duyumlarının da(kalp çarpıntısı, teerleme vb.) eşlik ettiği yoğun korku hissettiren psikolojik bir durumdur. Panik bozukluk ise tekrarlayan panik ataklar arasında başka panik ataklar olacağına ve kendisine zarar vereceğine(kalp krizi geçirmek gibi) dair yoğun kaygı duymak ve bundan kaçınmak için sergilenen davranış değişiklikleridir(işe gitmeme, bazı yiyecek ve içecekleri tüketmeme, spor yapmama vb.).
** Yaygın Kaygı Bozukluğu
Kişilerin genelde aile, iş, okul, para gibi konularda olası en kötü sonucu düşünerek aşırı endişe ve kaygıdan dolayı günlük yaşam etkinliklerini sürdürmeyi zorlaştırmaları durumudur. Kaygı ve endişeleri gün boyu sürer ve denetlenemez.
** Maddenin / İlacın Yol Açtığı Kaygı Bozukluğu
Madde/ilaç kullanımına ya da yoksunluğuna bağlı olarak beklenenden daha yoğun kaygı belirtileri ya da panik atakların görüldüğü ve bunlara kişilerin işlevselliğinde bozulmaların da eşlik ettiği durumlarda maddenin/ilacın yol açtığı kaygı bozukluğu tanısından bahsedilir.
Kaygı bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde bilişsel, fiziksel, duygusal, davranışsal ve kişilerarası ilişkilerde değişimler olur. Terapi sürecinde çeşitli yöntem ve teknikler (Bilişsel Davranışçı Terapi, Oyun Terapisi, Emdr v.b.) kullanılarak strese sebep olan unsurlarla baş etme becerileri artırılır ve yoğun kaygı düzeyi düşürülür.
Yetişkinlerde rahatsız edici çeşitli fizyolojik ve psikolojik semptomlara sebep olduğu için günlük hayatı zorlaştırabilir hatta tedavi edilmediğinde engelleyici bir hal alabilir. Psikoterapi sürecinde kaygıya sebep olan düşünceler, inançlar,travmalar çeşitli terapi yöntemleri (BDT, EMDR v.b ) ile çalışılarak kaygı düzeyi düşürülür ve baş etme becerileri geliştirilir. Bazen terapi sürecine ilaç desteği de eşlik edebilir.
KAYNAKLAR
Bowlby J (1973). Attachment and loss, Vol:II:Separation.
Ollendick TH, Francis G (1988). Behavioral assesment and treatment of school phobias. Behav Modification 12:165-204.
Köroğlu E (2006). Kaygılarımız, korkularımız. HYB Yayıncılık. Ankara.
Aslı KIRBAYIR ÖZERENLER
Psikolog – Aile Danışmanı
Kaygı bozukluğu (anksiyete bozukluğu); ortada bir tehlike yokken beynin bazı uyaranları tehdit olarak algılaması sonucu ortaya çıkan ve kontrol edilemeyen yoğun korku, endişe, panik hissetmeleri ve bunlardan kaçınmak için sergiledikleri davranışlardır.
Stresli bir yaşam, travmatik öyküler (çocukluk travmaları, kazalar, kayıplar, ayrılıklar vb.), bağlanma problemi (ayrılık korkusu vb.), madde kullanımı ve bazen de model alma (kaygı bozukluğu olan bir ebeveyne/yetişkine maruz kalmak) kaygı bozukluklarının ortaya çıkmasında rol oynar.
Bazen kaygı, korku ve endişe kavramları birbiri ile karıştırılmaktadır. Bunları ayırt etmek önemlidir. Korku somut (o anda var olan) bir tehlikeye, uyarana karşı verilen; kaygı belirsiz ancak kişi için potansiyel olarak tehlikeli hissettiren uyaranlara karşı verilen; endişe ise daha çok gelecek ile ilgili sonu belli olmayan ancak olumsuz sonuçlanacağına inanılan olaylar karşısında kişinin verdiği (yaşadığı) bedensel, duygusal ya da zihinsel tepkilerdir.
