Bitkisel Sterol ve Stanoller ile Koroner Kalp Hastalıkları
BİTKİSEL STEROL VE STANOLLER İLE KORONER KALP HASTALIKLARI
Koroner kalp hastalıkları ülkemizde ve tüm dünyada görülme sıklığı giderek artan ve başlıca ölüm nedenlerinden biri olan bir kronik hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2008 yılında yaptığı açıklamaya göre 17,5 milyon kişinin 2005 yılında kardiyovasküler hastalıklardan öldüğü tespit edilmiştir.
Ülkemizde yaklaşık 2 milyon kalp hastasının bulunduğu ve yılda 160 bin kişinin koroner kalp hastalığı nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir. Türkiye’de erişkinlerde kalp hastalığı prevelansının %6.7’ den %8’ e çıktığı bildirilmektedir.
Kardiyovasküler hastalıklarda yüksek kan kolesterol düzeyi birincil risk faktörüdür. Kan kolesterol düzeyinin ayarlanmasında diyet önemli bir role sahiptir. Diyetle birlikte bitkisel stanol ve sterol esterlerinin kan kolesterol düzeyinde düşürmesinde rolünün olduğu bilinmektedir.
Kolesterol nedir?
Kolesterol hayvan dokularının steroid alkolüdür ve vücutta çok sayıda önemli fonksiyona sahiptir. Örneğin kolesterol tüm hücre membranlarının yapısal bir bileşenidir ve membranların akışkanlığını sağlar aynı zamanda safra asitlerinin, steroid hormonların ve D vitaminini öncül maddesidir.
Kolesterol kanda özel proteinlerce taşınır. Lipit-protein bileşiklerine lipoprotein denilir. Bunlar yoğunluklarına göre adlandırılır. Üç temel lipoprotein vardır;
• Çok düşük yoğunluktaki lipoproteinler (VLDL),
• Düşük yoğunluktaki lipoproteinler (LDL) (kolesterolü periferal dokulara taşırlar.)
VLDL ve LDL’nin yüksek değerleri, kardiyovasküler hastalık riskini arttırırlar.
• Üçüncü olarak da, yüksek yoğunluklu lipoproteinler (HDL) (periferik dokulardan tekrar karaciğere geri kolesterol taşınmasını sağlar.)
HDL nin yüksek düzeyleri koroner kalp hastalığı riskini azaltır.
• Total kolesterolün 200 mg/dl,
• LDL kolesterolün 130 mg/dl üstünde
• HDL kolesterolün 35 mg/dl altında olması koroner kalp hastalığı riskini arttırır
Bitkisel Fonksiyonel Besinlerden Steroller
Sağlık üzerinde olumlu etkileri olan bitkisel kaynaklı (sebze, meyva ve tahıllar)biyolojik olarak aktif bileşiklere fitokimyasallar denilmektedir. Bitkisel sterol ve stanoller fitokimyasallar içerisinde değerlendirilmektedir.
Steroller organik bileşikler olup 3 boyutlu 4 halka dizisinden oluşmuşlardır. Kimyasal açıdan bakıldığında steroller steroid alkolü olup sterol adı Yunanca da stereos dayanıklı ya da bozulmayan anlamına gelmektedir. Sterolün sonuna eklenen –ol takısı ise alkolden gelmektedir. Tüm ökaryotik canlılarda bulunurlar. Hücre membranı geçirgenliğinde önemli görevler alarak bu sistem içinde görev alan enzimleri aktif hale getirmektedirler.
İkiyüzelli üzerinde farklı sterol bitkilerden izole edilmiştir. Yoğunlukla elde edilen steroller; sitosterol, campesterol ve stigmasteroldür . Stanoller, sature yani yapılarında çift bağ olmayan sterollerdir.
Doğal olarak çok az miktarlarda fındıkta ve baklagillerde bulunur.
