2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Duygusal (Emosyonel) Yeme: Yiyicilik - Rahatlama - Pişmanlık Döngüsü
MAKALE #22666 © Yazan Psk.Ceren TATAR | Yayın Şubat 2022 | 1,219 Okuyucu
Duygusal yeme, kişinin fizyolojik olarak besin alma ihtiyacı, açlık çekmediği ya da öğünVzamanı geldiği için hatta tam tersine bu ihtiyaçları karşılandığı halde kişinin afektine karşılık yiyerek yaptığı yeme davranışı olarak tanımlanmıştır (Bekker ve ark., 2004). Bu kişiler genellikle olumsuz duygulanımlar içerisindeyken bu yeme davranışındaki fazlalaşma ile
duyguları ile başa çıkarlar ve duygusal doyumlarına yiyerek ulaşırlar. Duygusal yeme, negatifduygularla artışa geçen, dışarıdan gözlemlenebilmesinden çok kişinin sıklıkla tek başınayken ve genellikle dış ortamlarda değil kendi evinde yaptığı belirlenmiştir (Taylor ve ark., 1996).
Kısacası, duygusal yeme bireyin işlevsel olmayan bir biçimde duygularıyla başa çıkma çabası yöntemidir. Birçok insanın aslında çökkün duygulanımında yeme tutumundan artış ve azalış göstermektedir. Ancak bu süreçler dönemseldir. Ancak emosyonel yeme davranışında bulunan kişiler genellikle negatif duygularıyla başa çıkmak adına bir kısır döngünün içerisinde yeme
eğiliminde bulunurlar. Mehrabian (1980), yeme artışı ile farklı duygular üzerinde yaptığı çalışmada stres, depresyon, çökkün duygulanım durumlarında gıda alımında artış; korku ve gerilim
zamanlarında ise gıda alımında azalış olduğunu belirtmiştir. Lyman (1982) ise olumlu bir duygudurum sürecinde bireylerin sağlıklı yeme tutumlarının olduğunu söylerken, olumsuz duygudurum süreçlerinde ise sağlıklı olmayan zararlı gıdalara yöneldiklerini belirtmektedir.
Olumsuz duygulanımlar sıklıkla bir duygusal yeme davranışından önce gelir ve bu negatif
duyguları yeme sırasında keskin bir şekilde azalır (Johnson ve Larson, 1982). Macht ise (1999), yaptığı bir çalışmada olumsuz duygular içerisinde özellikle öfke sırasında, duygusal durumlarını düzenleme amacıyla, örneğin duyusal bir dikkat dağıtıcı olarak atıştırmalık yiyecekleri tüketerek yeme eğiliminde olduklarını saptamıştır. Duygusal yeme kavramı, duygusal yiyicilerin açlığı, duygulara eşlik eden fizyolojik durumdan ayırt edemediğini belirten psikosomatik teori ile ortaya atılmıştır (Bruch, 1964). Özetle, duygusal yeme bireyin kendisini negatif duygulanımıyla başa çıkabilmek adına kendisini daha işlevsel olmayarak kendisini anlık olarak daha iyi hissettiği, fizyolojik olarak midesini doyurmak için değil duygusal ihtiyaçlarını doldurmak yiyecekleri kullanmaktır. Kişi gerçek duygusal problemlerini ele almadığı takdirde sağlıksız bir duygusal yeme döngüsü içerisinde sıkışıp kalmaktadır. Kişi duygusal yeme davranışında bulunurken kendisini iyi hissedebilir ancak duygusal yemesini tetikleyen problem çözülmez ve güçlenir. Ayırıcı olarak dikkat edilmesi gereken bir konu ise tıkanırcasına yeme ile duygusal yeme arasında bir çok benzer nokta olsa da aynı şey değildirler. Emosyonel yemenin obeziteye sahip kişilerde (Ouwens ve ark., 2003), yeme bozukluğuna sahip kadınlarda (Telch ve Agras, 1996) ve normal bir vücut ağırlığına sahip olmasına rağmen devamlı diyet yapan kişilerde (Bekker ve ark., 2004) daha sık görüldüğü gözlemlenmiştir (Sevinçer ve Konuk, 2013). Hemen hemen bütün psikiyatrik hastalıklar baz alındığında, duygusal yeme bir yeme bozukluğu içerisinde DSM-V’ te alınmasa da bulumia nervozaya bir çok benzer yönü dikkate alındığında; yeme bozuklukları cinsiyet farklılığına bakıldığında en çok farkın görüldüğü
psikiyatrik hastalık grubudur. Ancak günümüzde halen DSM-V’te olmamasının büyük bir etkisi ile duygusal yeme ile ilgili epidemiyolojik çalışma ve bilgiler çok sınırlıdır.


PSİKOLOJİK AÇIDAN YEME İSTEĞİ

Yazımın bu kısmını yemek yemenin tabiki de tıbbi ve fizyolojik yönlerini yadsımadan, durumun sadece bir insanın ruhsallığı açısından yemek yeme, aç olmadığı ya da ihtiyacı olmadığı halde yeme davranışı üzerinden açıklayacağım.