Sık Karşılaşılan Anksiyete Belirtileri :
-- Gergin, huzursuz, panik halinde hissetmek
-- Kolay irkilme, tetikte olma
-- Baş dönmesi, sersemlik hissi
-- Kulaklarda uğuldama, çınlama
-- Hızlı nefes alıp verme yada boğuluyormuş gibi hissetme
-- Ağız kuruluğu
-- Kötü bir şey olacakmış duygusu
-- Kalp atışlarında hızlanma (kalp çarpıntısı)
-- Terleme, sıcak basması
-- Sık idrara çıkma
-- Bulantı, kusma
-- Bağırsak hareketlerinde düzensizlik
-- Ellerde, ayaklarda yada bazen tüm vücutta titreme yada kasılma
-- Ellerde, ayaklarda yada bazen tüm vücutta uyuşma
-- Vücudunun kontrolünü kaybedecekmiş gibi hissetme
-- Odaklanma problemleri
-- Uyku problemleri (uykuya dalamama yada gece sık uyanma)
-- Çabuk yorulma
Kaygı (Anksiyete) Bozukluğu Çeşitleri
** Ayrılma Kaygısı Bozukluğu (Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu)
Ayrılma Kaygısı Bozukluğu; bireylerin bağlanılan kişiden (anne, baba, eş, arkadaş vb.) ayrılması söz konusu olduğunda (başka bir şehre gitme, başka eve taşınma vb.), ayrılmayı düşününce bile yoğun kaygı ve strese bağlı yaşıyla(gelişim süreciyle) uyumlu olmayan davranışsal yada duygusal tepkiler vermesidir.
Küçük çocuklar bağlandığı kişiden ayrılırken yoğun bir duygusal tepki verir, büyüdükçe bu duygunun yoğunluğu azalır. Bu duygusal tepkiler yani, bağlanmanın güvenirliği hakkında duyulan kaygı uyum için gerekli, normal bir gelişimsel olgudur(Bowlby 1973). Ancak bu duygusal tepkiler aşırı ve gelişimiyle uygun olmadığı zaman ayrılma anksiyetesi bozukluğundan bahsedilir. Anksiyetenin genel belirtilerine duygusal tepkilerin yanında bedensel yakınmalar da eşlik edebilir. Küçük çocuklarda ayrılmaya direnç gösterme çabası ve ağlama, daha büyük çocuklarda korkunun sözelleştirilmesi ve bedensel belirtiler, ergenlerde ise kas gerginliği daha ön plandadır(Ollendick ve Francis 1988).
** Seçici Konuşmazlık (Selektif Mutizm)
Başka durumlarda konuşuyor olmasına karşın, konuşmasının beklendiği toplumsal ortamlarda sürekli konuşamıyor olma durumudur. Yeterli konuşabilme yetisine sahip olmalarına rağmen kendilerini güvende hissetmedikleri/kendileri için yabancı yerlerde ve/veya kişilere karşı alışılagelen zaman diliminden daha uzun süre konuşma yeteneklerini sergileyemezler. Bazen jest, mimik yada yazılı olarak anlaşma yoluna giderler.
** Özgül Fobi Bozukluğu
Belli bir nesne (köpek, böcek vb.) yada duruma(yükseklik, araba kullanma vb. ) karşı mantık dışı ve sürekli yoğun bir korku yada kaygı duyma hali ve buna eşlik eden bedensel/davranışsal tepkilerdir.
Özgül fobisi olanlar, korktukları durumla karşılaşmaya zorlanırsa panik duygusu yaşayabilirler, ancak başka zamanlarda panik atakları olmaz. Özgül fobi bozukluğu denilebilmesi için duyulan korkunun kişi için birtakım sorunlara yl açıyor olması gerekir. Kişinin olaan gündelik yaşamında, işinde, toplumsal ilişkilerinde birtakım sorunlara neden oluyor olması beklenir. Kişi, bunun mantıksız olduğunu bilmesine karşın kendini korkmaktan alıkoyamaz.
En sık görülen özgül fobiler :
Akrofobi (yükseklik korkusu) : Yapıların yüksek katlarında, dağlarda, tepelerde yada yüksek köprülerde olmaktan korkarlar. Böyle yerlerde baş dönmesi yada aşağı atlama itkisi yaşayabilirler.
Asansör fobisi : Kişi asansörde kapalı kalmaktan, havasız kalmaktan yada asansörün düşmesinden korkar. Asansördeyken panik atak yaşayabilir ancak başka zamanlarda kişinin panik atakları yoktur.
Uçak fobisi : Kişiler çoğu zaman uçağın düşmesinden yada uçakta kendileri için tehlikeli bir şey yaşarlarsa uçaktan dışarı çıkamamaktan korkarlar. Bazen de uçağın kaçırılması yada bombalanması gibi korkular görülebilir. Korkularına panik atak eşlik edebilir ama bunun dışında panik atakları yoktur.
Hayvan fobisi: Hayvan korkusu genellikle çocuklukta başlar ve olağan korkular olarak kabul edilir ancak; erişkinlik yıllarında sürerse, kişinin günlük yaşamını bozarsa yada belirgin bir sıkıntıya sebep olursa özgül fobi olarak değerlendirilir.
Hastalık fobisi : Bu fobide kişi, doktorlardan sürekli bir güvenlik arayışı içinde olur ve korkulan hastalığı çağrıştıran her durumdan kaçınır. Hastalık fobisi, ‘hastalık hastalığı(hipokondriazis)’ndan farklı bir durumdur; çünkü hastalık hastalığında belirli bir hastalığa yakalanmaktan çok, belirli hastalıkları olduğuna ilişkin sarsılmaz bir inanç vardır.