Son yıllarda yapılan fitosterollerin LDL kolesterol düzenleyicisi özellikleri, koroner ölümleri azaltıcı etkileri bakımından doğal önleme ürünü olmaları sebebiyle önemleri artmıştır. Steroller çoğunlukla yağ bitkilerinde saptanarak fitosterol olarak adlandırılır.
Kolesterol Düşürücü Etkileri Nelerdir?
Yüksek kan kolesterol düzeyleri çağımız insanının ateroskleroz ve kalp hastalıkları başta olmak üzere önemli sağlık problemlerinin temelindeki nedenlerden birini oluşturmaktadır. Bu nedenle kan kolesterol düzeylerini belirli düzeylerde tutmak ve dengelemek birçok hastalığın ilerlemesini durdurmak için önemlidir.
Fitosterollerin, hiperkolesterolomik hastalarda plazma kolesterol düzeylerini azaltabileceğinin anlaşılması 1983 yılında kolesterolle yapısal benzerliklerinin ortaya konulmasından sonradır.
Kolesterolü nasıl etkilerler?
İnsanlarda fitosteroller serum kolesterol düzeyini azaltmaktadır. Temel kolesterol düşürücü etkilerini bağırsaklardan kolesterol emilimini inhibe ederek yapmaktadır.
Stanol esterleri diyette ve safrada bulunan kolesterolün bağırsaktan emilimini bozar. Stanol esterlerinin kan lipidleri üzerine etkilerini inceleyen klinik çalışmalara göre serum kolesterol seviyesi yüksek olan bireylerde statin türevi ilaç kullanmadan tek başına bitkisel stanoller kullanılarak LDL kolesterol seviyesinde %14 düşüş sağlanabilmektedir.
Bitki stanol ve sterolleri total kolesterolde ve LDL kolesterolde düşüş sağlayıp HDL kolesterolü etkilemezler..
Yoğurt ve ayran gibi ürünlere günümüzde bitki sterolleri eklenmektedir. Örneğin, soya bitkisinden elde edilen 1-2g bitki sterolü ile zenginleştirilmiş yoğurt tüketiminin, total kolesterol ve LDL kolesterol düzeyinde düşmeye neden olduğu yapılan çalışmalarla tespit edilmiştir.
Yaklaşık olarak %30-60 oranında total kolesterol bağırsaktan emilir. Bitki stanol ve sterol esterleri kullanıldığında yaklaşık olarak %20 oranında kolesterol emiliminde düşme sağlanır.
Hidrojene bitki sterolleri ve sterol esterleri (baskın olarak sitostanol esterleri) içeren ticari margarinler, normal margarinlerin(doymuş yağ asidi içeren) yerine kullanılınca plazma LDL kolesterol yoğunluğunu düşürebilir. Bu bileşenlerin LDL kolesterol yoğunluğunu düşürme mekanizması, diyetle alınan kolesterolün bağırsaktan emilmesinin ve safraya salgılanmasının inhibe edilmesidir.
Soya ürünleri insanlarda LDL oksidasyonunu azaltmada etkin bulunmuştur. Diyette soya proteini tüketilmesiyle LDL kolesterol düzeyinin azaldığını işaret eden kuvvetli bilimsel kanıtlar vardır. Total kolesterol ve LDL kolesterol düzeylerinde düşme olabilmesi için günde 25 g. soya tüketilmesi tercihler arasında olabilir..
Hastalıklarla İlişkisi?
Dalais ve arkadaşları soya ile zenginleştilen ekmek tüketen postmenopozal kadınların kemik mineral yoğunluklarının buğday ekmeği ile beslenen gruba göre önemli oranda arttığını göstermişlerdir.
Bilişsel yetenek kaybı, obezite, diyabet ve böbrek hastalıklarına karşı koruyucu olabilecekleri düşünüldüğünden bu konuda yapılan çalışmaların sayıları artmaktadır.
Koroner kalp hastalığına karşı koruyucu etkisi dışındaki diğer etkilerinin henüz bilimsel kurumlar tarafından onaylanmamış olması nedeniyle önerilmemektedir.