Yeme davranışı belki de hayata gözlerimizi açıp doğduğumuz andan itibaren, ilk tanıştığımız Annemizin karnından çıktığımız andan artık bir kordon ile otomatik değil dışarıdan aldığımız bir destek ile bizi hayatta bizi tutmaya yarayan, hepimizin hayata geldiği ilk halinde bir bebeğin gözünü açtığında annesinin ona memesinden akan sütü vererek hayatta kalmamızı yarayan bir destektir. Bu ihtiyacı hisseden bebeğin ağzına hemen anne memesini ve ondan gelecek olan bu hayati sıvıyı vermeye hazır bir şekilde bebeğin tüm ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik beklemektedir. Bebek için ise fizyolojik olarak hayatta kalmasını yarayan bir yeme davranışının ilk tanışıklığı olan anne memesi ve ondan gelen süt aynı zaman da bir doyum, bir haz ve bir yatıştırma duygularını da tamamıyla kapsamaktadır. Yeni doğan küçük bir bebeği hayal edin, bedeninde fizyolojik olarak hissettiği açlığa verdiği reaksiyonu düşünün. Ağlaması, avazı çıktığı kadar bağırması tüm bu dilinin gelişmediği, sözlü olarak kendisini ifade edemediği dönemde bir hayatta kalma ihtiyacına yönelik çığlıkla doyurulmayı bekler. Anne ise hemen ona memesini vermeye hazır bir şekilde kucağına alır ve sütünü bebeğini hayatta tutmak için akıtır. O an ki bebeği hayal edin, biraz önce nasıl avazı çıktığı kadar bağırıyor, acı çekiyorsa, memeyi emmeye başladıktan sonra da doyduğunu hissettikçe aynı hızda sakinleşmeye ve huzurla tekrardan uykusuna dönmeye geri geçeceğini anımsayacaksınız.

İşte hepimizin yeme davranışını yeme beslenme ya da doymanın yatıştırıcı, sakinleştirici ve huzursuzluğu giderici yanlarıyla bu şekilde tanışırız. Duygusal olarak kendisini çökkün hissettiğinde yeme eğilim artan bir çok danışanım ve kişiden duyduğum cümle de budur: ‘’aç değilim ama beni rahatlatıyor’’ ‘’sanki içimdeki bir rahatsız edici boşluğu dolduruyor’’ ve nicesi. Aslında hayatta yemek yemeyle başa çıkan, devamında suçluluk pişmanlık gibi duygular yaşasa da kendisini rahatlatan bu yeme davranışı biçiminin temelleri çok daha erken bebeklik dönemlerinden gelen ve üzerine inşa edilen bir süreci kapsamaktadır.

Duygusal yemeninde psikiyatrik olarak bir bağımlılık olduğunu söyleyemesek de, aslında bir bağımlılık davranışıdır. Aynı alkol kullanım problemi olan birinin pişman olsa da alkolle yatışması, esrar kullanan birisinin hayatını maddi manevi zarara uğrattığı halde madde kullanmaya devam ederek hayat ile başa çıkması gibi. Yemek yeme de her ne kadar kişi için sağlık, maddiyat ve ruhsal açıdan zorlayıcı olsa da o an için kendisinin başa çıkamadığı tüm problemlerle rahatlatıcı bir yanı olduğu aşikardır. Kişi ne kadar onlarca profosyonel destek ile diyete başvursa ya da kendi başına bu yeme problemi ile başa çıkmaya çalışsa da tekrar tekrar kendisini aynı döngünün içerisine sokmaktadır. Çünkü yeme davranışı ne tıbbi bir nedenden ne fizyolojik ne de aslında iradesi iel ilgilidir. Mesele tamamen kendisini huzursuz hissettiren tüm DUYGULARI ve onunla başa çıkabilme şeklinin bu olmasıdır.

Tedavisi için bu nedenle de Duygusal (Emosyonel) Yeme davranışı olan kişilerin girdiği bu döngüden çıkabilmesinin mutlak tek yolu psikanalitik yönelimli bir psikoterapi ile bu davranışının altında çocukluktan beri getirdiği noktaların çalışılması, yeme davranışının hangi duyguların sonucunda bastırma ya da başa çıkma çabası olduğu terapide çalışılmalıdır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Duygusal (Emosyonel) Yeme: Yiyicilik - Rahatlama - Pişmanlık Döngüsü" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Ceren TATAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Ceren TATAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Ceren TATAR Fotoğraf
Psk.Ceren TATAR
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi11 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Ceren TATAR'ın Makaleleri
► Duygusal Yeme Psk.Handan ERGÜN HOŞRİK
► Duygusal Yeme Psk.Handan ERDOĞAN
► Duygusal Yemek Yeme Psk.Dnş.Kıvanç TIĞLI
► Duygusal Yeme Sendromu Psk.İlknur YILMAZ
► İmajinasyon ile Rahatlama Psk.Dnş.Berna TÜRKER
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Duygusal (Emosyonel) Yeme: Yiyicilik - Rahatlama - Pişmanlık Döngüsü' başlığıyla benzeşen toplam 24 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Eyvah! Panik Atak Geliyor Aralık 2020
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


04:55
Top