Doktor yada diş hekimi fobisi : Kişinin bu korkusu, doktor yada diş hekiminin muayene odasında ağrılı işlemler uygulayacağı korkusuyla başlayıp, daha sonra doktor yada diş hekimi ile ilgili herşeyi kapsayabilir.
Kan – yara fobisi : Kişi; kan gördüğünde, yaralandığında yada iğne yapıldığında yoğun bir korkuya kapılıp panik atak geçirebilirler yada bayılabilirler. Ancak bunun dışında panik atakları yoktur.
Doğal çevre fobileri : Kişinin su, ateş yada kasırga, deprem, gök gürlemesi ve yıldırım gibi doğa olaylarından korkmasıdır. Bunlar boğulma yada yangın gibi travmatik olaylardan yada korkutucu doğal bir yıkımdan sonra başlayabilir.
** Sosyal Fobi (Toplumsal Kaygı Bozukluğu)
Kişilerin başkalarınca kendisini olumsuz değerlendirileceği inancı(küçük düşeceği, dışlanacağı vb.) ile birden çok toplumsal durumda(herkesin önünde konuşma yapma, kalabalıkta yemek yeme vb.) belirgin bir korku yada kaygı duyması sonucu gösterdiği duygusal yada davranışsal tepkilerdir.
** Agorafobi Bozukluğu
Kişinin tehlike söz konusu olursa kaçamayacağı yada yardım alamayacağı düşüncesi ile bir alana sıkışmış hissederek bulunduğu ortamdan çıkamayacak, kaçamayacakmış gibi gelmesi ile belirli durumlara karşı(toplu taşıma araçları, kapalı yerler, tek başına evin dışında olma vb.) gelişen kaygı ve kaçınma durumudur.
** Panik Bozukluk
Panik atak, birden bire başlayan, giderek şiddetlenen, zaman zaman tekrarlayan, genelde beden duyumlarının da(kalp çarpıntısı, teerleme vb.) eşlik ettiği yoğun korku hissettiren psikolojik bir durumdur. Panik bozukluk ise tekrarlayan panik ataklar arasında başka panik ataklar olacağına ve kendisine zarar vereceğine(kalp krizi geçirmek gibi) dair yoğun kaygı duymak ve bundan kaçınmak için sergilenen davranış değişiklikleridir(işe gitmeme, bazı yiyecek ve içecekleri tüketmeme, spor yapmama vb.).
** Yaygın Kaygı Bozukluğu
Kişilerin genelde aile, iş, okul, para gibi konularda olası en kötü sonucu düşünerek aşırı endişe ve kaygıdan dolayı günlük yaşam etkinliklerini sürdürmeyi zorlaştırmaları durumudur. Kaygı ve endişeleri gün boyu sürer ve denetlenemez.
** Maddenin / İlacın Yol Açtığı Kaygı Bozukluğu
Madde/ilaç kullanımına ya da yoksunluğuna bağlı olarak beklenenden daha yoğun kaygı belirtileri ya da panik atakların görüldüğü ve bunlara kişilerin işlevselliğinde bozulmaların da eşlik ettiği durumlarda maddenin/ilacın yol açtığı kaygı bozukluğu tanısından bahsedilir.
Kaygı bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde bilişsel, fiziksel, duygusal, davranışsal ve kişilerarası ilişkilerde değişimler olur. Terapi sürecinde çeşitli yöntem ve teknikler (Bilişsel Davranışçı Terapi, Oyun Terapisi, Emdr v.b.) kullanılarak strese sebep olan unsurlarla baş etme becerileri artırılır ve yoğun kaygı düzeyi düşürülür.
Yetişkinlerde rahatsız edici çeşitli fizyolojik ve psikolojik semptomlara sebep olduğu için günlük hayatı zorlaştırabilir hatta tedavi edilmediğinde engelleyici bir hal alabilir. Psikoterapi sürecinde kaygıya sebep olan düşünceler, inançlar,travmalar çeşitli terapi yöntemleri (BDT, EMDR v.b ) ile çalışılarak kaygı düzeyi düşürülür ve baş etme becerileri geliştirilir. Bazen terapi sürecine ilaç desteği de eşlik edebilir.
KAYNAKLAR
Bowlby J (1973). Attachment and loss, Vol:II:Separation.
Ollendick TH, Francis G (1988). Behavioral assesment and treatment of school phobias. Behav Modification 12:165-204.
Köroğlu E (2006). Kaygılarımız, korkularımız. HYB Yayıncılık. Ankara.
Aslı KIRBAYIR ÖZERENLER
Psikolog – Aile Danışmanı
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kaygı Bozukluğu (Anksiyete Bozukluğu)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Aslı KIRBAYIR ÖZERENLER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Aslı KIRBAYIR ÖZERENLER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