Az Yağlı Az Kolesterollü Diyetteki Etkisi?
İyi bir diyet hastalıkta sağlığı iyileştirmede en iyi yoldur. Bitki sterolleri kolesterol düzeyini düzenlemede düzenleyici etkiye sahiptir. Örneğin, Akdeniz diyeti günde 200-400 mg bitkisel sterol ve 20-50 mg stanol sağlayabilmektedir.
Bitki sterol esterlerinin kolesterol düşürücü ilaçlarla birlikte kullanılması Statinler sağlığı düzeltmede ve kolesterol düşürmede faydalı ilaçlar olmakla birlikte arter hastalıklarında ve kalp krizi geçirmiş hastalarda kullanımları risklidir. Sağlıklı bir diyetle birlikte kullanılan statinlerin ve bitki sterollerinin ile birlikte kullanılması kolesterol düşürücü etkinliği çok daha fazladır. Kolesterol düzeyinde %6-10 oranında daha iyi bir düzenleme sağladığını gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Bağırsak sağlığı ve kanser riskine karşı bitki sterollerinin koruyucu etkilerini gösteren birçok çalışma da mevcuttur.
Günümüzde farklı miktarlarda sterol içeren pek çok ürün bulunmasına rağmen margarinler bunlar içince en popüler olanıdır. Margarinler dışında soya fasülyesi, kolza, yoğurt, krem peynir, tereyağ, portakal suyu gibi gıdalarda da kullanılmaktadır.
Bitkisel sterol ve stanollerin olumsuz etkileri var mıdır?
Bitkisel sterol ve stanolleri içeren süt ürünlerinin istenmeyen etkileri olmadığı bildirilmiştir.
Gebelerde ve çocuklarda güvenirliliği konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır.
Ayrıca bitkisel sterol ve stanoller kişilerin beslenme alışkanlığına bağlı olarak gıdalarla değişik oranlarda alınmaktadır. Dolayısı ile gıdalarla düzenli olarak bunları alan bir kişi de bitkisel sterol ve stanolleri içeren süt ürünlerinde alınmasının fazla miktarda sterol ve stanol alımına bağlı olumsuz etkilerin ortaya çıkması gündeme gelebilir.
Sonuç olarak;
Yapılan klinik araştırmalarda bitkisel sterol ve stanollerin günlük düzenli olarak tüketilmesiyle LDL kolesterol düzeyinde düşüş sağladığı kanıtlanmıştır. Günlük bir diyette steroller bulunmasına karşın, miktarları kolesterol düşürücü etki oluşturacak boyutta değildir.
LDL kolesterol düzeyindeki %10’luk azalma, koroner kalp hastalığı riskini de %20’ ye çıkan oranlarda azaltabilir.
Amerika Ulusal Kolesterol Eğitim Programı 2001 yılında yaptığı açıklamaya göre bitkisel sterol ve stanollerin diyetle birlikte 2g/gün alınmasını önermektedir.
Günümüzde margarinler başta olmak üzere krem peynirler, yoğurt, süt, kahvaltılık gevrekler, salata sosları gibi ürünler bitkisel sterol ve stanollerce zenginleştirilmektedir.
Sterollerin olumlu etkileri üzerinde hala araştırmalar yapılamakta olup koroner kalp hastalığına karşı koruyucu etkisi dışındaki diğer etkilerinin bilimsel kurumlar tarafından onaylanmamış olması nedeniyle önerilmesi risklidir.
Özellikle aşırı doz etkilerinin sonuçları bilinmemektedir. Bu nedenle bitki sterol ve stanollerinin kullanımının yaygınlaşması için mutlaka öncelikle, olumlu etkilerinin kanıtlanmasını sağlayacak yeni, kontrollü, uzun dönemli, iyi planlanmış klinik çalışmalar yapılmalıdır.
