Bu yazıda narsisistik kişilik özellikleri bulunan insanların ifadeleri ve düşüncelerini örneklendirerek anlatacağım. Narsist özellikler gösteren kişilerin, farklı durumlarda, nasıl bir düşünce tarzıyla, ne söylediklerine bakacağız. Yani sırasıyla durum, söylenilen söz ve düşünce şeklinde olacak.
Birinci Örnek:
Her insan başkasına iltifat etmesi gerek bir durumda bulunmuştur. Bir kişinin açık bir biçimde bir konuda yetenekli olduğunu gördüğümüzde, o kişiye iltifat ederiz. Narsist özellikler gösteren insanlar da yeteneği inkar edilemeyecek kadar açık olan insanlarla karşılaşabilir. Örneğin çok fazla kitap okuyan birisi ile tanıştığını varsayalım. Narsist özellikleri olan insan, kitap okuyan insan hakkında “fena değil ama tek yaptığı şey okumak” ya da “idare eder ama daha iyilerini gördüm” ya da “ben de aynı şeyi yapabilirim eğer zamanımı boşa harcamak isteseydim” şeklinde bir ifade de bulunabilir. Yani narsist özellikleri olan kişi diğer kişinin özelliğini bu şekilde küçümseyebilir. Narsist özellikleri bulunan kişi bu şekilde diğer insanların yeteneklerini küçümseyerek, kendi yeteneklerini ön plana çıkarmak isteyebilir. Ayrıca başkasının kendisinden herhangi bir şeyi daha iyi yapabildiğini kabullenemeyebilirler.
İkinci Örnek:
Narsist özellikler gösteren bir kişiye olumlu bir olay anlattığınızı varsayalım. Örneğin: Çocukluk arkadaşınızı yolda gördüğünüzü ancak ilk başta onu çıkartamadığınızı, ancak daha sonra beraber oturup kahve içtiğinizi söylediniz. Birçok insan “bu durum benim de başıma geliyor, neler konuştunuz, senin adına sevindim” şeklinde cevap verecektir. Çünkü anlatılan konu aslında bundan ibarettir. Ancak narsist özellikleri olan kişiler bu durumda “çocukluğunu beraber geçirdiğin insanı gerçekten hatırlayamadın mı?” şeklinde olacaktır. Yani narsist özellikleri olan kişi,hikayenin ana temasını farketmeden karşıdakini küçük düşürmeye çalışabilir. Bu sözün arkasındaki düşünce süreci şu şekilde olabilir: “karşıdaki kişinin açık bir noktasını yakaladığım için mutluyum” ya da “diğer insanların zayıf tarafı benim güçlü tarafımdır”. Narsist özellikleri olan kişiler karşıdakinin aslında zayıf bir noktası olmasa bile, karşıdakini bir şekilde küçümseyebilir. Aslında narsist özellikleri olan kişiler diğer insanların zayıf noktalarını bulmakta iyi değildirler. Ancak başkalarını küçük düşürmekte ve kötü sözler söylemekte iyidirler. Çünkü insanların zayıf olduğu noktaları anlayabilmek belirli düzeyde içgörü gerektirir.
Üçüncü Örnek:
Narsist özellikleri olan kişiler, romantik ilişkilerinde, iş hayatlarında veya diğer ilişkilerinde diğer insanları acımasızca eleştirebilir. Eleştiri durumunda genellikle “bunu sadece senin iyiliğin için söylüyorum?” bahanesini kullanırlar. Bunu söylerken hem doğruyu hem de kalbindekini yansıttığını ima eder. Başka bir eleştiri de şudur “birçok açıdan kötü olsan bile, belki bir gün ne kadar iyi olduğumu anlayacak kadar iyi olabilirsin”. Yani ne kadar iyi olduklarını karşıdakine anlatabilmek için acımasızca eleştiride bulunabilirler. Diğer insanlar için bu düşünce tarzı mantıklı gelmeyebilir. Ancak narsist özellikleri olan bir kişi, diğerleri için hayattaki en iyi şeyin, kendisini anlamak olduğunu düşünebilir.
Dördüncü Örnek:
Bu durum, narsist özellikleri olan bir kişinin karakteri sorgulandığında ortaya çıkar. Bu kişiler davranışlarından dolayı çevresindeki insanlar tarafında sıkça karakter eleştirisine maruz kalabilir. Kişi karakter ile alakalı eleştiri yaptığında “sen kimsin de beni sorguluyorsun” şeklinde aşağılayıcı bir tepki gösterebilir. Bunun arkasındaki düşünce “karşıdaki insanın beni eleştirecek kadar iyi olması beni gücendirdi” şeklindedir. Aslında buradaki gücenme eleştirinin kendisine değildir, buradaki asıl sorun karşıdaki kişiyi kendisini eleştirecek seviyede görmemesi ile alakalıdır. Narsist özelliği olan kişiler, kendilerine olan eleştirileri “hiçbir zaman yalan söylemem ya da her zaman doğruyu söylerim” şeklinde cevaplandırabilir. Aslında bu cümlenin arkasındaki düşünce tarzı “ben söylediğim için her şey doğrudur, yani hiçbir söylediğim yalan olamaz” şeklindedir. Bu düşünce tarzı narsist özellikleri olan kişilerin ‘kendini kandırabilen’ doğası ile alakalıdır.
Beşinci Durum:
Bu durumda da narsist özellikleri olan kişi karşısındaki insanın karakterini sorgular. Genellikle bunu “herkes benim düşündüğüm gibi düşünüyor, bu konuda yalnızsın” diyerek yapar. Bu cümle ile karşıdaki insanı diğer insanlardan izole etmiş olurlar. Bu sayede karşıdaki insanı manüpüle etmek daha kolay olacaktır. Yani sizin yalnız olduğunuzu ve diğer insanların da kendisinin tarafında olduğunu belirtir.
Bu saydığım beş örnek gibi daha fazlasını sırayalabiliriz. Ancak bu örnekleri yapan bir kişiye “sen narsistsin” demek yapabileceğimiz en yanlış davranışlardan birisidir. Bu şekilde davranan herkese “narsistik kişilik bozukluğu var” diyemeyiz. Zira çevremizdeki birçok kişiden, hatta kendinizden bu sözleri zaman zaman duymuşsunuzdur. Bu yüzden narsistik kişilik bozukluğunun sadece bir profesyonel tarafından koyulabilecek bir tanı olduğunu aklınızdan çıkarmayın.