Koroner kalp hastalıkları ülkemizde ve tüm dünyada görülme sıklığı giderek artan ve başlıca ölüm nedenlerinden biri olan bir kronik hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2008 yılında yaptığı açıklamaya göre 17,5 milyon kişinin 2005 yılında kardiyovasküler hastalıklardan öldüğü tespit edilmiştir.
Ülkemizde yaklaşık 2 milyon kalp hastasının bulunduğu ve yılda 160 bin kişinin koroner kalp hastalığı nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir. Türkiye’de erişkinlerde kalp hastalığı prevelansının %6.7’ den %8’ e çıktığı bildirilmektedir.
Kardiyovasküler hastalıklarda yüksek kan kolesterol düzeyi birincil risk faktörüdür. Kan kolesterol düzeyinin ayarlanmasında diyet önemli bir role sahiptir. Diyetle birlikte bitkisel stanol ve sterol esterlerinin kan kolesterol düzeyinde düşürmesinde rolünün olduğu bilinmektedir.
Kolesterol nedir?
Kolesterol hayvan dokularının steroid alkolüdür ve vücutta çok sayıda önemli fonksiyona sahiptir. Örneğin kolesterol tüm hücre membranlarının yapısal bir bileşenidir ve membranların akışkanlığını sağlar aynı zamanda safra asitlerinin, steroid hormonların ve D vitaminini öncül maddesidir.
Kolesterol kanda özel proteinlerce taşınır. Lipit-protein bileşiklerine lipoprotein denilir. Bunlar yoğunluklarına göre adlandırılır. Üç temel lipoprotein vardır;
• Çok düşük yoğunluktaki lipoproteinler (VLDL),
• Düşük yoğunluktaki lipoproteinler (LDL) (kolesterolü periferal dokulara taşırlar.)
VLDL ve LDL’nin yüksek değerleri, kardiyovasküler hastalık riskini arttırırlar.
• Üçüncü olarak da, yüksek yoğunluklu lipoproteinler (HDL) (periferik dokulardan tekrar karaciğere geri kolesterol taşınmasını sağlar.)
HDL nin yüksek düzeyleri koroner kalp hastalığı riskini azaltır.
• Total kolesterolün 200 mg/dl,
• LDL kolesterolün 130 mg/dl üstünde
• HDL kolesterolün 35 mg/dl altında olması koroner kalp hastalığı riskini arttırır
Bitkisel Fonksiyonel Besinlerden Steroller
Sağlık üzerinde olumlu etkileri olan bitkisel kaynaklı (sebze, meyva ve tahıllar)biyolojik olarak aktif bileşiklere fitokimyasallar denilmektedir. Bitkisel sterol ve stanoller fitokimyasallar içerisinde değerlendirilmektedir.
Steroller organik bileşikler olup 3 boyutlu 4 halka dizisinden oluşmuşlardır. Kimyasal açıdan bakıldığında steroller steroid alkolü olup sterol adı Yunanca da stereos dayanıklı ya da bozulmayan anlamına gelmektedir. Sterolün sonuna eklenen –ol takısı ise alkolden gelmektedir. Tüm ökaryotik canlılarda bulunurlar. Hücre membranı geçirgenliğinde önemli görevler alarak bu sistem içinde görev alan enzimleri aktif hale getirmektedirler.
İkiyüzelli üzerinde farklı sterol bitkilerden izole edilmiştir. Yoğunlukla elde edilen steroller; sitosterol, campesterol ve stigmasteroldür . Stanoller, sature yani yapılarında çift bağ olmayan sterollerdir.
Doğal olarak çok az miktarlarda fındıkta ve baklagillerde bulunur.
Son yıllarda yapılan fitosterollerin LDL kolesterol düzenleyicisi özellikleri, koroner ölümleri azaltıcı etkileri bakımından doğal önleme ürünü olmaları sebebiyle önemleri artmıştır. Steroller çoğunlukla yağ bitkilerinde saptanarak fitosterol olarak adlandırılır.
Kolesterol Düşürücü Etkileri Nelerdir?
Yüksek kan kolesterol düzeyleri çağımız insanının ateroskleroz ve kalp hastalıkları başta olmak üzere önemli sağlık problemlerinin temelindeki nedenlerden birini oluşturmaktadır. Bu nedenle kan kolesterol düzeylerini belirli düzeylerde tutmak ve dengelemek birçok hastalığın ilerlemesini durdurmak için önemlidir.
Fitosterollerin, hiperkolesterolomik hastalarda plazma kolesterol düzeylerini azaltabileceğinin anlaşılması 1983 yılında kolesterolle yapısal benzerliklerinin ortaya konulmasından sonradır.
Kolesterolü nasıl etkilerler?
İnsanlarda fitosteroller serum kolesterol düzeyini azaltmaktadır. Temel kolesterol düşürücü etkilerini bağırsaklardan kolesterol emilimini inhibe ederek yapmaktadır.
Stanol esterleri diyette ve safrada bulunan kolesterolün bağırsaktan emilimini bozar. Stanol esterlerinin kan lipidleri üzerine etkilerini inceleyen klinik çalışmalara göre serum kolesterol seviyesi yüksek olan bireylerde statin türevi ilaç kullanmadan tek başına bitkisel stanoller kullanılarak LDL kolesterol seviyesinde %14 düşüş sağlanabilmektedir.
Bitki stanol ve sterolleri total kolesterolde ve LDL kolesterolde düşüş sağlayıp HDL kolesterolü etkilemezler..
Yoğurt ve ayran gibi ürünlere günümüzde bitki sterolleri eklenmektedir. Örneğin, soya bitkisinden elde edilen 1-2g bitki sterolü ile zenginleştirilmiş yoğurt tüketiminin, total kolesterol ve LDL kolesterol düzeyinde düşmeye neden olduğu yapılan çalışmalarla tespit edilmiştir.
Yaklaşık olarak %30-60 oranında total kolesterol bağırsaktan emilir. Bitki stanol ve sterol esterleri kullanıldığında yaklaşık olarak %20 oranında kolesterol emiliminde düşme sağlanır.
Hidrojene bitki sterolleri ve sterol esterleri (baskın olarak sitostanol esterleri) içeren ticari margarinler, normal margarinlerin(doymuş yağ asidi içeren) yerine kullanılınca plazma LDL kolesterol yoğunluğunu düşürebilir. Bu bileşenlerin LDL kolesterol yoğunluğunu düşürme mekanizması, diyetle alınan kolesterolün bağırsaktan emilmesinin ve safraya salgılanmasının inhibe edilmesidir.
Soya ürünleri insanlarda LDL oksidasyonunu azaltmada etkin bulunmuştur. Diyette soya proteini tüketilmesiyle LDL kolesterol düzeyinin azaldığını işaret eden kuvvetli bilimsel kanıtlar vardır. Total kolesterol ve LDL kolesterol düzeylerinde düşme olabilmesi için günde 25 g. soya tüketilmesi tercihler arasında olabilir..
Hastalıklarla İlişkisi?
Dalais ve arkadaşları soya ile zenginleştilen ekmek tüketen postmenopozal kadınların kemik mineral yoğunluklarının buğday ekmeği ile beslenen gruba göre önemli oranda arttığını göstermişlerdir.
Bilişsel yetenek kaybı, obezite, diyabet ve böbrek hastalıklarına karşı koruyucu olabilecekleri düşünüldüğünden bu konuda yapılan çalışmaların sayıları artmaktadır.
Koroner kalp hastalığına karşı koruyucu etkisi dışındaki diğer etkilerinin henüz bilimsel kurumlar tarafından onaylanmamış olması nedeniyle önerilmemektedir.
Az Yağlı Az Kolesterollü Diyetteki Etkisi?
İyi bir diyet hastalıkta sağlığı iyileştirmede en iyi yoldur. Bitki sterolleri kolesterol düzeyini düzenlemede düzenleyici etkiye sahiptir. Örneğin, Akdeniz diyeti günde 200-400 mg bitkisel sterol ve 20-50 mg stanol sağlayabilmektedir.
Bitki sterol esterlerinin kolesterol düşürücü ilaçlarla birlikte kullanılması Statinler sağlığı düzeltmede ve kolesterol düşürmede faydalı ilaçlar olmakla birlikte arter hastalıklarında ve kalp krizi geçirmiş hastalarda kullanımları risklidir. Sağlıklı bir diyetle birlikte kullanılan statinlerin ve bitki sterollerinin ile birlikte kullanılması kolesterol düşürücü etkinliği çok daha fazladır. Kolesterol düzeyinde %6-10 oranında daha iyi bir düzenleme sağladığını gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Bağırsak sağlığı ve kanser riskine karşı bitki sterollerinin koruyucu etkilerini gösteren birçok çalışma da mevcuttur.
Günümüzde farklı miktarlarda sterol içeren pek çok ürün bulunmasına rağmen margarinler bunlar içince en popüler olanıdır. Margarinler dışında soya fasülyesi, kolza, yoğurt, krem peynir, tereyağ, portakal suyu gibi gıdalarda da kullanılmaktadır.
Bitkisel sterol ve stanollerin olumsuz etkileri var mıdır?
Bitkisel sterol ve stanolleri içeren süt ürünlerinin istenmeyen etkileri olmadığı bildirilmiştir.
Gebelerde ve çocuklarda güvenirliliği konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır.
Ayrıca bitkisel sterol ve stanoller kişilerin beslenme alışkanlığına bağlı olarak gıdalarla değişik oranlarda alınmaktadır. Dolayısı ile gıdalarla düzenli olarak bunları alan bir kişi de bitkisel sterol ve stanolleri içeren süt ürünlerinde alınmasının fazla miktarda sterol ve stanol alımına bağlı olumsuz etkilerin ortaya çıkması gündeme gelebilir.
Sonuç olarak;
Yapılan klinik araştırmalarda bitkisel sterol ve stanollerin günlük düzenli olarak tüketilmesiyle LDL kolesterol düzeyinde düşüş sağladığı kanıtlanmıştır. Günlük bir diyette steroller bulunmasına karşın, miktarları kolesterol düşürücü etki oluşturacak boyutta değildir.
LDL kolesterol düzeyindeki %10’luk azalma, koroner kalp hastalığı riskini de %20’ ye çıkan oranlarda azaltabilir.
Amerika Ulusal Kolesterol Eğitim Programı 2001 yılında yaptığı açıklamaya göre bitkisel sterol ve stanollerin diyetle birlikte 2g/gün alınmasını önermektedir.
Günümüzde margarinler başta olmak üzere krem peynirler, yoğurt, süt, kahvaltılık gevrekler, salata sosları gibi ürünler bitkisel sterol ve stanollerce zenginleştirilmektedir.
Sterollerin olumlu etkileri üzerinde hala araştırmalar yapılamakta olup koroner kalp hastalığına karşı koruyucu etkisi dışındaki diğer etkilerinin bilimsel kurumlar tarafından onaylanmamış olması nedeniyle önerilmesi risklidir.
Özellikle aşırı doz etkilerinin sonuçları bilinmemektedir. Bu nedenle bitki sterol ve stanollerinin kullanımının yaygınlaşması için mutlaka öncelikle, olumlu etkilerinin kanıtlanmasını sağlayacak yeni, kontrollü, uzun dönemli, iyi planlanmış klinik çalışmalar yapılmalıdır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Bitkisel Sterol ve Stanoller ile Koroner Kalp Hastalıkları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Derya ÖZFİDAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Derya ÖZFİDAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
bitkisel stanol, bitkisel sterol, koroner kalp hastalıkları, düşük kolesterol, düşük ldl, yüksek kolesterol, yüksek ldl, kalp hastalıkları
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
